مطالب مرتبط با کلیدواژه

زلزله


۳۴۱.

رتبه بندی آسیب پذیری شهری در برابر مخاطرۀ زلزله با مدلELECTRE FUZZY (مطالعۀ موردی: شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۸۸) 113 - 134

کلیدواژه‌ها: زلزله گسل بافت قدیم کرمان آسیب پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۵۶
به دلیل قرارگیری شهر کرمان در مرز کوه و دشت، گسل های متعددی در محدوده و مناطق مجاور این شهر وجود دارد که بعضی از آنها موجب بروز زلزله های بسیار مخرب می شود. این شهر ازنظر معماری دارای یک هسته مرکزی بسیار قدیمی و اغلب از ساختمان های خشتی و گلی است که میزان آسیب پذیری زیادی دارد. بر این اساس، بررسی های دقیق و علمی آسیب پذیری لرز ه ای از ضروریات مدیریت شهری کرمان و دلیل اصلی انتخاب این شهر به عنوان منطقه موردمطالعه است. روش پژوهش و تجزیه وتحلیل اطلاعات، مبتنی بر پایگاه داده و مدل  Electre Fuzzyاست که در این پژوهش معیارهای: کیﻔی ﺖ اﺑﻨی ﻪ (ساختمان ها)، ﺗ ﺮاکﻢ خانوار در هر واحد مسکونی، عرض معابر، فاصله از گسل، فاصله از مراکز درمانی، دسترسی به ایستگاه آتش نشانی، دسترسی به فضای سبز، دسترسی به مراکز اسکان موقت و کاربری اراضی اﺳ ﺘﻔﺎده شد. نتایج حاصل حاکی از آن است که منطقه 4 و5 شهری کرمان، آسیب پذیرترین مناطق در برابر وقوع زلزله است. در پهنه بندی آسیب پذیری خطر زلزله در شهر کرمان مساحت آسیب پذیری زیاد در منطقه 4/28 درصد و در منطقه 5/23 درصد است. بیش از 50 درصد مساحت با رتبه بندی آسیب پذیری زیاد در این مناطق واقع شده است. همچنین مناطق شهری 1، 3 و 2 به ترتیب در رتبه های بعدی پهنه آسیب پذیری زیاد قرار دارد.
۳۴۲.

ارزیابی تاب آوری و توان اکولوژیکی شهر در برابر زلزله با تأکید بر مؤلفه های محیطی، نمونه موردی: منطقه 3 شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 125 - 142

کلیدواژه‌ها: تاب آوری توان اکولوژیکی زلزله تهران منطقه 3

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۸۵
افزایش جمعیت و رشد روزافزون شهرنشینی منجر به رشد و گسترش شهرها در مکان های نامساعد بدون توجه به پارامترهای طبیعی و بوم شناختی شده است. نبود برنامه ریزی اصولی در روند توسعه فیزیکی شهرهای کشور آسیب پذیری مجموعه شهرها را در برابر مخاطرات محیطی تشدید کرده است که هدایت آگاهانه و برنامه ریزی اصولی در جهت ایجاد پایداری محیطی را می طلبد. از این رو پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از مدل ANP در رویکردی تلفیقی با GIS، میزان تاب آوری و توان اکولوژی منطقه سه شهر تهران در برابر زلزله را در ارتباط با 8 معیار اصلی (شیب، جهات شیب، سازندهای زمین شناسی، نوع گسل، فاصله از بستر رودخانه ها، فاصله از مسیر قنات ها، کاربری اراضی و فاصله از اراضی ناپایدار به لحاظ شهرسازی) 38 زیرمعیار ارزیابی نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد که 72/41 درصد از پهنه منطقه 3 شهر تهران از تاب آوری و توان اکولوژیکی خیلی زیاد (که بیشتر در محلات کاووسیه، امانیه، داوودیه و چالهز)، 36/12 درصد از تاب آوری و توان اکولوژیکی زیاد (که بیشتر در محلات امانیه، داوودیه و احتشامیه)، 80/13 درصد از تاب آوری و توان اکولوژیکی متوسط (که بیشتر در محله امانیه)، 11/8 درصد از تاب آوری و توان اکولوژیکی کم (که بیشتر در محلات ده ونک و داوودیه) و 98/23 درصد از تاب آوری و توان اکولوژیکی خیلی کم (که بیشتر در سطح محلات ده ونک، حسن آباد زرگنده، درب دوم، قلهک و رستم آباد) در برابر زلزله برخوردار است.
۳۴۳.

سنجش و الویت بندی تاب آوری مناطق روستایی در برابر زلزله مورد مطالعه: بخش ویلکیج جنوبی و مرکزی شهرستان نمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 245 - 260

کلیدواژه‌ها: تاب آوری تاب آوری روستایی پایداری مخاطرات طبیعی زلزله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۲۹
تاب آوری روستایی رویکردی اجتماع محوربرای ارتقای آمادگی اجتماعات روستایی دربرابر ناپایداری های ناشی ازمخاطرات است. کاهش آسیب پذیری روستائیان از طریق افزایش سطح تاب آوری و ارتقای انعطاف پذیری در برابر پیامدهای طبیعی، یکی از ویژگی-های مدیریت، برنامه ریزی و توسعه باشد که از طریق شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تقویت تاب آوری امکان پذیر است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربدی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 24 روستای دارای سکنه دهستان ویلکیج جنوبی و مرکزی با جمعیت 18249 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران380 نفر برآورد گردید که پراکندگی تعداد نمونه ها در روستاها متناسب با جمعیت آنها و شیوه انتخاب نمونه در هر روستا به صورت تصادفی سیستماتیک بوده است. برای تنظیم پرسشنامه از پنج شاخص تاب آوری(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی- محیطی، نهادی و روانی) در قالب 45 گویه بهره گرفته شد. میزان پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 91/0 ارزیابی گردید. برای وزن دهی شاخص ها از تکنیک آنتروپی شانون استفاده گردید، جهت سطح بندی روستاها از تکنیک های تصمیم گیری topsis، vikor و saw و برای ادغام نتایج نیز از تکنیک کپلند استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد معیار کمک هزینه های دولتی(027/0) مهمترین معیار و وابستگی به مکان(016/0) کم اهمیت ترین معیار است. نتایج سطح بندی روستاها بیانگر این است هشت روستا در سطح خوب، 10 روستا در سطح متوسط و شش روستا نیز در سطح ضعیف قرار دارند. نتایج آزمون t تک نمونه ای با میانگین 93/2 نشان داد که تاب-آوری روستاهای دهستان ویلکیج جنوبی و مرکزی پایین تر از حد متوسط است. می توان دریافت تاب آوری در برابر زلزله در وضعیت مناسبی قرار ندارد و زلزله خطری جدی است که مناطق روستایی را تهدید می کند
۳۴۴.

ارزیابی میزان آسیب پذیری بافت فرسوده در برابر مخاطره طبیعی زلزله با استفاده از روش ماشین بردار (نمونه موردی: حوزه 2 شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 271 - 291

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری زلزله سنجش از دور تکنیک ماشین بردار ضریب کاپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸ تعداد دانلود : ۱۴۸
مقدمه : انسان امروزی با توجه به پیشرفت روزافزون خود و نیز رشد جمعیت اقدام به س اخت ش هرهای جدی د جهت اسکان بخشی از جمعیت نموده است و با توج ه ب ه این ک ه ش هرها مانن د سیس تمی ب ا س اختاری هماهنگ و پویا می باشد، می بایست همه اصول دفاعی را رعایت نم ود ت ا بش ر پیش رفته و متم دن دارای تکنول وژی در ای ن س کونت گاه ه ا کم ت رین احساس خط ر را بنمای د و در مواق ع بح ران بتوان د بهترین مدیریت بحران را ارائه نماید. لذا با توجه به اینکه ایران جز ده کشور بلاخیز و ششمین کشور  زلزله خیز دنیا است و بافت فرسوده شهر کرمان نیز از این قاعده مستثنی نیست لزوم استفاده از تکنیک های سنجش از دور شهری مثل ماشین بردار برای شناسایی و مدیریت بحران زلزله ضروری می باشد. داده و روش : مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش ترسیمی - تحلیلی می باشد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره ای ASTER سال 2007 به شناسایی بافت های فرسوده شهر کرمان با استفاده از روش طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان پرداخته شد. در این بررسی با ضریب کاپای 76 درصد برای تمامی طبقات تعیین شده و ضریب کاپای 59 درصد بافت فرسوده شهر کرمان شناسایی گردید. یافته ها : یافته های تحقیق و نقشه نهایی میزان آسیب پذیری حوزه دو بافت فرسوده نشان داد مناطق با آسیب پذیری زیاد 87/29 درصد از کل مساحت حوزه می باشد، که این میزان نشان دهنده نامناسب بودن بافت حوزه در هنگام وقوع زلزله می باشد. رتبه های بعدی این بررسی به ترتیب شامل 15/29 درصد آسیب پذیری متوسط، 01/28 درصد آسیب پذیری بسیار کم، 74/6 درصد آسیب پذیری بسیار زیاد و 21/6 درصد آسیب پذیری کم می باشد. نتیجه گیری : نتایج این پژوهش نشان داد که روش طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان (SVM) توانایی تشخیص نزدیک به 75 درصد از بافت فرسوده محدوده را دارا بوده است. که این شناسایی قدرت بالای روش ماشین بردار پشتیبان در شناسایی حوزه دو بافت فرسوده شهری را نشان داده است.
۳۴۵.

شناسایی مؤلفه های اثرگذار بر افزایش میزان تاب آوری اقتصادی و اجتماعی شهری در مواجهه با بحران زلزله مطالعه موردی: شهرستان بروجرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۷ 189 - 210

کلیدواژه‌ها: تاب آوری اجتماعی و اقتصادی زلزله شهر بروجرد مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۹۷
تاب آوری یکی از مؤثرترین روش ها برای دستیابی به پایداری در برابر زلزله است؛ بنابراین می توان از آن به عنوان راه حلی برای تقویت جوامع استفاده کرد. هدف این پژوهش مطالعه ابعاد مؤثر در افزایش تاب آوری شهرستان بروجرد در مواجهه با بحران زلزله است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی است. جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه بوده است؛ حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 330 نفر است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون T تک نمونه ای، مدل تحلیل رگرسیون و Tدو نمونه ای مستقل استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که در میان زیرشاخص های مربوط به ابعاد تاب آوری اجتماعی، زیرشاخص دسترسی به امکانات رفاهی دارای کمترین میانگین(3.02) و زیرشاخص سرمایه اجتماعی دارای بیش ترین میانگین(3.49) بوده است. هم چنین در میان زیرشاخص های مربوط به تاب آوری اقتصادی، زیرشاخص توانایی جبران خسارت با میانگین 2.83 کمترین و توانایی بازگشت به شرایط مناسب بیشترین میانگین(3.97) را به خود اختصاص داده اند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز با توجه به میزان بالای F(91.03) و سطح معناداری زیر 0.05 درصد معنادار است. همچنین نتایج T دو نمونه ای مستقل برای مقایسه نظرات کارشناسان و مردم در مورد ابعاد تاب آوری اجتماعی بیانگر آن است که تفاوتی میان نظرات این دو دسته مشاهده نمی شود؛ اما در مورد برخی زیر متغیرهای اقتصادی(میزان یا شدت خسارت، توانایی جبران خسارت) و مؤلفه کلی بعد تاب آوری اقتصادی نظر کارشناسان و مردم متفاوت است.
۳۴۶.

ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی-فیزیکی در برابر زلزله (نمونه موردی: شهرستان های استان اردبیل)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای سال اول زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 173 - 194

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری زلزله مدیریت بحران اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۲۰
شناخت میزان آسیب پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی و ریشه یابی علل تفاوت های اجتماعی فضایی آن، برای نیل به جامعه ای پایدار ضروری است. بر این اساس، شناخت مناسب از آسیب پذیری و الگوی اجتماعی- فضایی آن مبنای لازم را برای تدوین سیاست های مناسب کاهش آسیب پذیری و ارتقای تاب آوری فراهم می آورد. هدف این پژوهش ارزیابی و رتبه بندی میزان آسیب پذیری اجتماعی فیزیکی شهرستان های استان اردبیل در برابر زلزله است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی، و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از گزارش های بخش جمعیت و مسکن مرکز آمار کشور برداشت شد. برای رتبه بندی شهرستان ها از نظر توزیع شاخص ها، از روش تاپسیس و برای بیان رابطه بین متغیرها از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) استفاده شد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که به لحاظ آسیب پذیری اجتماعی شهرستان پارس آباد در پهنه خیلی زیاد و شهرستان اردبیل در پهنه خیلی کم قرار دارند. در مقابل به لحاظ آسیب پذیری فیزیکی شهرستان مشکین در پهنه خیلی زیاد و شهرستان اردبیل در پهنه خیلی کم قرار دارند. نتایج تلفیق شاخص های اجتماعی و فیزیکی در مدل تاپسیس زلزله نشان داد که شهرستان اردبیل با امتیاز 0.580 در پهنه خیلی کم و شهرستان مشکین شهر با امتیاز 0.411 در پهنه خیلی زیاد از آسیب پذیری در برابر زلزله قرار دارند. در نهایت نتایج تحلیل رگرسیون وزن داری جغرافیایی بیانگر آن بود که بین جمعیت و آسیب پذیری رابطه ی مستقیم و معناداری وجود دارد.
۳۴۷.

پهنه بندی آسیب پذیری مناطق شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 543 - 569

کلیدواژه‌ها: ارزیابی خطر ارومیه پهنه بندی زلزله منطق فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۹
خطر زلزله همواره جوامع بشری را تحت تأثیر خود قرار می دهد و خسارات جبران ناپذیری به این جوامع وارد می آورد. بنابراین، آمادگی مقابله با این بحران از طریق شناسایی نقاط آسیب پذیر و برطرف کردن آن ها در جهت کاهش آسیب های ناشی از زلزله مؤثر است. با توجه به واقع شدن ایران روی یکی از دو کمربند زلزله خیز جهان و وجود گسل های فراوان، وقوع زلزله در فلات ایران امری طبیعی است. ایران جزء ده کشور زلزله خیز دنیاست. به تبع، شهر ارومیه نیز، به دلیل قرارگیری در دامنه رشته کوه های زاگرس، از این قائده مستثنی نیست و هر ساله شاهد تعداد زیاد لرزه با شدت های متفاوت است. از این رو، برای مقابله با مشکل یادشده، به مطالعات دقیق در حوزه های ساخت وساز و ایمنی بیشتر نیاز است. در این پژوهش، به منظور ارزیابی شدت آسیب پذیری از زلزله، پارامترهای مؤثر شناسایی و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی وزن دهی شدند. نقشه آسیب پذیری به روش همپوشانی شاخص و منطق فازی برای بلوک های آماری شهر ارومیه تهیه و به صورت بصری در محیط سیستم اطلاعات مکانی ارائه شدند. نتایج به دست آمده حاکی از آسیب پذیری حدود 50 درصد از سطح شهر در مقابله با زلزله است. به بیان دقیق تر حدود 151574 متر مربع، یعنی 005/0 درصد، دارای گرید آسیب پذیری بسیار زیاد و 11538359 متر مربع، با میزان بالغ بر 40/0 درصد، در مقابل زلزله دارای گرید آسیب پذیری زیاد است.
۳۴۸.

آسیب پذیری نواحی شهری در برابر خطر وقوع زلزله بر اساس مدل IHWP (مطالعه موردی: نواحی منطقه 6 کلان شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 571 - 594

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری زلزله مدلIHWP منطقه 6 کلان شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۲۱
بلایای اتفاق افتاده در سالیان اخیر بیانگر این موضوع است که جوامع و افراد به صورت فزاینده ای آسیب پذیرتر شده و ریسک ها نیز افزایش یافته اند. با این حال، کاهش ریسک و آسیب پذیری اغلب تا بعد از وقوع سوانح نادیده انگاشته می شوند. در پژوهش حاضر، که به شیوه توصیفی تحلیلی به انجام رسیده، سعی شده نمای آسیب پذیری نواحی منطقه 6 کلان شهر اهواز، در زمان وقوع زلزله احتمالی، پیش بینی و بر اساس هدف اصلی این پژوهش بررسی شود. داده های نظری پژوهش به روش کتابخانه ای جمع آوری شده و پس از استخراج شاخص ها تحلیل مکانی هر شاخص با استفاده از مدل دلفی فازی و مدل آسیب پذیری IHWP و تحلیل های نرم افزار GIS به دست آمد. تحلیل یافته ها نشان داد با احتساب اولویت های اول و دوم مدیریت بحران 03/15 درصد از کل کاربری های منطقه مورد مطالعه به شدت آسیب پذیر است؛ بدین معنی که در صورت وقوع زلزله ای شدید در منطقه آسیب پذیر خواهد بود. در این تحقیق به این نتیجه دست یافتیم که ویژگی های کالبدی ساختمان به اندازه عواملی مانند کاربری زمین، تراکم جمعیت، و زمان وقوع زلزله اهمیت دارد که در میزان آسیب پذیری و فعالیت های امداد و نجات نقش مؤثری دارد.
۳۴۹.

تحلیل آسیب پذیری بلوک های شهری تهران در برابر زلزله با استفاده از طراحی و اجرای یک مدل مکان- مبنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 679 - 708

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری بلوک های شهری تهران زلزله مکان مبنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
ارزیابی آسیب پذیری یکی از پیش نیازهای تحلیل ریسک در مدیریت بلایاست. آسیب پذیری در برابر زلزله به ویژه در مناطق شهری در طول سالیان متمادی به دلیل وجود ساختارهای پیچیده شهری و توسعه سریع افزایش یافته است. به منظور انجام دادن اقدامات پیشگیرانه و کاهش خسارات ناشی از زلزله، تعیین مناطق آسیب پذیر و اندیشیدن به تمهیدات لازم ضروری به نظر می رسد. بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی آسیب پذیری بلوک ها شهری در تهران با استفاده از یک مدل مکان مبنا بود. برای نیل به این هدف، ابتدا معیارهای مؤثر جهت ارزیابی آسیب پذیری زلزله در سه گروه در معرض قرار گرفتن، حساسیت، و ظرفیت انطباق پذیری (مجموعاً 16 معیار مکانی) قرار گرفتند. با استفاده از نظر کارشناسان و مدل فرایند تحلیل شبکه ای اهمیت هر یک از معیارها مشخص شد. از توابع فازی و مدل روش میانگین وزنی مرتب شده به ترتیب جهت نرمال سازی نقشه معیارها و تهیه نقشه های آسیب پذیری در سناریوهای مختلف استفاده شد. در نهایت آنالیز حساسیت معیارها انجام شد. نتایج نشان داد معیارهای تراکم جمعیت آسیب پذیر و میانگین شیب به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اهمیت اند. نقشه های آسیب پذیری مختلف نشان داد مناطق شمالی منطقه مورد مطالعه در همه سناریوها در کلاس آسیب پذیری قرار دارند. پایداری و قابلیت اطمینان نتایج خروجی با روش آنالیز حساسیت ارزیابی شد. نتایج نشان داد تغییر وزن معیارها تأثیر قابل توجهی بر خروجی های مدل ندارد و به وضوح پایداری مدل پیشنهادی را اثبات می کند.
۳۵۰.

ارزیابی متغیرهای تأثیر گذار بر آسیب پذیری مساکن شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهر بروجرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال هفتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۴ 83 - 104

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری زلزله مساکن شهری بروجرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۷۴
وقوع زلزله باعث خسارت های زیادی به مساکن شهری شده که ناشی از عدم توجه به شناخت عوامل اساسی در آسیب پذیری مساکن در برابر زلزله می باشد، از اینرو لازم است که به بررسی و تحلیل متغیرهای تأثیر گذار در آسیب پذیری لرزه ای پرداخته و نقش هر کدام را در جهت کاهش آسیب پذیری مشخص نمود. در این مقاله با در نظر گرفتن متغیرهای آسیب پذیری از جمله؛کیفیت ابنیه، قدمت بنا، نوع مصالح، تراکم جمعیت و سطح اشغال بنا به تحلیل همبستگی و رگرسیون بین آسیب پذیری و هر کدام از متغیرهای مذکور پرداخته شده است. در ابتدا به منظور بررسی وضعیت زمین شناسی و لرزه خیزی منطقه، نقشه های پایه شامل نقشه زمین شناسی، نقشه گسل های منطقه و نقشه لرزه خیزی منطقه جمع آوری گردیدند. آمارهای مربوط به زمین لرزه های رخ داده از پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و اطلاعات کیفیت ابنیه، قدمت بنا، نوع مصالح، تراکم جمعیت و سطح اشغال بنا ازسازمان نوسازی و بهسازی شهرداری بروجرد در محدوده ی بافت فرسوده، استفاده از آمار شهرداری مناطق 1 و 2 و همچنین سازمان مسکن و شهرسازی - نظام مهندسی و مشاهدات میدانی جمع آوری گردیده است. سپس با استفاده از نرم افزار تحلیلی آماری، مورد تجزیه و تحلیل قرار سپس با استفاده از روش رگرسیون میزان اثر متغیر های مستقل بر متغیر وابسته محاسبه گردیده. از جمله روش هایی که در تصمیم گیری های چند معیاره  مورد استفاده قرار می گیرد روش Topsis است، در این روش گزینه ها بر اساس میزان فاصله شان از نقطه ی ایده آل مشخص گردیده و اولویت بندی می شوند. در روش Topsis گزینه های مفروض یک مسأله،( در این مقاله نواحی یازده گانه شهر)، بر حسب امتیاز آن ها از هر شاخص رتبه بندی شده و سپس رتبه نهایی گزینه ها از طریق یک فرایند مشخص شده است. یافته های حاصله از این پژوهش نشان می دهد که بین متغیرهای آسیب پذیری و سایر متغیرهای مذکور رابطه ی معنی داری وجود دارد و در آزمون رگرسیون مقدار بتای( β ) متغیر کیفیت در مقایسه با سایر متغیرها بیش تر بوده و در نتیجه دارای نقش بیش تری در آسیب پذیری می باشد و به ترتیب نوع مصالح، قدمت بنا، سطح اشغال بنا و تراکم جمعیت در رده های بعدی قرار گرفته اند. بیش ترین آسیب پذیری در ناحیه 6 و 8 می باشد و ناحیه ی 5 از کم ترین آسیب پذیری برخوردار است. کوتاه تر کلی می توان گفت، بافت مرکزی و حاشیه شهر جزء مناطق پرخطر و نواحی شمال و شمال شرقی جز مناطق کم خطر در زمان وقوع زلزله می باشند.
۳۵۱.

ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهر اهر در برابر بحران زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال نهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۴ 87 - 108

کلیدواژه‌ها: فضاهای شهری آسیب پذیری مدیریت بحران زلزله شهر اهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۸۹
همگام با رشد شتاب زده شهرها و پیچیده شدن فرآیندهای درونی جوامع، بر تعداد بحران ها و پیچیدگی شهرها نیز افزوده می شود و در پی آن، آسیب پذیری افزایش می یابد. با توجه به اینکه که انسان محوریت اصلی در آسیب پذیری و مقابله با بحران است و نیز فضاهای شهری دربرگیرنده بیشترین جمعیت هستند، توجه به این فضاها نیاز مبرم عصر کنونی می باشد. در این راستا به منظور سیاست گذاری کاهش آسیب پذیری فضاهای شهری در مقابل مخاطرات طبیعی و لزوم اتخاذ صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات متناسب با آن و همچنین با توجه به پیشرفت دانش و تکنولوژی بشری، برای ارائه تصویری روشن از عواقب ناشی از مخاطرات، ارزیابی پهنه های آسیب پذیر شهری ضروری است. این ارزیابی و برنامه ریزی در راستای آن، کارآمدترین و یا شاید بهترین گزینه مدیریت و برنامه ریزی شهری برای مقابله با مخاطرات طبیعی و به خصوص زلزله می باشد. از این رو در این پژوهش با توجه به احتمال آسیب پذیری شهر اهر به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، سعی شده است با بررسی وضعیت موجود و تجزیه و تحلیل آن، به ارزیابی آسیب پذیری فضاهای شهری اهر در برابر بحران زلزله پرداخته شود. نوع این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی می باشد. برای سنجش آسیب پذیری فضاهای کالبدی شهر در برابر زلزله از شاخص های 15گانه در سه طیف شاخص های سازه ای، برنامه ریزی و طبیعی استفاده شده است. پس از تعیین وزن شاخص ها با توابع چند متغییره، سعی شده با استفاده از مدلAHP به این موضوع پرداخته شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حدود 30 درصد از فضاهای ساخته شده شهری اهر در برابر زلزله، آسیب پذیری متوسط به بالایی دارند و ساختار کالبدی مطلوبی برای مدیریت بحران ناشی از زلزله را ارائه نمی نمایند.
۳۵۲.

ارزیابی میزان آسیب پذیری بافت مسکونی کلان شهر ساری در مخاطره طبیعی زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: مخاطره طبیعی زلزله آسیب پذیری بافت مسکونی شهر ساری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۷
  پژوهش حاضر با هدف سنجش سطح آسیب پذیری بافت های مسکونی به عنوان مهم ترین بخش از سامانه های شهری در کلان شهر ساری در برابر مخاطره طبیعی زلزله شکل گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی در بستر پیمایشی می باشد. ابتدا با بررسی های میدانی و ارزیابی طرح جامع شهر ساری، اطلاعات مربوط به به قدمت، نوع سازه و تعداد طبقات بناهای مسکونی در مناطق چهارگانه شهر ساری استخراج گردیده است. سپس کلاس بندی ساختمان های مسکونی و گزینش منحنی های آسیب پذیری متناسب هر کلاس ساختمانی به همراه نتایج حاصل از تحلیل خطر لرزه ای برای تعیین درصد و درجه خرابی ساختمان های مسکونی شهر ساری مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در مناطق 1، 2، 3 و4 شهر ساری به ترتیب، 63%، 66%، 72% و 67% ساختمان های مسکونی که از نوع کلاس خشتی و مصالح بنایی از نوع بلوک سیمانی می باشند، به هنگام وقوع زلزله کاملاً تخریب می گردند. از سوی دیگر، کمترین میزان خرابی در کلیه ساختمان های فولادی و همچنین ساختمان های بتنی دارای 6 طبقه و بالاتر پیش بینی شده است.
۳۵۳.

مکان های ناپایدار شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر خرم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۴ 75 - 98

کلیدواژه‌ها: بافت فرسوده آسیب پذیری زلزله ناپایداری خرم آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۱۸
  کشور ایران به دلیل قرار گیری روی کمربند زلزله خیز جهان به طور مکرر با زلزله مواجه می شود. به تبع شهر خرم آباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به وجود گسلهای اصلی و فعال در منطقه در پهنه خطر زلزله خیزی بالا قرار گرفته است. بافت قدیم شهر خرم آباد نیز بر اثر قدمت بناها، فرسودگی بافت و دسترسی نامناسب و عرض کم معابر، ضعف زیرساخت ها، به عرصه های آسیب پذیر در برابر حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساخت تبدیل شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل عناصر تأثیرگذار بر میزان ناپایداری بافت های فرسوده در راستای افزایش ایمنی این بافت ها جهت ارتقاء شرایط سکونت و در واقع توسعه پایدار آن بافت ها می باشد. ماهیت تحقیق، نظری-کاربردی و نوع مطالعه، توصیفی تحلیلی است. از این رو در این پژوهش، میزان آسیب پذیری و ناپایداری بافت فرسوده شهر خرم آباد در مقابل زلزله بررسی شده است و با دیدگاه کل نگر شاخص های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، خدمات اضطراری، درجه زلزله خیزی و... بررسی و با مدل AHP میزان ناپایداری شاخص های مذکور اولویت بندی و تحلیل گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در اکثر شاخص های مورد بررسی بویژه در زمینه شاخص های کالبدی مانند؛ سطح اشغال، اندازه قطعات، مصالح ساختمانی، قدمت ابنیه، وضعیت دسترسی، دسترسی به خدمات اضطراری و... بافت فرسوده شهر خرم آباد آسیب پذیر بوده و ناپایدار می باشد و کارایی لازم را در مقابل بحران احتمالی ندارد.
۳۵۴.

مطالعه انسان شناختی نقش طب سنتی در زمان فاجعه (مطالعه موردی زلزله سرپل ذهاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 181 - 208

کلیدواژه‌ها: داروهای گیاهی زلزله سرپل ذهاب طب سنتی مردم شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۴۶
زلزله به لحاظ گستره تأثیراتی که بر زندگی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سلامت افراد دارد، متغیر مهمی در مطالعه انسان شناسی پزشکی جوامع محسوب می شود. طب سنتی از گذشته تاکنون جزئی از سیستم بهداشتی مردم بوده و توسط آنان به خوبی پذیرفته شده است؛ بخشی از فرهنگ مردم محسوب می شود و در حل بعضی از مسائل فرهنگی سلامت، نقش قابل توجهی دارد. با وجود افزایش استفاده مردم جهان از طب سنتی و مکمل، از مکتب طب سنتی ایرانی علی رغم غنی بودن و کارایی بسیار، به عنوان یک شیوه درمانی مکمل به صورت مستقیم در زمان فاجعه ها از آن بهره برده نمی شود. پژوهش حاضر درصدد مطالعه تاثیر استفاده از طب سنتی و مصرف داروهای گیاهی در زمان زلزله و بعد از زلزله است. هدف آن تشریح میزان بهره مندی جامعه فاجعه دیده از امکانات طب سنتی در کنار پزشکی مدرن است. این پژوهش به مطالعه تاثیر طب سنتی و میزان بهره گیری آن در مناطق مختلف شهر سرپل ذهاب از روز پنجم بعد از رخداد زلزله و در یک بازه زمانی سه ساله بواسطه مصاحبه های عمیق با عطاری ها و صاحبان آن، کارشناسان حوزه طب سنتی و میزان مراجعه مردم بعد از زلزله در فواصل زمانی مختلف می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که با وجود امکانات پزشکی مدرن، بهره گیری از طب سنتی و روش های بهره گرفته از آن برای نجات افراد آسیب دیده از همان روزهای اول و در گذار از ماههای سخت بعد از زلزله و زمان بازسازی های فیزیکی به ویژه در رابطه با پیشگیری و جلوگیری بیماری جسمی و روانی نقش مهمی در سلامت روانی و جسمی متاثر از آسیب های زلزله در میان مردم سرپل ذهاب را ایفا نموده است.
۳۵۵.

تاب آوری و طراحی الگو واکنش های روانی – اجتماعی بعد از وقوع زلزله تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 287 - 311

کلیدواژه‌ها: الگو فرضی تاب آوری تهران زلزله واکنش روانی- اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۷۰
در این مقاله به طراحی یک الگو فرضی مبتنی بر واکنش های روانی – اجتماعی بعد از وقوع زلزله احتمالی در شهر تهران پرداخته ایم. این الگو فرضی به چهار مرحله ی نارضایتی، ازدحام، شورش و غارتگری تقسیم گردیده است که در هر مرحله عوامل هیجانی شوک، ترس، وحشت، غم، تنفر، احساس ناکامی، خشم، اضطراب و احساس ناامنی به طور مجزا نشان داده شده است. این الگو فرضی خاطر نشان می سازد که پیامدهای روانی - اجتماعی زلزله تهران به دو بخش پرخاشگری – غارتگری و ناامنی – ترک اجباری طبقه بندی می شوند. بخش پرخاشگری – غارتگری نشان می دهد که علاوه بر تلفات ناشی از زلزله، تلفات دیگری ناشی از درگیری های بین پلیس - غارتگران و مردم - غارتگران به وجود خواهد آمد. همچنین بخش ناامنی – ترک اجباری اشاره به مهاجرت بیشتر ساکنین تهران به زادگاه خود برای نجات جان و مال خود دارد، زیرا پیش بینی می گردد که تهران تا دو سال پس از وقوع زلزله قابل سکونت نباشد. در بخش دیگری از مقاله اشاره به مفهوم تاب آوری در زلزله احتمالی تهران می گردد و تمرکز بر این دارد که آموزش تاب آوری و اجرای برنامه های مشترک میان دولت و مردم می تواند به افزایش سطح تاب آوری در جامعه در زمان زلزله منجر گردد. از این رو گمان می رود که با افزایش تاب آوری در سطح جامعه، چهار مرحله فرضی واکنش های روانی - اجتماعی از نارضایتی تا غارتگری هیچ گاه به واقعیت تبدیل نگردد. در آخر، به برخی از ویژگی های افراد و جامعه تاب آور و نقش مسئولیت پذیری پس از بحران پرداخته شده است.
۳۵۶.

تحلیل و سطح بندی پیشران های کلیدی مؤثر بر افزایش تاب آوری کالبدی شهر تهران در برابر زلزله با استفاده از مدل سازی ساختاری-تفسیری ISM (مورد پژوهی: منطقه 10)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 285 - 309

کلیدواژه‌ها: پیشران های کلیدی تاب آوری کالبدی زلزله مدل سازی ساختاری-تفسیری منطقه 10 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۴
تاب آوری رویکردی نو در راستای ارتقای ظرفیت مانایی و تحمل پذیری بنیان های توسعه در شهرهاست. هدف از پژوهش پیش رو مدل سازی پیشران های کلیدی مؤثر بر افزایش تاب آوری کالبدی منطقه 10 تهران در برابر زلزله با رویکرد آینده نگاری و طراحی ارتباطات بین این پیشران ها است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و پیشران های کلیدی موردبحث با روش تحلیل محتوا شناسایی شده اند. در بخش مدل سازی، از آرای خبرگان دانشگاهی در حوزه تاب آوری با روش دلفی استفاده شده است. داده ها با ابزار مصاحبه و پرسشنامه دو به دویی جمع آوری و با استفاده از ملاک روایی صوری، روایی پرسشنامه سنجیده شده است. روابط بین پیشران های کلیدی مؤثر بر افزایش تاب آوری کالبدی نمونه موردمطالعه در برابر زلزله با استفاده از روش مدل سازی ساختاری-تفسیری (ISM) تعیین و به صورت یکپارچه تحلیل شده است. درنهایت با استفاده از تحلیل میک مک (Micmac) نوع پیشران های کلیدی با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری آن ها بر سایر عوامل مشخص و در شش عرصه، سطح بندی شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که پیشران "کلاس دانه بندی" با بیشترین قدرت نفوذ، زیربنا و محرک اصلی تاب آوری کالبدی شهری بوده و هرگونه اقدام برای افزایش تاب آوری کالبدی نمونه موردمطالعه در برابر زلزله، مستلزم اصلاحات در این پیشران است. پیشران های "توزیع خدمات" و "استحکام بناهای با کاربری عمومی" نیز به ترتیب با میزان قدرت نفوذ 1 و 3 کمترین تأثیر را در تاب آوری کالبدی نمونه موردمطالعه دارند. همچنین نتایج پژوهش حاکی از این است که عناصر در سطوح بالاتر، قدرت تحریک کنندگی کمتر و میزان وابستگی بیشتر دارند.
۳۵۷.

تحلیل وضعیت تاب آوری نهادی در برابر خطر زلزله در کلانشهر کرمانشاه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 172 - 191

کلیدواژه‌ها: تاب آوری نهادی زلزله کلانشهر کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۶۱
زلزله همیشه یکی از خطرناکترین و مهمترین خطرات طبیعی بوده است که همیشه شهرها را تهدید می کند. عواقب زلزله، هم از نظر فراوانی و هم از نظر خساراتی که به بار می آورد، بر جامعه تأثیر می گذارد. تاب آوری جامعه یک چارچوب مفهومی برای سنجش توانایی جامعه برای مقابله با تغییرات و شرایط اضطراری فراهم می کند. هدف اصلی این پژوهش تحلیل وضعیت تاب آوری نهادی کلانشهر کرمانشاه در برابر خطر زلزله می باشد. جامعه آماری ساکنان شهر کرمانشاه می باشند و برای تعیین حجم نمونه با استناد به فرمول کوکران 385 نفر تعیین شده و انتخاب نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انجام شده است. همچنین، از روش اسنادی و مطالعات کتابخانه ای جهت تدوین مبانی و دیدگاه ها نظری و پرسشنامه جهت گردآوری داده های مربوط به تاب آوری نهادی شهر کرمانشاه استفاده شده است، برای تجریه و تحلیل داده ها و اطلاعات از نرم افزارهای GIS, SPSS، مدل CODAS و و روش  CV استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، در تمامی مؤلفه ها در سطح 95/0 تفاوت معنی دار وجود دارد و در بعضی از مؤلفه ها میانگین بالاتر از مقدار متوسط سه و در بعضی از مؤلفه ها پایین تر از مقدار متوسط سه می باشد، همچنین نتایج مدل کوداس نشان می دهد؛ مناطق هشت و هفت در رتبه های اول و دوم و دارای وضعیت نسبتاً خوب؛ مناطق یک و چهار در رتبه های سوم و چهارم و در وضعیت متوسط و مناطق؛ دو، سه، شش و پنج  به ترتیب در رتبه های پنج تا هشتم و در وضعیت ضعیف قرار گرفته اند و بیشترین اختلاف و نابرابری مربوط به مؤلفه چه میزان نهادهای دولتی و محلی (شورا و شهرداری برای جلوگیری از پیامدها و خسارات ناشی از زلزله برنامه ریزی کرده اند، می باشد.
۳۵۸.

ارزیابی و تحلیل ریسک آسیب پذیری اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه های روستایی در برابر زلزله (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 145 - 162

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه های روستایی زلزله TOPSIS اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۴
پهنه ایران به دلیل قرار گیری روی کمربند زلزله همواره در معرض خطر وقوع زلزله بوده است. شکل گیری گسل های بزرگ و وجود میدان های تنش فعال، ایران را مستعد وقوع زلزله ها کرده است. تحقیق حاضر، با توجه به ماهیت مسئله و موضوع مورد بررسی از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و هدف آن ارزیابی و تحلیل آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی اردبیل در برابر زلزله می باشد، جامعه آماری پژوهش 34 روستای بخش مرکزی است که دارای 28272 نفر جمعیت و 8151 خانوار می باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 356 نفر برآورد گردید. جهت ارزیابی آسیب پذیری روستاهای مورد مطالعه از دو شاخص و 14 نماگر بر اساس مطالعات سایر محققین بهره گرفته شد. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت و پایایی کل آن بر اساس آلفای کرونباخ 87/0 برآورد گردید، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که از نظر سطح آسیب پذیری لرزه ای با استفاده از مدل Topsis ، بیش از 73 درصد روستاها با ریسک آسیب پذیری اقتصادی و اجتماعی بالا و بسیار بالا در برابر خطر زلزله قرار دارند. محاسبه آسیب پذیری کلی روستاها در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که 41 درصد روستاها آسیب پذیری متوسط و 59 درصد آسیب پذیری بالا و بسیار بالا قرار دارند. ارزیابی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی منطقه، بیانگر آسیب پذیری بالا و خیلی بالا در روستاهای محدوده مورد مطالعه بوده و این تهدیدی جدی برای افزایش خطر در منطقه می باشد.
۳۵۹.

سنجش تاب آوری کالبدی سکونتگاه های غیررسمی در برابر مخاطرات محیطی (زلزله)، مطالعه موردی: پاکدشت(شهرک انقلاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای اقتصادی دوره ۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۹ 22 - 38

کلیدواژه‌ها: تاب آوری کالبدی سکونتگاه های غیررسمی زلزله پاکدشت شهرک انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
سکونتگاه های غیررسمی یکی از چالش های اجتماعی شهرها می باشد که توسعه پایدار شهری را به خطر انداخته است و به دلیل وضعیت پایین اجتماعی و اقتصادی ساکنان و ایمن نبودن کالبد و بستر شکل گیری آن ها در مقابل مخاطرات محیطی، جزء آسیب پذیرترین بخش شهرها محسوب می شوند. تاب آوری در یک دهه اخیر به عنوان یک مسیر و راهبرد نوین برای توسعه شهری محسوب می شود به خصوص با توجه به اینکه امروزه خسارت های فراوان مخاطرات طبیعی و انسانی به محیط و کالبد شهرها موجب شده است که مفهوم تا آوری برای کاهش آثار سوانح، به حوزهای مهم در عرصه مدیریت بحران تبدیل شود. هدف تحقیق حاضر تحلیل تاب آوری کالبدی سکونتگاه های غیررسمی در برابر خاطرات محیطی (زلزله)، مطالعه موردی: پاکدشت (شهرک انقلاب) می باشد. نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی و تحلیلی می باشد. داده های موردنیاز تحقیق از اسناد فرادست و روش های میدانی و مرکز آمار ایران گردآوری شد و برای تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از نرم افزار Spss و Excel استفاده شد. یافته های حاصل از پیمایش میدانی و اسنادی نشان داد که وضعیت شهرک انقلاب ازلحاظ دسترسی به معابر شهری در هنگام مواجهه با بحران ضعیف، دسترسی به کاربری های عمده شهری ضعیف، ازلحاظ دانه بندی قطعات ریزدانه، ازلحاظ مساحت زیربنا 52 درصد زیر 50 متر و بیش از سه چهارم زیر 70 متر زیربنا دارند ازلحاظ قدمت مساکن 57 درصد بالای 20 سال و 35 درصد بالای 40 سال، ازلحاظ مصالح 92 درصد آجر و آهن، ازلحاظ کیفیت بنا، 9 درصد تخریبی، 76 درصد قابل نگهداری و 15 درصد نوساز هستند با توجه نتایج تحقیق، شهرک انقلاب ازنظر تاب آوری کالبدی در هنگام مواجهه با مخاطره زلزله در سطح پایینی قرار دارد.
۳۶۰.

مستند سازی بازسازی شهر فردوس پس از زلزله سال 1347(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 71 - 82

کلیدواژه‌ها: بازسازی زلزله شهر فردوس مسکن بازسازی مردمی و دولتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۷
شهر فردوس در استان خراسان جنوبی در زلزله دهم شهریور سال 1347 دچار تخریب وسیعی شد. در مرحله بازسازی مردم به دو گروه تقسیم شدند. گروهی به رهبری یکی از شخصیت های مذهبی محلی را که بعدها به شهر اسلامیه شهرت پیدا کرد برای بازسازی پیشنهاد دادند و گروه دوم کسانی بودند که در فردوس ماندند. در نهایت با تصمیم دولت، شهر جدید مجاورشهر قدیم ساخته شد. در شهر جدید فردوس عده ای از مردم از ساختمان های دولتی استفاده نکردند و خود شروع به ساخت خانه کردند، در واقع بعد از زلزله سه نوع فعالیت بازسازی با هم در حال اجرا بود. هدف این پژوهش شناخت بازسازی شهر و مسکن فردوس بعد از زلزله و تحلیل وضعیت موجود در سطح کلان (شهر) و خرد (مسکن) می-باشد. در راستای رسیدن به این اهداف از رویکرد کیفی استفاده شده است و روش های اصلی گردآوری اطلاعات مشاهده، بررسی اسناد و مصاحبه عمیق می باشد. از نتایج این پژوهش چنین بر می آید که بعد از گذشت 48 سال از وقوع زلزله، هر دو بازسازی مردمی و دولتی ماندگار می باشد. اما در مناطق دولتی ساز توجه بیش تری به افزایش مقاومت و کارایی شهر و مسکن شده است در عوض سنت ها و نیاز های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ساکنین کم تر مورد توجه قرار گرفته است.