باورهای فراشناختی

رفتارهای پرخطر یکی از پیچیده ت رین آس یب ه ای اجتماعی و از مصادیق عم ده انحراف ات محس وب می شود و می تواند پایه بسیاری از آسیب های اجتم اعی در س طح جامع ه گ ردد. پژوهش حاضر به بررسی نقش واسطه ای راهبردهای مقابله ای در رابطه هیجان خواهی و باورهای فراشناختی با رفتارهای پرخطر در دانش آموزان پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعه ی آماری دانش آموزان دوره دوم مقطع متوسطه شهر خوانسار بوده است .حجم نمونه شامل 254 دانش آموز بود. ابزارهای اندازه گیری شامل پرسشنامه راهبردهای مقابله ای پارکر و اندلر (1990)، پرسشنامه هیجان خواهی زاکرمن (1990)، پرسشنامه راهبردهای فراشناختی مک اینری و داوسون (2004)، پرسشنامه رفتارهای پرخطر محمدخانی (1395) بوده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان و معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد، بین هیجان خواهی و باورهای فراشناختی رابطه معنادار وجود داشته و هر دو متغیر با رفتارهای پرخطر رابطه مثبت و معنادار دارد. باورهای فراشناختی و راهبردهای مقابله ای نیز رابطه معنادار با یکدیگر داشته و بین این دو متغیر و رفتارهای پرخطر دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی رابطه باورهای فراشناخت با تنظیم شناختی هیجان و ابراز وجود در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر کوهنانی بود. روش: روش این مطالعه زمینه یابی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول راهنمایی شهر کوهنانی که در سال تحصیلی ۴۰۰-۱۳۹۹ مشغول به تحصیل بودند، تشکیل داد. از میان جامعه آماری تعداد ۱۰۵ دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی از مدارس دخترانه مقطع متوسطه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه فراشناخت ولز و کارترایت هاتون (۲۰۰۴)، پرسشنامه تنظیم شناختی هیجانی گارنفسکی و همکاران (۲۰۰۱) و پرسشنامه ابراز وجود گمبریل و ریچی (۱۹۷۵)که درجه پایایی آنها به ترتیب 76/. ، 82/. و78/. می باشداستفاده شد. در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی تحلیل رگرسیون استفاده شد.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش نشان داد که بین باورهای فراشناختی با تنظیم شناختی هیجان و ابراز وجود رابطه مثبت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر وجود باورهای فراشناخت با افزایش تنظیم شناختی هیجان و ابراز وجود در دانش آموزان همراه است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت: باورهای فراشناختی به عنوان یک متغیر مهم روانشناختی با میزان تنظیم شناختی هیجان و ابراز وجود در دانش آموزان رابطه معناداری دارد و این رابطه موجب سازگاری هر چه بیشتر دانش آموزان در محیط های مدرسه و خانواده می شود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر سبک های مقابله ای، تحمل پریشانی و باورهای فراشناختی در افراد وابسته به مواد مخدر بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مردان وابسته به مواد مخدر مراجعه کننده به کلینیک های ترک اعتیاد شهر تهران در سال 1402 بود. از این بین، 40 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) قرار گرفتند. شرکت کنندگان هر دو گروه پرسشنامه مقابله چندبعدی، مقیاس تحمل پریشانی و پرسشنامه باورهای فراشناختی را در پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. درمان پذیرش و تعهد در 8 جلسه 90 دقیقه ای با فراوانی دو جلسه در هفته بر روی گروه آزمایش اجرا شد. داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود داشت و درمان پذیرش و تعهد باعث کاهش سبک های مقابله ای هیجان مدار و اجتنابی و باورهای فراشناختی ناکارآمد و باعث افزایش سبک های مقابله ای مسئله مدار و تحمل پریشانی در افراد وابسته به مواد مخدر شد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش حاکی از اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر بهبود سلامت روانی افراد وابسته به مواد مخدر بود. از آنجایی که این افراد از نظر روانی آسیب پذیر هستند، لازم است تدابیری در جهت ارتقای سلامت روان شناختی آنها اتخاذ شود.

این پژوهش با هدف پیش بینی خود ناتوانمندسازی تحصیلی بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه و باورهای فراشناختی در دانشجویان انجام شد. نوع پژوهش توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال تحصیلی 1403-1402 بود که از بین آن ها تعداد 235 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه های خود ناتوان سازی (SHQ) میگدلی و همکاران (2001)، طرحواره های ناسازگار اولیه (PISQ) یانگ (1998) و باورهای فراشناختی (MBQ) ولز و کاتر-هایتن (2004) استفاده شد. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد بین طرحواره های ناسازگار اولیه و باورهای فراشناختی با خود ناتوانمندسازی تحصیلی دانشجویان همبستگی معناداری وجود دارد (05/0>P). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد 26 درصد از خود ناتوانمندسازی تحصیلی از طریق طرحواره های ناسازگار اولیه و باورهای فراشناختی تبیین می شود. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که طرحواره های ناسازگار اولیه و باورهای فراشناختی پیش بین مناسبی برای خود ناتوانمندسازی تحصیلی دانشجویان است.

رفتارهای پرخطر در سال های اخیر، بین دختران ایرانی افزایش یافته است و رفتارهای پر خطر، سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آن ها را به مخاطره می اندازد. بنابراین، هدف از این پژوهش، بررسی نقش ممیزی باورهای فراشناختی، سبکهای هویت، افکار منفی تکرار شونده و تاب آوری در پیش بینی گرایش به رفتار پرخطر در دختران 16 تا 18 ساله بود. طرح پژوهش، تابع تشخیص دو گروهی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشآموزان دختر دوره دوم متوسطه 16 تا 18 ساله شهر کرج در سال تحصیلی 1399-1398 بودند. 360 نفر از این افراد بر اساس دیدگاه کلاین(2016) و به شیوه نمونهگیری دسترس انتخاب شدند و افراد شرکت کننده به دو گروه تقسیم شدند(64 نفر به عنوان خطرپذیر و 296 نفر عادی). شرکت کنندگان به مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانیِ زاده محمدی و همکاران(1390)، باورهای فراشناختیِ کارترایت-هاتون و ولز(1997)، سبک های هویتِ برزونسکی و همکاران(2013)، افکار تکرار شوندهِ مک اوی و همکاران(2014) و تاب آوریِ کانر و دیویدسون(2003) پاسخ دادند. داده ها با نرم افزار آماری SPSS نسخه 24 و با استفاده از روش تابع تشخیص(ممیزی) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که باورهای فراشناختی، سبکهای هویت، افکار منفی تکرار شونده و تاب آوری، می توانند گرایش به رفتارهای پرخطر را پیش بینی کنند. تحلیل ممیزی توانست با 1/98 درصد پیشبینی صحیح، نوجوانان را به دو گروه پرخطر و عادی طبقهبندی کند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر عواملی همچون باورهای فراشناختی، سبکهای هویت، افکار منفی تکرار شونده و تاب آوری بر گرایش به رفتارهای پرخطر تاثیرگذار است. بنابراین نتایج این پژوهش، میتواند به عنوان الگویی مناسب برای تدوین و طراحی برنامه های پیشگیری از خطرپذیری در نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی مشخصات روان سنجی مقیاس کوتاه شده حیطه های نگرانی در دانشجویان ایرانی بود. در این تحقیق توصیفی-پیمایشی 250 نفر دانشجو با دامنه سنی(19 تا47)و میانگین 30/4±16/25 با روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای از بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی همدان انتخاب شدند و به پرسشنامه های حیطه های نگرانی، باورهای فراشناختی، اضطراب فراگیر و نگرانی پن استیت پاسخ دادند. ضرایب آلفای کرونباخ (78/0)، اعتبار همزمان (باورهای فراشناختی،28/0)، اعتبار ملاکی (نگرانی پن استیت، 19/0) به دست آمد که همگی در سطح 01/0p< معنی دار بودند. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که مقیاس 10 سؤالی حیطه های نگرانی در نمونه ایرانی برخلاف نمونه خارجی به جای پنج عامل از چهار عامل اشباع شده است که روی هم قادرند 76 درصد از واریانس مقیاس را تبیین کنند. بنابراین پرسشنامه حیطه های نگرانی ابزاری معتبر و پایا برای سنجش نگرانی است.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی باورهای فراشناختی بین حساسیت اضطرابی و مسئولیت پذیری افراطی با علایم وسواس-اجباری در جمعیت عمومی ساکن شهر تهران بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی (تحلیل مسیر) بود. از میان جمعیت عمومی ساکن شهر تهران 300 نفر از طریق فراخوان اینترنتی، با توجه به ملاک های ورود به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس تجدید نظر شده وسواس فکری عملی(OCI-R)؛ (فوا و همکاران، 2002)، پرسشنامه حساسیت اضطرابی (ASI) (رایس و همکاران، 1986)، مقیاس نگرش مسئولیت پذیری(RAS)؛ (سالکووسکیس و همکاران، 2000) و پرسشنامه باورهای فراشناختی(MCQ-30)؛ (ولز، 1997) بودند. داده ها نشان داد که حساسیت اضطرابی و مسئولیت پذیری افراطی با علایم وسواس-اجباری رابطه مستقیم و معناداری دارد و باورهای فراشناختی در رابطه حساسیت اضطرابی و مسئولیت پذیری افراطی با علایم وسواس-اجباری نقش میانجی دارد و اثر غیر مستقیم باورهای فراشناختی در رابطه بین حساسیت اضطرابی، مسئولیت پذیری و علائم وسواسی-اجباری معنادار بود. در مجموع نتایج نشان داد که مدل از برازش مطلوبی برخوردار است و می توان نتیجه گرفت که حساسیت اضطرابی و مسئولیت پذیری افراطی می توانند با افزایش باورهای فراشناختی موجب بروز و تداوم علائم وسواسی-اجباری گردد. با توجه به نتایج پژوهش و نقش میانجی باور های فراشناختی در ارتباط علائم وسواسی-اجباری، برنامه ریزی جهت ارتقای آموزش افراد در حوزه حساسیت اضطرابی و مسئولیت پذیری افراطی می تواند نقش مهمی در کاهش علائم وسواسی-اجباری به واسطه باور های فراشناختی داشته باشد.

اهداف: ارزیابی فرآیندها و عوامل خودتنظیمی در بین ورزشکاران اهمیّت زیادی دارد. این مطالعه با هدف روانسنجی نسخه فارسی دو پرسش نامه باور فراشناختی درباره عملکرد (ام. بی. پی.کیو) و فرآیندهای فراشناختی در طول عملکرد (ام. پی. پی. کیو) انجام شد. این دو پرسش نامه به پرسش نامه های خواهر مشهورند. مواد و روش ها: هر دو پرسش نامه به زبان فارسی تطبیق داده شد و سپس به صورت آنلاین توسط 464 ورزشکار زن و مرد ایرانی از رشته های مختلف ورزشی و با سطوح مختلف عملکرد پر شد. یافته ها: تحلیل عامل تأییدی نشان داد که هر دو پرسش نامه دارای روایی عاملی مناسبی هستند. آزمون های پایایی و همسانی درونی نشان داد که پایایی برای همه خرده مقیاس های هر دو پرسش نامه کافی است. همبستگی دو متغیره و همبستگی عوامل پنهان نشان داد که بین اکثر متغیرها به جزء باورهای منفی در مورد غیرقابل کنترل بودن تفکر رقابتی که با ابعاد خودتنظیمی رقابتی ارتباط منفی داشت؛ روابط مثبتی وجود دارد. در نهایت، تحلیل های مقایسه ای نشان داد که تفاوت های معنا داری بین ورزشکاران سطوح بالا و پایین رقابتی در فراشناخت وجود دارد و ورزشکاران سطح بالاتر، مقررات فراشناختی تطبیقی تری را در طول مسابقات نشان دادند. نتیجه گیری: بر این اساس ام. بی. پی. کیو را می توان به عنوان یک ابزار مناسب برای سنجش باورهای فراشناختی درباره عملکرد و ام. پی. پی. کیو را می توان به عنوان ابزار مناسبی برای سنجش فرآیندهای فراشناختی در طول عملکرد استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای تنظیم هیجان در رابطه بین تحمل پریشانی و باورهای فراشناختی با اختلال وسواس جبری انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی_همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش افراد بالای 18 سال شهر تهران در سال 1402 بودند که به روش نمونه گیری در دسترس از منطقه سه، نمونه ای به تعداد 200 نفر انتخاب و پرسشنامه در بین آن ها توزیع شد. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس وسواس فکری- جبری بیل براون (Y-BOCS، گودمن و همکاران، 1989)، مقیاس تحمل پریشانی (DTS، سیمونز و گاهر، 2005)، پرسشنامه باورهای فراشناختی (MCQ، ولز و کارت رایت-هاتون، 2004) و پرسشنامه تنظیم هیجان (ERQ، گراس و جان، 2003) بودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل مسیر حاکی از برازش مناسب مدل بود. یافته ها نشان داد که تحمل پریشانی و باورهای فراشناختی به صورت مستقیم قادر به پیش بینی اختلال وسواس جبری بودند (۰01/۰p‹) و همچنین تحمل پریشانی به صورت غیر مستقیم از طریق تنظیم هیجان (ارزیابی مجدد) توانست اختلال وسواس جبری را پیش بینی کند (۰01/۰p‹). از یافته ها می توان نتیجه گرفت که تحمل پریشانی و تنظیم هیجان نقش کلیدی در اختلال وسواس جبری دارند و لزوم توجه به این عوامل در تعامل با یکدیگر در برنامه های ارتقای کیفیت زندگی اختلال وسواس جبری ضروری است.

هدف پژوهش حاضر مقایسه ابعاد باورهای فراشناختی در دانش آموزان دارای اضطراب امتحان و بدون اضطراب امتحان بوده و این پژوهش از نوع علی مقایسه ای می باشد. شرکت کنندگان در این پژوهش 200 نفر از دانش آموزان دانش آموزان شهر دزفول بودند، که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش پرسشنامه باورهای فراشناختی ولز و کارت رایت هاتون و مقیاس اضطراب امتحان اسپیلگر بودند. برای بررسی روایی و پایایی این ابزارها از روش همسانی درونی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان دادند که دانش آموزانی که دارای اضطراب امتحان بودند در ابعاد باورهای مثبت درباره نگرانی (باورهای فراشناخت مثبت)، باورهای منفی درباره کنترل پذیری افکار و خطرات مربوط به نگرانی (باورهای فراشناخت منفی)، عدم اطمینان شناختی و نیاز به کنترل افکار نمره بالاتری را نسبت به دانش آموزان بدون اضطراب امتحان کسب کردند؛ و در بعد خودآگاهی شناختی دانش آموزان بدون اضطراب امتحان نمره بالاتری را نسبت به دانش آموزان دارای اضطراب امتحان کسب کرده اند. نتایج حاکی از آن است که باورهای فراشناختی نقش مهمی در اضطراب امتحان دارند بنابراین اقدامات لازم آموزشی و همچنین درمانی جهت کاهش اضطراب امتحان می تواند مؤثر باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش باورهای فراشناختی بر خودکارآمدی تحصیلی با متغیر میانجی حافظه کاری در دانش آموزان شهر تهران انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی- همبستگی و مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1402-1401 بود. روش نمونه گیری خوشه ای- مرحله ای و حجم نمونه 384 نفر برآورد شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد فراشناخت ولز و هاتون (MCQ) (1997)، خودکارآمدی شرر(1982) و حافظه کاری دینمن و کارپنتر (1980) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، در سطح آمار توصیفی از محاسبه میانگین و انحراف استاندارد و در سطح آمار استنباطی از آزمون همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار ایموس23 و SPSS26 استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد حافظه کاری نقش واسطه ای معناداری در پیش بینی خودکارآمدی تحصیلی بر اساس باورهای فراشناختی دانش-آموزان شهر تهران دارد. همچنین مسیر مستقیم تأثیر باورهای فراشناختی بر خودکارآمدی تحصیلی معنادار بود (05/0p<).نتیجه گیری: این نتیجه بیانگر این است که حافظه کاری نقش مهمی در فراگیری بهتر و بهره گیری از راهبردهای فراشناختی دارد. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، پیشنهاد می گردد: آموزش راهبردهای فراشناختی در برنامه آموزش دانش آموزان قرار گیرد و آنان از همان ابتدای ورود به کلاس درس به فراخور نیاز و میزان فراگیری با این راهبردها آشنا گردند.

هدف پژوهش حاضر،تعیین اثربخشی آموزش هیجان مدار بر اضطراب مرگ، باورهای فراشناختی و رفتارهای خودآسیب رسان دختران با طرحواره های ناسازگار اولیه از منظرفرهنگی بود. جامعه آماری تمامی دختران 15-25 سال با طرحواره ناسازگار اولیه در شهرستان مهریز سال 1401 بود. نمونه پژوهش 30 نفر از دختران با طرحواره ناسازگار اولیه بود که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب وبه صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، هرگروه 15 نفرجایگزین شدند. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه طرحواره ناسازگار یانگ(2005) ، مقیاس اضطراب مرگ تمپلر(1970)، پرسشنامه باورهای فراشناختی ولز و هاتون(2004) و پرسشنامه رفتارخودآسیب رسان جانسون (1998) بود. گروه آزمایش، آموزش گروهی هیجان مدار را در 9 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کرد و گروه کنترل آموزشی را دریافت نکرد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش هیجان مدار بر اضطراب مرگ، باورهای فراشناختی و رفتارهای خودآسیب رسان موثر بود. هم چنین آموزش هیجان مدار به دختران با طرحواره ناسازگار اولیه از منظر فرهنگی کمک می کند بتوانند هیجانات را مدیریت کنند و از این طریق باعث کاهش رفتارهای خودآسیب رسان در آن ها شود.