مهارت آموزی

آموزش عالی در کشور ایران به شکل های مختلفی توسعه پیدا کرده است و طبیعتاً متقاضیان مختلفی را از گروه های سنی، جنسی و طبقات اجتماعی به خود جلب کرده است. این نوع آموزش ها از دوره های کاردانی تا تحصیلات تکمیلی، و به شیوه های نظری و عملی انجام می گیرد. یکی از این نوع آموزش ها، آموزش های فنی و حرفه ای است که در دانشگاه های فنی و حرفه ای ارائه می شود. این پژوهش، به صورت توصیفی بوده و جامعه آماری آن را دانشجویان دانشگاه فنی و حرفه ای استان مازندران را تشکیل داده اند. مسئله اساسی این تحقیق این است که چه انگیزه و دلایلی متقاضیان را برای ورود به دانشگاه های فنی و حرفه ای ترغیب کرده است؟ نتایج این پژوهش نشان داده است که: علل انگیزشی جذب دانشجو به رشته فنی و حرفه ای همبستگی مثبت معنی دار با استعداد و توانایی دانشجو، همبستگی مثبت معنی دار با بازار کار و آینده شغلی؛ همبستگی منفی معنی دار با وضعیت اقتصادی دانشجو؛ همبستگی مثبت معنی دار با کوتاه مدت بودن دوره و جذب سریع به بازار کار؛ همبستگی منفی معنی دار با شغل والدین؛ همبستگی مثبت معنی دار با خوداشتغالی و همبستگی مثبت معنی دار با وضعیت تحصیلی؛ همبستگی مثبت معنی دار با تشویق خانواده دارد.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد مراکز آموزش فنی و حرفه ای استان یزد، و توسعه چارچوب مفهومی ارزیابی این مراکز به اجرا درآمده است. از آنجایی که سطح کارایی، معیار مناسبی برای درک چگونگی مصرف منابع در مراکز آموزش فنی و حرفه ای است، در این مطالعه نیز، کارایی نسبی 13 مرکز آموزش فنی وحرفه ای استان یزد در سال 1389، با استفاده از رویکرد ترکیبی کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده ها محاسبه شده است. روش تحقیق این مطالعه توصیفی تحلیلی بوده و از مستندات و آمارهای کتابخانه ای نیز استفاده شده است. یافته ها نشان داده است که تنها، مرکز صدوق در هر چهار منظر BSC دارای کارایی یک بوده و مرکز تفت نیز با کارایی 592/ . کم ترین کارایی را داشته است. امتیاز عملکرد کل مراکز نیز در منظر مالی869/ .، مشتری 848/ .، فرایندهای داخلی 763/ . و رشد و یادگیری 733/ . بوده است. استفاده از رویکرد ترکیبی BSC و DEA در این پژوهش به شناسایی بخش هایی که برای بهبود عملکرد سازمانی ضروری است، کمک کرده و فرصت هایی را برای یادگیری دوطرفه بین واحدها فراهم می کند. همچنین با انجام این پژوهش، مجموعه ای از پیشنهادها در رابطه با کاربرد موفقیت آمیز ادغام DEA و BSC ، به منظور بهبود مستمر فرآیند یادگیری با ارائه راه حل هایی برای افزایش سطح کیفی عملکرد واحدهای ناکارا و تعیین اندازه بهینه مراکز در هر چهار منظر، ارائه می گردد.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل تأثیر آموزش های فنی و حرفه ای بر عملکرد تخصصی و اثربخشی شغل های مهارتی، به منظور ارائه راهکارهای بهبود اجرا شده است. مطالعه به روش علّی مقایسه ای و با استفاده از پرسشنامه های سنجش عملکرد، اثربخشی شغلی و نظرسنجی از کارگران و کارفرمایان به انجام رسید، برای تحلیل داده ها، از آزمون های آماری کای اسکوئر، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون تی برای گروه های مستقل استفاده شد. یافته ها حاکی از ارتباط معنادار بین آموزش های فنی و حرفه ای و عملکرد تخصصی کارکنان است. همچنین بین اثربخشی شغلی کارگران آموزش دیده با آموزش های فنی و حرفه ای، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، همچنین آموزش های فنی و حرفه ای بر رضایت شغلی کارگران اثر مثبت و معناداری بر جای گذارده است. در نهایت به برنامه ریزان حوزه فنی و حرفه ای، طراحی آموزش های کاربردی و منطبق با نیازهای صنایع مختلف در غالب برنامه های مدون آموزشی پیشنهاد می شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه آموزش های فنی و حرفه ای مراکز دانشگاهی و توانمندسازی دانشجویان مهارت آموخته است . مؤلفه های توانمندسازی روان شناختی و آموزش های فنی و حرفه ای بازشناسی شد و ارتباط آن با یکدیگر مورد کندو کاو قرار گرفت. نمونه شامل 213 از دانشجویان مهارت آموخته استان زنجان بود که به طور تصادفی انتخاب شدند همچنین از دیدگاه های توصیفی 30 نفر از کارشناسان و مدیران ستادی سازمان آموزش فنی وحرفه ای بهره گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها ،شامل پرسش نامه استاندارد توانمندسازی روان شناختی و پرسش نامه محقق ساخته آموزش فنی و حرفه ای برای مهارت آموختگان بوده است. تحلیل یافته ها با استفاده از آزمون های خی دو، t تک نمونه ای و همبستگی انجام شد. یافته ها حاکی از آن بوده است که بین آموزش های فنی و حرفه ای دانشگاهی با توانمندسازی روان شناختی و مؤلفه های تشکیل دهنده آن اعم از «شایستگی»، «استقلال»، «مؤثربودن»، «معنی داری» و «اعتماد»، ارتباط معناداری داشته است ( p< 0/05 ). همچنین سطح آموزش های فنی و حرفه ای کسب شده و توانمندی روان شناختی مهارت آموختگان در تمامی مؤلفه ها غیر از مؤلفه « اعتماد»، بیشتر از حد متوسط بوده است.

هدف این پژوهش، بررسی نقاط قوت و ضعف آموزش مهارت های کارآفرینی بر اساس نظریه محدودیت و سازش گاتفردسون از دید شرکت کنندگان در دوره آموزشی بود. روش پژوهش نیمه آزمایش یا پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. 30 نفر از دانشجویان داوطلب شرکت در کلاس های کارآفرینی واحد علوم و تحقیقات که نمرات کمتری در پرسشنامه مهارت های کارآفرینی داشتند به تصادف انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند و گروه آزمایش 8 جلسه آموزش مهارت های کارآفرینی دریافت کرد . مقایسه دو گروه نشان داد دوره آموزشی مبتنی بر نظریه گاتفردسون در افزایش مهارت های کارآفرینی اثر داشته و اکثر شرکت کنندگان اثربخشی این دوره را در آموزش مهارت های کارآفرینی زیاد و خیلی زیاد دانسته اند. بنابراین، نتیجه گرفته می شود که نظریه گاتفردسون می تواند به عنوان یکی از روش های آموزش مهارت های کارآفرینی مورد توجه و بررسی بیشتر قرار گیرد.

با عنایت به مشکلات گریبان گیر جامعه در بخش اقتصاد و اشتغال و همچنین سیاست ها و استراتژی های کلان کشور در قالب چشم انداز 20 ساله و برنامه پنجم توسعه، عطف توجه و تمرکز بر راهکارهای ریشه ای، اساسی و اثربخش ضرورتی اجتناب ناپذیر است. توانمندسازی نیروی انسانی از طریق آموزش مهارت های شغلی و تخصصی، در راستای ترغیب و توسعه کارآفرینی، به ویژه در مراکز آموزش مهارتی، یکی از این راهکارهای اساسی محسوب می شود که می تواند به عرضه نیروی انسانی توانمند و کارآفرین و در نهایت کاهش مشکلات اقتصادی و اشتغال و همچنین افزایش بهره وری و کارایی شاغلین بخش های مختلف منجر شود. گام های اولیه اجرایی کردن این راهکار با شکل گیری نظام جامع مهارت و فناوری و تصویب و ابلاغ آئین نامه نظام آموزش مهارت و فناوری، برداشته شده است. در این پژوهش تلاش شده تا ضمن بررسی میزان تأثیر آموزش های مهارتی موجود، در توانمندسازی نیروی انسانی، مسائل و مشکلات پیش رو و راهکارهای بهینه سازی این گونه آموزش ها شناسایی شوند. روش تحقیق در این مقاله، کیفی بوده و داده ها با استفاده از مصاحبه با صاحب نظران آموزش های مهارتی گردآوری و سپس از طریق تحلیل محتوا، مورد بررسی و بحث قرار گفته اند. نتایج این تحقیق در چهار حوزه "ویژگی های نیروی انسانی توانمند"، "عملکرد و ضرورت آموزش های مهارتی در تربیت نیروی انسانی توانمندسازی"، "موانع و مشکلات پیش رو" و "راهکارهای بهینه سازی" این گونه آموزش ها، ارائه شده اند.

االگوی آموزش کارآفرینی KAB از جمله الگوهای معتبر آموزش کارآفرینی در حوزه آموزش های مهارتی است که از سوی کارشناسان سازمان جهانی کار ( [1] ILO ) تهیه و توسعه یافته است. پژوهش حاضر، به منظور بررسی میزان اثربخشی الگوی آموزش کارآفرینی KAB در سه حوزه نگرش شخصی، سبک زندگی و الگوی رفتاری کارآموزان انجام گرفت. پژوهش با استفاده از روش طرح های آمیخته انجام شد که در مرحله کیفی به صورت مصاحبه و در مرحله کمی به صورت شبه آزمایشی، همراه با پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه مورد مطالعه این پژوهش، 35 نفر ازکارآموزان دوره کارآفرینی در یکی از آموزشگاه های تحت نظارت اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان البرز بوده که به صورت تمام شماری، قبل و بعد از آموزش، مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه ای استفاده شد که روایی صوری و محتوای آن از سوی متخصصان و پایایی آن از طریق انجام آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 74/0 تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS انجام و برای بررسی فرضیه های پژوهش، علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون های کولموگروف- اسمیرنف، لوین، ویلکاکسون و t گروه های وابسته استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش کارآفرینی KAB بر الگوی رفتاری و سبک زندگی تأثیرگذار بوده ولی بر نگرش شخصی، تأثیری نداشته است.