مطالب مرتبط با کلیدواژه

ایلام


۱۲۱.

واکاوی علل تغییر الگوی سنی ازدواج روستاییان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 148 - 171

کلیدواژه‌ها: الگوی سنی ازدواج مدرنیته جوانان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۲۴۵
تغییر الگوی سنی ازدواج و بالارفتن آن، به همراه پیامدهایی که در سطوح سه گانه فردی، خانوادگی و اجتماعی دارد، به یکی از مسائل مهم اجتماعی در دهه های اخیر تبدیل شده است. این پژوهش که از نوع کاربردی و از نظر روش، پیمایشی و از نظر نوع، توصیفی است، به بررسی عوامل مؤثر در تغییر الگوهای حاکم بر سن ازدواج روستادیان در شهرستان ایلام پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه زنان و مردان واقع در گروه سنی 18-40 سال روستاهای شهرستان ایلام بود. حجم نمونه به تعداد 375 نفر از طریق جدول مورگان انتخاب شد. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بهره گرفته شد. برای گردآوری اطلاعات نیز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید که روایی آن از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده گردید. شاخص های آماری توصیفی مورد استفاده، عبارت بودند از: جداول فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد (جهت عینی ترشدن نتایج به دست آمده). به منظور تأیید یا عدم تأیید فرضیه های پژوهش نیز از روش همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های سطح انتظارات افراد، ازدواج هراسی به واسطه وجود ناهنجاری های اجتماعی، قدرت تصمیم گیری در خانواده، مدرنیته و مادی گرایی، دسترسی به فضاهای همسرگزینی، ادامه تحصیل و وضعیت روانی در تحولات سنی ازدواج جوانان تأثیر دارند. یافته های استخراج شده همچنین حاکی از آن است که بالارفتن سن ازدواج و گرایش به زندگی مجردی و رویگردانی از امر ازدواج به صورت یک معضل و آسیب اجتماعی، روند فزاینده ای در جامعه دارد که ضرورت دارد برنامه ریزان و مسئولان به این مهم توجه نمایند.
۱۲۲.

پدیدارشناسی وضعیت فرهنگ کار در بین جوانان استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 205 - 237

کلیدواژه‌ها: بستر فرهنگی فرهنگ کار جوانان ایلام توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۶۵
فرهنگ کار را می توان مجموعه ارزش ها، باورها و دانش های مشترک و پذیرفته شده افراد درباره فعالیت های معطوف به تولید یا ایجاد ارزش افزوده دانست؛ درواقع یک مسئله بسیار مهم است که در صورت بهبود و درونی شدن می تواند آثار اجتماعی مثبت فراوانی را برای شهروندان و جامعه بیافریند. مطالعه حاضر با هدف پدیدارشناسی وضعیت فرهنگ کار در بین جوانان استان ایلام انجام شده است. جامعه هدف پژوهش شامل تمامی جوانان استان ایلام و تعداد اطلاع رسان ها بر اساس معیار اشباع نظری 50 نفر بوده است. از مصاحبه نیمه ساخت یافته برای گردآوری و از روش 7 مرحله ای کلایزی برای تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که فرهنگ کار جوانان ایلامی از وضعیت نسبتاً مناسبی برخوردار است؛ به طوری که علاوه بر پیشینه قداست و اهمیت و ارزش کار و تلاش در فرهنگ ایلامی، امروزه نیز در ذهن جوانان ایلامی کار امری ضروری و بسیار مهم برای خود، خانواده و جامعه می باشد؛ اما این وضعیت به وسیله عوامل مختلفی تحت الشعاع قرار گرفته است که مهمترین آنها ضعف بنیه اقتصادی جوانان، عدم حمایت یا حمایت مالی نامناسب نهادهای اقتصادی و رفاهی از کار و کارآفرینی، ضعف نهادی و سازمانی و ضعف زیرساخت ها، ضعف فرهنگ عمومی، نگرش خانوادگی نامناسب به کار و هژمونی فرهنگی مرکز - پیرامون است. در نهایت با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهادات سیاستی برای بهبود فرهنگ کار جوانان ایلامی ارائه شده است.
۱۲۳.

بازنمایی سبک زندگی در مجموعه های تلویزیونی (مورد مطالعه: سیمای مرکز استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 43 - 22

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی سبک زندگی سریال ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۲۳۳
پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی و مبتنی بر تحلیل نشانه شناختی فیلم انجام گرفته که میدان مورد مطالعه آن، سه سریال تولیدی صدا و سیمای استان ایلام (محصول سال های 88 تا 92) و شامل «قال و قه واله» ،«برا و به ش» و «هر که را خوی» است. لذا نوع نمونه گیری در این پژوهش مبتنی بر نمونه گیری هدفمند است. شیوه تحلیل داده ها بر اساس تحلیل نشانه شناختی فیلم ، که طی آن ابتدا عبارات معنایی و مفاهیم بازنماکننده ی سبک زندگی استخراج شده و در آخر، تحلیل جامعه شناختی فیلم و تفسیر داده ها انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که در این سریال ها سه نوع سبک زندگی سنتی ، بینابین و مدرن معرفی و بازنمایی می شود که دراین بین ، سبک زندگی سنتی در متن (مرکز) و سبک زندگی مدرن و بینابین در حاشیه قرار می گیرد. شبکه محلی سیمای مرکز ایلام از طریق سریال های موجود با بازنمایی شکل خاصی از سبک زندگی به عنوان سبک غالب بر پذیرش و تقویت سبک زندگی سنتی تأکید کرده و در برابر سایر سبک های موجود در جامعه (سبک زندگی مدرن و بینابین) مقاومت کرده یا از آن به عنوان سبک حاشیه ای / نامتعارف یادکرده است و جامعه ایلام را تحت عنوان جامعه سنتی معرفی و بازنمایی می کند.
۱۲۴.

تحلیل جامعه شناختی همگرایی کُردها و عرب های ایلام و نقش آن در احساس امنیت پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۸۳) 151 - 176
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۱۵
استان ایلام دارای 425 کیلومتر مرز مشترک با عراق است. مرزی بودن استان و سکونت اقوام درآن به سبب وجه اشتراکِ بارز شیعی بودنِ مردمان آن موجب شده است مردم ساکن در آن در مقاطع گوناگون از جمله دفاع مقدس نقشی بی بدیل در ایجاد امنیت پایدار ایفا کنند. سؤال این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر همگرایی میان دو گروه مرزنشین کُرد و عرب بر میزان احساس امنیت پایدار است. این نوشتار در پی شناسایی عوامل مؤثر بر همگرایی کُردها و عرب ها و تأثیرات آن بر احساس امنیت پایدار است. روش اجرای این تحقیق پیمایشی، جامعه ی آماری آن شهرهای دو قومیتیِ حوزهِ جنوبی استان ایلام است. روش نمونه گیری آن به صورت چندمرحله ای (خوشه ای و تصادفی) و حجم نمونه آن براساس فرمول عمومی کوکران 500 نفر است. براساس یافته های تحقیق همگرایی اقوام بر امنیت پایدار تأثیر مستقیم دارد و به ترتیب بیشترین تأثیر را بر ابعاد امنیت ملی، امنیت انسانی و امنیت جهانی دارد. از عوامل بررسی شده ی مؤثر بر تقویت همگرایی این دوقوم: سن و دخالت بیگانگان در دو بعد میزان استفاده و میزان اعتماد به بسته های فرهنگی و خبری رسانه های بیگانه، تأثیر معکوسی بر میزان همگرایی اقوام دارند . از عوامل شناسایی شده ی دیگر که به صورت معنی دار بر تقویت همگرایی اقوام مؤثراست، متغیرهای تأثیر دخالت نخبگان سیاسی، سرمایه ی فرهنگی، تحصیلات، ملی گرایی، دین گرایی، تصور مردم از فضای سیاسی، اداری و سابقه ی ازدواج برون گروهی در نزدیکان، بیشترین تا کمترین تأثیر را بر همگرایی در میان کُردها و اعراب ساکن در استان ایلام دارند .
۱۲۵.

بررسی نتایج چهارمین فصل کاوش در بنای ساسانی جهانگیر ایلام

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال پنجم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 239-219

کلیدواژه‌ها: جهانگیر معماری ساسانی سد کنگیر ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۹۱
بنای جهانگیر به دنبال مسأله قرارگیری در تراز سیلابی سد کنگیر ایوان در استان ایلام، در خلال سال های 1395 تا 1398ه .ش.، کاوش و تعیین عرصه و حریم شد. تاکنون سه مرحله معماری و نقشه بخش هایی از یک بنای بزرگ شامل 11 فضا مشخص گردیده که فضای 11 (XI) در چهارمین فصل کاوش پدیدار شد. این فصل از کاوش به دنبال این پرسش که نحوه دستیابی و ارتباط بین ساختارها و فضاهای به دست آمده از کاوش های فصول پیشین در پشته مرکزی با تالار اصلی بنا چگونه بوده است؟ و نیز با هدف پی گردی مسیر دسترسی و تشخیص ورودی تالار اصلی انجام شد. نمایان شدن سازه مدور معماری در این فضا و آثار منقول ارزشمند، ابعاد جدیدی از این بنا را پیشِ روی ما قرار داد و بر ما روشن گشت که آثار هنری گوناگون آن، متأثر از هنر رایج دوره ساسانی با هویت مستقل محلی خود هستند. آغاز استقرار در محوطه به دوران پیش ازتاریخ در بخش شمالی آن بازمی گردد. سپس مجدد در دوره اشکانی موردتوجه قرارگرفته و پس از آن در دوره ساسانی مجموعه بناهایی، به ویژه در بخش مرکزی آن احداث می شود. نتایج آزمایشات سالیابی همگی تاریخ اواخر ساسانی را برای جهانگیر تأیید می کرد، اما پیدا شدن درهم نقره شاپور دوم در این فصل از کاوش، نشان می دهد که احتمالاً حیات در بنا از دوره میانه ساسانی شروع و تا قرون نخستین اسلامی مورد استقرار متناوب قرار گرفته است. گردآوری اطلاعات این پژوهش به شیوه میدانی، کتابخانه ای و آزمایشگاهی صورت گرفته و این نوشتار توصیفی-تحلیلی و به روش مقایسه ای انجام شده است. با کاوش در این بنا، نتایج مهمی درمورد درک فرآیند فرهنگی جوامع مرفه دوره ساسانی در این حوزه فرهنگی از ایرانشهر ساسانی و شیوه های معماری محلی اعیانی در این دوره حاصل شد.
۱۲۶.

اثر عوامل دورپیوندی و نقش شار فعالیت موج راسبی بر الگوهای جوی در بارش سیل آسای ایلام و پیش بینی پذیری آن با استفاده از مدل میان مقیاس WRF(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 137 - 113

کلیدواژه‌ها: ایلام بارش شدید دورپیوند تحلیل همدیدی-دینامیکی مدلWRF

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۷۰
در دوره آماری 2018-۱۹۸۷ بارش بی سابقه ای در اکتبر ۲۰۱۵ در بازه زمانی 72ساعته به مقدار ۳۲۰ میلی متر در ایلام ثبت شد. این بارش سنگین از دیدگاه دورپیوندی، شار فعالیت موج راسبی و همچنین از نظر همدیدی-دینامیکی مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی کمیت های هواشناختی از داده های بازتحلیل ERA5 با تفکیک افقی 25/. درجه استفاده شده است. جهت تعیین قابلیت پیش بینی پذیری بارش فوق، مدل WRF برای سه حوضه تودرتو و تفکیک افقی 36، 12 و 4 کیلومتر اجرا و سپس مقادیر بارش شبیه سازی با دیدبانی مقایسه شدند. نتایج نشان می دهند که براساس شار فعالیت موج راسبی، بودجه انرژی این سامانه از عرض های میانی تامین شده است. همچنین ترکیب دوسامانه کم فشار قوی سودان و مدیترانه، تاثیر توفان حاره ای چاپالا به عنوان عامل تزریق رطوبت مضاعف به منطقه، بندال ایجاد شده در سطوح میانی جو، پشته شکل گرفته در عرض های جنوبی ایران و همچنین تاثیر رشته کوه زاگرس از عوامل تاثیر گذار بر این بارش سنگین است. نتایج بررسی دورپیوندی نشان داد که شاخه نزولی النینوی متوسط تا قوی مانع حرکت هسته همرفتی فاز 2 و قوی MJO به سمت شرق بوده است. فعالیت فاز 2 MJO سبب گسترش و تقویت پشته در عرض های جنوبی ایران، منجر به ماندگاری چند روزه سامانه و بارش ممتد در منطقه مورد مطالعه شده است و همچنین فاز مثبت NAO سبب تشکیل گرادیان فشاری قوی و تقویت چرخند در شرق مدیترانه شده است. نتایج شبیه سازی مدل WRF نیز نشان داد که ضریب همبستگی 88% با سطح معنی داری 95% و درصد خطای 8% بین مقدار بارش شبیه سازی با دیدبانی نشان دهنده توانایی مدل در پیش بینی این بارش بوده است.
۱۲۷.

شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۸) 1491 - 1508

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری سناریو نویسی توسعه شهری ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۷۳
آینده پژوهی نحوه مواجهه و آمادگی در برابر حالت های مختلف وقوع یک رخداد در آینده است. نگاه به آینده و ترسیم چشم انداز توسعه شهری، همواره از جمله مسائل پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری بوده است. شهر ایلام علاوه بر ویژگی های خاص و منحصر به فرد سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی – فضایی در سال های اخیر با توجه به مهاجرت بی رویه با مشکلات خاصی مواجه شده است با توجه به پیچیدگی و ابهام حالت های مختلف آینده، مطالعات آینده پژوهی در برنامه ریزی استراتژیک برای تحقق توسعه شهری ضروری به نظر می رسد و نیز طیف گسترده ای از آینده های محتمل را پیش روی خود دارد. هدف اصلی پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای اسنادی و پایش محیطی انجام شده است. که با استفاده از مطالعات موجود در زمینه توسعه شهری، شش شاخص(سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی،کالبدی- فضایی و زیست محیطی)، انتخاب، طبقه بندی و تدوین شد. همچنین جامعه آماری پژوهش، شهر ایلام و نمونه آماری آن 50 نفر از کارشناسان و متخصصان امر برنامه ریزی شهری و منطقه ای می باشند. با استفاده از روش دلفی 53 عامل توسط کارشناسان شناسایی شد. تجزیه و تحلیل داده ها با به کارگیری نرم افزارهای میک مک و سناریو ویزارد انجام شده است. در نهایت پس از بررسی میزان و چگونگی تاثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر بر وضعیت توسعه آینده شهر ایلام با روش های مستقیم و غیر مستقیم، 10 عامل کلیدی(ضرورت اجرایی مدیریت یکپارچه شهری، مدیریت اجرایی، وجود سازمان های مردم نهاد، اجرای طرح جامع و تفصیلی شهر، مکانیابی کاربری های شهری در نقاط مختلف شهر، مشارکت اجتماعی شهروندان، سامان دهی فعالیت های اجتماعی، آلودگی شهری، افزایش تسهیلات و خدمات عمومی، فرهنگ شهری) که بیشترین نقش را در وضعیت آینده توسعه شهر ایلام دارند، انتخاب شدند. سپس با استفاده از قابلیت های نرم افزار سناریو ویزارد 2 سناریوی قوی، 93 سناریوی ضعیف و 17 سناریوی باورکردنی استخراج شد.
۱۲۸.

ارزیابی و تحلیل عملکرد شهرداری ایلام بر پایه رضایتمندی شهروندان

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵ 103 - 119

کلیدواژه‌ها: ارزیابی عملکرد رضایتمندی شهروندان شهرداری ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۶۳
امروزه، شهرداری نهادی است که تأثیر عمده ای بر کیفیت زندگی شهروندان دارد. از اینرو رضایتمندی شهروندان یکی از مهم ترین معیارهای سنجش عملکرد شهرداری است. در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از نظر شهروندان، میزان رضایت آنان از عملکرد شهرداری ایلام در حوزه های گوناگون سنجیده شود. روش پژوهش در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و از پرسشنامه برای کسب نظر شهروندان استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنان شهر ایلام تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده و اطلاعات مورد نیاز از سطح نواحی شهر ایلام به دست آمده است. همچنین جهت سنجش داد ه ها نرم افزار SPSS به کار گرفته شده است.  نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان رضایت شهروندان از عملکرد شهرداری ایلام در سطح مطلوبی قرار ندارد. از طرف دیگر، میزان رضایتمندی شهروندان در نواحی مختلف شهر دارای تفاوت معناداری است. به صورتی که ناحیه 1-1 بیشترین و ناحیه 2-2 کم ترین میزان رضایتمندی شهروندان را به خود اختصاص داده است. 
۱۲۹.

تحلیل فضایی جرائم سرقت در شهر ایلام با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 19 - 40

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی جرائم سرقت ایلام سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۱۶
هر جرم دارای ظرف مکان و زمان است که آن را از دیگر رفتارها متمایز می سازد و باعث می شود تا رفتار مجرمانه در واحد مکان، توزیع فضایی یکسانی نداشته باشد موضوع این پژوهش تحلیل فضایی سرقت های پنجگانه ( منزل، مغازه، اماکن خصوصی، اتومبیل، وسایل و قطعات و لوازم اتومبیل) در شهر ایلام بوده که به شناسایی الگوی های فضایی و علل شکل گیری کانون های هر کدام از سرقت ها مورد بررسی قرار گرفته است.پژوهش حاضر از نظر نوع و هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز پژوهش با روش اسنادی تهیه شده است. بدین منظور تعداد 7071مورد جرم سرقت ثبت شده به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه قرارگرفته است. با استفاده از آزمون های آماری در محیط ARCGIS، کانون های سرقت ها در شهر ایلام شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل فضایی قرارگرفته است.یﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣی دﻫﺪ وﻗﻮع ﺟﺮایﻢ ﺳﺮﻗﺖ در شهر ایلام از اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣکﺎﻧیو زﻣﺎﻧی خاصی ﭘیﺮوی ﻣی کﻨﺪ و ﺑیﺸﺘﺮ ﺟﺮایﻢ در ساعات پایانی شب رخ ﻣی دﻫﺪ و با محیط شهری، مناطق حاشیه نشین و محل اسکان طبقات متوسط و بالای جامعه و وضعیت اقتصادی نامناسب در ایلام ارتباط دارد. ﻣﻬﻢ ترین کﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺟﺮم ﺧیﺰ در شهر در جهت غربی شرقی و دارای کشیدگی می باشدوایﻦ اﻣﺮ وﺿﻌیﺖ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ایﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ را از ﻧﻈﺮ وقوع ﻧﺸﺎن می دﻫﺪ.
۱۳۰.

مطالعه علل، ابعاد و پیامدهای طرداجتماعی برحسب جنسیت (موردمطالعه: زنان کولی روستای چشمه کبودشهرستان ایلام)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی اقوام دوره ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 101 - 125

کلیدواژه‌ها: طرد اجتماعی زنان کولی جنسیت قومیت ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۱۹۴
هدف پژوهش حاضر، مطالعه علل، ابعاد و پیامدهای طرد اجتماعی زنان کولی در روستای چشمه کبود از توابع شهرستان ایلام می باشد. انجام این پژوهش با روش کیفی مردم نگاری صورت گرفته است. محقق به منظور گردآوری داده ها از تکنیک هایی مانند مشاهده مشارکتی و مصاحبه و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل موضوعی سود جسته است. در این پژوهش، نمونه گیری از بین زنان بومی (منابع طرد) و زنان کولی (اهداف طرد) صورت گرفته است؛ بدین منظور 12 زن بومی و 18 زن کولی مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد که زنان بومی به این علل زنان کولی را طرد می کنند: عقاید قالبی، عدم رعایت موارد بهداشتی، رفتار کودکان کولی در مدرسه، اهمیت نگاه غالب در اجتماع، شرور بودن زنان کولی، وجود خشونت های خانوادگی در بین کولی ها و بی توجهی کولی ها به ارزش های دینی و فرهنگی بومیان. درحالی که کولی ها مهم ترین دلایل طرد خود را حوادث خاص، تأثیر فناوری بر زندگی خود، بدنام سازی کولی ها، برساختن مفهوم کولی و کلیشه های جنسیتی دانسته اند. مهمترین ابعاد طرد این زنان عبارت اند از: طرد از خدمات و امکانات، بی اعتمادی نهادی، طرد از ارتباطات اجتماعی، طرد از حمایت درون گروهی و برون گروهی. برخی پیامدهای این پدیده عبارتند از: محرومیت مادی، محرومیت اطلاعاتی، تجرد دختران کولی، پنهان کردن هویت خویش. با این همه، زنان کولی در برابر طرد استراتژی هایی نیز بکار می برند: عکس العمل متقابل، انتخاب نام، انزوا و جداسازی، مقاومت در برابر بومیان، سبک خاص زندگی، پنهان کردن هویت خویش و انتقال شیوه های ساخت ابزار.
۱۳۱.

واکاوی دلایل، زمینه ها و پیامدهای مصرف مواد مخدر در بین نوجوانان (مورد مطالعه نوجوانان شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اعتیادپژوهی سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۲ ۱۶۵-۱۴۱

کلیدواژه‌ها: اعتیاد گرایش به مصرف مواد مخدر مواد مخدر سنتی و صنعتی نوجوانان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۲۳۸
هدف: این مطالعه ، به دنبال شناخت دلایل گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر در شهر ایلام بود. روش: این پژوهش با روش نظریه ی زمینه ای و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه ی نیمه ساختار یافته با 22 نوجوان مصرف کننده مواد مخدر گردآوری شد. یافته ها: در مرحله ی کدگذاری باز، 660 عبارت معنایی و در کدگذاری محوری، 155 مفهوم و 20 مقوله ی اصلی استخراج گردید. یافته ها نقش گروه همسالان، دوستی زیان آورانه، محیط نامناسب زیست شهری، ضعف ساختاری نهادهای اجتماعی کننده ا ی نظیر خانواده به دلیل وجود سابقه اعتیاد در خانواده، سبک فرزندپروری آسیب زا، مدیریت ناتوان خانواده و در نتیجه نابسامانی خانواده را و نهاد آموزش به واسطه ی مدیریت ناکارآمد مدرسه و امکان تشکیل باند و آشنایی با مواد در مدرسه در گرایش به اعتیاد را تایید می کنند. دسترسی آسان به مواد مخدر، هیجان طلبی نوجوانان، استقلال مالی زود هنگام همراه با نداشتن مهارت مناسب ارتباطی نقش تشدید کننده ای در این مورد ایفا نموده اند. نوجوانان مورد مطالعه در این وضعیت از راهبردهای ترک ناموفق، پنهان کاری، اقدام مجرمانه در تأمین مواد و حتی تصمیم های خود ویرانگرانه استفاده کرده اند که همراه با پیامدهایی نظیر طرد اجتماعی بوده است. نتیجه گیری: از برآیند مقوله ها، مقوله ی هسته ی «هم گشتی و برهم کنشی با همگنان بزهکار» حاصل شد که موجب تداوم مصرف، ناتوانی در ترک و طرد فراگیر نوجوانان از سوی خانواده شده است.
۱۳۲.

پهنه بندی و رویکرد فضایی بر مدیریت بحران با تاکید بر آسیب پذیری اجتماعی- فیزیکی شهرها در برابر زلزله (نمونه موردی استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران آسیب پذیری زلزله آمار فضایی ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۸۴
شهرها کانون هایی هستند که انسان ها را به همراه نیازها و احتیاجات مختلفشان در خود پذیرفته اند و عالی ترین نیازهای بشر در آن تبلور عینی یافته است. برآورد ریسک و ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای از یک شهر از موضوعات مهم و اساسی محسوب می شود. به عبارت دیگر، ریسک ترکیبی از خطر و آسیب پذیری است و از آنجا که آسیب پذیری ممکن است صورت های گوناگونی همچون آسیب پذیری جانی، عملکردی، اجتماعی، مالی و یا ترکیبی از این موارد را به خود بگیرد، تخمین برآرود ریسک نیاز به رهیافتی جامع نگر دارد. و لازم است تا در آن از روش، معیار و تخصص های گوناگونی استفاده گردد. در نتیجه پژوهش حاضر با رویکرد "توسعه ای – کاربردی" و از نظر روش تحقیق ترکیبی از روش های "توصیفی، اسنادی و تحلیلی و میدانی" می باشد. بدین شرح که با استفاده از متغیرهای مربوطه در دو شاخص "اجتماعی و کالبدی" که از طریق سازمان های مربوطه "شهرداری های استان، استانداری استان، مرکز آمار ایران و مطالعات کتابخانه ای" متغیرهای لازم جمع آوری و بررسی می گردد. در مرحله بعد جهت تجزیه و تحلیل یافته ها با رویکرد فضایی از جمله روش های " VIKOR و TOPSIS " استفاده گردیده است؛ همچنین جهت تکمیل اطلاعات و خروجی های مناسب بررسی ها از نرم افزارهای " ArcGIS ، GRAFER8 ، VISIO ، SPSS ، MINITAB " و دیگر برنامه های لازم استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده است تفاوت زیادی بین شاخص و شهرستان ها از منظر آسیب پذیری وجود دارد. چراکه وزن شاخص ها دارای تفاوت زیادی بوده که میزان آن از (0) درصد تا (1) درصد متغیر بوده است. همچنین از نظر مکانی میزان TOPSIS بدست آمده میانگین آن برابر (0.372) درصد بوده است لذا میزان آسیب پذیری ناشی از زلزله علاوه بر اهمیت دوچندان آن در مدیریت بحران ضرورت بررسی آن در شاخص های مختلف از ضروریات برنا مه ریزی شهری می باشد.
۱۳۳.

رابطه ی احساس تعلق به شهر و مشارکت اجتماعی در مدیریت شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 95 - 123

کلیدواژه‌ها: احساس تعلق مشارکت اجتماعی مدیریت شهری مشارکت مدنی ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۱
احساس تعلق به شهر نشانگر وجود ذهنیت مثبت افراد نسبت به محل سکونت و سایر شهروندان است و تداوم تعلق به شهر لاجرم شکلی از تعهد را برای شهروندان نسبت به محیط اجتماعی پیرامون در بر دارد. مشارکت در حیات اجتماعی شهر همواره موضوع مهمی در حوزه ی جامعه شناسی شهری بوده است. لذا این مقاله در صدد است تا رابطه ی احساس تعلق به شهر و مشارکت اجتماعی شهروندان در مدیریت شهری را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش متشکل از متغیرهای برگرفته شده از نظریه های دورکیم، پارسونز، دیویس، آنتونسیچ، گیدنز و پاتنام است. لذا در یک مطالعه ی پیمایشی از بین جامعه ی آماری مشتمل بر 49309 خانوار ساکن شهر ایلام، با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و نهایتاً تصادفی ساده، نمونه ای شامل 334 نفر سرپرست خانوار را انتخاب نموده و با استفاده از پرسشنامه ای که اعتبار صوری آن به وسیله خبرگان مورد تایید قرار گرفته و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ، 78/. محاسبه شده است، داده های مورد نظر گردآوری و تحلیل شده اند. نتایج حاصل از پژوهش نشان دهنده ی متوسط بودن میزان متغیرهای مشارکت اجتماعی شهروندان (04/2)، مشارکت مدنی (۲)، روحیه ی مشارکتی (92/1)، اعتماد به مدیران (01/2) و نیز میزان احساس تعلق به شهر (46/2) است و لذا عوامل اجتماعی مذکور در مشارکت اجتماعی در مدیریت شهر مؤثر هستند و در آزمون معادلات ساختاری روابط این متغیرها با متغیر وابسته تایید شده است. به طور کلی نتایج بیانگر مشارکت اجتماعی متوسط شهروندان است ولیکن به دلیل مهاجرپذیری عمدتاً روستایی و درون استانی و ترکیب محله های شهری پتانسیل لازم جهت بهره مندی مدیریت شهری از ظرفیتهای مشارکتی شهروندان را دارد.      
۱۳۴.

برنامه ریزی راهبردی گردشگری استان ایلام با استفاده از تکنیک Meta swot(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۹ 178 - 190

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی راهبردی گردشگری ایلام Meta-SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۸
امروزه از گردشگری به عنوان صنعت گردشگری یاد می شود، که نقش مهمی در توسعه اقتصادی جوامع انسانی را دارد.گسترش صنعت گردشگری به عنوان فعالیتی است که تقریبا بر تمام شاخص های کلان اقتصادی اثر می گذارد. درعصر حاضر  با توجه به مقوله جهانی شدن اکثر کشورها و شهرها  به دنبال انجام برنامه ریزی مناسب جهت بهبود جایگاه رقابتی خود و به دنبال آن افزایش کیفیت زندگی اجتماعی خود می باشند. این پژوهش با هدف توسعه گردشگری در استان ایلام با استفاده از مدل برنامه ریزی راهبردی، استراتژیک Meta-SWOT انجام شده است. روش این پژوهش توصیفی –تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است.  روش جمع آوری داده اسنادی، پیمایشی می باشد. جامعه آماری آن شامل 25 نفر از کارشناسان و صاحب نظران حوزه گردشگری می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از مدل Meta-SWOT استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می  دهد که  مهم ترین عامل  در سطح کلان برای توسعه گردشگری استان ایلام ثبات سیاسی می باشد و مهم ترین راهبرد برای توسعه صنعت گردشگری در استان ایلام  در رقابت با رقبای منطقه ای خود تردد زوار عتبات عالیات و همچنین اکو توریسم می باشد از جمله عوامل تاثیر گذار دیگر  تقویت و توسعه زیر ساخت ها می باشد.
۱۳۵.

مقایسه ی رابطه ی باورهای دینی و بهزیستی روان شناختی با فرسودگی شغلی بالا و پایین(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۲ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ 11-18

کلیدواژه‌ها: باورهای دینی بهزیستی روان شناختی فرسودگی شغلی ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۸
امروزه تنیدگی و فرسودگی شغلی، مشکلی شایع و جدی در میان افرادی است که به ویژه در شغل های خدمات انسانی مشغول به فعالیت هستند. باورهای دینی، باور به واقعی بودن جنبه های اسطوره یی، فراطبیعی یا معنوی یک دین است. بهزیستی روان شناختی مستلزم درک چالش های وجودی زندگی است. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه ی رابطه ی باورهای دینی و بهزیستی روان شناختی در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی با فرسودگی شغلی بالا و پایین بوده است. مواد و روش ها: در این پژوهش، که از نوع مطالعه های همبستگی است، جامعه ی آماری، همه ی کارکنان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی شهر ایلام(280 نفر) بود. با در نظر گرفتن شمار جامعه و استفاده از جدول مورگان، 160 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرسش نامه ی فرسودگی شغلی مسلش و جکسون، 80 نفر با فرسودگی شغلی پایین و 80 نفر با فرسودگی شغلی بالا، غربالگری شدند. سپس نمونه ها پرسش نامه های بهزیستی روان شناختی ریف و باورهای دینی(خدایاری فردی) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و Z فیشر، تحلیل گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمونZ فیشر نشان داد تفاوت رابطه ی باورهای دینی با بهزیستی روان شناختی و مؤلفه های آن، در نمره ی کل بهزیستی روان شناختی(08/3) و مؤلفه های پذیرش(31/2)، تسلط محیطی(3)، هدفمندی(24/3) و رابطه با دیگران(8/2)، بین افراد با فرسودگی شغلی بالا و پایین معنادار بوده است. نتیجه گیری: جزئیات پژوهش نشان داد که رابطه ی باورهای دینی با نمره ی کل بهزیستی روان شناختی و مؤلفه های پذیرش، تسلط محیطی، هدفمندی و رابطه ی با دیگران، در افراد با فرسودگی شغلی پایین، بیش تر از افراد با فرسودگی شغلی بالا است. اما بین دو گروه از نظر تفاوت رابطه ی باورهای دینی با استقلال و رشد شخصی، تفاوت معناداری مشاهده نشد.
۱۳۶.

بررسی رابطه ی هوش معنوی با احساس گناه جنسی در دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات شهرستان ایلام در سال تحصیلی 91 - 92(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۴ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 45-54

کلیدواژه‌ها: احساس گناه جنسی ایلام دانشجویان هوش معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
سابقه و هدف: به کارگیری منابع معنوی می تواند در حل مسائل زندگی ازجمله احساس گناه، مؤثر واقع شود. ازاین رو، هدف این پژوهش بررسی رابطه ی بین هوش معنوی با احساس گناه جنسی در دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات شهرستان ایلام است. روش کار: این پژوهش ازنوع توصیفی - همبستگی است که جامعه ی آماری آن را همه ی دانشجویان مشغول به تحصیل دانشگاه علوم و تحقیقات شهرستان ایلام در سال تحصیلی 91 - 92 تشکیل می دهد. برای این منظور، با روش نمونه گیری در دسترس، نمونه یی به حجم 100 نفر، بر اساس جدول مورگان، انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های احساس گناه جنسی موشر و هوش معنوی کینگ استفاده شده است. تحلیل داده های پژوهش نیز با روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی صورت گرفته است. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده ، بین هوش معنوی کل و احساس گناه جنسی رابطه وجود نداشت (192/0r=، 05/0<p)، اما زیرمقیاس آن (گسترش حالت هوشیاری) قدرت پیش بینی کنندگی برای احساس گناه جنسی بود (401/0= r، 01/0>p). علاوه براین، بین احساس گناه جنسی با سن دانشجویان رابطه وجود داشت؛ اما ارتباط آن با جنسیت دانشجویان معنادار نبود (204/0 = r، 05/0>p). نتیجه گیری: اگرچه هوش معنوی به طور کل نقش مشخصی در میزان احساس گناه جنسی دانشجویان مورد مطالعه به دست نداد، پاره یی از اجزای تشکیل دهنده ی آن به ویژه با افزایش سن، می تواند نقش برجسته یی در درک و ابراز احساس گناه جنسی داشته باشد.
۱۳۷.

نقش شناخت معمار از کاربر در هویت بخشی به طرح های مسکن روستایی؛ بررسی موردی: معماری روستایی ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶ 85 - 102

کلیدواژه‌ها: عوامل هویت بخش معماری بومی مسکن روستایی ذهنیت کاربر ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۳۹
در این نوشتار ابتد ا به شناخت و بررسی تناقض های به وجود آمد ه ناشی از تفاوت ذهنیت طرّاح و کاربر در مسکن روستایی پرد اخته شد ه که متولیان حوزه معماری برای روستاییان طرّاحی و اجرا کرد ه اند. در این کار ابتد ا با رجوع به ادبیات موضوع به طور عام در جهان و به طور خاص در روستاهای ایران در قالب مصد اق های واقعی، تناقض های مذکور مورد بررسی اجمالی واقع شد ه و در اد امه روشی برای نزد یک کردن ذهنیات کاربر و طرّاح در مورد محیط مطلوب براساس پژوهش عملی پیشنهاد شد ه است. این روش در محیط روستایی ایلام اجرا و نتایج آن ارائه گرد ید ه است. براساس یک مد ل سه محوری (با محورهای زمان تجربه، تجربه انسان، تجربه کنند ه) از عوامل هویت بخش، چارچوب مطالعه در 32 جزء، معین شد ه و برای بررسی هر یک از این اجزاء سه حالت در نظر گرفته شد ه است: اول، عوامل مطلق کالبد ی؛ دوم، عوامل شکل گرفته میان کالبد و زمینه اجتماعی-رفتاری؛ و سوم، عوامل مطلق اجتماعی-رفتاری که حالت سوم به صورت خاطره جمعی با کالبد نسبت پید ا می کند. یک حالت از روند مورد بحث در تغییرات انجام شد ه توسط کاربران در مسکن مهندسی ساز روستایی مطالعه گرد ید ه و عوامل هویت بخش از آن استخراج و معرفی شد ه است. ابعاد پنجره و موقعیت استقرار آن نسبت به کف و سقف از نمونه های عوامل هویتی کشف شد ه است.    
۱۳۸.

بررسی و تعیین خصوصیات اکولوژیک رویشگاه های برخی درختان کهنسال پهن برگ و سوزنی برگ در جنگل های زاگرس؛ مطالعه موردی: جنگل های استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ ۱۹۲-۱۷۹

کلیدواژه‌ها: رویشگاه توپوگرافی اقلیم جغرافیا درختان کهنسال ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۹
این پژوهش به منظور شناخت ویژگی های رویشگاهی درختان کهنسال لرگ، زبان گنجشک، داغداغان، چنار، نارون، زیتون، زربین و انجیر در جنگل های استان ایلام انجام شد. درختان کهنسال بر اساس معیار قطر برابر سینه شناسایی و مشخصات جغرافیایی آنها شامل شهرستان، بخش، روستا، مختصات جغرافیایی و شرایط رویشگاهی شامل شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک، اقلیم و نزدیکی به منبع آب اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که درختان کهنسال شناسایی شده بجز زربین (70-40 درصد) در طبقات شیب ملایم (10-0 و 30-10 درصد ) قرار دارند. درختان کهنسال لرگ، نارون، زبان گنجشک و داغداغان در جهت شمالی، انجیر، چنار و زربین در جهت جنوبی و زیتون در جهت غربی و جنوبی قرار داشتند. درختان کهنسال لرگ، نارون، زبان گنجشک، داغداغان، چنار و زربین در طبقه ارتفاعی 1250-1100 متر و زیتون و انجیر در طبقه ارتفاعی 1400-1250 متر از سطح دریا پراکنش داشتند. درختان کهنسال لرگ، نارون، زبان گنجشک و داغداغان در اقلیم مدیترانه ای فراسرد، درختان زربین و برخی از درختان چنار در اقلیم مدیترانه ای سرد و درختان انجیر، زیتون و برخی درختان چنار در اقلیم نیمه خشک سرد قرار گرفتند. وجود شیب های ملایم، بستر خاک مناسب و دسترسی به منابع آبی از ویژگی های مطلوب جهت پایداری درختان کهنسال مورد مطالعه در این رویشگاه ها بوده است.
۱۳۹.

بررسی و پردازش دیداری تاب آوری شهری با تکنیک PROMETHEE- GAIA (موردمطالعه: شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 129 - 149

کلیدواژه‌ها: مدل سازی PROMETHEE GAIA تاب آوری شهری ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۲۸
شهرنشینی به عنوان برترین شکل سکونت گاه انسانی، ارتقای پایداری و تاب آوری آن، یک اولویت است؛ لذا مطالعات تاب آوری شهری و نحوه سنجش آن در شهرها اهمیت می یابد. این در حالی است که با وجود پیشرفت های مهم در سال های اخیر در این زمینه، روش های موجود برای اندازه گیری تاب آوری شهری، تنها به تحلیل آن برای اختلالات خاص، یا از منظر تاب آوری مهندسی بوده است. بر اساس ضرورت موضوع این پژوهش با استفاده از مدل سازی PROMETHEE ابتدا اقدام به شناخت مبانی مدیریت بحران ناشی از زلزله نموده و در مرحله بعد به تحلیل آماری شهر ایلام پرداخته است. لازم به ذکر است پژوهش حاضر دارای رویکرد توسعه ای – کاربردی و روش تحقیق ترکیبی از روش های (توصیفی، تحلیلی، کتابخانه ای و میدانی) است. همچنین جهت تحلیل و ترسیم از نرم افزارهای GRAFER، EQS، EXCEL و ArcGIS، VPLS و AMOS-SPSS دیگر برنامه های موردنیاز استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده است بر اساس طرح ریزی GAIA تنها نواحی 12، 3، 8، 5 و 6 بیشترین تاب آوری شهری را نسبت به دیگر نواحی دارا هستند و از نظر شاخص سازی سه معیار تأسیسات و تجهیزات، فضای سبز و حمل ونقل در شهر ایلام باعث به وجود آمدن چنین فضایی گردیده است. همچنین بر اساس الگوی شبکه ای تاب آوری میزان فی مثبت ناحیه 12 شهر ایلام برابر 81/0درصد و میزان فی منفی آن برابر 19/0 است. درنهایت بر اساس رتبه بندی کمی مدل PROMETHEE ناحیه 12 شهر ایلام با میزان 6231/0 درصد تاب آورترین و ناحیه 9 شهر ایلام با میزان 4306/0- درصد آسیب پذیرترین ناحیه شهری است.
۱۴۰.

اثربخشی ارتقاء واحدهای سیاسی سرزمین بر توسعه سکونتگاه های روستایی (مورد مطالعه: تبدیل بخش سیروان به شهرستان در استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 313 - 326

کلیدواژه‌ها: تقسیمات کشوری ارتقاء بخش به شهرستان توسعه روستایی سیروان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۰۵
مقدمه: یکی از بسترهای توسعه در نواحی روستایی توجه به موضوع تقسیمات سیاسی فضا و ارتقای واحدهای  سیاسی سرزمین است؛ چراکه تمامی امکانات و خدمات نواحی روستایی زیر تاثیر تقسیمات سیاسی فضا قرار دارند. هدف : هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی ارتقاء واحد سیاسی بخش به شهرستان بر توسعه سکونتگاه های روستایی است که با نمونه موردی شهرستان سیروان در استان ایلام انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، تحلیلی- همبستگی است. جامعه آماری، 53 روستای شهرستان سیروان است. سطح تحلیل، روستاها و واحد تحلیل خانوارها هستند. تعداد نمونه با فرمول کوکران، 384 خانوار تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ (850/0) تایید شد. پرسشنامه ها متناسب با سهم جمعیت روستاها و به روش تصادفی توزیع و تکمیل شد. همچنین، با 24 نفر دهیار و 11 نفر کارشناس مرتبط مصاحبه نیمه ساخت یافته انجام شد. تحلیل داده های پرسشنامه با آزمون های آماری T وابسته، رگرسیون و ظریب همبستگی انجام شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده جغرافیایی مورد مطالعه، شهرستان سیروان در استان ایلام است که از نظر تقسیمات سیاسی دارای دو بخش (کارزان و مرکزی)، چهار دهستان (کارزان، زنگوان، لومار و رودبار)، یک نقطه شهری به عنوان مرکز شهرستان (شهر لومار) و تعداد 60 روستا است. در سال 1395، این شهرستان 14404 تن جمعیت داشته است. یافته ها: براساس یافته های پژوهش، ارتقاء واحد سیاسی بخش به شهرستان بر توسعه سکونتگاه های روستایی منطقه در حد متوسط اثربخش بوده است. شاخص های بُعد اقتصادی بر ابعاد اجتماعی- فرهنگی، کالبدی – محیط زیستی و همچنین سیاسی- اداری تاثیر معنادار داشته و باعث بهبودی وضعیت در این ابعاد (شاخص ها) شده است. همچنین، با بهبود هر بُعد، بُعد دیگر نیز بهبود می یابد و بالعکس. نتیجه گیری: عوامل موثر بر این تغییر و تحول ها را می توان در سه دسته عوامل اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و سیاسی- اداری خلاصه کرد. برای اثربخش تر نمودن ارتقاء سطوح سیاسی- اداری، تقویت عوامل اشاره شده و رفع و تضعیف موانع موجود پیشنهاد می شود.