مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۳٬۶۴۱ تا ۵۳٬۶۶۰ مورد از کل ۵۲۴٬۹۴۲ مورد.
منبع:
پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱
457 - 485
حوزههای تخصصی:
محمد ارکون (1928-2010 م)، پروژه های خویش را یعنی «نقد عقل اسلامی»، «اسلام شناسی کاربردی» و «عقل سنجش نگرآینده نگر» را از دهه هفتادمیلادی باهدف پایش و انجام مطالعات اسلامی و بررسی وضعیت بحران های جهان اسلام-عرب مطرح کرد. یکی از موضوعات که جایگاه ویژه ای در اندیشه ارکون دارد، سکولاریسم است. این مقاله بارویکردی توصیفی-تحلیلی به بررسی انگاره های سکولاریسم در جهان اسلام در اندیشه ارکون می پردازد. این مقاله قصد درارد به این سوالات پاسخ دهد که": تعریف، مبانی سکولاریسم ازمنظرارکون چیست؟ آیا از نظر ارکون سکولاریسم امکان کاربرد و تسری و در جهان اسلام-عرب دارد؟ آیا سکولاریسم موردتوجه ارکون، جایگزین گفتمان دینی است؟ یافته ها نشان می دهد:: سکولاریسم در خوانش وی، طرح واره ای است که پیش تر در جوامع غربی جهت مقابله با اندیشه های تئوکراسی (حاکمیت دینی) به ثمر نشسته است. وی دوگانه اسلام و سکولار را از چالشی ترین موضوعات در اندیشه معاصر اسلام تلقی می کند و پیاده سازی سکولاریسم در جوامع اسلامی را به مثابه رسیدن به پیشرفت های اساسی می پندارد. ازجمله نوآوریهای ارکون در این زمینه، تقسیم بندی سیر سکولاریسم در تاریخ اسلام به چهاردوره است. ازمنظر وی، سکولاریسم در عصرنبوی جایگاهی نداشته و از عصرخلافت اموی، جوانه و سپس در عصرسلطنت توسعه یافته است. همچنین ارکون دوگانه سکولاریسم باز و قهری را مطرح می کند و به بیان سه تجربه فرانسه، لبنان و ترکیه می پردازد. ازمنظروی، سکولاریسم قهری گفتمان دینی را به حاشیه برد و با اصول کثرت گرایی در درون گفتمان های اجتماعی مغایرت دارد و تجربه ای شکست خورده و ناموفق است. اما سکولاریسم باز یا آزاد به دلیل تثبیت مؤلفه های مدرنیسم به ویژه برابری جنسیتی، دموکراسی و... راهی رو به پیشرفت است. ارکون، سکولاریسم را یک ایدئولوژی یاآموزه ای جایگزین دین تلقی نمی کند؛ بلکه آن را یک روش حکمرانی در عرصه اجتماعی-سیاسی می پندارد.
اندیشه و عمل سیاسی شیخ حسین بن عبدالصمد حارثی عاملی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱
486 - 510
حوزههای تخصصی:
شیخ حسین بن عبدالصمد حارثی عاملی (984-918) از فقهاء مشهور دوره اول صفوی و معاصر با شاه طهماسب (984-930 ق) بوده است. بررسی اندیشه سیاسی، تأثیر و عملکرد او در امور سیاسی، هدف اصلی این پژوهش می باشد. سؤال اصلی این پژوهش آن است که اندیشه سیاسی شیخ حسین چه تأثیری در جامعه صفوی و عملکرد سیاسی شاه طهماسب داشته است؟ روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای است. ابزار اصلی پژوهش داده های منابع تاریخی عصر صفوی به ویژه آثار باقی مانده از شیخ حسین بوده که بسیاری از این آثار هنوز ترجمه و تصحیح نشده اند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مهم ترین تأثیر اندیشه و عمل سیاسی شیخ حسین را می توان عمومیت بخشیدن به برگزاری نماز جمعه به عنوان فریضه ای مذهبی - سیاسی دانست. رویکرد شیخ حسین نسبت به نماز جمعه، مسئله گرفتن جوایز و هدایا از پادشاهان و سجده بر شاه، در راستای مشروعیت بخشی به حکومت شاه طهماسب بوده و در این زمینه تلاش فراوانی نموده است.
برهان عینیت ذهن و ذهنی بر اتحاد عاقل و معقول(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
ذهن زمستان ۱۴۰۱ شماره ۹۲
191 - 212
حوزههای تخصصی:
حکیم سبزواری در فضای حکمت متعالیه و با مبانی مسلّم متعالی و گذر از چارچوب مماشات با مبانی فلاسفه پیشین، به اقامه براهینی در اثبات اتحاد عقل و عاقل همت گماشته است. برخی مبادی این براهین در پوسته و ظاهر، نه در مغز و محتوا، همان مبادی حکمای پیشین است. از جمله این براهین، تکیه بر عینیت ذهن و ذهنی است. این برهان بر مبانی مسلّم و متقن حکمت متعالیه مبتنی است. از جمله این مبانی است: شناخت دقیق ذهن و رابطه وجودی آن با ذهنیات، نیز چیستی و هویت علم و رابطه نفس و قوا که همه از مبانی خاص حکمت متعالیه است. این برهان در گام اول به عنوان تأییدیه ای بر اتحاد عاقل و معقول مطرح شده است زیرا به نظر می رسد از تشبیه رابطه ذهن و ذهنی با رابطه خارج و خارجی و تمثیل آن دو به یکدیگر کمک می گیرد. اما در گام واپسین، استناد به مبانی ویژه حکمت متعالیه و فضای حاکم بر آن، به قوت خود می گراید و به عنوان برهان مطرح می گردد و شائبه تشبیه و تمثیل ذهن به خارج را می زداید، از این منظر که ذهن از مراتب خارج است و رابطه خارج و خارجی بر همه مراتب عین حاکم است.
اقدام پژوهی رویداد استارت آپی (شتاب): مسجد طراز اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و سوم پاییز ۱۴۰۱شماره ۵۹
275 - 297
حوزههای تخصصی:
مسجد، به عنوان اصلی ترین محور تمدن اسلامی و اولین نهاد شکل گرفته در اسلام، از جایگاه بسیار ویژه و خاصی برخوردار است. باوجودِ بیش از 70 هزار مسجد، استفاده محدود از این ظرفیت عظیم در کشوری اسلامی سبب افول جایگاه آن شده است. ازاین رو، در این پژوهش با رویکرد اقدام پژوهی مشارکتی تلاش متمرکز و عمیقی جهت ایده پردازی در حوزه مسجد با هدف آرمانی نیل به جایگاه ویژه آن، یعنی مسجد طراز اسلامی، در قالب رویدادی استارت آپی صورت گرفته است. این موضوع اولین گام در عرصه استفاده از ظرفیت این رویدادها در خدمت موضوعات فرهنگی است. ایده برگزاری این استارت آپ ویکند در مدت یک سال برنامه ریزی شد و در بازه زمانی یک ماهه در قالب دو رویداد استارت آپ ویکند (شتاب) در محل کمپ آموزشی فرهنگی دماوند دانشگاه امام صادق (ع) در بهار سال 1397 برگزار شد. این رویداد مرجع هدایت و راهبری جریان تولید، جمع آوری و ترویج ایده های مسجدی، تیم سازی، تولید محصول، ارزش آفرینی و زمینه سازی جهت اجرای آن برای نیل به مسجد طراز اسلامی است. ازاین رو، سؤال اصلی در این مقاله این است که استارت آپ ویکند مسجد طراز اسلامی در طراحی ایده های خلاقانه چه نقشی داشته است. اصلی ترین نتایج عملیاتی اقدام پژوهی این رویداد استارت آپی عبارت اند از: شکل گیری، پرورش و اجرای ایده های خلاقانه در حوزه مسجد تا سطح کمینه محصول پذیرفتنی (MVP) باشند. ایده های «قرض الحسنه از طریق جمع سپاری مسجدی» و «رصد، پایش، ارزیابی و مقایسه وضعیت مساجد» در این رویداد به عنوان ایده های برتر انتخاب شدند.
نقش فعالیتهای ورزشی دانشگاهی بر تغییر معنای زندگی دینی-اسلامی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف: موضوع ورزش به عنوان یک پدیده مهم اجتماعی در کلیه جوامع پیشرفته مطرح است و تقریباً همه مکاتب فلسفی و ادیان به نحوی راجع به آن اظهار نظر کرده اند؛ آیین مقدس دین اسلام نیز ورزش را به طور اعم در نظر داشته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش فعالیتهای ورزشی دانشگاهی بر تغییر معنای زندگی دینی- اسلامی دانشجویان بود. روش: روش پژوهش همبستگی با رویکرد مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاههای شهر مشهد بود که 386 نفر از آنان به روش نمونه گیری خوشه ای- تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها توسط 11 نفر از متخصصان تأیید شد و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ، بالای 7/0 به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: مؤلفه های فعالیتهای ورزشی و معنای زندگی دینی- اسلامی قبل از ورود به دانشگاه از وضعیت مناسبی ندارند. همچنین به ترتیب مؤلفه های «اجتماعی شدن» و «جستجو»، مهم ترین اولویت مؤلفه های فعالیتهای ورزشی و معنای زندگی دینی- اسلامی بعد از ورود به دانشگاه اند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بر لزوم توجه به فعالیتهای ورزشی دانشگاهی به منظور رسیدن به آرامش فراغت، اجتماعی شدن، پیشگیری و درمان بیماری ها، بهبود و یادگیری مهارتها، آمادگی جسمانی و تقویت معنای زندگی دینی- اسلامی (حضور، جستجو) تأکید دارد.
بررسی سیاست خارجی ج.ا. ایران در بحران سوریه در دورۀ پساداعش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
به نام خدا روابط راهبردی ایران و سوریه علی رغم فرازوفرودهای کم سابقه ای که طی سالیان اخیر تجربه کرده است، نمونه ای تام عیار از ناگسستنی ترین روابط دوجانبه در محیط امنیتی غرب آسیا تلقی می گرددکه در فضای پسا بحران به منظور تحکیم دستاوردهای به دست آمده نیازمند نقش آفرینی، مدیریت و مهندسی ویژه تر نسبت به قبل است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل سیاست خارجی ج.ا.ایران در سوریه در دوره پسا داعش این پرسش را مطرح کرده است که «الزامات رفتاری ایران برای مدیریت سوریه پسا بحران چگونه ارزیابی می گردد؟» با استفاده از روش مطالعه توصیفی و کتابخانه ای و به عنوان پاسخی احتمالی، پژوهش حاضر به جهت ارائه راهبردی بهینه بر مبنای مدیریت تحولات داخلی سوریه پس از اتمام بحران این فرضیه را مطرح می کند که به رغم کامیابی جمهوری اسلامی ایران در ممانعت از سقوط نظام سیاسی تحت هدایت «بشار اسد»، تداوم دستاوردهای سیاسی نظامی به دست آمده نیازمند راهبرد پردازی جامع و مبتنی بر ملاحظات داخلی جامعه سوریه بر اساس علایق و خصایص فرهنگی، مذهبی و ژئوپلیتیکیِ مشترک است.
Analysis of the Iranian Airport Network by a Complex Network Approach(مقاله علمی وزارت علوم)
In every country, airports are among the most important air transport systems in that country. When an aircraft flies from one airport to another, it creates a graph that can be completed with information about each flight, such as the number of flights per path, the number of passengers, traffic load, and so on. In the present paper, the airports of Iran and the domestic flights are considered as a network and the structure of the network is analyzed, and then the measures of complex networks such as degree distribution, shortest path length, analysis of centralities, clustering coefficient and their correlation and the way these centralities behave are examined. This analysis shows the Iranian Airport Network (IAN) that has a degree distribution described by the power function. The average path length in this network is 1.9, and the average clustering coefficient is 0.69, which meets the characteristics of a small-world network and is also considered an example of a disassortative network. The purpose of this research is to investigate the network of airports in Iran, which is ultimately important for the expansion of airports, and also to identify the important points of airports.
چگونگی تغییر مَنش زبانی در آثار نقاشان معترض دهه ی پنجاه با بهره گیری از مفهوم استراتژی بوردیو (مطالعه ی موردی آثار کاظم چلیپا و نصرت الله مسلمیان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
میدان نقاشی ایران در سال های پیش از انقلاب و پس از آن، بیش از آن که در نوآوری و خلاقیت و یا قدرت و توان مندی هنرمند در ارائه ی سبک و فرم هنری اهمیت داشته باشد، در ایجاد شکافی که بر اساس تغییرِ جایگاه و نقش هنر و هنرمند ایجاد کرد، اهمیتی ویژه دارد. در میانه ی دهه ی پنجاه، نقاشی اعتراضی که توسط گروهی از دانشجویان جوان تحت هدایت هانیبال الخاص شکل گرفته بود، در برابر هنر مشروع آن دوران، یعنی هنر انتزاعی و مدرن قد عَلَم کرد و به جای شعار هنر برای هنر، از هنر متعهد و رسالت هنرمند در برابر وقایع اجتماعی سخن گفت. با استقرار نظام اسلامی جریان هنر اعتراضی به دو شاخه تقسیم شد.گروهی جذب حوزه ی هنری شدند و فعالیت های پیشین خود را با تاکید بر هویت دینی و نمادهای آن ادامه دادند. گروه دوم در ادامه به سمت هنری ناب تر و شخصی تر پیش رفتند و آثاری خلق کردند که کمتر نشانی از تعهدات ملی و انقلابی صریح داشت. در این مقاله با بهره گیری از تئوری میدان های بوردیو و مفهوم استراتژی، نشان می دهیم هنرمندان جریان دوم برای براندازی هنر مشروع، دست به اقداماتی زدند که کاملا در مقابل حوزه ی هنری –که هنری واقع گرا و مردمی را ترویج می کرد-قرار می گرفت. یعنی آنان خواستار بازگشت به منشآ و اصل هنر شدند. از این رو زبانی چند پهلو، پیچیده و ناب تر را برگزیدند. البته نباید از نظر دور داشت که این استراتژی برای اعاده ی حیثیت، کاملا صادقانه و بی غرضانه صورت گرفته است، زیرا نتیجه ی رابطه ی ناآگاهانه میان عادت واره و میدان است.
مقایسه اثربخشی درمان تدوینی اجتناب متقابل و درمان شناختی-رفتاری هیجان-مدار بر شدت علایم اختلال اضطراب فراگیر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات روان شناسی بالینی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۷
136 - 164
پژوهش حاضر با هدف تعیین مقایسه اثربخشی درمان تدوینی اجتناب متقابل و درمان شناختی-رفتاری هیجان مدار بر علایم اختلال اضطراب فراگیر انجام گرفت. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در شهر خرم آباد بود که از میان آن ها 45 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه جایگزین شدند، درمان تدوینی اجتناب متقابل و درمان شناختی-رفتاری هیجان-مدار هر کدام به طور جداگانه در 12 جلسه 90 دقیقه ای برگزار شد و برای گروه گواه هیچ گونه آموزشی اعمال نشد و ابزار این پژوهش مقیاس اضطراب فراگیر بود که شرکت کنندگان در پیش آزمون و پس آزمون به سؤالات آن پاسخ دادند و از آزمون تحلیلی کواریانس چند متغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که درمان تدوینی اجتناب متقابل و درمان شناختی-رفتاری هیجان مدار باعث بهبود علایم اختلال اضطراب فراگیر می شوند (01/0>p). و درصد بهبودی آن بیشتر از آزمودنی های گروه گواه می باشد (01/0>p). ولی دو گروه آزمایشی تفاوت معناداری با هم نداشتند (05/0<P). درمان تدوینی اجتناب متقابل و درمان شناختی رفتاری هیجان مدار موجب بهبودی علایم اختلال اضطراب فراگیر می شود درمان تدوینی متمرکز بر تجربه ی فیزیولوژیکی و هیجانی مراجعه است تا مراجعه بتواند با تجربه ی تقابل هیجانی مواجهه شود، که این ممکن است یکی از علل زیربنایی اختلال اضطراب فراگیر باشد اثربخشی این درمان ممکن است در اختلالات روانی که زیربنایی هیجانی دارند، نیز مؤثر واقع شود.
رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری تحصیلی با اضطراب امتحان دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)
اضطراب امتحان یکی از مشکلات شایع آموزشی با رشد فزاینده در بین دانش آموزان است و از این رو شناخت عوامل مؤثر بر آن حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری تحصیلی با اضطراب امتحان انجام گرفت. روش مطالعه توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهرستان کاشان در سال تحصیلی 1399-1400 بود و 316 دانش آموز با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، از مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی زیمت و همکاران (1988)، پرسش نامه تاب آوری تحصیلی مارتین (2003) و پرسش نامه اضطراب امتحان اسپیلبرگر (1980) استفاده شد. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون با نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که اضطراب امتحان با حمایت اجتماعی (01/0 ,p<23/۰- r=) و تاب آوری تحصیلی (01/0 ,p<63/0- r=) رابطه معنادار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای پیش بین (حمایت اجتماعی و تاب آوری تحصیلی) توانسته اند 397/0 از واریانس متغیر ملاک (اضطراب امتحان) را پیش بینی کنند. بنابراین می توان گفت حمایت اجتماعی و تاب آوری تحصیلی به عنوان متغیر پیش بین برای اضطراب امتحان عمل می کنند و با افزایش تاب آوری در موقعیت های تحصیلی و حمایت اجتماعی، میزان اضطراب امتحان در دانش آموزان کاهش می یابد. یافته های پژوهش حاضر برای روان شناسان تربیتی و مشاوران مدرسه جهت انجام مداخله های آموزشی- مشاوره ای با هدف کنترل اضطراب امتحان دانش آموزان کاربرد می یابد.
scientometric Mapping of Educational technology (1999-2022)(مقاله علمی وزارت علوم)
Educational technology has grown appreciably in recent years and the number of books and articles published in this field is increasing day by day, and therefore the necessity of scientific research is determined. The current research is a kind of descriptive study that was carried out using scientometric indicators. the research area includes all the articles on Educational technology that were indexed in the Science Direct citation database from 1999 to 2022, and after filtering them, 7550 of them were analyzed with the help of Excel and VOS Viewer software. It was analyzed for analysis and display of data. The results of the research show that the number of articles has an upward trend and 2015 had the largest share in the number of articles. Also, Research articles (7,442), Journal Procedia - Social and Behavioral Sciences (2,111) and scientific field Social Sciences (3,220) were ranked first. 13 clusters were identified that the topics of lifelong learning, instructional design, secondary education, interactive learning environment, architectures for educational, and pedagogical are very popular and also Previous in the field of Elearning and subjects: COVID-19, artificial intelligence, gamification, learning analytics, augmented reality, and Distance learning are new in the field of Educational Technology.
الگویابی ساختاری رفتارهای پرخطر بر اساس سیستم های مغزی- رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با میانجی گری خلاقیت هیجانی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های نوین روانشناختی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۸
169 - 180
هدف پژوهش حاضر الگویابی ساختاری رفتارهای پرخطر بر اساس سیستم های مغزی- رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با میانجی گری خلاقیت هیجانی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه بود. روش پژوهش همبستگی به شیوه مدل یابی معادلات ساختاری و جامعه پژوهش متشکل از کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شاهین شهر در سال تحصیلی 1399-1400 بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس از بین آنان 550 دانش آموز که داوطلب شرکت بودند، انتخاب شده و از آنان خواسته شد به سوالات پرسش نامه های پژوهش پاسخ دهند که 505 عدد از آنها بطور کامل برگردانده شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه های سیستم مغزی رفتاری (کارور و وایت، 1994)، رفتارهای پرخطر (محمدخانی، 1386)، شخصیت تاریک (جنیسون و ویستر،2010) و خلاقیت هیجانی (آوریل، 1999) بودند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری، به وسیله نرم افزار آماری SPSS و Amos ویرایش 23 صورت گرفت. نتایج نشان داد که سیستم های فعال سازی و بازداری رفتاری، ابعاد تاریک شخصیت (خودشیفتگی، ماکیاولیسم و جامعه ستیزی) بر خلاقیت هیجانی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان دارای اثر مستقیم معنادار بوده است (001/0>p). همچنن نتایج نشان داد که خلاقیت هیجانی علاوه بر اثر مستقیم بر رفتارهای پرخطر دانش آموزان، در رابطه سیستم های مغزی- رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با رفتارهای پرخطر در دانش آموزان دوره دوم متوسطه نیز نقش میانجی معنادار دارد. با توجه به نقش میانجی معنادار خلاقیت هیجانی، پیشنهاد می شود تا با آموزش مهارت های تنظیم هیجان و خلاقیت هیجانی به دانش آموزان، تلاش شود تا با تاثیر بر سیستم های مغزی رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت از بروز رفتارهای پرخطر در نزد آنان کاسته شود.
بازتاب هویت ملی در کتاب فارسی پنجم دبستان از دوره قاجار تا پایان قرن چهاردهم شمسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات برنامه درسی ایران سال هفدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۷
237 - 266
هویت ملی تمام تفاوت ها را در کنار یکدیگر به احساس تعلق و اتحاد بین آحاد یک سرزمین تبدیل می کند و در نهایت به یک ملت در مقابل دیگری تعریف خاص می بخشد. هدف مقاله حاضر، بررسی هویت ملی در کتاب فارسی پایه پنجم ابتدایی در سه دوره قاجار، پهلوی (رضا و محمدرضا) و جمهوری اسلامی به شیوه توصیفی-تحلیلی است. نتایج به دست آمده نشان می دهد در دوره قاجار، مؤلفه های اخلاقی؛ در دوره پهلوی اول (سال 1308) مؤلفه های فرهنگی و در پهلوی دوم (سال 1337) ابتدا مؤلفه های اخلاقی و بعداً (1356) مؤلفه های فرهنگی سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است. بعد از تأسیس جمهوری اسلامی، مؤلفه مذهبی دارای بیشترین فراوانی بوده است. توجه به «دیگری» در سال 1396 در جمهوری اسلامی به کمترین میزان بین دوره های مورد بررسی رسید و دور شدن از دیگری «غرب» و «اسلام محوری» به عنوان عنصر هویت بخشی به ایرانیان تبدیل شد و موضوع «جهان اسلام» و «جهان اسلام وطنی» مورد توجه قرارگرفت.
مقایسه جایگاه فلسفه علم تاریخ در ایران عصر صفوی و اروپا ی قرون وسطی
منبع:
پژوهش در آموزش تاریخ دوره سوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۱)
101 - 122
فلسفه علم که با معرفت شناسی(Epistemology) نیز قرابت زیادی دارد، نوعی معرفت شناسی مضاف یا مقید است که با نگاهی بیرونی به مطالعه علوم می پردازد و شناخت و تحلیل تئوری های مختلفی را که در علوم مورد استفاده قرار می گیرند، موضوع مطالعه قرار می دهد. به عبارت بهتر، فلسفه علم تاریخ همان فلسفه انتقادی تاریخ است. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و مقایسه ای(comparative ) در صدد مقایسه جایگاه فلسفه ی علم تاریخ در نظرگاه مورخان ایران عصر صفوی و اروپای قرون وسطی است. به نظر می رسد که نگاه مورخان ایران و اروپا در دوره مورد بحث از نظر تمرکز بر خطی پنداشتن آغاز و انجام تاریخ، جبر گرایی، نخبه گرایی، تقدیرگرایی و تفکر الهیاتی شبیه به هم بوده است. اما باید گفت موارد فوق در هر دو جریان از لحاظ شدت و ضعف و مصادیق، دارای تفاوت بوده است. ضمن آن که چه بسا جایگاه علم تاریخ در نزد مورخان صفویه از چند جنبه برتر از اروپای قرون وسطی بوده است؛ نخست، این که تاریخ نگاری صفوی بر الهیات تشیع، تمرکز داشت که نه تنها مذهبی، عقل گرا بود، بلکه همراه با تأکید بر فانی بودن دنیای مادی، بر استفاده مشروع از لذایذ خدادادی در این جهان نیز تأکید داشت. در حالی که محور فکری تاریخ نگار سده میانه اروپا االهیات کاتولیک بود که اساسا" بر بدبینی به جهان مادی تأکید داشت. دوم، این که در تاریخ نگاری صفوی، انسان ایرانی دارای هویتی مشخص است در حالی که مورخ اروپای میانه از انسان غربی چهره ای سرگشته و دچار بحران هویت معرفی می کند. سوم، برخلاف مورخان اروپای قرون وسطی، بعضی از تاریخ نگاران صفوی از جمله عبدی بیگ شیرازی و اسکندر بیگ، ضمن توجه به بعضی مسائل اجتماعی و اقتصادی، از حوادث تاریخی تبیین های معقولانه تری ارائه کرده اند. چهارم این که تاریخ نگاری عصر صفویه از لحاظ کمی(گستردگی و تنوع) بر اروپای قرون وسطی رجحان دارد.
اثربخشی آموزش نیرومندی های منشی بر بهزیستی روان شناختی و تاب آوری نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزش نیرومندی های منشی بر بهزیستی روان شناختی و تاب آوری در گروهی از دانش آموزان پسر انجام شد. در این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل غیر معادل، 30 دانش آموز پسر 12ساله در مدارس غیر دولتی منطقه 3 شهر تهران در سال تحصیلی (1400-1399) با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. شرکت کنندگان قبل و بعد از آموزش به نسخه کوتاه مقیاس بهزیستی روان شناختی (ریف،1980) و نسخه ۲۸ سؤالی تاب آوری کودک و نوجوان انگار و لیبنبرگ (2009) پاسخ دادند. برنامه آموزش نیرومندی های منشی در 10 جلسه یک ساعته به شیوه گروهی برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری نشان داد برنامه آموزش نیرومندی های منشی در افزایش پذیرش خود، روابط مثبت با دیگران، زندگی هدفمند و رشد فردی و تاب آوری در دانش آموزان گروه آزمایش به طور معنا داری مؤثر بود. در مجموع، یافته های این بررسی نشان داد برنامه آموزش نیرومندی های منشی از طریق تقویت فضایلی مانند خرد، دلیری، انسانیت، عدالت، میانه روی و تعالی و توانمندی های شناختی و رفتاری مانند خلاقیت، کنجکاوی، وسعت دید، شجاعت، صداقت، شور و شوق، مهربانی، هوش اجتماعی، کار گروهی، عدالت، خودنظم دهی، ستایش زیبایی، قدرشناسی، امید، معنویت و... در تحقق ایده بهزیستی و ایمن سازی روانی دانش آموزان به طور تجربی مؤثر است.. بر این اساس، برگزاری دوره های آموزشی و کارگاهی در زمینه بهبود و تقویت نیرومندی های منشی به منظور افزایش بهزیستی روان شناختی و تاب آوری در نوجوانان توصیه می شود.
مطالعه ی رویکرد بوم شناختی به یادگیری رسمی دوره ابتدایی: یک مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فناوری های آموزشی در یادگیری دوره پنجم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۵
77 - 106
پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی وضعیت فعلی پژوهش ها در ارتباط با استفاده از رویکرد بوم شناسی در دوره ابتدایی برای یادگیری های رسمی انجام شد. روش پژوهش از نوع مرور نظامند به منظور تجزیه و تحلیل (1)رویکردهای روش شناختی و (2) رویکرد های بوم شناختی اتخاذ شده در پژوهش ها انجام شده بود. جستجو در مقالات انتشار یافته از سال 2013 تا 2022 در پایگاه های داده اسکوپوس، وب ساینس، وایلی و جی استور انجام گرفت. جستجوی نظام مند با توجه به کلمات کلیدی انتخابی به 203 پژوهش رسید که در مرحله بعد به 57 مورد کاهش یافت و در نهایت 10پژوهش منطبق با معیارها تعیین شد. در مرور نظامند: ابزار، شرکت کنندگان، زمان و مکان پژوهش ها، فضای اجرای پژوهش ها، موضوع و مفاهیم هدف مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها تصاویر متنوعی از روش ها و ابزارهای جمع آوری داده، موضوعات، فضا ها و ویژگی یادگیرندگان را نشان دادند. نگاه بوم شناختی به یادگیری، متناسب با نیازهای امروز یادگیرندگان دوره ابتدایی بوده و طراحی و توسعه آن می تواند در نهایت تاثیر مثبتی بر تسهیل یادگیری در بافت رسمی داشته باشد. بر اساس یافته های این پژوهش در نهایت می توان گفت در جهت رشد رویکرد بوم-شناختی در بافت رسمی دوره ابتدایی، باید به سوی تحلیل زیست بوم، اهداف موقعیتی، آزاد و پویا، تعاملات فعال بدن و ذهن و محیط واقعی و دیجیتال، شبکه سازی هدفمند، کنترل عوامل تعدیل کننده ی ارتباط، مسیرهای یادگیری متنوع و ارزشیابی های اصیل و فرایندی گام های جدی تری برداشت.
مطالعه فرهنگی بروز و کنترل هیجان در فرهنگ عامه ایران (نمونه موردی: امثال و حکم دهخدا)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ و ادبیات عامه سال دهم مهر و آبان ۱۴۰۱ شماره ۴۶
۱۶۴-۱۲۷
این مقاله به بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر شکل گیری هیجان ها و عواطف و شیوه مدیریت آن ها در امثال و حکم دهخدا می پردازد. برای دستیابی به این هدف، از روش «تحلیل محتوای استنباطی» استفاده شده است. جامعه آماری، کتاب چهارجلدی امثال و حکم دهخداست و نمونه تحقیق تمامی امثال و حکم فارسی موجود در این اثر است. روش کار به این ترتیب است که نخست شواهد مربوط به هیجان های اصلی یعنی «خشم و نفرت، ترس، شادی و غم، عشق، تعجب و شرم» از امثال و حکم دهخدا استخراج شده سپس شواهد، طبقه بندی و بسامد هیجان ها، عوامل بروز آن ها و راهکارهای مدیریتی شان مشخص شده است. درنهایت براساس روان شناسی جدید تفاوت ها و شباهت ها تعیین و به بررسی وجوه فرهنگی آن ها پرداخته شده است. نتیجه حاکی از این است که از میان هیجان ها به ترتیب هیجان های خشم، ترس، شادی و غم بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده اند. بقیه هیجان ها در فرهنگ عامه برخلاف روان شناسی جدید، کم تر موردتوجه بوده اند و با توجه به این که شواهدی برای راهکارهای مدیریتی آن ها یافت نشده یا در فرهنگ ما بُعد منفی نداشته اند؛ مانند هیجان عشق یا هیجان محسوب نمی شده اند؛ مانند هیجان تعجب یا یک اصل اخلاقی به شمار می آمده اند؛ مانند هیجان شرم. علاوه براین، عوامل بروز هیجان ها و راهکارهای مدیریتی به نوعی در مظاهر فرهنگی ایران مانند عقاید دینی، سیاسی، تربیتی و غیره ریشه دارند.
بازتاب نگرش به کودک و دوران کودکی در مثل های مردم ایران با تأکید بر مثل های بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ و ادبیات عامه سال دهم آذر و دی ۱۴۰۱ شماره ۴۷
۱۱۳-۷۵
از آن جا که مثل ها، حاوی تجربه های زیسته مردم و باورها و نگرش های آنان درباره موضوع های مختلف، ازجمله موضوع کودک و دوران کودکی هستند، با بررسی آن ها، می توان به درک بهتری از نگرش افراد در این زمینه ها پی برد. بر این اساس، هدف در این پژوهش نیز تحلیل نگرش به کودک و دوران کودکی در مثل های رایج در فرهنگ بختیاری، بر مبنای روش تحلیل محتواست. مقوله هایی چون جایگاه فرزند (اهمیت داشتن فرزند، تعداد فرزند و ترجیح جنسی)، مسائل تربیتی (مسئول تربیت کودک، عوامل مؤثر بر تربیت کودک و تصورات قالبی جنسیتی) و رابطه والد و کودک (مطیع بودن فرزند، خیرخواه بودن والدین و انتظارات والدین از کودک)، ازجمله موضوع های بررسی شده در این پژوهش هستند. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که در فرهنگ بختیاری، نگرش به کودک و دوران کودکی، متأثر از آموزه های ایرانی و اسلامی است. در این مثل ها، بیشتر مسائل تربیتی چون نقش عوامل وراثتی و محیطی بر شکل گیری شخصیت کودک، برجسته شده است؛ این که کودک از جنبه جسمانی و رفتاری، بسیار شبیه به دایی و مادر خود خواهد شد. در این فرهنگ، ترجیح جنسی، تابعی از تعداد فرزند در خانواده است و از نظر تصورات قالبی، دختران را وفادارتر و زرنگ تر از پسران توصیف کرده اند. در ضمن از کودکان انتظار می رود احترام والدین خود را نگه دارند؛ با این حال به والدین نیز یادآوری می شود نباید انتظارات زیادی از فرزندان خود داشته باشند.
بازخوانی کارکرد دووجهی طبیعت در قصه های شبانی کردی، مطالعه موردی چهار قصه بخش خاومیرآباد شهرستان مریوان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ و ادبیات عامه سال دهم آذر و دی ۱۴۰۱ شماره ۴۷
۲۱۶-۱۸۳
ادب شبانی ازجمله انواع ادبی است که مغفول مانده است و هر دو گونه رسمی و غیررسمی ادب شبانی شایسته توجّه جدّی پژوهشگران با رویکردهای ادبی و میان رشته ای خواهد بود. قصه های شبانی بخشی از سامان عظیم ادب شبانی غیررسمی به شمار می آیند که تاکنون در ایران پژوهشی جدی با رویکرد تحلیل مضامین شبانی بر روی این متون انجام نشده است. طبیعت در ادب شبانی دارای جایگاه ویژه ای است. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی کارکرد دوگانه طبیعت (کارکرد تقدسی جادویی و کارکرد پیش بَرَندگیِ روایت) در قصه های شبانی غیررسمی منطقه خاومیرآباد شهرستان مریوان بپردازد. بدین منظور از رویکرد تحلیل محتوا با گریزهایی به تحلیل ساختاری قصه ها استفاده شده است و جایگاه ویژه عناصر طبیعی برجسته ای چون کوه، غار، آب، آتش، چشمه، سنگ و گیاه در قصه ها بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اولاً، عناصر و مکان های طبیعی در قصه های شبانی نقطه تلاقی مهم ترین رویدادهای قصه است؛ ثانیاً، وجود تصاویر جادویی و تقدسی در توصیف طبیعت، انگاره ای ایجابی مبتنی بر ضرورت احترام به طبیعت و زیست بوم را در خواننده برمی انگیزد. ثالثاً طرح واره ساخت یافته در ذهن خواننده و مخاطب، بستر مناسبی جهت تعمیم قداست و توان ماورائی عناصر طبیعیِ توصیف شده در قصه، به جهان فیزیکی پیرامون وی فراهم می سازد.
تاثیر انرژی پنهان ناشی از پدیده توتم و تاثیر آنها بر فضای معماری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گفتمان طراحی شهری دوره سوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴
۱۳۰-۱۰۸
بیان مسئله: انسان ابتدایی در برخورد با عجایب خلقت در طبیعت و عناصر آن، خود را در برابر جهان و گستردگی اش ناچیز و حقیر می پندارد. انسان، طبیعت را جاندار می داند و برای هر یک از مظاهر هستی، نیرویی ماورایی تصوّر می کند. توتم ها بی جان هستند. توتمیسم به سیستم هایی برگرفته از نمادها یا بازنمایی وابستگی های انسان به حیوانات، گیاهان و اشیاء بنیادی و اعتقادی بشر مبتنی بر توتم مربوط می شود. اهداف: بررسی توتم و توتمیسم از نظر روانشناختی و یافتن یک روش منحصربه فرد برای کشف ذهن انسان و تأثیرات بر جای گذاشته در طراحی فضاهای ساخته شده است. روش تحقیق: بر اساس مطالعات تحلیلی و توصیفی بوده و با مطالعه منابع کتابخانه ای، بررسی و تحلیل شده است و بر اساس روابط متقابل و مقایسه میان متغیرهای مستقل و نظریه ها و توتم در ادیان مختلف و متغیرهای وابسته تدوین شده است. یافته ها: در شناخت توتم و توتمیسم درک بسیاری از جنبه های شگفت انگیز حیوانات و گیاهان و اشیاء برای انسان تا حدودی ناممکن به نظر می رسید و همین موضوع به تقدّس بخشی آنها انجامید؛ البته تقّدسی که ترس و احترام را به دنبال داشت. چنین نگاه و پنداشتی، باعث پیدایش و رواج باورهایی مانند آنیمیسم و تناسخ و توتمیسم شد. نتیجه گیری: توتمیسم و اعتقاد به توتم و تابو یکی از باورهای باستانی و موضوعی مربوط به تاریخ انسان های اولیه بود که از نمونه های آغازین ادیان بشر شمرده می شود. پیامد عملی این باورها در زندگی انسان های اولیه، به پیدایش آیین ها و مناسک و اعمالی انجامید که در آن بر اهمیّت جانوران و گیاهان تأکید می شد که تأثیرات آنها بر طراحی فضاها و اعتقادات نسل کنونی کاملاً مشهود است.