کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی

کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی

پژوهشنامه کلام سال 12 بهار و تابستان 1403 شماره 1 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

طراحی مدل توسعه پایدار گردشگری ورزشی، با تاکید بر ظرفیت های بیایان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدل سازی توسعه پایدار گردشگری ورزشی بیابان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۴
هدف این پژوهش طراحی مدل توسعه پایدار گردشگری ورزشی با تاکید بر ظرفیت های کویر است. روش پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش از نوع کیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیات علمی و محققان حوزه گردشگری ورزشی، مدیران ارشد و کارشناسان ادارات ورزش و جوانان و سازمان گردشگری استان یزد است. از روش نمونه گیری نظری برای انتخاب شرکت کنندگان در تحقیق استفاده شد. در مجموع 22 نفر از جامعه آماری مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته به عمل آمد. اشباع نظری در مصاحبه بیستم به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش گراندد تئوری (شیوه استراوس و کوربین) انجام شد. روایی و پایایی از طریق روش قابلیت اعتماد مورد تایید قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که در مرحله کدگذاری باز 396 کد اولیه به دست آمد؛ که در مرحله کدگذاری محوری به 127 مفهوم انتزاعی تر و 29 مقوله اصلی، در پنج دسته اصلی شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها تقسیم بندی شدند و در مرحله کدگذاری گزینشی نیز مدل نهایی پژوهش ترسیم گردید. با توجه به یافته های می توان نتیجه گیری کرد که توسعه پایدار گردشگری ورزشی با تاکید بر ظرفیت های کویر نتایج و پیامدهای گوناگونی را به همراه خواهد داشت که در سه دسته کلی پایدرای اقتصادی، پایداری اجتماعی - فرهنگی و پایداری زیست محیطی تقسیم بندی شدند. مدیران باید برنامه ریزی ها و اقدمات مناسبی را در خصوص توسعه پایدار گردشگری ورزشی در مناطق کویر انجام دهند تا بتوانند از پیامدهای آن در راستای پیشرفت کشور برخوردار شوند.
۲.

تبیین پیشران های تحولات نظام کاربری زمین و پوشش اراضی (مورد مطالعه: زیرحوضه آبریز کوهپایه– سگزی در ایران مرکزی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیشران کاربری زمین پوشش اراضی زیرحوضه مطالعاتی کوهپایه سگزی آینده نگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۱۳
با بروز تحولات اجتماعی و اقتصادی در جوامع انسانی و بهره برداری نامتعارف از منابع، شرایط ناپایداری زمین تشدید می یابد. امروزه واکاری آینده نظام کاربری زمین و پوشش اراضی (LULC) به طور فزاینده ای برای ابزارهای برنامه ریزی فضایی ضروری است و به واسطه مدل های ارائه شده از نتایج این مطالعات و اینکه چه زمانی، چرا و چه تغییراتی ممکن است در آینده رخ بدهد، تصمیم گیرندگان می توانند برنامه ریزی کاربری اراضی را کارآمدتر و اقداماتی را برای جلوگیری از آینده نامطلوب، به ویژه در رویدادهای شدید و بحرانی توسعه دهند. در این راستا از پیش نیازهای اساسی، تبیین پیشران هاست. هدف این پژوهش تبیین پیشران های تحولات نظام LULC در زیرحوضه مطالعاتی کوهپایه-سگزی با رویکرد آینده نگاری است. در این پژوهش به واسطه ترکیب روش دلفی فازی و تحلیل تاثیر متقابل و اجرای پرسشگری به استفاده از پرسشنامه باز و بسته و نیز بهره گیری از نرم افزار میک مک به اهداف مطالعه دست یافته ایم. از میان ۵۶ پیشران شناسایی شده، ۳4 پیشران بااهمیت مشخص شد که از میان آن ها پیشران های «ضعف در برنامه ریزی و مدیریت روستایی، ضعف در سیاست گذاری و مدیریت یکپارچه منابع آب و زمین، فساد اداری و باندبازی سازمان ها و مدیران اجرایی و ذیربط، ناهماهنگی میان سازمان های مرتبط، خزش شهری، بازدارنده نبودن قوانین تغییر کاربری، و انتزاعی بودن قوانین و عدم تناسب و کارایی با توجه به زمان و مکان» به عنوان پیشران های کلیدی مطرح اند. بنابراین به منظور پایداری منابع محیطی، با در نظر داشتن پیشران ها سناریوپردازی آینده الزامی و ضمن آن اصلاح سیاست گذاری ها، بازنگری در قوانین مربوطه، تدوین چارچوب ساختارمند در سازمان های متولی، برنامه ریزی اصولی مبتنی بر نیازسنجی ها و اعمال مدیریت مطلوب ضروری است.
۳.

تحلیل سیستمی عوامل تأثیرگذار بر بحران آب در حوضه آبخیز زاینده رود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفکر سیستمی فعالیت های اقتصادی آب بر مدیریت منابع آب و مولفه سیاسی - حقوقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۲
برداشت فزاینده انسان و آلودگی منابع آب شیرین به اندازه ای رسیده است که تولید غذا، عملکرد زیست بوم ها و عرصه های سکونتگاهی را در دهه های آینده پیش تر و بیش تر از گذشته محدود می کند. مقاله حاضر که ماهیتی کاربردی دارد، در پی شناسایی عوامل تأثیرگذار بر وضعیت بحرانی منابع آب در حوضه آبریز زاینده رود است. روش شناسایی حاکم بر پژوهش توصیفی-تحلیلی است. درون داد های مورد نیاز پژوهش با روش کتابخانه ای و میدانی(مصاحبه و پرسشنامه) گردآوردی و با رویکرد تفکر سیستمی، نرم افزار Vensim و مدل های FBMW و FARAS بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان دادند که زیرسیستم های سیاسی-حقوقی، اجتماعی-فرهنگی، طبیعی-زیست محیطی و اقتصادی-فنی و عوامل سازنده این زیرسیستم ها، بر وضعیت بحرانی منابع آب حوضه آبریز زاینده رود به عنوان سیستمی واحد و کل موثر است. از میان مولفه های اصلی، مولفه اقتصادی- فنی با وزن نهایی 330/0 و از بین عوامل موثر شناسایی شده، نبود ساختار حکمرانی مناسب و مدیریت ناکارآمد منابع آب در حوضه آبریز با وزن 104/0 ، فعالیت صنایع آب بَر در حوضه آبریز با وزن 102/0 و سرانجام بالا بودن حجم صادرات آب مجازی با وزن 100/0 به عنوان موثرترین عوامل تأثیرگذار بر وضعیت بحرانی منابع آب در حوضه آبریز زاینده رود شناسایی شدند. گرچه تاثیر عوامل شناسایی شده با نظر خبرگان طیفی با وزن نهایی 044/0 تا 104/0 را در بر می گیرد، اما همه عوامل شناسایی شده با شدت و ضعف متفاوت در قالب کلیتی منسجم بر بحران آب حوضه آبریز زاینده رود موثر بوده اند.
۴.

تحلیل فضایی عرصه های مد در فضاهای شهری؛ (مورد پژوهی: آرایشگاه های زنانه در منطقه 9 شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آرایشگاه های زنانه تحلیل فضایی انتشار فضایی منطقه 9 شهر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۸
امروزه موضوعات گوناگونی فضای شهرها را متاثر از خود کرده است. مُد و ابعاد مکانی آن ازجمله این مسائل است. دراین راستا مطالعه حاضر برآن است تا نحوه شیوع و الگوی انتشار آرایشگاه های زنانه(بعنوان یکی ازمصادیق مد)را در منطقه۹شهرمشهد مورد بررسی قرار دهد. مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی، جامعه آماری کلیه آرایشگاه های منطقه۹(شامل۱۲۳۷ آرایشگاه)و متغیرهای تحقیق نیز شامل موقعیت مطلق و نسبی، سال تاسیس ومدت زمان فعالیت هر آرایشگاه(بر حسب موقعیت جغرافیایی)، جمعیت محدوده و قیمت زمین-اجاره بوده است. در گام اول ازطریق مطالعات اسنادی، مفاهیم و نظریات مربوط به انتشار فضایی جمع آوری ومدل مفهومی تحقیق تدوین گردید. در گام بعد ضمن جمع آوری اطلاعات یکایک آرایشگاه ها، اقدام به تشکیل پایگاه اطلاعات مکانی درمحیطARC-GISگردید. در این پایگاه موقعیت کلیه آرایشگاه ها بر روی نقشه شهر مشهد مشخص شد. همچنین با بهره گیری از لایه های جمعیت و فضایی سازی قیمت زمین-اجاره واستفاده از مدل های تحلیل فضایی(نظیر مکعب زمانی-فضایی، نقاط داغ-سرد، مرکزثقل و جهت پراکنش) و مدلهای آماری(نظیراسکاتر و ضریب همبستگی) اقدام به تحلیل موضوع شد. نتایج نشان داد درمدت موردبررسی،۵۹% از آرایشگاه ها(با میانگین فعالیت2.3سال)تعطیل شده اند. معیارهای مرتبط با ثبات آرایشگاه ها نشان داد که شاخص جمعیت(بصورت مطلق) و قیمت زمین(بصورت نسبی) تاثیر چشمگیری در تداوم فعالیت آنها ندارد در حالیکه تعداد آرایشگاه ها در یک موقعیت(آستانه حضور)، ارتباط بیشتری با پایداری آنها دارد. درمجموع محلات چهارچشمه، هنرستان، سرافرازان و رضاشهر پایدارترین محدوده ها جهت فعالیت آرایشگاه ها شناسایی گردید نتایج تکمیلی نشان داد که انتشار آرایشگاه ها درفضا درسه مرحله رخ می دهد که دراثنای آن، رویکرد آرایشگاه ها از الگوی دسترسی برای همگان به سمت تمایل به موقعیت های خاص درحال تغییر است. به نظرمی رسد «برندشدن» نقش مهمی در این تغییر دارد.
۵.

واکاوی روند تغییرات زمانی-مکانی دمای سطح کویر درانجیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دمای سطح زمین تغییر اقلیم گرمایش جهانی مودیس کویر درانجیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۶
دمای سطح زمین یکی از پارامترهای مهم برای درک تغییرات فضایی و فرآیندهای سطح زمین می باشد که به ارزیابی واقعی از وضعیت محیطی در مقیاس های محلی تا جهانی کمک می کند. ﺳﻨﺠﻨﺪه مودیس دمای سطح زﻣیﻦ را ﺑﻄﻮ پیوسته در ﻣﻘیﺎﺳی ﺟﻬﺎﻧی و ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺗﻔکیک ﻣکﺎﻧی مناسب ﺗﻮﻟیﺪ و در اختیار محققان ﻗﺮار می دهد. در این پژوهش برای بررسی روند دمای سطح کویر درانجیر، ابتدا داده های روزانه دمای سطح زمین در محدوده حوضه آبریز کویر درانجیر در بازه زمانی 1/1/2003 تا 30/12/2022 با تفکیک مکانی 1000 متری از وبگاه ناسا استخراج شد. پس از پردازش های لازم، روند بلندمدت فصلی و سالانه دمای سطح کویر درانجیر به کمک آزمون ناپارامتریک من- کندال محاسبه گردید. نتایج روند دمای سطح زمین در مقیاس فصلی نشان داد که زمستان های کویر درانجیر نسبت به گذشته گرم تر شده و برعکس تابستان های آن خنک تر گردیده است. این موضوع در بخش وسیعی از کویر صادق بوده و نشانه ای از تغییر اقلیم و گرمایش جهانی می باشد. همچنین نتایج در مقیاس سالانه نشان داد که در بستر رودخانه های سیریز و رفسنجان و ارتفاعات لاله زار روند دمای سطح زمین افزایشی و در سدهای احداث شده در جنوب کرمان و رفسنجان و چاله بافق روند دمای سطح زمین کاهشی است. از آنجایی که روند افزایشی دمای سطح در رودخانه ها و ارتفاعات نشان دهنده کاهش پوشش آبی و برفی این نواحی می باشد، این موضوع می تواند حیات و منابع آب این نواحی را که متکی به شریان آبی و انباشت برف بوده با چالش روبرو کند.
۶.

عوامل مؤثر بر تاب آوری سکونتگاه های روستایی شهرستان ماهنشان در برابر خشک سالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استان زنجان تاب آوری توسعه روستایی مخاطرات اقلیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۸
یکی از مهم ترین پیامدهای تغییر اقلیم، مخاطره خشکسالی است که پدیده ای پیچیده، به ویژه برای کشاورزان دارای سیستم کشت دیم می باشد. با توجه به اهمیت کشاورزی در استان زنجان، شدت اثرات پدیده خشکسالی نیز نمود بیشتری یافته و ضرورت پرداختن به بحث تاب آوری سکونتگاه های روستایی در برابر خشکسالی بیشتر نمود می یابد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر تاب آوری سکونتگاه های روستایی در محدوده مورد مطالعه می باشد. تحقیق حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی (مشاهده و پرسشنامه و مصاحبه) است. برای تحلیل مطلوبیت وضعیت تاب آوری سکونتگاه های روستایی محدوده مورد مطالعه از آزمون تی تک نمونه ای و در راستای ارزیابی نقش ابعاد سه گانه (اقتصادی، اجتماعی و محیطی- کالبدی) بر تاب آوری سکونتگاه های روستایی در برابر خشکسالی نیز از آزمون همبستگی موران استفاده شد. یافته های تحلیل مطلوبیت وضعیت تاب آوری سکونتگاه های روستایی نشان داد که تمامی ابعاد (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مدیریتی، نهادی و قانونی و محیطی- کالبدی) در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. بُعد اقتصادی با آماره تی 894/109- نامطلوب ترین بُعد می باشد. از بین شاخص های اقتصادی میانگین اراضی آبی (183/0 R2=) و سرانه دام بزرگ (156/0 R2=)، از بین شاخص های اجتماعی، بعد خانوار (210/0 R2=) و پوشش تحصیلی مقطع اول (056/0 R2=) و از بین شاخص های محیطی- کالبدی، تراکم نفر در اتاق (217/0 R2=) و درصد چاه کشاورزی مجاز (182/0 R2=) بیشترین تأثیر را در افزایش سطح تاب آوری سکونتگاه های روستایی در برابر خشکسالی داشته اند.
۷.

بررسی اثرات کارآفرینی گردشگری بر توسعه منطقه ای با رویکر آمایش سرزمین (مطالعه موردی شهرستان های چابهار، کنارک، دشتیاری و زرآباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کارآفرینی گردشگری توسعه منطقه ای آمایش سرزمین شهرستان های ساحلی سیستان و بلوچستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۱۴
هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات کارآفرینی گردشگری بر توسعه منطقه ای با رویکر آمایش سرزمین در شهرستان های چابهار، کنارک، دشتیاری و زرآباد است.این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را چهار شهرستان چابهار، کنارک، دشتیاری و زرآباد تشکیل داده است که بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن تعداد 381219 نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. به منظور تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق از آزمون تی تک نمونه ای، تحلیل رگرسیون چندمتغیر و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است.نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که شاخص اقتصادی با میانگین 176/3 در وضعیت مطلوب، شاخص نهادی با میانگین 856/2 در وضعیت نامطلوب، شاخص اجتماعی- فرهنگی با میانگین 121/3، شاخص کالبدی- زیست محیطی با میانگین 077/3 و شاخص زیست محیطی با میانگین 108/3 در وضعیت مطلوب قرار دارند. در بین شهرستان ها نیز شهرستان چابهار با میانگین 188/3 بهترین وضعیت را از نظر کارآفرینی گردشگری در بین چهار شهرستان مورد بررسی دارد و شهرستان زرآباد با میانگین 817/2 در بدترین وضعیت قرار دارد. نتایج تحلیل رگرسیونچندمتغیره نشان داد که شاخص اقتصادی بیش ترین تاثیر را بر توسعه منطقه ای با مقدار ضریب بتای 376/0 داشته است. همچنین شاخص کالبدی- زیرساختی با مقدار ضریب بتای 301/0، شاخص اجتماعی- فرهنگی با مقدار ضریب بتای 248/0، شاخص نهادی با مقدار ضریب بتای 211/0 و شاخص زیست محیطی با مقدار بتای 168/0 بر توسعه منطقه ای تاثیرگذار هستند.
۸.

بررسی و تحلیل موانع مدیریت شهری مشارکت گرا در شهر بهبهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت شهری مشارکت شهروند شهر بهبهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۶
پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل موانع مدیریت شهری مشارکت گرا در شهر بهبهان تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر نوع و ماهیت، در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی می باشد. گردآوری داده ها با استفاده از روش های کتابخانه ای و میدانی و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه افراد بالای 18 سال ساکن در شهر بهبهان تشکیل دادند که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 400 نفر در نظر گرفته شد و روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تکنیک های متعدد (آلفای کرونباخ، کندال بی، کندال سی، من ویتنی، اسپیرسون و اسپیرمن) انجام شد. یافته های پژوهش گویای این است که موانع مشارکت افراد در مدیریت شهری در بهبهان متعدد هستند که پاسخ دهندگان بیشترین درصد را به ترتیب برای عدم آگاهی و آموزش، قومیت گرایی و حفظ ساختار سنتی مدیریت دانستند و نگرش ها و عقاید ناپایدار و نفوذ حزبی نیز تأثیری با شدت کمتر نسبت به سه مؤلفه دیگر دارند.
۹.

بررسی تأثیرات گردشگری بر شاخص های اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی کیفیت زندگی (مطالعه موردی: شهر اشکذر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابعاد اقتصادی ابعاد اجتماعی - فرهنگی کیفیت زندگی گردشگری شهری شهر اشکذر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۸
هنگامی که یک سکونتگاه انسانی به یک مقصد گردشگری تبدیل می شود، زندگی ساکنان آن تحت تأثیر فعالیت های گردشگری قرار می گیرد. بررسی اثرات توسعه گردشگری بر کیفیت زندگی برای مدیران شهری و مسئولان گردشگری جهت برنامه ریزی موفق مهم است. تحقیق حاضر نیز با درک این موضوع سعی داشته است اثرات گردشگری بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی شهروندان اشکذر که از مقاصد اصلی گردشگری در استان یزد است را تحلیل و واکاوی نماید. این تحقیق به لحاظ روش، از نوع پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه و شاخص های ذهنی است. با استفاده از قاعده ی کوکران حجم نمونه 100 نفر برآورد شده و به منظور تحلیل از روش های آماری در نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد توسعه ی گردشگری بر افزایش 5 گویه ی «حس خوب در شهروندان»، «اعتماد به نفس شهروندان»، «امید به زندگی»، «سطح بهداشت در فضاهای عمومی شهر» و «فرهنگ ترافیک» بی تأثیر و بر روی « افزایش فرهنگ همکاری»، « تقویت باورها و اعتقادات فرهنگی-اجتماعی»، «افزایش امنیت»، «کاهش تکدی گری»، «سطح توقعات شهروندان»، «تقویت روابط خانوادگی» تأثیر منفی داشته است. در بعد اقتصادی نیز بر گویه هایی ماند «افزایش قیمت زمین» و «افزایش سرمایه گذاری بخش دولتی» بی تأثیر و بر روی سه گویه ی «افزایش تورم»، «افزایش سطح تولید» و «کاهش هزینه های زندگی» تأثیر منفی داشته است. به طور کلی نتایج نشان می دهد در شهر اشکذر گردشگری در شاخص های «اجتماعی-فرهنگی» اثر مثبت داشته و در شاخص «اقتصادی» بی تأثیر بوده است. برنامه ریزان شهری و گردشگری با توجه به نتایج این پژوهش، برنامه های مناسبی را برای توسعه این صنعت در راستای ارتقاء سطح کیفیت زندگی در شهر اشکذر می توانند طراحی کنند.
۱۰.

شناسایی و مدل سازی چالش های گردشگری خلاق در شهر نائین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گردشگری خلاق چالش مدل سازی ساختاری تفسیری تحلیل مضمون مدیریت خلاق و همگرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۳
امروز گردشگری خلاق به عنوان یکی از مهمترین راه های ارتقاء وضعیت اقتصادی شهرها می باشد، اما توسعه این مدل از گردشگری با چالش های متعددی رویرو است. در این راسنا شهر نائین از جمله نقاط شهری است که با وجود بهره مندی از اشکال متنوعی از گردشگری و اختصاص سهمی از اقتصاد شهر به این فعالیت، جهت تحقق گردشگری خلاق با چالش هایی در ابعاد مختلف مواجه است، لذا پژوهش حاضر بر آن است تا با شناسایی و مدلسازی چالش های گردشگری خلاق ، موانع تحقق گردشگری خلاق را رفع نماید. قلمرو مکانی پژوهش، شهر نائین می باشد. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه انجام توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را دو سطح شامل مدیران شهری، فعالان حوزه گردشگری شهرو متخصصین و صاحب نظران دانشگاهی تشکیل می دهد. روش نمونه گیری، هدفمند است و حجم نمونه برای گروه اول بر اساس اشباع نظری، 17 نفر در قالب مصاحبه نیمه ساختار یافته و برای گروه دوم، 10 نفر در قالب پرسشنامه انتخاب شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نیز از طریق تحلیل تماتیک و ISM، انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد از بین 9 چالش اصلی شناسایی شده، مهم ترین چالش، فقدان مدیریت خلاق و همگرا امی باشد که پیامد آن ناتوانی مدیران اجرایی در بالفعل نمودن ظرفیت های موجود شهر در حوزه گردشگری است، لذا شناسایی مدیران شایسته، برگزاری دوره های آموزشی در زمینه مهارت های حل مساله، مدیریت تصمیم گیری، فنون مذاکره، خلاقیت و کارگروهی برای جلوگیری از چالش های شناسایی شده در حوزه گردشگری خلاق شهر نایین ضروری است.
۱۱.

توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی با تأکید بر شاخص های حکمروایی مطلوب شهری (مطالعه موردی: شهر بابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی مدیریت شهری سکونتگاه های غیررسمی حمکروایی مطلوب شهری بابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۱
دیگر نمی شود همچون گذشته بدون توجه به رویکردهای مشارکتی و توجه به مقیاس محلی به برنامه ریزی پرداخت. در این میان حکمروایی مطلوب شهری به مثابه الگوی مؤثر و کارآمد برای اداره ی امور شهر مطرح می شود. حکمروایی مطلوب یکی از رویکردهای مهم برای کنترل و مدیریت پدیده اسکان غیررسمی است. پژوهش حاضر ازنظر روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات به منظور پاسخ به سؤالات تحقیق و بر اساس روش تحقیق پژوهش از دو روش اسنادی-کتابخانه ای و پیمایشی استفاده شده است. در این تحقیق از پیمایش پرسشنامه وب-محور به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شده است. به منظور سنجش پایایی پرسشنامه، از آزمون کرونباخ و ضریب آلفای آن بهره گرفته شد. جامعه آماری این تحقیق را متخصصان، کارشناسان و اساتید دانشگاه، دانشجویان دکتری جغرافیای شهری، مدیران شهری و رشته های مرتبط با مدیریت شهری تشکیل می دهند که از این تعداد 79 نفر به عنوان نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری قضاوتی استفاده شده است. به منظور تحلیل داده و آزمون فرضیات از روش های تحلیل کمی (مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد واریانس-محور (PLS) ، از روش های نمایش ویژگی های محلات در نرم افزار Gis از قبیل Quantities استفاده شد. همچنین از نرم افزارهای SmartPls، Spss استفاده می شود. نتایج بررسی ها براساس شاشخص های حکمروایی مطلوب نشان دهنده آن است که حکمروایی شهری در شکل گیری و گسترش سکونتگاه های غیررسمی در شهر بابل نقش بسیار مهمی دارد و تأثیرات زیادی بر جوامع و شهر دارد. این نتایج تأکید می کنند که تدوین و اجرای سیاست ها و برنامه های مناسب توسط حکومت محلی برای جلوگیری از گسترش ناپایدار سکونتگاه های غیررسمی بسیار حیاتی است.
۱۲.

ارزیابی و تحلیل مؤلفه های مؤثر بر توسعه درونی بافت های فرسوده شهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های توسعه درونی بافت فرسوده شهر زاهدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۹
پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی- توسعه ای و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری شامل متخصصین حوزه مربوطه (شهرداری، بنیاد مسکن و راه و شهرسازی) می باشد که به روش دلفی دومرحله ای 30 نفر از آن ها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه، اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جهت تحلیل اطلاعات از آزمون های آماری تی تک نمونه ای، رگرسیون و SWARA استفاده شده است. نتایج حاصل نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای نشان می دهد که توسعه درونی بافت های فرسوده شهر زاهدان دارای میانگین 2/45 می باشد که از حد مبنای (3) پایین تر است. بنابراین توسعه درونی بافت-های فرسوده شهر زاهدان دارای وضعیت مناسب و مطلوب نمی باشد. نتایج رگرسیون نشان می دهد که از بین ابعاد مؤثر بر توسعه درونی بافت های فرسوده شهر زاهدان، بعد اجتماعی بامقدار ضریب بتای 0/544 دارای بیشترین تأثیر و بعد دسترسی با مقدار بتای 0/224 درای کمترین تأثیر می باشد. نتایج تکنیک تصمیم گیری سوارا حاکی از آن است از بین ابعاد توسعه درونی، بعد اقتصادی با وزن نهایی 0/237 در رتبه اول، کالبدی با0/202در رتبه دوم، دسترسی با 0/173در رتبه سوم، اجتماعی با 0/149 در رتبه چهارم، زیست محیطی با 0/128 در رتبه پنجم و نهایتاً بعد اداری –قانونی با وزن نهائی 0/111 در رتبه آخر قرار گرفته است. بنابراین می توان نتیجه گرفت ظرفیت های توسعه درونی بافت های فرسوده شهر زاهدان از منظر اجتماعی، دسترسی، کالبدی، زیست محیطی و ... نیازمند تدوین قوانین، ضوابط، استانداردها، تسهیلات و اعتبارات است تا بتوان کیفیت مسکن را بهبود بخشید.

آرشیو

آرشیو شماره‌ها:
۱۸