کمال امیدوار

کمال امیدوار

مدرک تحصیلی: استاد اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۷۵ مورد.
۱.

تغییر اقلیم و تاثیر آن بر شاخص های اقلیم کشاورزی درخت پسته در استان کرمان مطالعه موردی ایستگاه رفسنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استان کرمان پسته تغییر اقلیم دما و بارش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۰۹
بر اساس داده های مشاهداتی 2021-۱۹۹۲ شاخص های اقلیمی درخت پسته و روند آنها با آزمون های موجود بررسی گردید. بر مبنای دمای 5/7 درجه سانتیگراد 5 مرحله مهم فنولوژِی رقم اوحدی به ترتیب گل دهی تا تمام گل ، سخت شدن پوسته استخوانی، آغاز رشد سریع مغز، پایان رشد مغز، و زمان برداشت بر اساس شاخص درجه روز-رشد تعیین گردید. داده های دما و بارش مدل CanESM5 تحت سناریوهای SSP5-8.5 و SSP2-4.5 برای سه دوره۲۱۱۰۰-۲۰۷۵، 2074-2050 ، 2049-2025 شبیه سازی گردید. نتایج نشان داد در دوره پایه دما فصل رشد(متوسط دمای روزانه، متوسط بیشینه) به صورت سالانه دارای روند معنی داری مثبت هستند، در فصل رشد متوسط کمینه در ماههای اسفند و فروردین دارای روند معنی داری مثبت را آشکار نمود. درمرحله گل دهی،( متوسط دمای رورانه و متوسط کمینه دما) به صورت سالانه روند معنی داری مثبت را نشان داد. در دوره آینده 2049-205 تحت سناریو ssp2-4.5 در فصل رشد(متوسط دمای روزانه، متوسط بیشینه و متوسط کمینه دما) در ماههای فروردین، تیر و مهر روند معنی داری افزایشی را آشکار نمود. شبیه سازی نشان داد متوسط دمای روزانه در فصل رشد پسته تحت سناریوی SSP2-4.5 طی دوره 2074-2025 نسبت به دوره پایه(5/23 درجه سانتی گراد) افزایش دارد و به 6/24 درجه سانتی گراد می رسد.و تحت سناریو ssp5-8.5 در دو دوره آتی 2100-2075 و 2074-2050 از 5/23 به 63/26 درجه سانتی گراد بالغ می گردد متوسط کمینه دما در دوره پایه 8/15 درجه سانتی گراد است. تحت سناریوی ssp2-4.5 به 3/16، 1/17 و 3/17 بالغ می گردد.
۲.

واکاوی پهنه های اقلیمی و خطر بیابان زایی حوضه آبریز کارون تحت شرایط تغییر اقلیم آینده با استفاده از شاخص UNEP(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تغییر اقلیم روند پهنه بندی اقلیمی خطر بیابان زایی شاخص UNEP حوضه آبریز کارون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
انتشار بیش ازحد گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب شده که پارامترهای هواشناسی و به تبع آن، پهنه های اقلیمی دستخوش تغییراتی گردد. در این تحقیق، چشم انداز آتی پهنه های اقلیمی و خطر بیابان زایی حوضه آبریز کارون با استفاده از شاخص UNEP و با به کارگیری مدل ریزمقیاس کاهی LARS-WG6 و خروجی مدل HadGEM2-ES، تحت سناریوهای انتشار RCPs برای سه دوره 2040-2021، 2060-2041 و 2080-2061 بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل از آزمون مَن-کندال، مشخص گردید که در دوره پایه (2015-1996) و در سطح حوضه آبریز کارون، روند تغییرات سالانه دمای حداقل، افزایشی غیر معنی دار است؛ درحالی که دمای حداکثر و تبخیر و تعرق دارای روند افزایشی معنی دار در سطح 05/0 است. همچنین روند تغییرات سالانه بارش کاهشی است؛ اما این روند کاهشی، معنی دار نیست. مطابق یافته های تحقیق در هر سه دوره آتی و بر اساس سناریوهای انتشار RCPs، متوسط بلندمدت بارش سالانه بین 9/1 تا 6/14 درصد نسبت به دوره پایه کاهش می یابد اما متوسط سالانه دمای حداقل بین 2/1 تا 4/3 درجه سلسیوس، دمای حداکثر بین 3/1 تا 7/3 درجه سلسیوس و میانگین سالانه تبخیر و تعرق بین 7/4 تا 3/12 درصد نسبت به دوره مشاهداتی افزایش خواهد یافت. در دوره های آتی و بر اساس الگوهای واداشت تابشی موردبررسی، وسعت اقلیم خشک (خطر بیابان زایی بسیار شدید) و اقلیم نیمه خشک (خطر بیابان زایی شدید) به ترتیب 5/3 و 4/4 درصد افزایش و مساحت اقلیم خشک نیمه مرطوب (خطر بیابان زایی متوسط) و اقلیم مرطوب و بسیار مرطوب (بدون خطر بیابان زایی) به ترتیب 4 و 7/4 درصد کاهش خواهد یافت؛ اما قلمرو آب و هوایی نیمه مرطوب (خطر بیابان زایی کم) با 8/0+ درصد، تغییرات ناچیزی خواهد داشت. گستره اقلیم نیمه خشک در دوره آینده نزدیک و تحت سناریوی بدبینانه (RCP8.5)، با 4/12 درصد افزایش به بیشترین سطح ممکن در بین سناریوهای انتشار خواهد رسید؛ لذا این جابه جایی در مرزهای طبقه بندی اقلیمی، باعث تشدید روند بیابان زایی حوضه آبریز کارون در دوره های آتی خواهد شد.
۳.

بررسی روند و پیش بینی بارش با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی در کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بارش کاشان منکندال شیب سنس شبکه عصبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۳۷
بارش باران جز مهم ترین پدیده های جوّی است که بر زندگی بشر، پوشش گیاهی و جانوری تأثیر می گذارد. پیش بینی بارش باران برای اهداف مختلفی مانند فعالیت های کشاورزی، پیش بینی سیلاب، تأمین آب شرب و بسیاری از موارد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی روند و پیش بینی بارش ایستگاه کاشان طی دوره 49 ساله (1350-1398) است. بنابراین ابتدا داده ها بارش گردآوری و سپس به صورت میانگین فصلی و سالانه تنظیم شدند. در ادامه با استفاده از روش من-کندال معنی داری روند بارش و با استفاده از روش برآورد کننده شیب خط سنس، میزان شیب خط روند، آزمون شد. طبق نتایج در سری های زم انی می انگین بارش کاشان روند معنی داری در سطوح اطمینان 99% و 95% مشاهده نگردید؛ اما بااین حال میانگین بارش کاشان به طور متوسط در هرسال حدود 60/0 میلی متر کاهش یافته است. همچنین با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی داده های بارش جهت پیش بینی بررسی شد. طبق نتایج بعد از آزمون شبکه 2 لایه پنهان و 10 نرون در لایه های میانی مدل نسبتاً بهتری را ارائه کرد. با بررسی و تطبیق مقادیر نمودار همبستگی مشخص گردید پیش بینی بارش برای ایستگاه کاشان با نتایج واقعی ایستگاه مطابقت کاملی نداشته است. همبستگی بین مقادیر واقعی و پیش بینی شده توسط شبکه برابر با 47/0 می باشد. همچنین ثابت شد مقادیر پیش بینی شده بارش توسط شبکه عصبی در ترکیب با الگوریتم ژنتیک نزدیک تر به داده های واقعی بارش و داده های پیش بینی شده توسط شبکه عصبی بدون ترکیب با الگوریتم ژنتیک از مقدار واقعی دورتر بوده و روند غیرخطی دارد. بنابراین بین میانگین های شبیه سازی شده بارش با مقدار واقعی در ایستگاه کاشان اختلافی فروانی وجود ندارد.
۴.

آشکار سازی تغییرات زمانی-مکانی بارش های جنوب شرق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بارش روند من-کندال شیب سن جنوب شرق ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۵۱
این پژوهش با بهره گیری از روش ناپارامتریک من کندال و آزمون شیب سن، روند تغییرات بارش، در مقیاس سالانه، فصلی و حداکثر بارش 24 ساعته جنوب شرق ایران مورد بررسی قرار گرفته است. داده های مورد استفاده در این تحقیق ، داده های بارش روزانه 17 ایستگاه سینوپتیک سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان طی دوره 2016-1987 می باشد خروجی آنها به صورت جداول، نمودارها ونقشه های روند در محیط نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. نتایج حاصل از روش من-کندال نشان داد روند میانگین بارش سالانه و همچنین فصول بهار، تابستان و پاییز جنوبشرق ایران معنی دار نبوده و تنها بارش زمستان دارای روند معنی دار و از نوع کاهشی میباشد. برآورد شیب سن حاکی از کاهش شیب بارش جنوب شرق ایران در فصل زمستان برابر با 350/0- میلی متر در سال است. روند بارش سالانه ایستگاه های بندرعباس، بندرلنگه، ابوموسی و کیش در سطح 95% و ایستگاه های جاسک و ایرانشهر در سطح 90% معنی دار و کاهشی می باشد. آﻣاره های آزﻣﻮن ﺳﻦ ﻧﺸﺎن دادند که بیشترین کاهش بارش سالانه، مربوط به ایستگاه بندرلنگه به میزان 16/4- میلی متر در سال است. در فصول بهار، تابستان و پاییز، روند بارش در هیچ یک از ایستگاه های جنوب شرق ایران معنی دار نبوده و بارش فصل زمستان در ایستگاه های بندرلنگه، جاسک و کیش در سطح معنی داری 95% دارای روند کاهشی می باشد. بررسی تغییرات بارش بارش24 ساعته نشان داد که بارش مذکور در اکثر ایستگاه ها دارای روندی کاهشی بوده، که این روند در ایستگاه های بندرعباس در سطح 9/99 درصد و در ایستگاه های بندرلنگه، جاسک، ابوموسی و کیش در سطح 95% معنی دار می باشد.
۵.

روند تغییرات نیاز سرمایی گیاه پسته و پیش بینی آن با استفاده از مدل SDSM (مطالعه موردی: یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پسته تغییر اقلیم نیاز سرمایی SDSM یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۲
پسته همانند بسیاری از درختان میوه مناطق نیمه گرمسیری در چرخه سالیانه خود به یک دوره سرما نیاز دارد تا بعد از مهیا شدن شرایط مناسب، شکوفایی طبیعی جوانه ها اتفاق افتد. مدل های مختلفی جهت محاسبه نیاز سرمایی پسته وجود دارد که مدل ساعت سرمایی ، یوتا و یوتا مثبت از مهم ترین این مدل ها می باشند. پهنه جغرافیایی مورد مطالعه دشت یزد- اردکان واقع در استان یزد می باشد. در این تحقیق با توجه به آزمون های آماری بر اساس متغیر های هواشناسی، مدل ساعت سرمایی جهت مدل سازی انتخاب گردید. برای انجام این تحقیق از داده های سه ساعته دمای ایستگاه سینوپتیک یزد طی دوره آماری 1396-1367 جهت مدل سازی و برآورد مجموع ساعات سرمایی ماهانه پسته استفاده گردید و از داده های روزانه دمای این ایستگاه طی دوره آماری 2005-1961 جهت مدل SDSM استفاده و از آمار ماهانه دمای سال های 1397- 1385 جهت ارزیابی داده های ریزمقیاس شده مدل CanESM2 تحت سناریوهای مختلف RCP استفاده به عمل آمد و در نهایت مدل سازی برای سال های 1429-1400 انجام پذیرفت. یافته های پژوهش حاکی از این است که بین ساعات تجمعی ماهانه دماهای بین صفر تا 2/7 درجه سانتی گراد و پارامترهای دمایی ماهانه نظیرمیانگین حداقل دما، میانگین حداکثر دما و میانگین دمای ماهانه ، همبستگی معنی داری وجود دارد که در شرایط عدم دسترسی به داده های ساعتی دما ، برای مدل سازی و تعیین ساعات تجمعی ماهانه می توان از آن استفاده کرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که نیاز سرمایی ارقام کله قوچی،اوحدی و احمد آقایی در سال های آتی تامین و ارقام اکبری و فندقی تامین نمی گردد.
۶.

حساسیت سنجی شاخص خشکی گیاه (VDI) به بازتابش باندهای گوناگون فروسرخ موج کوتاه در مناطق خشک و نیمه خشک (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خشکسالی شاخص خشکسالی پوشش گیاهی VDI باند های فروسرخ موج کوتاه SWIR داده های بارش مدل جهانی GLDAS استان سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۳۶
پایش خشکسالی، به منظور هشدار سریع برای خطر خشکسالی، بسیار حیاتی و مهم است. در این پژوهش، سعی شده است که شاخص پایش خشکسالی VDI براساس باندهای متفاوت داده های ماهواره ای مادیس، با تفکیک مکانی متوسط، توسعه یابد. شاخص VDI به تنش آب در گیاهان می پردازد. مطالعات طیفی نشان داده است که بازتابندگی باند فروسرخ موج کوتاه (SWIR) با محتوای آب برگ ارتباط منفی دارد و به دلیل حساس بودن SWIR به محتوای آب برگ، در ایجاد شاخص های گوناگون سنجش از دور، ازجمله VDI و به منظور شناسایی محتوای آب گیاهان، کاربرد گسترده ای دارد. این پژوهش نقشه های خشکسالی شاخص VDI را براساس میزان حساسیت به رطوبت، با استفاده از بازتابش باند های 5 و 6 فروسرخ موج کوتاه SWIR (VDI5 و VDI6) مادیس، ارزیابی کرده است. بدین منظور از تصاویر ماهواره ای مادیس و داده های بارش ماهیانه مدل جهانی GLDAS، در محدوده استان سیستان و بلوچستان در دوره زمانی نوزده ساله ای (2018-2000) استفاده شد. برای ارزیابی دقت نقشه های محاسبه شده براساس دو باند، ضریب همبستگی پیرسون به کار رفت. نتایج همبستگی بالایی را میان شاخص VDI6 و داده های بارش نشان داد و مشخص شد که باند 6 موج کوتاه فروسرخ، در استان سیستان و بلوچستان، به شرایط خشک خاک بیشترین واکنش را نشان می دهد؛ ازاین رو این مطالعه استفاده از شاخص VDI براساس باند 6 را برای شناسایی زودهنگام و نظارت بر خشکسالی کشاورزی در برنامه های عملیاتی مدیریت خشکسالی، پیشنهاد می کند.
۷.

واکاوی جاذبه های گردشگری مسجد جامع شهر بفروئیه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایوان جاذبه گردشگری شهر بفروئیه گرمخانه مسجد جامع صحن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۷۴
مسجد، محل برگزاری نماز، یکی از پنج رکن دین اسلام و والاترین نوع بندگی خداوند است. مسجد جامع بفروئیه معتبرترین یادگار تاریخی و یکی از جاذبه های مهم گردشگری بفروئیه است. هدف این تحقیق شناخت اهمیت و واکاوی جاذبه های معماری و فرهنگی مسجد جامع، یعنی مسجد ملک بفروئیه است تا با شناخت دقیق تر جاذبه های این بنا برای حفظ و نگهداری آن تلاش کنیم. این تحقیق به روش کیفی و از نوع تحلیلی توصیفی، مبتنی بر مشاهدات نگارنده، مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شده و برای گردآوری اطلاعات از متن خوانی و یادداشت برداری استفاده شده است. این پژوهش می کوشد تا جاذبه های معماری و فرهنگی مسجد جامع (مسجد ملک) بفروئیه را معرفی و واکاوی کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که این مسجد در مرکز محله پایین و در کنار حسینیه اعظم قرار دارد و از گرم خانه و تابستانی مجزا و بخش هایی مانند گنبدخانه، محراب، بادگیر، ایوان و صحن و ورودی ها تشکیل شده است. در حقیقت کل ساختمان مسجد از خشت و گل است و در بعضی قسمت ها از آجر استفاده شده است. مسجد سه ورودی دارد؛ ورودی فرعی فضای تابستانی در ضلع شمالی که در سال های اخیر ساباط آن، مربوط به دوره قاجاریه، تخریب شده است و آثار شکستگی در دیوار این ضلع مشاهده می شود که مورد مرمّت قرارگرفته است. این درِ ورودی با کاشی کاری زیبا متعلّق به 866ق، با آجر خشکه چین مسدود شده است. صحن مسجد به صورت مستطیل کشیده در امتداد محور قبله با ابعادی حدود شش ونیم در نُه متر دیده می شود. در هر طرف جبهه های شرقی و غربی سه درگاه وجود دارد که درگاه وسطی عریض تر و به فضای شبستان مانند دور حیاط متصل هستند
۸.

بررسی خشکسالی و ترسالی ایستگاه هواشناسی اصفهان با استفاده از شاخص SPI

کلیدواژه‌ها: خشکسالی ترسالی اصفهان شاخص SPI

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۲۰۷
خشکسالی یکی از پدیده های آب و هوایی است که در همه شرایط اقلیمی و در تمام مناطق کره ی زمین به وقوع می پیوندد. برای بیان کمی این پدیده و ارزیابی آن از شاخص های مختلفی استفاده می شود. شاخص مورد استفاده در این پژوهش برای بررسی خشکسالی و ترسالی، شاخص بارش استاندارد شده SPI می باشد. برای این منظور داده های بارش ماهیانه ایستگاه هواشناسی اصفهان برای یک دوره ی آماری 29 ساله (1989- (1961 با هدف تحلیل آماری بارش و تعیین سال های خشک و مرطوب مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که شدت خشکسالی های اصفهان، خشکسالی های ملایم یعنی وضعیت نرمال روبه خشکسالی سهم بیشتری را نسبت به سایر خشکسالی ها به خود اختصاص می دهند. به طور کلی در میان تمام حالت های انتقال شرطی SPI احتمال انتقال از حالت نرمال به خشکسالی بیشتر از سایر حالت ها است. بر اساس شاخص مورد بررسی SPI، اصفهان رویدادهای خشکسالی بیشتری را در مقایسه با ترسالی تجربه کرده است و اقلیم آن تمایل بیشتری برای گذر از حالت نرمال به حالت خشک داشته است
۹.

ارزیابی شاخص های زیست اقلیمی موثر برآسایش انسان (مطالعه موردی: شهر ارومیه)

کلیدواژه‌ها: شاخص اولگی بیکر دمای موثر ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۷۰
شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق جغرافیایی می تواند باعث شناخت منطقه آسایش و برنامه ریزی برای امور روزانه و حتی به برنامه ریزی اکوتوریستی جاذبه های طبیعی کمک نماید. در این تحقیق از روش های اولگی، دمای موثر و بیکر در یک دوره آماری 5 ساله ( 1959_ 1963) برای شناخت ماه های آسایش زیست اقلیمی در طول ماه های سال انجام شده است؛ سال 1959 ماه ژانویه، فوریه، مارس در خارج از منطقه آسایش قرار دارند و به 75 کیلو کالری انرژی نیاز دارد تا به منطقه ی آسایش برسد سال 1960 ماه ژانویه، فوریه به 75 کیلو کالری انرژی نیاز دارد تا به منطقه آسایش برسد ولی مارس خارج از منطقه ی آسایش است و به 62 کیلوکاری انرژی نیاز دارد تا به منطقه آسایش برسد: در سال 1353 ماه ژانویه که مقدار CPI آن 35.8 است با توجه به جدول شرایط محیطی آن سرد است و شرایط بیوکلیمای انسانی آن تحریک متوسط تا شدید است. ماه آوریل، جولای، آگوست، سپتامبر در شرایط محیطی گرم قابل تحمل هستند و در محدوده آسایش بیوکلیمایی به سر می برند. ماه های می، جان، اکتبر، نوامبر، دسامبر در شرایط ملایم مطبوع هستند و در محدوده آسایش بیوکلیمایی به سر می برند.
۱۰.

واکاوی ارتباط بین بارش های سنگین جنوب و جنوب غرب ایران با رودخانه های جوی(ARs)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رودخانه های جوی( ARs) بارش های سنگین انتگرال شار قائم بخار آب جنوب و جنوب غرب ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۵ تعداد دانلود : ۴۱۴
در این پژوهش سعی بر آن است تا منابع رطوبت و مسیر حرکت آن برای بارش های سنگین جنوب و جنوب غرب ایران با استفاده از الگوریتم جدیدی مبتنی بر رودخانه ی جوی شناسایی شود. به همین منظور از بارندگی روزانه ی 17 ایستگاه سینوپتیک در بازه ی زمانی 1986 تا 2015 در جنوب و جنوب غرب ایران که بازه ی زمانی مشترک دارند و منطقه ی مورد مطالعه را به طور کامل پوشش می دهند استفاده شده است. همچنین از مجموعه داده های مراکز ملی پیش بینی محیطی/ مرکز ملی تحقیقات جوی (NCEP/NCAR ) مرکز پیش بینی های میان مدت اروپا ​​(ECMWF) و داده های تحلیل مجدد (ERA-interim) با قدرت تفکیک مکانی 75/0 در75/0 طول و عرض جغرافیایی با تفکیک زمانی 6 ساعته استفاده شده است. متغیرهای استفاده شده شامل بخار آب یکپارچه (IWV)، رطوبت ویژه (q) و مولفه های مداری و نصف النهاری باد (u,v) می باشند. در این پژوهش برای شناسایی و مسیریابی رودخانه های جوی از الگوریتمی مبتنی بر محاسبه ی انتگرال قائم انتقال افقی بخار آب (IVT) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که منبع اصلی رطوبت بارندگی در جنوب و جنوب غربی ایران، جنوب دریای سرخ و خلیج عدن می باشد. البته خروجی نقشه ها نشان می دهد که دریای عرب نیز در تامین رطوبت این بارش ها بی تاثیر نبوده است. شبه جزیره عربستان نیز با توجه به میزان بالای انتقال رطوبت، به عنوان مسیر انتقالی، حجم بسیار زیادی از رطوبت را به سمت منطقه ی مورد مطالعه گسیل می کند. در انتها، مسیر رطوبت به منطقه ی مورد مطالعه ترسیم و شناسایی شد و نتیجتا با در نظر گرفتن 3 شرط اصلی برای رودخانه ی جوی، میتوان گفت مسیر به دست آمده، همان مسیر رودخانه ی جوی می باشد.
۱۱.

پهنه بندی اقلیمی کشاورزی برنج در شهرستان لنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنج اقلیم کشاورزی دما بارش شهرستان لنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۵۹
این پژوهش به بررسی و تطبیق شرایط آب و هوایی و همچنین مکان یابی مناطق مناسب شهرستان لنجان با کشت برنج با استفاده از مدل سازی آماری پرداخته است. با توجه به شرایط فنولوژیکی برنج و تطبیق آن با شرایط اقلیمی مورد نیاز، به بررسی شاخص های مؤثر در کشت محصول (درجه روز رشد و روز رشد مؤثر و نیاز سرمایی و بارندگی مؤثر و احتمال دوره های بازگشت یخبندان فصل بهار) پرداخته شد. سپس همبستگی بین عناصر اقلیمی با عملکرد برنج در ایستگاه های منتخب تحلیل شد. در نهایت با استفاده از GIS نقشه نهایی پهنه بندی مناطق مناسب تا نامناسب کشت برنج با توجه به عناصر تأثیر گذار ترسیم گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در تمام ایستگاه ها ی مورد مطالعه عامل دما و باد طی مراحل مختلف رشد برنج، پهنه های مناسب تا کاملا مناسب برای کشت برنج را پوشش می دهد ولی میزان بارندگی ایستگاه های منتخب در تمام مراحل رویش برنج، نیاز آبی گیاه را تأمین نمی کند و گیاه، نیاز به آبیاری دارد. همچنین میزان رطوبت نسبی طی مراحل مختلف رویش برنج در شهرستان لنجان، دارای شرایط مناسب و در دیگر ایستگاه های مورد مطالعه، دارای شرایط قابل تحملی می باشد.
۱۲.

تاثیر لکه های خورشیدی بر بارش فصلی و سالانه با استفاده از آنالیز موجک مطالعه موردی (اصفهان و کاشان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بارش لکه های خورشیدی تحلیل آنالیز موجک اصفهان کاشان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۳۶
انرژی خورشیدی به عنوان منبع اصلی انرژی زمین و ایجا د کننده ی تفاوت های اقلیمی است. تغییرات میزان انرژی خروجی از خورشید و یا نوسانات دمایی سطح آن، می تواند نوسانات و تغییراتی را در جو زمین ایجاد نماید. لکه های خورشیدی، از جمله مولفه هایی است که  بر سامانه اقلیم در مقیاس های زمانی متفاوت اثر گذاشته و در نهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال خواهد داشت. در این مطالعه، به تحلیل طیفی سری های زمانی بارش با استفاده از نظریه موجک ها، با هدف شناخت تاثیر لکه های خورشیدی بر رفتار طیفی بارش، انجام شده است که از داده های بارش و همچنین داده های مربوط به لکه های خورشیدی برای یک دوره آماری50 ساله (2010- 1961) در دو ایستگاه همدیدی اصفهان و کاشان استفاده گردیده است.  سپس با جداسازی محتوای طیفی سری های زمانی بارش با استفاده از تبدیل موجک مورلت و مقایسه آن با داده های تعداد لکه های خورشیدی در سال های مختلف، میزان همبستگی این نوسانات در ایستگاه های مذکور محاسبه شد. بر اساس تحلیل های صورت گرفته، بین بارش و فعالیت لکه های خورشیدی رابطه معناداری دیده نشد و بر اساس آنالیز موجک در اکثر ایستگاه ها رابطه معکوس و ضعیف بین آن ها مشاهده گردید. با توجه به تحلیل آنالیز موجک درطی دوره آماری 50 ساله، چهار سیکل 11 ساله در فعالیت لکه های خورشیدی مشاهده گردید. اوج این فعالیت ها در سیکل های دوم و سوم و حداقل آن در سیکل های اول و چهار وجود دارد. وسعت دامنه سیکل های بارشی (7- 12 ساله)  در فصل پاییز ایستگاه های مورد مطالعه،  نسبت به سایر فصول بیشتر است.  
۱۳.

واکاوی همدید اثرات حرکات واچرخندی بر بارش های سیلابی استان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: واکاوی همدید واچرخند بارش سیلابی کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۳۴۱
به علت اینکه مکانیسم حرکات واچرخندی میل به نزول و فرونشینی هوا می باشد لذا تاثیر این حرکات و موقعیت قرارگیری انها در وقوع ریزش های سیلابی قابل توجه می باشد. بدین منظور در این مقاله بارش های سیلابی دو دهه گذشته استان کرمان مورد بررسی و دو مورد از شدیدترین انها انتخاب شد. به علت تاکید این مقاله بر استان کرمان ابتدا با استفاده از شاخص آماری توزیع گامبل تیپ 1، بارش سنگین برای هر یک از ایستگاه های استان محاسبه گردید. سپس ویژگی های ترمودینامیک بارش های مورد نظر با استفاده از داده های رادیوسوند و نمودار اسکیوتی ایستگاه کرمان مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل این سیلاب ها از داده های روزانه بارش 10 ایستگاه سینوپتیک استان و نقشه های فشار سطح دریا و سطوح 850، 500 و 300 هکتوپاسکال استفاده گردید. سپس آرایش الگوی همدید و روند آن در نقشه های هوا، طی یک دوره انتخابی 3 روزه بررسی شد. نتایج مطالعه نشان می دهد که عامل اصلی ایجاد بارش های سیلابی در منطقه مورد مطالعه، تقویت فرود شرق مدیترانه در تروپوسفر میانی است لذا زمانی که با حرکت رو به پایین سامانه ناوه قطبی همراه باشد به سمت عرض های پایین تر منتقل شده، در نتیجه سامانه های غربی با حرکت خود از روی آب های گرم جنوبی، رطوبت زیادی را کسب کرده و سبب ریزش بارش های سنگین و قابل توجهی در منطقه می گردد. همچنین نکته قابل توجه در وقوع بارش ها وجود حرکات واچرخندی شدید بر روی ابهای جنوبی و بویژه دریای عمان می باشد که سبب تزریق هر چه بیشتر رطوبت به نواحی داخلی کشور شده و شرایط لازم را برای وقوع این گونه بارش ها فراهم می نماید.
۱۴.

بررسی مورفولوژی تپه های ماسه ای و انطباق آن با داده های باد در منطقه ریگ زرین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ریگ زرین مورفولوژی برخان باد تپه ماسه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۲۵
هدف از این پژوهش، بررسی مورفولوژی تپه های ماسه ای واقع در ریگ زرین در شمال شرق شهر یزد و انطباق آن با داده های باد منطقه است. برای انجام این پژوهش، پس از ترسیم نقشه انواع اشکال تپه های ماسه ای، مورفولوژی آن ها با جهت باد غالب ایستگاه های پیرامون ریگ تطبیق داده شد. نتایج نشان داد که تپه های ریگ زرین، مورفولوژی متنوعی داشته و بیشتر انواع تپه ها شامل تپه های ساده، سیف، برخان، هرم، تپه های مرکب و پیچیده را شامل می شود. تنوع و پیچیدگی این تپه ها نشان دهنده تغییرپذیری شدید بادها به شکل فصلی، سالانه و دوره ای است و با داده های باد هیچ کدام از ایستگاه های پیرامون ریگ مطابقت ندارد. درواقع، به دلیل اختلاف ارتفاع کویرهای ایران مرکزی با مناطق کوهستانی بالادست، مناطق کویری ایران اغلب به عنوان مراکز کم فشار حرارتی در سطح زمین عمل می کنند. تجمع حجم زیادی از ماسه در بخش جنوب شرقی ریگ و شکل گیری تپه های ستاره ای مرتفع در آن نشان دهنده دخالت بادهای غالب شمال غربی در فصل گرم، بادهای فرعی جنوب شرقی منطقه و هم افزایی نیروی باد همگرای محلی است.
۱۵.

برآورد رابطه میان PM10 و دید افقی به تفکیک کد همدیدی در یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: PM10 دید افقی الگوریتم ژنتیک تابع گوسین یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۵۸۴
ذرات معلق با قطر کوچک تر از 10 میکرون (PM10) و دید افقی، به عنوان دو فراسنج مهم در پژوهش های مرتبط با ریزگردها و گرد و غبارهای تروپوسفری شناخته می شوند که آلودگی هوا تا اندازه ی زیادی وابسته به مقدار این دو فراسنج در زمان است. این پژوهش، رابطه ی میان فراسنج های PM10 و دید افقی را با کاربست الگوریتم تکاملی ژنتیک واکاوی کرده است. منطقه ی مورد بررسی شهر یزد در جایگاه نماینده ی ایران مرکزی بوده است. دیدهای افقی به تفکیک شرایط همدیدی 05، 06، 07 و 09 در یک بازه زمانی پنج ساله (2010 تا 2015) از دفاتر سینوپتیک اداره کل هواشناسی استان یزد و داده های PM10 از ایستگاه های پایش آلودگی هوا وابسته به اداره کل محیط زیست استان یزد گرفته شده است. برای رسیدن به روابط ریاضی گفته شده، معادله خط رگرسیون و چندین گونه تابع نامی دیگر مورد هم سنجی قرار گرفتند؛ که تابع گوسین به عنوان مناسب ترین تابع برازندگی گزینش گردید. دست آوردهای این پژوهش، روابط ریاضی میان PM10 و دید افقی در حالت فراگیر، PM10 و دید افقی هنگام رخداد کد همدید 05 و PM10 با دید افقی هنگام رخداد کد همدید 09، با کاربست تابع گوسین با دوره ی 1؛ و رابطه میان PM10 و دید افقی در هنگام رخداد شرایط همدید با کد 06 و 07 با کاربست تابع گوسین با دوره 2 می باشند.
۱۶.

آشکار سازی تغییرات جزیره گرمایی شهر اصفهان با تأکید بر توسعه شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جزیره گرمایی پوشش گیاهی کاربری اراضی لندست اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
یکی از چالش های اساسی در فرآیند توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه، بحث تغییرات جزیره گرمایی است که رشد شتابانی داشته و این رشد مشکلات و مسائل متعددی را برای فرایندهای مدیریتی و برنامه ریزی شهری ایجاد خواهد نمود. مطالعه حاضر با هدف آشکار سازی تغییرات جزیره گرمایی شهر اصفهان با استفاده از داده های ماهواره ی لندست در طول دوره آماری 1991 تا 2016 انجام گرفته است. بر روی تصاویر ماهواره ای، چهار مرحله عملیات پیش پردازش شامل پردازش اولیه، استخراج سطوح غیر قابل نفوذ تعلیمی، ارزیابی دقت و صحت طبقه بندی و بازیابی دمای سطح زمین انجام گرفته است. نتایج حاصل از استخراج دقت ضریب کاپا نشان می دهد که تصاویر سال 2016 با ضریب 8341/0 دارای دقت بیشتری است. از نظر مکانی هسته های پر حرارت بر اراضی نامرغوب و بایر منطبق است که به صورت خوشه ای در شمال و جنوب شهر و مناطق عاری از پوشش گیاهی قابل مشاهده است و در مرکز شهر جزایر گرمایی به صورت چاهک های گرمایی کوچک نمایان است. بررسی رابطه شدت جزیره گرمایی با نوع پوشش زمین، نشان دهنده ی وجود رابطه معکوس بین تراکم ساخت و ساز و پوشش گیاهی با دمای سطح است از این رو می توان گفت که رطوبت و عدم برهنگی سطح زمین از عوامل تعدیل کننده ی جزایر گرمایی در محیط شهر اصفهان است.
۱۷.

مدلسازی وردایی زمانی- مکانی بارش فصلی در ایران مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بارش فصلی خودهمبستگی فضایی رگرسیون وزن دار جغرافیایی ایران مرکزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۸
روابط بین بارش-ارتفاع را می توان به عنوان یک دستاورد مهم برای مطالعات بارش-رواناب و مدیریت حوضه های آبریز بخصوص در مناطق خشک و نمیه خشک که شکنندگی بالایی دارند قلمداد کرد. در پژوهش پیش رو به مدلسازی وردایی زمانی-مکانی فصلی بارش-ارتفاع در ایران مرکزی پرداخته شد. به این منظور داده های پایگاه داده-بارش آفرودیت برای یک دوره 30 ساله (1977-2007میلادی) مبتنی بر DEM با تفکیک مکانی 30 متر با استفاده از دو مدل حداقل مربعات معمولی (OLS) و رگرسیون وزن دار جغرافیایی (GWR) مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی دو مدل حاضر نشان داده است که مدل رگرسیون وزن دار جغرافیایی (GWR) بهتر می تواند روابط بارش-ارتفاع را در ایران مرکزی توضیح دهد. همچنین مشخص گردید که افزایش ضریب  برای مدل حداقل مربعات معمولی (OLS) بخصوص در فصل بهار ناشی از همرفت و تشدید پدیده کوهبارش بوده است. کمبود بارش در ایران مرکزی را می توان در دو رسته بنیادین جای داد: 1- حاکمیت پرفشار جنب حاره در دوره گرم سال و 2- آورده های سامانه های غربی به جهت سایه بارش زاگرس سهم چندانی برای مناطق ایران مرکزی ندارد لذا فارغ از فقر بارش محتوای رطوبت هواسپهر این منطقه از ایران بسیار اندک است. بارش در ایران مرکزی دارای ساختار فضایی بوده و رفتار خوشه ای از خود نشان می دهد. همچنین مشخص گردید در ایران مرکزی بیشینه بارشی در بیشینه ارتفاعی حادث نمی شود و بیشینه و کمینه رابطه بارش-ارتفاع در ایران مرکزی بترتیب در پیش باد و پشت باد اتفاق می افتد.
۱۸.

استفاده از روش تحلیل خوشه ای و رگرسیون چند متغیره در ارزیابی پتانسیل سنجی سیلاب با تاکید بر پارامترهای هیدروژئومورفولوژیکی (مورد مطالعه: حوضه آبخیز رودخانه مارون)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل خوشه ای سیل خیزی حوضه آبخیز مارون رگرسیون هیدروژئومورفولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۳۴۵
هدف این پژوهش، بررسی سیل خیزی حوضه آبخیز مارون بوده که در طول سال های گذشته سیلاب های نسبتا شدیدی در آن رخ داده است. در ابتدا دبی حداکثر لحظه ای زیر حوضه ها تعیین و با کمک نرم افزار P10 و تحلیل فراوانی سیلاب و مشخص کردن توزیع لوگ نرمال، دبی با دوره بازگشت های مختلف برآورد شد. در ادامه 18 متغیر مختلف هیدروژئومورفولوژیکی اثرگذار بر سیل خیزی حوضه آبریز مارون انتخاب شد. برای تعیین مناطق همگن سیلاب و کاهش خطا در مدل سازی از روش تحلیل خوشه ای استفاده گردید. سپس با استفاده از نرم افزارSPSS و رگرسیون چند متغیره مدل های هیدروژئومورفولوژیکی سیلاب مناطق همگن در دوره های بازگشت مختلف تدوین گردیدند. پارامترهای موثر و مهم در مدل های رگرسیونی این مناطق در قالب 6 عامل خلاصه و بر مبنای آنها نقشه پتانسیل سنجی سیلاب حوضه ترسیم گردید. بر اساس این نقشه، زیرحوضه های همگن 1( 1، 2، 3 ، 4 ، 7، 8، 9 ، 10،17 ،20) با سیل خیزی زیاد، زیرحوضه های همگن 2( 5 ، 6 ، 11، 14 ، 16) با سیل خیزی متوسط، زیرحوضه های همگن3( 12 ، 13 ، 15 ،19 ) با سیل خیزی کم و زیرحوضه همگن 4( 18) با حساسیت و سیل خیزی بسیار زیاد مشخص شدند.
۱۹.

تحلیل همدید و پایش ماهواره ای پدیده ی گرد و غبار در استان کرمانشاه در - بازه ی زمانی 1987 تا 2010) )مطالعه ی موردی: گرد و غبار فراگیر 27و 28 خرداد 1388(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سینوپتیک پایش ماهواره ای گرد و غبار استان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی ارزیابی مخاطرات طبیعی
تعداد بازدید : ۱۵۰۸ تعداد دانلود : ۵۶۱
دراین تحقیق وضعیت گرد و غبار در 6 ایستگاه سینوپتیک استان کرمانشاه، در دوره ی 2010-1987 مورد بررسی قرارگرفته است. جهت بررسی این پدیده، روزهای گرد و غباری در سال 2009 با کد (06) از شاخص هوای حاضر استخراج شد. سپس داده های ترازهای مختلف جو از پایگاه سازمان ملی جو و اقیانوس شناسی ایالات متحده (NCEP/NCAR) برداشت و نقشه ها در نرم افزار GrADS ترسیم شدند، در نهایت از طریق پردازش تصاویر ماهواره ای MODIS و با کاربرد شاخص دمای درخشایی، آشکارسازی گرد و غبار انجام و قلمرو گسترش آن مشخص شد. نتایج تحقیق نشان داد که در سطح زمین هنگامی که سامانه ی پرفشار اروپائی به شمال و غرب عقب نشینی می کند در مناطق شرقی دریای مدیترانه کم فشار سودانی گسترش یافته و این سامانه در جهت جنوب غرب به شمال شرق جابجا می شود و با ورود آنها به منطقه آشفتگی ایجاد می شود و به دلیل نبود رطوبت گرد و خاک ایجاد می شود، منابع عمده ی گرد و غبارهای وارده به استان کرمانشاه شامل بیابان های شمال عربستان، جنوب عراق و تا حدودی شمال صحرای افریقا می باشند.
۲۰.

تحلیل سینوپتیک و ترمودینامیک بارش سنگین و سیلابی روزهای 5 تا 8 آبان 1394 دراستان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل سینوپتیک بارش سنگین الگوی گردشی استان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۸ تعداد دانلود : ۴۵۱
دراین پژوهش یکی ازسنگین ترین و فراگیرترین بارش های استان کرمانشاه (روزهای 27 تا 30 اکتبر 2015) با هدف شناخت سازوکارهای مؤثر بر رخداد اینگونه رویدادهای فرین بررسی شد . جهت بررسی شرایط همدید و ترمودینامیک این پدیده داده های روزانه بارش روزهای 25 تا 31 اکتبر 2015استخراج و به منظور شناخت چگونگی ورود سیستم های سینوپتیک به منطقه از متغیرهای جو بالا استفاده شد. داده های مربوط به فشار تراز ایستگاه، ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلفه های مداری و نصف النهاری با د و نم ویژه در ترازهای مختلف جو از پایگاه داده مربوط به داده های جو بالا، از مرکز پیش یابی اقلیم وابسته به اداره جو و اقیانوس ایالات متحده ( NCEP/NCAR ) برداشت و سپس به منظور تحلیل سینوپتیکی بارش مذکور، نقشه های روزانه سطح زمین و سطوح 850،500 و250هکتوپاسکال در نرم افزار GrADS ترسیم شد. برای محاسبه شاخص های ناپایداری ( KI ، SI ، SW ، LI ) نیزازداده های جو بالای ایستگاه کرمانشاه بهره برداری شد. تحلیل نقشه های تراز دریا بیانگر این است که گرادیان شدید فشاربین کم فشار سودان و پرفشار اروپایی عامل اصلی رخداد بارش فرین در منطقه می باشد ضمن این که ریزش هوای سرد عرض های بالا توسط ناوه تاوه قطبی، تغذیه رطوبت از جنوب در تراز 850 هکتوپاسکال و بیشینه سرعت باد بر فراز منطقه در سطح 250 هکتوپاسکال، امکان بروز ناپایداری های جوی و شروع بارندگی در غرب کشور را فراهم آورده اند. نتایج نشان داد، طبق شاخص ناپایداری LI در روز 28 اکتبر(روزاوج بارش ها) رعد و برق پراکنده و براساس شاخص SI درهمان روز رگبار پراکنده با احتمال خیلی ضعیف وجود دارد. طبق شاخص KI در روز اوج بارش ها، این احتمال به 60 تا 80 درصد می رسد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان