پژوهش در نظام های آموزشی

تحقیق حاضر باهدف تدوین مدل تنظیم هیجان دانش آموزان بر مبنای رابطه بین تاب آوری تحصیلی، راهبردهای مقابله، آگاهی فراشناختی و سخت رویی انجام شد. روش پژوهش همبستگی از نوع مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان مقطع متوسطه دوم ساکن شهرستان های فریدون شهر و بوئین و میاندشت در سال تحصیلی 1400-1401 بودند که 402 نفر نمونه با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری در این تحقیق شامل مقیاس تنظیم هیجان گراس و جان، مقیاس تاب آوری تحصیلی ساموئلز، مقیاس راهبردهای مقابله ای اندلر و پارکر، مقیاس سخت رویی کوباسا و مقیاس آگاهی فراشناختی شراو و دنیسون بود.. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-22 و LISREL-8 وبا روشهای آمار توصیفی و برای براورد برازش مدل با استفاده از معادلات ساختاری و تحلیل مسیر انجام شد. یافته ها نشان داد مقدار اثر تاب آوری، آگاهی فراشناختی و راهبردهای مقابله ای بر تنظیم هیجان مثبت و معنادار بودند(01/0p>))؛ اما مقدار اثر سخت رویی بر تنظیم هیجان معنادار نبود(01/0p>)). همچنین مقدار اثر تاب آوری بر آگاهی فراشناختی، راهبردهای مقابله ای و سخت رویی معنادار بود (01/0p>))و اثر سخت رویی بر راهبردهای مقابله ای معنادار نبود(01/0p>)).در نتیجه بر اساس یافته های این تحقیق، میتوان به منظور بهبود تنظیم هیجان و تاب آوری دانش آموزان برنامه هایی جهت آموزش و تقویت مهارت های راهبردهای مقابله ای، آگاهی فراشناختی و سخت رویی فراهم کرد. همچنین تحقیقات بیشتر برای روشن شدن رابطه ی سخت رویی با تنظیم هیجان و راهبردهای مقابله ای پیشنهاد می شود.

هدف: تحول مثبت در کودکی اولیه می تواند آغازی برای ارتقا سطح توانمندی های کودک در دوره های تحولی بعدی او محسوب گردد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مفاهیم تحول مثبت کودکی اولیه در بافت ایران و طراحی یک بسته آموزشی مبتنی بر آن بود.روش: با توجه به هدف پژوهش از رویکرد کیفی و راهبرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. شرکت کنندگان، والدین، مربیان فعال و متخصصان این حوزه در شهر تهران بودند. در ابتدا 14 نفر از والدین، مربیان فعال در زمینه آموزش کودکی اولیه و متخصصان که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند به مصاحبه نیمه ساختاریافته پاسخ دادند. سپس داده های این بخش با روش اشتراس و کوربن تحلیل و کدگذاری شده و بسته آموزشی تحول مثبت در کودکی اولیه طراحی شد. یافته ها: مطابق با یافته های پژوهش هشت مقوله اصلی حمایت های بافتی، توانمندسازی فردی، قوانین و انتظارات، زمان بهینه، انگیزش و یادگیری، ارزش های مثبت، شایستگی های اجتماعی و فرهنگی و هویت استخراج گردید که بسته آموزشی متناسب با آنها تدوین شد. برای اعتبارسنجی برنامه دو ضریب نسبت و شاخص روایی محتوا استفاده گردید که ضرایب در تمام آیتم هابر اساس نظر ده تن از متخصصان برای شاخص CVI و CVR به ترتیب بالاتر از 79/0 و 62/0 بود.نتیجه گیری: بنابراین با توجه به یافته ها می توان گفت که بسته آموزشی تحول مثبت مبتنی بر سرمایه های تحولی است و می تواند موجب تقویت تجربیات کودکی شود و همین امر موجب می گردد تا کودک در زمینه های شناختی، اجتماعی و عاطفی به رشد و تحول بهینه دست یافته ودر بلند مدت نیز پیامدهای مثبت داشته باشد.

هدف: هدف مقاله حاضر ارائه مدل توسعه مهارت های مدیران آموزشی در عصر انقلاب چهارم صنعتی است.روش تحقیق: روش تحقیق مقاله حاضر از لحاظ هدف پژوهش کاربردی و به لحاظ روش جمع آوری داده ها از انواع تحقیق کیفی از نوع روش تحلیل مضمون است. جامعه آماری تحقیق متخصصان و خبرگان حوزه مدیریت آموزشی و برنامه ریزی درسی و مدیریت فناوری کشور در سال 1403 می باشد. روش نمونه گیری تحقیق نیز روش در دسترس می باشد. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختارمند و روش تجزیه و تحلیل داده ها تکنیک تحلیل مضمون و کدگذاری سه مرحله ای (پایه، سازمان دهنده و فراگیر) است.یافته های تحقیق: تعداد 44 شاخص برای مهارت های مدیران آموزشی در عصر انقلاب چهارم صنعتی، استخراج شد. این شاخص ها در 8 مؤلفه مؤلفه سازمان دهنده قرار گرفتند که عبارتند از: 1- پیش مهارت های شناختی (7 شاخص)، 2- پیش مهارت های بدنی (3 شاخص)، 3-مهارت های محتوا (5 شاخص)، 4-مهارت های اجتماعی (7 شاخص)، 5- مهارت های مدیریت منابع (6 شاخص)، 6- مهارت های سیستمی (6 شاخص)، 7- مهارت های حل مساله (6 شاخص) و 8- مهارت های فناوری (4 شاخص). همچنین 8 مولفه مؤلفه سازمان دهنده در سه بعد کلی یا مفهوم فراگیر، طبقه بندی شدند. این سه بعد عبارتند از 1- پیش مهارت ها، 2- مهارت های پایه و 3- مهارت های عملکردی. نتیجه گیری: مراکز آموزشی برای تحقق کارآمدی و اثربخشی خود باید بتوانند زمینه توسعه پیش مهارت ها و مهارت های مدیران آموزشی همانند پیش مهارت ها (پیش مهارت های شناختی و بدنی)، 2- مهارت های پایه (مهارت های محتوا و اجتماعی) و 3- مهارت های عملکردی (مهارت های مدیریت منابع، مهارت های سیستمی، مهارت های حل مساله و مهارت های فناوری) را متناسب با عصر انقلاب چهارم صنعتی فراهم نمایند.

هدف: در این پژوهش به بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر اشعار حافظ بر درک مطلب ادبیات فارسی در دانش آموزان مقطع دوم متوسطه پرداخته شد.روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه در رشته ادبیات و علوم انسانی منطقه ۵ شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بود. از روش نمونه گیری در دسترس برای انتخاب ۳۰ نفر استفاده شد که به دو گروه ۱۵ نفری تقسیم شدند. گروه آزمایش بسته آموزشی ذهن آگاهی مبتنی بر اشعار حافظ (محسنی هنجنی، 1403)، را به مدت ۱۰ جلسه و هر جلسه ۹۰ دقیقه دریافت کردند، در حالی که گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند. آزمون درک مطلب ادبیات فارسی پیش و پس از دوره آموزشی برای هر دو گروه برگزار شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری و نرم افزار SPSS28 تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان دهنده تأثیر مثبت آموزش ذهن آگاهی بر درک مطلب ادبیات فارسی دانش آموزان بود. این آموزش به تقویت توانایی های تحلیلی و درک مطلب آن ها کمک کرد و موجب افزایش یادگیری شد. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که میانگین گروه آزمایش و گواه به طور معناداری متفاوت و میانگین گروه آزمایش بالاتر از گروه گواه بود  (p < 0.05).نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که آموزش ذهن آگاهی می تواند به عنوان یک ابزار مؤثر در ارتقاء درک مطلب ادبیات فارسی دانش آموزان به کار گرفته شود. بر این اساس، به معلمان و برنامه ریزان آموزشی توصیه می شود که تکنیک های ذهن آگاهی را در برنامه های درسی خود گنجانده و از آن ها برای ایجاد محیطی پویا و تعاملی در کلاس استفاده کنند. این اقدام می تواند کیفیت یادگیری را ارتقا بخشد.

از آنجا که یکی از مهمترین نقش های حاضر در مدرسه، مشاور مدرسه است و نحوه آموزش مشاوران در دانشگاه فرهنگیان از اهمیت بالایی برخوردار است، هدف این پژوهش شناسایی چالش ها و مسائل رشته مشاوره و راهنمایی مبتنی بر تجارب زیسته اساتید و دانشجومعلمان این رشته بود. روش این پژوهش به صورت کیفی و پدیدارشناسانه بود و با انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته صورت گرفت. شیوه نمونه گیری هدفمند بود و پس از مصاحبه با 10 دانشجومعلم و 10 استاد رشته مشاوره داده های پژوهش به حد اشباع رسید. داده ها با روش اشتراوس و کوربین کدگذاری شدند. یافته ها شامل 152 کد باز، 10 کد محوری، و 4 کد انتخابی بود که به عنوان چالش های اصلی رشته مشاوره در نظام آموزش و پرورش و دانشگاه فرهنگیان، استخراج گردیدند. نتایج نشان داد که چالش های اصلی و اساسی رشته راهنمایی و مشاوره دردانشگاه فرهنگیان و نظام آموزش و پرورش عبارتند از چالش های فردی، چالش های دانشگاهی، چالش های سازمانی، و چالش های فرهنگی و بومی. چالش های فردی مسائلی است که دانشجومعلم رشته مشاوره از نظر شخصیتی با آن روبروست. چالش های دانشگاهی مربوط به دروس و تئوری و عملی دانشجومعلمان است. پالش های سازمانی مربوط به ساختارهای تعریف نشده و یا مبهم مربوط به این رشته است. و چالش های فرهنگی و بومی مربوط به نگرش کارکنان مدرسه و والدین در حوزه خدمات مشاوره ای می باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختاری رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای نوآورانه کارکنان ستادی آموزش و پرورش استان آدربایجان شرقی با نقش واسطه ای ویژگی های رهبری اصیل انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از دید هدف کاربردی و از دید شیوه جمع آوری اطلاعات، پیمایشی مقطعی از نوع همبستگی و مبتنی بر مدل یابی معادله ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان ستادی ادارات آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی به تعداد 1386 نفر می باشند و حجم نمونه از روش نمایی-گاما به تعداد 234 نفر استخراج شده است؛ ضمن این که سه پرسش نامه رفتار کاری نوآورانه (Janssen, 2000)، سرمایه اجتماعی (Putnam, 1999) و رهبری اصیل(Avolio et al., 2006) با استفاده از نرم افزارهای SPSS24 و smart PLS3 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان دادند بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای نوآورانه (β=0/724)، بین سرمایه اجتماعی و ویژگی های رهبری اصیل (β=0/720)، و همچنین بین ویژگی های رهبری اصیل و رفتارهای نوآورانه (β=0/413) رابطه مثبت معنادار در سطح اطمینان 95 درصد برقرار بود. به علاوه، نقش واسطه ای ویژگی های رهبری اصیل در رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای نوآورانه تأیید شد.نتیجه گیری: مدیران برای ارتقای سرمایه اجتماعی در سازمان بهتر است با ایجاد بستر لازم جهت تعاملات سازنده بین اعضای سازمان از طریق اعتمادسازی و همکاری، منافع متقابل را تسهیل کنند. همچنین، مدیران می توانند با برقراری رابطه ای عمیق و صادقانه با کارکنان در سازمان و ارزش آفرینی برای آنها سبک رهبری اصیل را به کار گیرند و از این طریق به ترغیب کارکنان به نوآوربودن کمک کنند.

از آنجا که اداره امور مربوط به تدوین ، بازنگری ، تغییر و تصویب برنامه های درسی در آموزش عالی ایران در طیفی بین رویکرد متمرکز تا رویکرد نیمه متمرکز پیروی می کند، از این رو فعالیت نظام های آموزشی به ویژه نظام آموزش عالی در راستای مدیریت بحران های زیست محیطی از سیاست ها و آرمان های سطوح کلان و بالادستی تأثیر می پذیرد. بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به اهداف و مفاهیم آموزش سبز در اسناد فرادستی اثرگذار بر آموزش عالی با بهره گیری از روش کیفی سندکاوی انجام شد. در این پژوهش چهارسند بالادستی بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت کشور با استفاده از تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضرنشان از این امر دارد که به مفاهیم آموزش سبز در اسناد فرادستی تا حد زیادی مورد توجه قرار گرفته است، اما در سطوح خرد میزان توجه به این موارد کاهش می یابد. به عبارت دیگر، توجه به آرمان ها و اهداف آموزش سبز در سطوح عملیاتی کمرنگ تر می گردد. از این رو، پیشنهاد این پژوهش، تأسیس و استقرار نهادی متشکل از متخصصان و صاحبنظران عرصه آموزش سبز به منظور تهیه و تدوین راهکارهای عملیاتی اجرای آرمان ها و سیاست های کلان در زمینه آموزش سبز است.