پژوهش در نظام های آموزشی

هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه گری عزت نفس در رابطه بین سرمایه اجتماعی و امید تحصیلی دانشجویان نخبه ورزشی است. بدین منظور از روش تحلیل معادلات ساختاری استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان نخبه ورزشی محصل است که در المپیادهای ورزشی دانشجویی کشور طی چهار سال اخیر (از 1391 تا 1395) موفق به دریافت مدال شده اند. با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب 349 ورزشکار نخبه از این جامعه انتخاب شدند. برای سنجش متغیرها از پرسشنامه سرمایه اجتماعی مبارکی (1384)، عزت نفس روزنبرگ (1965) و مقیاس امید تحصیلی سهرابی و سامانی (2011) استفاده شده است. تجزیه وتحلیل آماری داده ها به کمک نرم افزار آماری ایموس صورت گرفته است. نتایج نشان داد که از بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی، مؤلفه های مشارکت اجتماعی، حمایت اجتماعی و انسجام اجتماعی به طور مستقیم منجر به افزایش امید تحصیلی می شوند. در بررسی آثار غیرمستقیم نیز مشخص شد که دو مؤلفه حمایت اجتماعی و روابط متقابل از طریق افزایش عزت نفس منجر به بالا رفتن امید تحصیلی می شوند. با محاسبه شاخص های برازش مشخص شد که مدل پژوهش تطابق مناسبی با داده ها دارد. سرانجام، این نتایج در پرتو پیشینه به بحث گذاشته شده است و تلویحات نظری و کاربردی یافته ها ارائه شده است.

هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش هنر بر حافظه بصری افراد است. با توجه به این اصل که ارتقای کیفیت سازمان ادراکی افراد به ارتقای کیفیت حافظه ایشان می انجامد، هرگونه بحث در مورد کیفیت حافظه و بهبود و ارتقای آن منوط به بحث و مداقة بیش تر در مورد ادراک و سازمان بندی اطلاعات در ذهن افراد است. در این پژوهش سعی شده است در محیطی آزمایشگاهی سنجشی انجام گیرد که نتایج آن پاسخ به دو سؤال این پژوهش باشد. اول این که «آموزش هنر چه تأثیری بر سازمان ادراکی افراد دارد؟»؛ دوم این که «آموزش هنر چه تأثیری بر حافظه بصری افراد دارد؟». این آزمون «آزمون کپی و باز پدیدآوری اشکال هندسی پیچیده آندره ری» نامیده می شود. شصت آزمودنی شامل سی نفر هنرجوی هنرهای تجسمی و سی نفر از میان افراد غیرهنری در این پژوهش شرکت کرده اند. برای تحلیل داده های پژوهش از روش های آماری استفاده شده است. مقایسه نمرات تفاوت معنی داری را در معیارهای سازمان ادراکی و حافظه بصری نشان می دهد. بر اساس این نتایج معیارهای متفاوت سازمان ادراکی افراد شامل کیفیت و غنای ترسیم، سبک ترسیم و همچنین طول مدت ترسیم در گروه غیرهنری نمرات کمتری را نسبت به گروه هنری نشان می دهند. از طرفی مقایسه نتایج مربوط به باز پدیدآوری اشکال نشان می دهد غنا و صحت باز پدیدآوری اشکال و یا به عبارتی معیار اندازه گیری حافظه بصری افراد هنری به مراتب از گروه غیرهنری بیش تر است.

با هدف برازش الگوی سالم زیستی خود تجزیه ناپذیر در دانشجویان ایرانی، یک طرح پژوهی توصیفی زمینه یابی و همبستگی به اجرا درآمد. یک گروه نمونه شامل 582 نفر زن و مرد از میان دانشجویان دانشگاه های تهران با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. میانگین سنی مشارکت کننده ها 25 سال بود. تحلیل عامل تأییدی در مورد داده ها نشان داد الگوی سالم زیستی خود تجزیه ناپذیر با گروه هدف انطباق و برازش دارد. بررسی نمره های میانگین نیز نشان داد در اکثر عامل ها و خرده مقیاس ها رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. بررسی اثر جنسیت بر سالم زیستی نیز نشان داد تفاوت جنس در سالم زیستی فقط در خود ذاتی معنی دار است و در سایر عامل ها معنی دار نیست. در بررسی رابطه متغیرهای جنسیت، شغل و تأهل نیز مشخص شد تفاوت ها در میان جنس فقط در هر دو سازه معنی دار، اما در وضعیت تأهل فقط در سالم زیستی و در متغیر شغل در هیچ کدام معنی دار نبود. نتیجه ای که می توان از این پژوهش به دست آورد این است که الگوی سالم زیستی خود تجزیه ناپذیر به مثابه الگویی تکاملی در جامعه دانشجویان ایرانی قابل مطالعه و پژوهش است؛ امید است این پژوهش راهی برای استفاده از این الگو در کنار الگوهای بومی و اسلامی و همچنین تلفیق مناسب آن ها بگشاید.

در این مطالعه روند تغییرات نقش متغیرهای خودپنداره، نگرش و علاقه به علوم بر پیش بینی عملکرد دانش آموزان پایه هشتم کشور در مطالعات تیمز در سال های 2003، 2007، 2011 و 2015 بررسی شده است. برای بررسی داده های 21434 دانش آموز پایه هشتم که در چهار مطالعه ادواری تیمز شرکت داشتند، از تحلیل عاملی تأییدی، اندازه های اثر و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که در فاصله سال های 2003 تا 2007 همراه با افزایش متوسط نمره علوم، متوسط خودپنداره علوم و نگرش نسبت به علوم نیز افزایش یافته است. تغییرات نگرش در این دوره بسیار جزئی است. در فاصله سال های 2007 تا 2011 همراه با افزایش متوسط نمره پیشرفت، متوسط خودپنداره علوم، نگرش و علاقه نسبت به علوم نیز افزایش یافته اند. در فاصله سال های 2011 تا 2015 همراه با کاهش متوسط نمره علوم، متوسط خودپنداره علوم و متوسط علاقه به علوم نیز کاهش یافته است، ولی متوسط نگرش نسبت به علوم افزایش یافته است. نتایج SEM نشان می دهد که خودپنداره علوم به صورت مستقیم و غیرمستقیم عملکرد علوم دانش آموزان را پیش بینی می کند. همچنین، یافته ها نشان داد که نگرش و علاقه به علوم اثر منفی بر عملکرد علوم دارند. بررسی دلایل اثر منفی نگرش و علاقه به علوم بر عملکرد علوم به مطالعات چندجانبه روان شناختی و جامعه شناختی نیاز دارد. از طرفی، ازآنجاکه نگرش متغیر مهمی در یادگیری است، علل همسو نبودن نگرش نسبت به علوم با نمره پیشرفت به ویژه در آزمون 2015 باید موردتوجه و شناسایی قرار گیرد.

آموزش های الکترونیکی می تواند نقشی اساسی در آینده نزدیک برای رشد و توسعه کشور داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل علّی مؤثر بر الگوی آموزش های مجازی دانشگاهی در ایران و ارائه مدل است. ازاین رو، با نخبگان درباره موضوع پژوهش مصاحبه شد. نمونه گیری به صورت هدفمند و به روش گلوله برفی دنبال شد و درنهایت، 24 مصاحبه کیفی صورت گرفت. یافته های پژوهش با روش کدگذاری در سه مرحله باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. یافته ها بیانگر 80 نشان مؤثر در الگوی آموزش های مجازی دانشگاهی در ایران بود. این نشان ها در 11 مفهوم طبقه بندی شد: مسائل سازمانی، مدیریت یکپارچه، مزیت رقابتی، کیفیت هدفمند آموزشی، مدیریت دانش، تکنولوژی، سنجش پذیری، سهولت دسترسی، نوآوری و خلاقیت، آینده نگری و شایسته سالاری. با توجه به یافته های پژوهش راهبردهای اجرایی ارائه شده است که راهگشای مدیران آموزش های مجازی درباره اجرای موفقیت آمیز این نوع آموزش ها و پیامدهای حاصل از آن است.

هدف این بررسی، تبیین جنبه های تاریخی تقاضای آموزش در ایران و تحلیل عوامل مؤثر بر این تقاضا در بستر زندگی اجتماعی ایرانیان است. پرسش اصلی تحقیق حاضر متمرکز بر تفسیر رویکرد توده مردم (Crowd) در قبال آموزش است. این پژوهش به روش کیفی است و داده های آن با روش اسنادی گردآوری شده است. این بررسی به طورکلی نشان داد که اولاً از مفهوم «تقاضای آموزش» در تعریف نوین (به مثابه بستری برای شکل گیری منابع انسانی) برای فهم ماهیت و تحولات طلب علم در تاریخ ایران، نمی توان استفاده کرد، زیرا تقاضای آموزش نزد توده های مردم به صورت مطالبه عمومی و فراگیر نبود. بررسی تاریخ نگاری آموزشی نشان داد که تاکنون از تاریخ اجتماعی آموزش غفلت شده است و رد پای مردم عادی در تاریخ فرهنگ ایران بسیار کم است و عموم مردم از حیث طلب علم با توجه به جنسیت، طبقه، قومیت و نوع نظام اجتماعی با هم نابرابر بوده اند. از سوی دیگر، ساختار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه ایران شرایط و زمینه های لازم را برای شکل گیری تقاضای علم اندوزی بین توده های مردم، عوام و رعایا فراهم نمی کرده است. در برخی از برهه ها نیز (مانند دوره صفویه) به دلیل ساختار فرهنگی خاص، این تقاضا صرفاً در مسیر علوم دینی امکان تبلور داشت؛ و نکته آخر اینکه تحولات اندازه و ماهیت تقاضای آموزش در دوره جدید تاریخ ایران با گسترش نسبی زیرساخت های اقتصادی- اجتماعی مرتبط بوده است.

هدف پژوهش حاضر تبیین فلسفة یادگیری با تأکید بر دیدگاه وینچ درباره فلسفة یادگیری است . در این راستا، با استفاده از شیوه تحلیل مفهومی، ابتدا مفهوم یادگیری و دیدگاه های روان شناسانه و نیز مکاتب فلسفی یادگیری ارائه شده است . سپس اصول اساسی فلسفة یادگیری از منظر وینچ تشریح شده است . در تبیین جایگاه فلسفة یادگیری وینچ در میان سایر نظریات روان شناسانه، مشخص شد که علیرغم تأکید رفتارگرایان بر رفتار آشکار موجودات زنده و تأکید شناخت گرایان بر فرایندهای شناختی، وینچ با جداسازی ابعاد عاطفی، شناختی و رفتاری در انسان مخالف است . وینچ همچون رفتارگرایان با مفهوم تربیت موافق است، اما برداشت او از تربیت متفاوت با نظر رفتارگرایان است . همچنین او بر اهمیت تأثیر توجه و تفکر در یادگیری تأکید می کند . این همان چیزی است که به صورت برجسته در نظریه های شناختی و به صورت کم رنگ تر در نظریه های رفتاری نیز دیده می شود .

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزشی شکوفایی بر مؤلفه های شکوفایی شامل هیجان های مثبت، روابط، معنا، مجذوبیت و پیشرفت پژوهشگران جوان و نخبگان است. طرح پژوهش به صورت شبه آزمایشی است که با بهره گیری از طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است. جامعه آماری را اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در واحدهای شهر تهران در سال 1396- 1395 تشکیل داده اند. نمونه پژوهش را چهل نفر از اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان که در همه مؤلفه های شکوفایی نمره ای پایین تر از میانگین کسب کرده بودند، تشکیل می دهند. این چهل نفر به صورت تصادفی به دو گروه بیست نفره تقسیم شدند و با همین روش یکی از گروه ها به عنوان گروه آزمایش و گروه دیگر به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. پیش از شروع دوره آموزشی، هر دو گروه مقیاس شکوفایی باتلر و کرن (2015) را تکمیل کردند و سپس پروتکل آموزشی مداخلة شکوفایی، به گروه آزمایش طی هشت جلسة دو ساعته در دو روز آموزش داده شد. به گروه گواه در این زمینه آموزشی داده نشد. در پایان دوره، هر دو گروه دوباره پرسش نامه را تکمیل کردند. داده ها با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره و تک متغیره تحلیل شد.یافته ها نشان داد برنامة مذکور به طور معنی داری مؤلفه های شکوفایی گروه آزمایش را در مقایسه با گروه کنترل افزایش داده است. این برنامه می تواند در بهبود مؤلفه های شکوفایی (هیجان مثبت، مجذوبیت، روابط، معنا و پیشرفت) مؤثر واقع شود. جامعه ای می تواند به بالندگی و خودکفایی برسد که با ایجاد شرایط و امکانات لازم، زمینه پرورش و شکوفایی توانمندی ها و استعدادهای برتر را آماده کند؛ لذا استفاده از مداخلة شکوفایی با هدف ارتقای شکوفایی نخبگان توصیه می شود.

تصویرسازی موضوع جدیدی است که توجه بسیاری از دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی را به خود جلب کرده است؛ به طوری که افزایش رقابت میان دانشگاه ها بر سر جذب دانشجو آن ها را وادار کرده تا از ویژگی های منحصربه فرد برای خودشان تصویر مطلوبی ایجاد کنند. این مقاله با هدف طراحی مدل تصویرسازی سازمانی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی با رویکرد ساختاری – تفسیری در دانشگاه علامه طباطبائی تهیه شده است. روش پژوهش روش مدل سازی ساختاری – تفسیری است. روش گردآوری داده ها پرسشنامه ماتریس خودتعاملی بوده و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شده است. در مرحله نخست محقق با استفاده از روش تحلیل مضمونی به شبکه مضامین تصویرسازی سازمانی دانشگاه دست یافت و در مرحله دوم با بهره گیری از روش ISM و تحلیل MICMAC روابط میان مضامین را که شامل فعالیت های آموزشی، خلاقیت و نوآوری، عوامل محیطی، هویت، ارتباطات، فعالیت های پژوهشی، جوّ سازمانی، امکانات و خدمات، فناوری، شهرت، محیط فیزیکی و سرمایه انسانی است، یافته و آن ها را سطح بندی کرده و درنهایت مدل نهایی تحقیق ترسیم شد.

هدف پژوهش حاضر یافتن رابطه علَی بافت و کارکرد خانواده با رفتارهای تخریبی با میانجی گری نظم جویی شناختی هیجان و نظریه ذهن است. جامعه آماری دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر اهواز بودند. نمونه ای 384 نفری به صورت تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار پژوهش مقیاس رفتارهای تخریبی نبوی و همکاران (1390)، فرم کوتاه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2001)، مقیاس نظریه ذهن استیلمن نسخة قمرانی و همکاران (1385)، مقیاس عملکرد عاطفی خانوادة مدارس کشور (1392) بود. تحلیل داده ها با روش مدل ساختاری و آزمون بوت استراپ برای بررسی نقش میانجی گری متغیرها در نرم افزار آموس انجام شد. بررسی شاخص های برازش مدل نشان داد مدل اصلاح شده از برازش مطلوبی برخوردار است. همچنین، نتایج بوت استراپ نقش میانجی گرانة عملکرد نظریه ذهن و تنظیم شناختی هیجان در ارتباط بین بافت و عملکرد خانواده با رفتارهای تخریبی را تأیید کرد. بر اساس نتایج به دست آمده از معنی داری نقش میانجی گرانة نظریه ذهن و نظم جویی شناختی هیجان می توان گفت مداخله روی آموزش نظریه ذهن و نظم جویی شناختی هیجان می تواند روی کاهش رفتارهای تخریبی مدنظر قرار گیرد.