نظارت و بازرسی

امروزه پیش بینی راهبردهای نظارتی، یکی از دغدغه های اساسی جامعه جهانی است. اهمیت این مسئله به حدی است که راهبرد مذکور در اسناد مختلف داخلی و نیز بین المللی منعکس شده است. با توجه به اینکه تأمین هدف پاسداشت قوانین و مقررات در گرو اتخاذ یک سیاست جنایی منسجم و کارآمد در این خصوص می باشد، در این مقاله با تمرکز بر حقوق ایران، تلاش شد تا ضمن نقد قوانین ماهوی و شکلی، یکی از مهمترین بخشهای سیاست جنایی، یعنی سیاست کیفری ایران از حیث به کارگیری راهبرد نظارت به بوته نقد گذاشته شود و در پرتو آن با درک خلأها و کاستیهای سیاستهای کنونی، زمینه اتخاذ سیاست کیفری مطلوب و کارامدی فراهم شود. در این پژوهش، که از طریق مطالعه کتابخانه ای و به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است، مشخص شد که سیاست کیفری ایران از حیث کاربرد راهبرد نظارت با مواردی نظیر پراکندگی قوانین، خلأ ضمانت اجراهای کارامد، نبود مراجع تخصصی و نیز ضعف نهادهای مدنی رو به رو است و لذا بازنگری و اصلاح قوانین در این عرصه، ضروری به نظر می رسد.

هدف این مقاله سنجش فرهنگ ایمنی در محیط کار و ارائه راهکارهای ارتقای فرهنگی در ناجا است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، و از لحاظ روش گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. در بخش کیفی به منظور شناسایی عوامل اصلی پرسشنامه های تحقیق با 30 نفر از خبرگان و متخصصان ناجا مصاحبه شد که در واقع در این بخش، جامعه تحقیق را مدیران، معاونان و کارشناسان با تجربه ناجا تشکیل می دادند. در بخش کمّی، جامعه آماری این مطالعه را مدیران و رؤسای جایگاه 16 به بالا در تمام رده های ناجا تشکیل می دهند که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 300 نفر در 21 استان کشور مورد پرسش قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه 52 سؤالی بود. روایی پرسشنامه توسط استادان و متخصصان حوزه منابع انسانی ناجا مورد تأیید قرار گرفته است که پایایی آن با آلفای کرونباخ محاسبه شد که مقدار آن 939/0 به دست آمد. نتایج تحقیق حاکی است که وجود بخشنامه و دستورالعملهای به روز، استفاده از تجربیات کارکنان، وجود کارشناسان آگاه با سطح تحصیلات بالا، وجود دایره ایمنی و سوانح، وجود معاونت صیانت و پیشگیری، توجه به ادراک مثبت کارکنان از ایمنی شغلی، میزان بهره برداری از نظام پیشنهادها، اجرای سامانه تشویق و تنبیه و میزان کلاسهای آموزش شاخصهای ایمنی به توجه بیشتری نیاز دارد.

هدف این پژوهش شناسایی رویکرد پلیس ایران به پیشگیری کیفری از جرائم کارکنان ناجا است. ماهیت تحقیق کاربردی، و از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. نمونه آماری شامل 292 نفر از کلیه فرماندهان و مدیران در سطح تهران و استانها می باشد که براساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در میان عوامل پیشگیری کیفری، عامل "سرعت" با میانگین 08/4 و میانگین 36 درصد فراوانی پاسخ بسیار زیاد در پرسشنامه، بیشترین مقبولیت را در میان فرماندهان ناجا داشته است و پس از آن، عامل حتمیت با میانگین 9/3 و میانگین 33 درصد فراوانی پاسخ بسیار زیاد در پرسشنامه در رتبه دوم و در نهایت عامل شدت با میانگین 5/3 و میانگین 19 درصد فراوانی پاسخ بسیار زیاد در پرسشنامه در رتبه سوم اهمیت و اولویت قرار می گیرد. با توجه به نتایج آماری و قرار گرفتن "استفاده از مشاوران خبره (حتی مشاوران بیرون از سازمان)" و "سرعت عمل در تعقیب و اقامه جرم علیه متهم (فرستادن سریع پرونده به مرجع قضایی)" در صدر اهمیت و تمرکز فرماندهان قرار داشت. مهمترین پیشنهاد عملیاتی برای بهبود برنامه ها و راهکارهای پیشگیرانه ناجا در پیشگیری کیفری از جرائم کارکنان، تمرکز تلاشها برای تکمیل بدون وقفه و با سرعت پرونده های تحقیقاتی برای فرستادن به مراجع قضایی و تثبیت وجود این رویکرد در سازمان است.

این تحقیق به ارزیابی کارایی نسبی عملکرد یگانهای بازرسی استانهای کشور به عنوان یک واحد نظارتی مهم در ناجا پرداخته شده است. بر این اساس کارایی یگانهای استانی نسبت به یکدیگر و در دوره های معین مقایسه می شود و یگانهایی که در هر دوره زمانی از توانمندیها و امکانات خود در راستای اهداف تعیین شده بهتر استفاده کنند، مشخص می شود. در نتیجه مدیران مقیاسی خواهند داشت تا بتوانند بر اساس آن در مورد عملکرد زیرمجموعه های خود قضاوت کنند. روش شناسی پژوهش شامل چهار بخش اصلی شناسایی شاخصها، طراحی و اجرای الگوی تلفیقی، جمع آوری داده ها و اجرای الگو و تجزیه و تحلیل نتایج است. روش تحقیق در بخش اول شامل تعیین شاخصهای ورودی و خروجی بر اساس رویکرد آمیخته (ترکیبی) است. در این پژوهش از راهبرد "طرح اکتشافی متوالی" به عنوان یکی از راهبردهای پژوهش در روشهای ترکیبی استفاده شده است. روش مورد استفاده در بخش دوم (طراحی و اجرای الگوی تلفیقی) تحلیل پوششی داده هاست که یکی از روشهای غیر پارامتری است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در سال 95 در گروه 1، از میان 10 یگان، 8 یگان، در گروه 2، از میان 12 یگان 8 یگان و در نهایت در گروه 3 از میان 11 یگان 10 یگان کارای نسبی دارند. از این رو در میان 33 یگان استانی، 26 یگان کارای نسبی دارند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که  به صورت مشترک، بودجه دریافتی یکی از مهمترین شاخصهایی است که برای رسیدن به کارایی برای تمام یگانهای ناکارا باید تغییر کند.

هدف این مقاله تعیین میزان تأثیر اقدامات صیانتی در پیشگیری از وقوع جرم ضرب و جرح توسط کارکنان ناجا است. مقاله کاربردی، و از نظر شیوه بررسی از نوع پژوهش های توصیفی از شاخه پیمایشی است. جامعه آماری شامل کارکنانی از فرماندهی انتظامی تهران بزرگ است که طی دو سال گذشته اقدام های صیانتی مورد نظر تحقیق در مورد آن ها اجرایی شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل 76 نفر است که به صورت تمام شمار مورد سنجش قرار گرفته اند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است. به منظور بررسی روایی پرسشنامه از نظرات اساتید راهنما و مشاور و هم چنین خبرگان ناجا استفاده گردید. ضریب پایایی عوامل پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ برابر 95/0 است که مورد تأیید است. نتایج و یافته های تحقیق نشان داد اقدامات صیانتی بر متغیر پیشگیری از وقوع جرم ضرب و جرح توسط کارکنان تأثیر دارد و در رتبه بندی تأثیر اقدامات صیانتی نیز برگزاری جلسات پرسش و پاسخ رتبه اول را دارا است.

فساد اداری را می توان با استفاده از واژگان ساده ای تعریف کرد؛ اما واقعاً فساد چیست؟ چه تأثیراتی دارد؟ اگر به این سؤالات پاسخ دهیم در واقع خواهیم توانست راه حلهای مناسبی برای مبارزه با این مشکل بزرگ دنیای مدرن امروز پیدا کنیم. البته بیشتر مشکلات پیچیده، پاسخهای ساده ای دارد که ممکن است به اشتباه نادیده گرفته شود. شاید بتوان فساد اداری را با استفاده از مفاهیم ساده تعریف کرد؛ اما این پایان آسانی، و مشکلات فراوانی پیش رو است.  در مفهوم کلی فساد اداری، ثمره بسیار پیچیده ای از ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع است. تاکنون تعریفی از فساد را ندیده ام که بتواند تمامی جنبه های آن را در برگیرد. در این مقاله از دید ساختارها و فرایندهای اجتماعی به این پدیده می پردازیم و سعی داریم به دیدگاه روشنی در زمینه عملکرد آن دست یابیم. چنین دیدگاهی نه تنها به ما در رسیدن به درک روشن از فساد کمک می کند بلکه راه های پیشگیری مؤثری به ما ارائه می کند.