نظارت و بازرسی

زمینه و هدف: فرار از خدمت سربازان یکی از جرائم شایع در بین نیروهای مسلح است. به نظر می رسد دلالت های نظریه فشار تا حدود زیادی علل وقوع این جرم را تبیین کند. بر این اساس، هدف پژوهش پیش رو شناسایی عوامل جرم فرار از خدمت سربازان بر اساس دلالت های نظریه فشار و ارائه راهکارهای پیشگیرانه است.روش: تحقیق از نظر روش، کیفی و از نظر هدف، توصیفی- تحلیلی بوده و از لحاظ ماهیت به روش گرند تئوری انجام شده است. به منظور جمع آوری داده ها از روش مصاحبه هدفمند با رؤسای بازرسی یک یگان نظامی استفاده شده است. حجم نمونه در این تحقیق پس از اشباع نظری و مصاحبه با 28 نفر خاتمه یافته است. روش نمونه گیری هدفمند بوده و ابزار مورداستفاده، مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است. پس از مصاحبه از نرم افزار مکس کیودا برای تحلیل یافته ها استفاده شد. راهبرد پژوهش بر سه عنصر مضمون ها، مفاهیم و مقوله ها استوار بوده است. روایی یافته ها از طریق نظر سایر خبرگان (تکنیک تثلیث) و پایایی آن از طریق هدایت دقیق جریان مصاحبه، تفسیر مصاحبه های همگرا و نظر خبرگان به دست آمد.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد بر اساس دلالت های نظریه فشار عوامل مدیریتی، سازمانی، خانوادگی، روحی و روانی، فردی، محیطی، اجتماعی، اقتصادی و همسالان بیشترین نقش را در فرار سربازان وظیفه داشته اند.نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که راهکارهای پیشگیری از این جرم در سه سطح خرد، میانه و کلان قابلیت اعمال دارد و در صورت برنامه ریزی مناسب بر اساس این یافته ها، تا حدود زیادی می توان این جرم را در یگان های نظامی کنترل کرد.

زمینه و هدف: مدیران مالی یک عنصر مهم در موفقیت هر سازمان هستند که مسئولیت اصلی آن ها، نظارت بر امور مالی و مشاوره در مورد ایده ها و چشم اندازها یک سازمان است، بنابراین درک دانش و مهارت های موردنیاز آن ها بسیار مهم است و این پژوهش باهدف ارائه تدوین و اعتبار یابی ابزار سنجش توانمندی دانشی مدیران مالی دستگاه های اجرایی انجام شده است. روش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و با کمک ابزار مصاحبه و پرسش نامه ابتدا ابعاد شناسایی شد و سپس ابعاد و مؤلفه های مهم طبق روش دلفی فازی مشخص شد و با کمک روش AHP، وزن هر یک از ابعاد مشخص شد، سپس تعداد سؤال های اولیه مربوط به هر یک از ابعاد طراحی شد و 72 سؤال با مصاحبه با خبرگان طراحی شد. سپس با روش تکنیک دلفی فازی با کسب نظر از 15 نفر از خبرگان مالی کشور (به عنوان پانل دلفی) پرسشنامه ای مشتمل بر 53 سؤال طی دو مرحله فازی موردپذیرش قرار گرفت و به عنوان ابزار سنجش توانمندی دانش مالی مدیران مالی دستگاه های اجرایی تدوین شد. پایایی سؤال ها با ضریب آلفا کرونباخ و روایی با مراجعه دوباره به خبرگان تائید شد.یافته ها: در تمامی شاخص هایی که از مرور ادبیات استخراج شده است اختلاف میانگین کمتر از 2/0 می باشد پس می توان نتیجه گرفت اجماع کافی بین خبرگان حاصل شده است. همچنین در میان 72 سؤال، 53 سؤال امتیاز «خوب» کسب نموده اند.نتیجه گیری: نتایج نشان داده شده است که این ابزار بومی و تدوین شده می تواند جهت سنجش توانمندی دانش مالی دستگاه های اجرایی مورداستفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: سبک زندگی، سبک کنش بر اساس یک فرهنگ خاص ولی قابل تشخیص است. سبک زندگی حرفه ای فراجا، خصوصیات ویژه ای از سبک زندگی اسلامی را دارد. اهمیت و ضرورت پرداختن به سبک زندگی در این سازمان به لحاظ جایگاه و قداست شغلی و همچنین الگوپذیری جامعه از آن به عنوان نماینده نظام اسلامی یکی از دغدغه های مهم مسئولین است.روش: روش تحقیق تکاملی است، و در روش شناختی نوآوری دارد. از نظر هدف، کاربردی است و با رویکرد ترکیبی (کیفی توصیفی) انجام پذیرفته است. اعتباریابی الگو بر اساس پرسشنامه ای خودساخت یافته به دست آمد. ابعاد و مؤلفه های سبک زندگی حرفه ای و ارتباط بین آنها از خبرگان اخذ شده، و نظرات آنان توسط نرم افزار SPSS تحلیل و برای آزمون روایی همگرایی در نرم افزار SmartPls بررسی شده است.یافته ها: پس از گردآوری اطلاعات از قواعد الگوسازی با اکتشاف الگو در زندگی حرفه ای لایه درون سازمانی پلیس استفاده شد؛ تجزیه و تحلیل اطلاعات با «گمانه زنی، گزینش، پردازش» نسبت به ابعاد و مؤلفه های وصفی الگو، و در مراجعه به عینیت، به تعیین الگوی موضوعی انجامید.نتایج: غنی سازی و اسلامی تر شدن سبک زندگی حرفه ای پلیس از طریق ارتباط با خدا و خود برای خودسازی، در ارتباط با دیگران برای دگرسازی و در ارتباط با محیط برای محیط سازی بهتر به ترتیب اولویت نشأت می گیرد؛ از سوی دیگر، شناخت ابعاد و مؤلفه های این الگو در سطوح مختلف درون سازمانی، و ایجاد ارتباط میان این ابعاد به اکتشاف یک الگوی مهندسی شده در سبک زندگی حرفه ای فراجا می انجامد.

زمینه و هدف: علم قاضی گاهی علم اقناعی ناشی از ادلّه شرعی است. این نوع علم حسی در طول ادلّه قرار می گیرد و در مرحله بررسی دلیلیّت یا ارزش گذاری دلیل به کار می رود. پس از اثبات دلیلیّت، دیگر مجالی برای عدم تمسک به دلیل باقی نمی ماند و قاضی بر مبنای دلیل قانونی حکم صادر می کند. علم قاضی گاهی ناشی از امارات قضایی است. این نوع علم حسی، یک دلیل مستقل و به عبارتی در عرض سایر ادلّه قرار می گیرد. حجیّت این نوع دلیل در جرائم حق الهی و حق الناس همواره از موضوعاتی مورد مناقشه بین فقها اعم از فقهای متقدم و متأخر در پرتو فقه مقارن است که از نوع علم حصولی و مستخرج از محتویات پرونده است. در حقوق کیفری اروپایی نیز علم قاضی ناشی از امارات قضایی و ادلّه علمی اصولاً مثبت انواع بزهکاری است. در حال حاضر، حقوق کیفری ایران ترکیبی از تفکر فقهی و اندیشه اروپایی است. هدف پژوهش حاضر، اصلاح مبانی معرفت شناختی علم قاضی در سنجه مطالعات مقارن های تطبیقی است تا از این رهگذر خلأ قانونی مشخص و راهکارهای نوین ارائه شود.روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و تحلیل اطلاعات به صورت کتابخانه های و فیش برداری انجام شده است.یافته ها: این پژوهش نشان می دهد که بی توجهی مقنن به الگوها و اصول حاکم بر حقوق تطبیقی در اقتباس از هر یک از انگاره ها از حیث قانون گذاری و قاعده سازی تضادهایی را به همراه داشته است که بدعت گذاری در نظام موضوعیّت ادلّه با پذیرش علم برخلاف آن و تعبّدی کردن ادلّه شرعی در اثبات جرائم تعزیری از جمله آن هاست.نتایج: مطالعه تطبیقی نشان داده که در فقه امامیه با وجود اینکه امکان خروج قاضی مجتهد را از بی طرفی بعید دانسته اند اما قاضی می تواند به علم شخصی خود استناد کند، در حقوق کیفری ایران نیز رویه قضایی بر حجیت علم قاضی بوده و آن را از باب قاعده تراجیح بر سایر ادلّه متقدم دانسته اند. در حقوق اروپایی، نظام ادلّه اقناعی اصل و علم قاضی مثبت کلّیه جرائم است و توسل قاضی به علم شخصی برخلاف اصل بی طرفی است، در «کامن لا» استثنائاً در مواردی که قاضی در آن زمینه تخصص داشته باشد مورد پذیرش است و در حقوق رومی ژرمنی معیار اثبات جرم، اقناع وجدان قاضی است.

زمینه و هدف: نقش مهم شایستگی ها در بهبود فعالیت های شغلی مشخص و واضح است. نیروی انسانی ماهر و شایسته می تواند سازمان را به سوی اهداف عالی هدایت نماید؛ بنابراین، هدف از تحقیق حاضر شناسایی الگوی شایستگی های مهارتی فرماندهان یگان های ویژه مرتبط با مأموریت های محوله است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی؛ به لحاظ ماهیت، اکتشافی و از نوع توصیفی تحلیلی با روش تحلیل محتوی اسناد است. جامعه تحقیق عبارت بود از: مجموعه تمام اسناد و دستورالعمل ها و کتاب هایی که در حوزه های آموزشی و مهارتی موردنیاز کارکنان یگان های ویژه انتظامی جمهوری اسلامی ایران از سال 1391 الی 1401 تدوین و ابلاغ شده است. جهت اطمینان از روایی درونی و بیرونی نتایج پژوهش، چهار ملاک توصیه شده توسط گوبا و لینکلین مورد ارزشیابی قرار گرفت و تأیید شد.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان داد شایستگی های مهارتی فرماندهان یگان های ویژه فراجا در 5 بُعد، 16 مؤلفه و 102 شاخص قابل دسته بندی می باشد. ابعاد به دست آمده عبارت بودند از: مهارت های عمومی؛ مهارت های تخصصی حرفه ای؛ مهارت های فردی؛ مهارت های مدیریتی و مهارت های علمی، دانشی و بصیرتی.نتیجه گیری: برای فرماندهی در یک یگان واکنش سریع انتظامی که مأموریت های متنوع و مهمی را انجام می دهد، ترکیبی از مهارت های متنوع لازم است؛ لذا برنامه ریزی در راستای آموزش و گزینش فرماندهان و حتی توانمندسازی ایشان در ضمن خدمت نیازمند توجه به همه انواع شایستگی های مهارتی می باشد. بعضی از این مهارت ها به صورت عمومی در حوزه های نظامی و انتظامی بوده، اما بسیاری از آنها مختص یگان های ویژه و حوزه های تخصصی آن است.

زمینه و هدف: ارزیابی و بررسی میزان اثربخشی برنامه های آموزشی، یکی از مهم ترین مراحل برنامه ریزی و اجرای دوره های آموزشی است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثربخشی آموزش های رشته فرماندهی و مدیریت انتظامی دانشگاه علوم انتظامی امین انجام شد.روش: تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و برحسب نحوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق، دانش آموختگان دوره 27 و فرماندهان آن ها هرکدام به تعداد 48 نفر است و از روش نمونه گیری به صورت تمام شمار استفاده شده است. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه واکنش، رفتار از منظر دانشجویان و فرماندهان استفاده شد. برای ارزیابی یادگیری دانشجویان، نمرات و کارنامه آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش های آماری توصیفی، آزمون کلوموگروف اسمیرنوف و کای اسکوئر و با دو نرم افزار SPSS و PLS استفاده شد.یافته ها: واکنش دانشجویان نسبت به عناصر برنامه آموزشی نشان داد که بیشترین رضایت از برنامه ریزی با میانگین 23/4، مجریان با میانگین 15/4 و محتوا با میانگین 15/4 است. میزان رضایتمندی دانشجویان به برنامه آموزشی در متغیر کل رضایتمندی (واکنش) بر اساس میانگین 09/4 محاسبه شد، که با اطمینان بیش از 95% می توان گفت دانشجویان نسبت به برنامه آموزشی ارائه شده رضایت برخوردارند. میزان یادگیری دانش آموختگان مطلوب بوده است و در خصوص تغییرات عملکردی (رفتاری) ازنظر دانشجویان و فرماندهان می توان گفت تغییرات عملکردی (رفتاری) در این بُعد در سطح مطلوبی قرار دارد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق، دانش آموختگان در حوزه عملکردی متأثر از سطح یادگیری هستند و در موضوعات و مباحثی که نمره مطلوبی اخذ نموده اند، در عمل و اجرا نیز از منظر خود و حتی به زعم فرماندهانشان دارای عملکرد مناسبی هستند.

زمینه و هدف: سنجش اثربخشی و عملکرد سازمانی در تصمیم گیری های راهبردی و ارزیابی موفقیت سازمانی بسیار ضروری است. هدف پژوهش پیش رو، طراحی الگوی اثربخشی بازرسی فراجا با رویکرد تحلیل مضمونی است.روش: روش این تحقیق، کیفی از نوع تحلیل مضمونی است. داده ها به روش میدانی و کتابخانه ای و با ابزار مصاحبه و بررسی اسنادی گردآوری شد. مشارکت کنندگان پژوهش، 21 نفر از خبرگان بازرسی فراجا بوده که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. تحلیل داده ها با روش تحلیل مضمونی کلارک و براون انجام شد.یافته ها: با پیاده سازی متن داده ها 227 کد اولیه، 64 مضمون فرعی، 18 مضمون اصلی شناسایی شد که شامل «سیستمی، نیل به هدف، ذی نفعان استراتژیک، فرایندی، کرامت انسان محوری، دانایی محوری، چشم انداز محوری، ذی نفعان داخلی، ذی نفعان خارجی، کاهش نرخ تخلفات و جرائم، ارتقای نمرات ارزیابی، ارتقای ایمنی در محیط کار، ارتقای اعتماد و مشارکت مردمی، ارتقای رضایت ذی نفعان، ارتقای سلامت سازمانی، ارتقای کیفیّت و کمّیت بازرسی و ارتقای فرهنگ خودکنترلی» است.نتیجه گیری: الگوی اثربخشی سازمان، با استفاده از مضامین به دست آمده طراحی شد. در الگوی اثربخشی بازرسی فراجا چهار رویکرد سیستمی، نیل به هدف، ذی نفعان استراتژیک و فرایندی با تمرکز بر ارزش های محوری، کرامت انسان محوری، دانایی محوری و چشم اندازمحوری حاکم است.