نظارت و بازرسی

طبق ارزیابیهای صنایع کشورهای مختلف، کار مفید هر فرد در هفته در کره 72-54، در ژاپن 60-49 و در امریکا 40-36ساعت در حالی که این رقم در ایران فقط 9-6 ساعت در هفته است. این فقط یکی از نشانه های مصرف نامناسب زمان در میان ما ایرانیان است. با توجه به این آمار و اهمیت استفاده آگاهانه از زمان در توسعه یافتگی و هدفمندی کشور، باید توجه داشت هویت و عزت ملی فقط به داشتن پیشینه تاریخی نیست بلکه آگاهانه عمل کردن و آگاهانه زیستن از مهمترین ویژگیهای قدرتمندی و توسعه یافتگی به شمار می رود. یکی از مواردی که ما ایرانیان به صورت بی رویه مورد استفاده قرار می دهیم، زمان است به گونه ای که بی اهمیتی به این امر موجب شده است بسیاری از مفاهیم اعتقادی ما نیز مورد خدشه قرار گیرد و بی انصافی و بی مبالاتی در کارهایمان جایگزین پاسخگویی و قانونگرایی گردد. زمان از مقولاتی است که از نظر دینی نیز مورد توجه است. در این راستا پیامبر اکرم می فرمایند «در ایام زندگی شما، اوقات و فرصتهای مناسبی را خداوند در اختیارتان قرار می دهد؛ بکوشید از آن فرصتها استفاده کنید». از این رو با توجه به اینکه امسال از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان سال اصلاح الگوی مصرف نامگذاری شده است، به نظر می رسد توجه به زمان به عنوان غیر قابل بازگشت ترین ورودی هر سیستم و در عین حال کنترل ناپذیرترین آنها، برای گام نهادن در این مسیر بسیار مهم و سرمنشأ بسیاری از توسعه یافتگیها و یا عدم توسعه یافتگی است. در این مقاله سعی می شود این مهم به عنوان یکی از ارکان هر روزه سبد مصرفی مردم مورد تحلیل و مدیریت آن به عنوان یک راه حل مهم در اصلاح الگوی عمومی آن در کشور مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس در ابتدا با ارائه تعریف و مفاهیم زمان و مدیریت زمان، نقش مدیران در بهره وری آن، بیان شده است و با ترسیم اصول و راهکارهای اجرایی برای مدیریت زمان، مقاله به پایان می رسد.

این پژوهش از آنرو به سامان رسید که اولا : سطح و میزان کنونی انگیزش پیشرفت افسران و مدیران صف و ستاد ناجا را شناسایی کند. ثانیا : رابطه بین انگیزه پیشرفت و میزان عملکرد شغلی آن افسران و مدیران را بررسی کند و ثالثا : رابطه چهار متغیر فردی ( تحصیلات، سن، درجه و سابقه خدمت) افراد مورد بررسی را مورد اندازه گیری قرار دهد. برای این منظور نخست ادبیات موضوع و پژوهشهای صورت گرفته در این قلمرو مرور شدند. آنگاه بر اساس آن ، شاخص های انگیزه پیشرفت تدقیق شدند. سپس یک مقیاس اندازه گیری برای سنجش این ویژگی روان شناختی تهیه و پایایی و روائی آن بر آورد شد . این مقیاس بر روی نمونه ای به حجم 644 نفر از مدیران و افسران صف و ستاد ناجا اجرا ء شد. داده های حاصل به کمک نرم افزار کامپیوتری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج نشان داد که اولا : سطح انگیزش پیشرفت افسران و مدیران ناجا از خیلی زیاد تا متوسط در نوسان است . ثانیا : همبستگی معنا داری بین سطح انگیزش پیشرفت مدیران ناجا و عملکرد شغلی آنان وجود دارد . و ثالثا : بین انگیزش پیشرفت مدیران ناجا و ویژگیهای فردی آنان رابطه مستقیم یا معکوس وجود دارد.

واقعیت این است که جرائم زیادی در اماکن انتظامی ارتکاب می یابد. این جرائم گستره وسیعی از جرائم مأموران دولت و سایر اشخاص را شامل می شود. رشا و ارتشا، اختلاس، ضرب و شتم متهمان، سرقت اموال دولتی، فرار متهمان، سوء استفاده از موقعیت شغلی، خودزنی متهمان، توقیف غیرقانونی و سایر جرائم از این دست، عمده جرائم ارتکابی در محیطهای انتظامی را تشکیل می دهد. هدف از این مقاله بررسی روشهای پیشگیری وضعی می باشد این پیشگیری از شیوه های اثربخش پیشگیری از جرم بوده و بزه دیده مدار می باشد و تلاش دارد با تدابیری از ارتکاب جرم توسط بزهکاران مصمم به ارتکاب جرم جلوگیری کند. روش های مختلف پیشگیری وضعی شامل افزایش زحمت ارتکاب جرم، افزایش خطر، کاهش منافع، از بین بردن عذرها و سرانجام، کاهش تحریک و روشهای فرعی منشعب از هر یک از آنها، راهکارهای عملی را برای پیشگیری و کاهش ارتکاب جرم در اماکن ناجا در اختیار خوانندگان محترم قرار می دهد. مدیران و فرماندهان در طراحی و اجرای راهکارهای پیشگیرانه نقشی بسیار کلیدی دارند. انتخاب و استفاده صحیح از راهکارهای پیشگیری وضعی، اثربخشی این قبیل مداخلات را افزایش می دهد.

با اینکه بیش از چند دهه از ورود مباحث استراتژیک در ادبیات مدیریت می گذرد، تا کنون معیارهای دقیقی برای تفکیک مباحث استراتژیک از غیر آن ارائه نشده است. در این مقاله "نگرش استراتژیک"، به عنوان نگرش جدیدی معرفی شده است که در کنار سایر نگرش های علمی، روابط انسانی، سیستمی و اقتضایی به تکمیل دانش مدیریت می پردازد. هدف از چنین نگرشی این است که به موضوعات مدیریت در سطح مفهومی و ذهنی توجه شود. تئوری های استراتژیک میان دو مفهوم ذهنیت و عینیت تفاهم و وحدت ایجاد می کنند. برنامه ریزی ، اجرا و کنترل استراتژیک سه بخش بهم وابسته الگوی جامع مدیریت استراتژیک هستند که هرکدام بدون دیگری موثر نبوده بلکه هماهنگی این سه بخش موجب هم افزایی خواهد شد . با توجه به مفاهیم بیان شده ، "کنترل استراتژیک ، به معنای کنترل در سطح مفهومی و ذهنی ،جزئی از الگوی جامع مدیریت استراتژیک است و به فرآیندهای رسمی و غیر رسمی اطلاق می شود که سازمان را در ایجاد و حفظ پویایی پایدار آن یاری می بخشد . "طبق این تعریف دو نوع کنترل استراتژیک وجود دارد، کنترل استراتژیک فرآیندی و کنترل استراتژیک محتوایی. این مقاله به بیان اقسام هریک از این دو نوع کنترل استراتژیک پرداخته است.

تصرف غیرقانونی در اموال دولتی یکی از جرائم علیه آسایش عمومی است که با اختلاس و خیانت در امانت دارای وجوه تشابه است. با توجه به گزارشات بازرسی های انجام شده در سازمانهای دولتی، تحلیل جرم مذکور و تفکیک آن از اختلاس از اهمیت فراوانی برخوردار است. جرم مذکور شامل مصادیق متعددی است که بعضی اصیل و بعضی در حکم جرم مذکور هستند. از نظر نتیجه مجرمانه هم بعضی از مصادیق آن، جرم مطلق و بعضی مقید هستند. در این مقاله تلاش برآن است تا با تحلیل عناصر تشکیل دهنده جرم مذکور، شبهات موجود مرتفع شود.

امروزه دانش یکی از دارایی های ارزشمند سازمان و منبع اصلی مزیت رقابتی شناخته می شود. کسب، انتقال و کاربرد دانش برای سازمان ها بسیار حیاتی است. اما آنچه از آن غفلت شده ماهیت اجتماعی بستر مورد نیاز برای این فرایندها است. سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از منابع سازمانی به فراهم کردن چنین بستری کمک می کند. در این مقاله دانش در بستر سازمان معرفی و ابعاد و عوامل مدیریت دانش به عنوان استراتژی کسب مزیت رقابتی بیان شده است. هم چنین انواع سرمایه اجتماعی و ابعاد اصلی آن و نقشی که در مدیریت دانش ایفا می کند تشریح شده است. روابط اجتماعی، دسترسی سازمانها به پایگاه های ارزشمند دانش را امکان پذیر می سازد. سرمایه اجتماعی با تأثیر بر شرایطی که برای جمع آوری و مبادله دانش ضروری است، زمینه ایجاد سرمایه ذهنی را فراهم می آورد. در پایان به نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد شرایط مناسب بررسی تسهیم و ترویج دانش در سازمان پرداخته شده است.

هدف از این پژوهش، بررسی عوامل زمینه ای مؤثر در وقوع جرایم مهم با تأکید بر ارتشا در کارکنان ناجاست. بدین منظور، ضمن بررسی پرونده های مربوط به ارتشا از سال 1381 تا 1385 با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 218 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات لازم از نمونه به دست آمد.. نتایج بیانگر این است که عوامل زمینه ای مؤثر در وقوع جرایم مهم با تأکید بر ارتشا عبارت است از: تفاوت سطح حقوق و مزایا، کم بودن سطح توان مالی و اقتصادی، تورم اقتصادی و مشکلات معیشتی، عدم اجرای دو فریضه شریف امر به معروف و نهی از منکر، سطح توقعات، لوث شدن قبح ارتکاب جرائم مالی ( رشوه )، معاشرت با افراد ناباب و روآوردن به گرفتن رشوه و آلودگی جامعه در ارتکاب این جرم .

این گزارش بخشی از ترجمه کتاب با عنوان « عصر جدید مدیریت و نظارت در سازمان پلیس» نوشته مایکل ای. پتریلو و دانیل دلباگنو می باشد. هدف از این ترجمه ارائه چارچوبی برای مطالعه رفتار فردی، گروهی و روشهای مدیریت و نظارت کاربردی به ناظران و مدیران پلیس است. رهبری، نظارت و مدیریت اموری ناملموس و توصیف و ارزیابی آنها دشوار است. با این حال، ناظر با درک و به کارگرفتن مطالب این کتاب می تواند دریابد چگونه به زیردستانش انگیزه بدهد و به چارچوبی شخصی برای نظارت و مدیریت برسد. درک رفتار افراد لازمه روشهای نظارت و مدیریت است. در این کتاب اصول دیرین نظارت با دیدی انتقادی تحلیل و بررسی شده و نشان می دهد، اصول نظارت همچنان معتبر و ارزشمنداند. این نتایج همچنین یادآوری می کند بهتر است به ناظران در حوزه علوم رفتاری و انگیزه آموزش دهیم، چگونه این اصول را مؤثرتر به کار برند. درک صحیح اصول نظارت و علت رفتارهای افراد، همراه با استفاده مؤثرتر از روشهای نظارت، مدیران را در رسیدن به معیارهای نظارت مورد نیاز امروز یاری می دهد. این کتاب بر اساس این مفهوم شکل گرفته که هر ناظری می تواند با مطالعه و یادگیری به ناظر بهتری تبدیل شود و بر رفتار و ضوابط فردی که از ناظر انتظار می رود تأکید دارد.

تخلفات و جرایم کارکنان ناجا آثار منفی و پیامدهای زیانبار فراوانی را در سه سطح فردی، سازمانی و اجتماعی در بردارد که این امر اتخاذ استراتژی عقلایی و منسجم کنترل جرایم کارکنان در سازمان نیروی انتظامی را ضروری می نماید. در این برنامه تحت عنوان استراتژی سازمانی صیانت از کارکنان ناجا، فرماندهان و مدیران این سازمان نقش محوری را ایفاء می نمایند که در یک نگاه کلی و بدون توجه به نوع تهدیدات، محورهای اصلی که باید مورد توجه فرماندهان و مدیران در صیانت از کارکنان قرار بگیرد عبارتند از : تأمین نیازهای اساسی مادی کارکنان ، حفظ بهداشت روانی کارکنان، تقویت باورهای دینی و اعتقادی کارکنان، آموزش و آگاه سازی کارکنان و افزایش روحیه خود کنترلی در بین کارکنان. با این حال در هر یک از سه حوزه تهدیدات سیاسی و امنیتی، تهدیدات اخلاقی و تهدیدات مالی نیز فرماندهان و مدیران ناجا نقش محوری و اساسی را در صیانت از کارکنان ایفاء می نمایند. اما شرط اساسی اجرای موفقیت آمیز این اقدامات، تعریف و شکل گیری اقدامات صیانتی فرماندهان و کارکنان ناجا، در چارچوب استراتژی مدون صیانت از کارکنان می باشد. فرماندهان و مدیران ناجا در راستای استراتژی صیانت از کارکنان در هر یک از سه حوزه تهدیدات خاص به تفکیک تدابیر و اقدامات ذیل را باید انجام دهند: الف) در مقابل تهدیدات اخلاقی؛ 1) تسهیل ازدواج کارکنان مجرد سازمان 2) استفاده از پلیس زن در مأموریت های مرتبط با زنان 3) کاهش دسترسی کارکنان به اقلام منکراتی 4) اصلاح ساختار اعزام کارکنان به مأموریت های طولانی مدت 5) رفع کمبود بازداشتگاههای ویژه زنان 6) تسریع در رسیدگی به امور زنان در یگان های انتظامی ب) در مقابل تهدیدات سیاسی و امنیت: 1) آموزش و هدایت سیاسی کارکنان 2) آگاهسازی کارکنان نسبت به شگردهای مختلف دشمنان در به دام انداختن کارکنان 3) افزایش سطح تعلق و تعهد سازمانی ج) در مقابل تهدیدات مالی: 1) بهبود وضعیت معیشتی کارکنان 2) تقویت رضایت شغلی در بین کارکنان 3) تقویت عدالت سازمانی و احساس عدالت در بین کارکنان