خوشه بندی رتبه ای

هدف: در این پژوهش، به کمک روش های کمّی، الگوی طبقه بندی اقلام خرید برای دسته بندی اقلام خرید ارائه شده است. هدف از ارائه این الگو، ایجاد تناسب استراتژیک در زنجیره تأمین و ارائه استراتژی و روش های خرید مناسب برای هر طبقه از اقلام متناسب با اولویت های رقابتی سازمان است. روش: سه بُعد اولویت رقابتی، تحلیل بازار تأمین و ویژگی مؤلفه خرید برای دسته بندی اقلام خرید ارائه شده است تا ویژگی های لازم برای انتخاب استراتژی خرید پوشش داده شود؛ سپس معیارهای هر بُعد با روش دلفی تعیین و با روش بهترین بدترین وزن دهی شده است. در ادامه، اقلام خرید در هر بُعد با الگوریتم K-means و PSO خوشه بندی شده است. دلیل ترکیب این دو الگوریتم، رفع مشکل حساس بودن به مقادیر اولیه و رهایی از بهینه محلی بوده است. سپس با استفاده از روش خوشه بندی رتبه ای مبتنی بر اصول پرامیتی، اقلام خرید دسته بندی شده و برای هر طبقه، استراتژی های خرید با در نظر گرفتن پروفایل ترجیحات، شرایط شرکت در بازار رقابتی و بازار تأمین ارائه شده است. یافته ها: رویکرد پیشنهادی برای 100 کالای خریداری شده در یک شرکت فولادی پیاده سازی و مناسب ترین روش های خرید برای هر طبقه از اقلام خرید ارائه شد. در مطالعه موردی، هزینه و کیفیت، به عنوان اولویت های رقابتی در نظر گرفته شده و معیارها متناسب با این دو بُعد انتخاب شده است. نتیجه گیری: رویکرد این پژوهش به مدیران کمک می کند تا با در نظر گرفتن پروفایل ترجیحات در روش خوشه بندی رتبه ای و شرایط شرکت خود، بتوانند در بازار رقابتی و بازار تأمین، انتخاب های بیشتر و دقیق تری از روش های خرید را برای هر دسته از اقلام خرید داشته باشند.