خروجی نامطلوب

هدف این مقاله ارائه مدلی برای بررسی اثر تراکم در خروجی های نامطلوب بر عملکرد و کارایی مؤسسات است. اندازه گیری تراکم برای ارزیابی عملکرد و تخصیص مناسب منابع، اهمیت ویژه ای داشته و تعیین آن با استفاده از تحلیل پوششی داده ها مورد توجه محققان بوده است؛ زیرا تراکم موجب کاهش کارایی می شود. از دیدگاه مدیریت، هرگاه افزایش یک یا چند ورودی موجب کاهش یک یا چند خروجی گردد؛ به طوری که سایر ورودی و خروجی ها بدون تغییر باشند، تراکم رخ می دهد یا بالعکس. اگرچه درحضور خروجی های مطلوب و نامطلوب، تعریف تراکم متفاوت خواهد بود؛ زیرا همواره افزایش خروجی های مطلوب و کاهش خروجی های نامطلوب مدّنظر است. بنابراین، در این موارد نمی توان تعاریف و تئوری های متداول تراکم را مستقیما برای اندازه گیری تراکم استفاده نمود. مطالعاتی که تاکنون انجام شده ، عموما به خروجی های مطلوب پرداخته اند، درحالی که خروجی مطلوب و نامطلوب همواره به صورت همزمان در مؤسسات تولیدی و خدماتی وجود دارند. دراین مطالعه، روش جدیدی برای اندازه گیری تراکم با درنظرگرفتن خروجی های نامطلوب پیشنهاد شده، سپس این روش برای تحلیل اثر تراکم در خروجی های نامطلوب و ورودی ها بر عملکرد دانشکده های دانشگاه به کار برده شده است. نتایج نشان می دهد تمامی دانشکده های ناکارا دارای تراکم در خروجی نامطلوب هستند. همچنین، تراکم درخروجی های نامطلوب بیشترین همبستگی را با کارایی دارد.

در این پژوهش با هدف ارزیابی کارایی نواحی تولید و انتقال نیرو در صنعت برق ایران در طی زمان و با توجه به ماهیت سیستمی مراحل تولید و انتقال برق، دو رویکرد تحلیل پوششی داده های شبکه ای و تحلیل پنجره با هم ترکیب شده است. این سیستم شبکه ای دارای خروجی نامطلوب و مطلوب نهایی و میانی بوده و دارای دو مرحله تولید و انتقال برق در بازه زمانی 1391 تا 1393 است. متغیرهای ورودی و خروجی مرحله اول و دوم به ترتیب مصرف داخلی نیروگاه ها، سوخت مصرفی و بازده حرارتی، راندمان، قدرت نامی نیروگاه و قدرت عملی نیروگاه، حداکثر بار تولیدی، تولید ویژه و تولید ناویژه، ظرفیت پست های انتقال نیرو و طول خطوط انتقال نیرو و درنهایت انرژی تحویلی و تلفات انرژی در نظر گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که با توجه به مجموعه امکان ادغام شده طی سه دوره، در سال 1392 از نظر کارایی کل و کارایی مرحله تولید بالاترین تعداد واحدهای کارا وجود دارد؛ درحالی که در مقایسه با مرز کارای سه دوره ای، مرحله تولید برق بیشترین واحدهای ناکارا را دارد و افزایش تعداد واحدهای کارا در مرحله کارایی کل ناشی از کارایی بالای شرکت های برق منطقه ای است.

هدف این مقاله ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین چهار مرحله ای در حضور داده های غیرقابل کنترل، نامطلوب و منفی، در صنعت سیمان است. برای این منظور، مدل(SBM) Slack-Based Measure در تحلیل پوششی داده های شبکه ای ارائه شده تا عملکرد این گونه زنجیره ها را مورد ارزیابی قرار دهد. در ادامه، 42 شرکت سیمان حاضر در بورس و اوراق بهادار که زنجیره متناظر هر یک از آن ها دارای چهار مرحله ی تأمین کننده، تولیدکننده، توزیع کننده و مشتری می باشد، طی دوره 1396-1394 مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس اجرای مدل، 5 شرکت در سه سال متوالی کارا و نمره کارایی مابقی آن ها در همه سال ها یا برخی از سال ها کمتر از 1 شده است.

 صنعت بیمه یکی از قوی ترین و مهم ترین نهادهای اقتصادی و پشتیبان سایر نهادهای اقتصادی و خانوارها تلقی می شود. صنعت بیمه با تحولاتی مواجه بوده که آن را به سوی رقابتی شدن پیش می برد. بنابراین، می توان گفت شرکت های بیمه فعال در صنعت بیمه ایران باید همواره به پایش عملکرد شعب و نمایندگی های خود بپردازند. از جمله مشکلات روش های ارزیابی سازمان ها، تأکید بر شاخصی اصلی، همچنین قضاوت های ذهنی است. لذا، در ارزیابی باید جامعیت آن در فراگیری تمام زوایای کاری لحاظ شود. همچنین، خطاهای ذهنی را باید تا حد امکان کاهش داد. در این پژوهش ارزیابی شعب شرکت سهامی بیمه ایران به وسیله تکنیک تحلیل پوششی داده ها انجام شده است. در به کارگیری مدل های کلاسیک تحلیل پوششی داده ها معمولاً مباحث خروجی های نامطلوب و ورودی های غیراختیاری نادیده گرفته می شود. در این پژوهش به خروجی های نامطلوب و ورودی های غیراختیاری پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که با درنظرگرفتن ورودی غیراختیاری در حالت بازده به مقیاس متغیر و ثابت به ترتیب 50 و 36 درصد از شعب کاراست.

هدف: صنعت برق یکی از شاهرگ های حیاتی توسعه کشورها محسوب می شود و شاخص دسترسی به برق، جزء اصلی ترین مؤلفه های ارزیابی میزان رقابت پذیری صنعتی در هر کشور است. با توجه به اهمیت این صنعت استراتژیک، هدف از این مطالعه، طراحی یک مدل تحلیلی ریاضی، به منظور سنجش کارایی زنجیره تولید، انتقال و توزیع صنعت برق ایران است. روش: روش استفاده شده در این مطالعه، به کارگیری مدل های شبکه ای تحلیل پوششی داده ها با حضور خروجی های نامطلوب است. بر مبنای این روش، مدلی ارائه شد تا از طریق آن بتوان کارایی بخش های سه گانه تولید، انتقال و توزیع زنجیره صنعت برق ایران را محاسبه کرد. یافته ها: از طریق حل مدل ریاضی این مطالعه، میزان کارایی 43 نیروگاه دولتی، 16 شرکت برق منطقه ای و 39 شرکت توزیع در ساختار صنعت برق ایران محاسبه شد. بر اساس یافته ها، میانگین کارایی بخش های تولید، انتقال و توزیع، به ترتیب 83/0، 64/0 و 71/0 است. نتیجه گیری: نتایج کلی بیانگر آن است که در زنجیره صنعت برق ایران، میزان کارایی بخش انتقال از کارایی دو بخش تولید و توزیع پایین تر است. از جمله نتایج دیگر این مطالعه، شناسایی دلیل اصلی ناکارایی بخش های تولید، انتقال و توزیع صنعت برق ایران است.

مقدمه: در سه دهه اخیر، با افزایش نگرانی ها در مورد پیامدهای جبران ناپذیر تخریب محیط زیست، چالش های زیست محیطی به دغدغه ای جهانی تبدیل شده است؛ بنابراین، حل معضلات زیست محیطی به طور فزاینده ای در دستورکار سیاست گذاران قرار گرفته است. امروزه، همه کشورها در تلاش اند تا با تدوین سیاست های کارآمد، به تعادل بین حفاظت از محیط زیست و ثبات اجتماعی- اقتصادی دست یابند. هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی کارایی زیست محیطی استان های کشور در دوره های زمانی مختلف با در نظر گرفتن عدم قطعیت موجود در داده ها است. در دنیای واقعی، داده ها همیشه دقیق و قطعی نیستند و انحرافات موجود در آنها می تواند نتایج ارزیابی کارایی را به طور قابل توجهی تغییر دهد. از این رو، استفاده از روش های مناسب برای مقابله با عدم قطعیت داده ها در هنگام ارزیابی کارایی ضروری است. در این پژوهش، از مدل تحلیل پوششی داده های پنجره ای فازی (FWDEA) برای ارزیابی کارایی زیست محیطی استان های ایران استفاده شده است. این مدل قادر است عدم قطعیت موجود در داده ها را به طور مؤثر در نظر بگیرد و نتایج دقیق تر و قابل اعتمادتری ارائه دهد. روش شناسی پژوهش: رویکرد مورد استفاده در این پژوهش شامل خروجی نامطلوب نیز می شود و برای ساختارهای مختلف در تحلیل پوششی داده های فازی قابل استفاده است. با بررسی ادبیات موضوع و نیز مشورت با خبرگان حوزه زیست محیطی و تکنیک تحلیل پوششی داده ها و همچنین براساس داده های موجود، متغیرهای ورودی پژوهش شامل سرانه مصرف انرژی و سرانه وسایل نقلیه و متغیر خروجی شامل سرانه گازهای آلاینده تعیین شد. باتوجه به عدم اطمینان از اینکه همه واحدها در مقیاس بهینه عمل می کنند یا خیر از مدل بازده متغیر نسبت به مقیاس (BCC) استفاده شد. همچنین، از آنجا که امکان کنترل بر خروجی ها نسبت به ورودی های پژوهش بیشتر است، از مدل تحلیل پوششی داده ها با ماهیت خروجی محور استفاده شد. در نهایت، مدل تحلیل پوششی داده های پنجره ای فازی پیشنهادی در 29 استان کشور طی چهار دوره زمانی سال های 1396 تا 1399 اجرا شد و نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  یافته ها: تحلیل داده ها با مدل پیشنهادی نشان داد که در طول 4 سال مورد مطالعه، استان آذربایجان شرقی با کارایی 837407/0 بهترین و استان هرمزگان با کارایی 332543/0 بدترین عملکرد را در زمینه زیست محیطی داشته اند. بررسی میانگین کارایی سالانه استان ها نشان داد که روند صعودی یا نزولی کارایی در هر استان در طول سال ها متفاوت بوده و ثبات نداشته است. همچنین، نتایج مدل تحلیل پوششی داده های پنجره ای فازی نشان داد که کارایی استان ها در هر پنجره زمانی متوالی سیر متفاوتی داشته و از یک الگوی ثابت پیروی نمی کند. نتیجه گیری: در این مطالعه با توجه به شرایط ابهام، در دسترس نبودن و نادقیق بودن داده ها از رویکرد DEA فازی برای ارزیابی کارایی استفاده شده است. در کل، استفاده از DEA فازی پنجره ای در ارزیابی کارایی زیست محیطی در استان های کشور، به دلیل دقت بالا، توانایی مدل سازی داده های فازی و شناسایی الگوهای پیچیده، یکی از بهترین روش ها است. این رویکرد می تواند به سیاستگذاران در شناسایی نقاط قوت و ضعف استان ها در زمینه زیست محیطی و تدوین سیاست های مناسب برای ارتقای کارایی زیست محیطی کمک کند. به منظور ارتقای کارایی زیست محیطی استان ها، لازم است که سیاست های زیست محیطی به صورت پویا و متناسب با شرایط هر استان تدوین و اجرا شوند. همچنین با توجه به اینکه چالش های زیست محیطی چالشی جهانی هستند، استفاده از رویکردهای مشابه برای ارزیابی کارایی زیست محیطی در سایر کشورها نیز می تواند به ارتقای عملکرد زیست محیطی در سطح جهانی کمک کند.