گروه های ویژه

نمایش ۱٬۰۴۱ تا ۱٬۰۶۰ مورد از کل ۸٬۰۰۹ مورد.

۱۰۴۱.

مقایسه عناصر ایساد با فیلدهای یونی مارک، مارک ایران و مارک21(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیررضا اصنافی مرتضی کوکبی سعید رضایی شریف آبادی

منبع: گنجینه اسناد سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۰)

کلیدواژه‌ها: مارک ایران نرم افزارهای آرشیوی مارک 21 ایساد میانکنش پذیری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات

تعداد بازدید : ۱۴۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۱۷

هدف: در پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی عناصر ایساد با فیلدهای یونی مارک، مارک ایران و مارک21 پرداخته شده است. روش/ رویکرد پژوهش: برای مقایسه عناصر ایساد با فیلدهای اصلی و فیلدهای فرعی موجود در یونی مارک و مارک ایران از جدول تطبیقی اولیه ای استفاده شد. این قیلدها در سال 1385 برای پیاده سازی مقدماتی عناصر ایساد در نرم افزار رسا تهیه شده بود. بر اساس این جدول و نیز جداول تطبیقی ایساد با ای ای دی و نیز مارک 21 با ای ای دی، عناصر ایساد با فیلدها و فیلدهای فرعی یونی مارک و مارک ایران تطبیق داده شد. یافته ها: در دستنامه های یونی مارک و مارک ایران، اکثر مواد آرشیوی وجود دارند و برای هریک برچسب های مورد نیاز طراحی شده است. نتیجه گیری: به نظر می رسد که مواد آرشیوی به عنوان منابع کتابخانه ای و غیرکتابی دیده شده اند. در واقع می توان بیان داشت که دستنامه های یونی مارک و مارک ایران مواد آرشیوی را به صورت مجزا و به عنوان یک واحد در نظر گرفته اند. یعنی محتوا و ساختار سلسله مراتبی مجموعه بازنمون می شوند.

۱۰۴۲.

جستاری در زندگی و آثار قاضی نورالله شوشتری

نویسنده: محمدحسین کاظمی هادی استهری

منبع: تاریخ نو بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: قاضی نورالله شوشتری مجالس المومنین احقاق الحق و ازهاق الباطل صوارم المهرقه اسئله یوسفیه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها

تعداد بازدید : ۲۳۴۴ تعداد دانلود : ۹۵۰

قاضی نورالله شوشتری فقیه امامی، محدث، متکلم، عالم به فقه مذاهب اربعه در سال 956ق در شوشتر متولد شد و پس از کسب علم ومعرفت در آن دیاربرای تکمیل دانش خود ابتدا به مشهد و سپس به هند مهاجرت نمود و با روشن شدن فضل و کمالاتش به اصرار اکبرشاه گورکانی بر مسند قضاوت نشست و سرانجام پس از سال ها مجاهدت در اثر سعایت نزدیکان جهانگیرشاه فرزند اکبرشاه در سال 1019ق به شهادت رسید. وی نویسنده ای توانا، پرکار و شاعری خوش قریحه بود که هرچه درتوان داشت در راه گسترش مذهب تشیع به کار برد. دریک نگاه اجمالی به آثار مهم قاضی نورالله می توان نتیجه گرفت که او تلاش زیادی در اثبات حقانیت مذهب تشیع، تبلیغ آن وهمچنین رد اشکالات مخالفان داشت. هر چند قاضی نورالله همواره مذهب خود را در لوای تقیه از مخالفان مخفی می نمود لکن سرانجام حقیقت مذهبش هویدا گشت و به دستاویزی برای شهادتش بدل شد.

۱۰۴۳.

شرح مفاهیمی درباره بهشت زردشتی در متون فارسی میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین نجاری عاطفه برومندان

منبع: مطالعات ایرانی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۱ تعداد دانلود : ۹۳۰

۱۰۴۴.

نقد و بررسی برخی از ژرف ساخت های اسطوره ای اسفندیار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود رضایی دشت ارژنه

منبع: مطالعات ایرانی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۲ تعداد دانلود : ۸۴۰

۱۰۴۵.

بررسی تکنیک ها و فنون تاریخ نگاری محلی دوره تیموری

نویسنده: عبدالرضا کلمرزی

منبع: خردنامه سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری تاریخ نگاری محلی عهد تیموری تکنیک ها و فنون

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری

تعداد بازدید : ۱۶۷۵ تعداد دانلود : ۸۳۴

تاریخ نگاری محلی در ایران چندان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. در این میان تاریخ نگاری محلی دوره تیموری بیش از دیگر دوره ها مغفول مانده است. در عهد تیموری، تواریخ محلی در عرضِ تواریخ عمومی و سلسله ای وجود داشته اند و در حقیقت این دوره از اندک دوره هایی است که هم تاریخ نگاری عمومی و سلسله ای و هم تاریخ های محلی هر دو از لحاظ کمیت قابل توجه اند. اما نکته قابل تأمل این است که در این عهد اگرچه مورخان تواریخ محلی، نمونه های موفق و معروفی از تواریخ عمومی و سلسله ای از روزگار گذشته و همزمان با خود را پیش روی داشتند، اما در فعالیت های تاریخ نگارانه بیش از آنکه به تواریخ عمومی و سلسله ای موفق و معروف گذشته و یا همزمانِ خود توجه نشان دهند، تحت تاثیر تاریخ های محلی ایالت های خود بوده اند. اندک توجهی نیز که به مورخان تواریخ عمومی و سلسله ای بیرون از قلمرو ایالت خود داشته اند، بیش از آنکه ناشی از پیروی از سبک و شیوه های تاریخ نویسی آن ها بوده باشد، بیشتر برای کسب مشروعیت ادبی و معتبر جلوه دادن تاریخ خویش بوده است. پژوهش کنونی می کوشد تا به گونه ای گذرا تکنیک ها و فنون تاریخ نویسی محلی دوره تیموری و همچنین میزان توجه مورخان تواریخ محلی این عهد به کتب تواریخ عمومی و محلی همزمان و دوره های پیش از خود را نشان دهد.

۱۰۴۶.

اردشیر یکم

نویسنده: یوزف ویزه هوفر هاینتس لوشی مترجم: آرش امامی

منبع: جندی شاپور سال اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها

تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۷۰۹

۱۰۴۷.

معرفی و تبیین ماهیت نویافته های معماری سنگ چین در جنوب شرق ایران؛ بررسی شواهدی از مناطق کوه پایه ای جیرفت و حوضه هلیل رود(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: سلمان انجم روز علی دانشی

منبع: پیام باستان شناس سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۴ 37 - 54

کلیدواژه‌ها: جیرفت معماری سنگ چین هزاره چهارم پ.م باستان مردم شناسی گُمَه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی

تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۲۵

در برخی از بررسی های باستان شناسی که در ار تفاعات و مناطق کوه پایه ای جیرفت و به طور کل حوضه هلیل رود انجام شده است، گونه ای فضای معماری سنگ چین با پلان های مدور، بیضی و چهارضلعی شناسایی شده که در خصوص آن هنوز مطالعه ای تخصصی صورت نگرفته است. تنها گونه مشابه آن که از جنوب شرق ایران گزارش شده یک نمونه فضای معماری است که از کاوش های نجات بخشی سد هنزاف در شهرستان بافت بدست آمده است. در مقاله حاضر، بر اساس مقایسه گونه شناختی سفال هایی که از محدوده این فضاهای معماری بدست آمده است و همچنین، تشخیص نحوه ارتباط آن ها با این فضاها، استفاده از چنین فضای معماری در هزاره چهارم پ.م تأیید و احتمال تداوم آن در طول هزاره سوم پ.م نیز مطرح می شود. جهت تحلیل و تبیین ماهیت معماری یادشده تلاش می شود با استفاده از رویکرد باستان مردم شناختی انواع معماری سنگ چین کوچ نشینان امروزی جیرفت که دارای همانندی فراوانی با معماری پیش از تاریخی هستند گونه بندی شده و بر اساس این شباهت ها مورد مطالعه قرار گیرند. با وجود این که به علت کمبود مدارک باستان شناختی نمی توان به طور یقین کارکرد هر یک از انواع معماری پیش از تاریخی در محوطه های مختلف حوضه هلیل رود را مشخص نمود، اما الگوهای قوم نگاری تهیه شده از معماری امروزی کوچ نشینان جیرفت کمک فراوانی به بازسازی ساختاری برخی فضاهای معماری سنگ چین در محوطه های پیش از تاریخی می نماید. این بازسازی حاکی از تداوم معماری سنگ چین دوران پیش از تاریخی تا دوران اخیر در منطقه جیرفت است. نمونه بسیار شاخصی از این تداوم فضای معماری امروزی به نام گُمَه است.

۱۰۴۸.

نقش و تأثیر شخصیت های ایرانی در کشمیر، با تکیه بر تواریخ محلی کشمیر و تذکره ها (قرن هشتم تا یازدهم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین ریاحی اصغر منتظرالقائم

منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی کشمیر تشیع سادات بیهقی میر سیدعلی همدانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۳ تعداد دانلود : ۶۲۲

یکی از موضوع های درخور پژوهش در بررسی تاریخ های محلی، ورود عناصر مسلمان به صحنه های فرهنگی کشمیر است. در این باره، از تذکره ها و منابع تاریخی شبه قاره، به ویژه تواریخ محلی فارسی قرون یازدهم و دوازدهم هجری، مطالب و نکات بدیع و ارزشمندی می توان به دست آورد. اسلام از قرن هشتم هجری، در منطقه کشمیر نفوذ کرد؛ با این حال، ویژگی های این سرزمین باعث شد که زمینه های ورود مهاجران ایرانی، برای تبلیغ شریعت اسلامی و معارف و آمیزه های عرفانی به خوبی فراهم شود. در این راستا، شیوه فعالیت های تبلیغی و معنوی شخصیت ها یا گروه های ایرانی تأثیرگذار در کشمیر، آن قدر مشهود و ملموس بوده است که اشتهار نام ایران صغیر برای کشمیر، با مسمّی و صحیح می نماید. محور اصلی پژوهش حاضر آن است که همه افراد و گروه های ایرانی مهاجر به این سرزمین، در دوره تاریخی موضوع بحث، در راستای فکر و اندیشه اعتقادی یکسانی نبوده اند؛ چون در برخی از مواقع، تعارض هایی در رویه و عملکرد اقدامات آنان مشهود است که می توان آن را بررسی کرد. نتیجه نهایی عملکرد آنان، سوق دادن کشمیر به فرهنگ ایرانی اسلامی، به ویژه زبان و ادب فارسی، بود. تبیین این موضوع، هدف اصلی پژوهش حاضر است. رهیافت پژوهشی مقاله آنکه شخصیت های ایرانی مهاجر به کشمیر که ذکر نام و اقدامات آنان در مقاله آمده است، نقش مؤثری در حوزه های سیاسی و ادبی و عرفانی این سرزمین داشتند و تأثیرگذاری آنان در این حوزه ها، بسیار چشمگیر بوده است. مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی، با نگرش تاریخی به عملکرد نخبگان و گروه های ایرانی کشمیر، در محدوده تاریخی قرن هشتم تا یازدهم هجری، بر اساس تذکره ها و تواریخ محلی آنجاست.

۱۰۴۹.

مطالعه تطبیقی نقاشی های کوه خواجه با نقوش دیواری شهر دورااروپوس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: فایزه رضایی الهام وثوق بابایی

منبع: پیام باستان شناس سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳ 57 - 70

کلیدواژه‌ها: نقاشی دیواری هنر اشکانی کوه خواجه دورااروپوس هنر بومی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی

تعداد بازدید : ۶۷۳ تعداد دانلود : ۲۹۰

محوطه کوه خواجه در سیستان و شهر دورا اروپوس در سوریه امروزی، محوطه هایی شاخص در زمینه هنر نگارگری در دوران اشکانی به شمار می روند؛ با توجه به اینکه هنر نگارگری این دوره برای نخستین بار در این دو محوطه دیده می شود، این پرسش مطرح است که چه ارتباطی میان سبک هنری و نقش مایه های به کار رفته در این دو محوطه دیده می شود؟ هدف این پژوهش مقایسه تطبیقی نقوش دیواری کوه خواجه و نقاشی های شهر دورا اروپوس بوده و تمر آن، بیشتر بر روشهای هنری نقش مایه ها و مضامین به کار رفته در نقاشی های دیواری هر دو محوطه است. این پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی - تطبیقی تکنیک های به کار رفته در نقاشی دیواری، نقش مایه ها و مضامین به کار رفته در دو محوطه را با یکدیگر مقایسه کرده و همچنین جهت یافتن سرچشمه هنری آنها سایر آثار باستان شناختی اشکانی و پیش از آن را نیز مورد مطالعه قرار داده و در نهایت، با تحلیل مفاهیم مرتبط، به جمع بندی مطالب پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد که باوجود تفاوت هایی به ویژه در انتخاب شخصیت ها و مضامین مذهبی در نقاشی های دورا ارپوس که متأثر از مفاهیم روم شرقی (بیزانس) است، نقاشی های هر دو محوطه در شیوه های هنری همچون تصاویر تمام رخ دورگیری و ژرف نمایی و در برخی موضوعات نقاشی همچون بهره گیری از کهن الگوه مانند شکار و صحنه بارعام شباهت هایی میان هر دو محوطه دیده می شود که همگی از هنر بومی ایران نشأت گرفته اند.

۱۰۵۰.

پژوهشی مقدماتی بر سیمای اقتصادی کهگیلویه و بویراحمد در دوران اسلامی بر اساس شواهد باستان شناختی و منابع تاریخی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حسین سپیدنامه احمد صالحی کاخکی احمد آزادی

منبع: پیام باستان شناس سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳ 103 - 122

کلیدواژه‌ها: کهگیلویه و بویراحمد دوران اسلامی زیست بوم راه ارتباطی شهر

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی

تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۲۳۴

منابع تاریخی و داده های باستان شناسی سهم مهمی در روشن نمودن اوضاع اقتصادی یک منطقه در دوران باستان دارند. امروزه جایگاه اقتصادی منطقه کهگیلویه و بویراحمد در دوران اسلامی بدلیل شمار اندک پژوهش های تاریخی و باستان شناسی کمتر شناخته شده است. بررسی اوضاع اقتصادی منطقه کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد و تأثیر موقعیت جغرافیایی و طبیعی بر معیشت ساکنین آن در دوران اسلامی مهمترین هدف این پژوهش است. نتایج این پژوهش با بهره بردن از داده های بررسی های باستان شناختی و منابع نوشتاری کهن بدست آمده است. پژوهش حاضر به زیست بوم و سیستم معیشتی کوچ نشینان، شهرها به عنوان مراکز تجاری و راههای درون و برون منطقه ای به عنوان زیربنای توسعه تجارت و رونق اقتصادی این منطقه پرداخته است کهگیلویه و بویراحمد بدلیل تنوع آب و هوایی، کوهستانی بودن، رودخانه های متعدد و پوشش گیاهی متنوع، شرایط مساعدی را برای زندگی کوچ نشینی در طول تاریخ فراهم آورده است. شیوه معیشتی کوچ نشینی مردمان این منطقه طی سده های متأخر اسلامی، عمدتا مبتنی بر دامداری بوده است که افزون بر خودبسندگی در تأمین نیازهای ضروری، منجر به عرضه محصولات به شهرهای بهبهان اردکان شهرضا بنادر دیلم و گناوه و واردات برخی از نیازها از این شهرها می شد. بر اساس منابع تاریخی و شواهد باستان شناختی، این منطقه در دوران اسلامی شاهد پیدایش و رونق شهرهایی چون زیز، گنبد ملغان و دهدشت و دو مسیر برون منطقه ای خوزستان به فارس و خوزستان به اصفهان بوده است زیست بوم غنی نیز اهمیت راه های برون منطقه ای و شهرهای آن را دو چندان کرده بود، به طوری که محصولات این منطقه علاوه بر شهرهای همجوار به کشورهای دوردست نیز فرستاده می شد.

۱۰۵۱.

تأملی در چیستی عدالتخانه و روند تحول مفهومی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا ملایی توانی مسعود آتشگران

منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۷ (پیاپی ۱۱۷)

کلیدواژه‌ها: گفتمان سنتی گفتمان نوگرا میان گفتمان عدالت خواه جنبش عدالتخانه مجلس عدالت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۳ تعداد دانلود : ۶۹۵

جنبش عدالت خواهی ایرانیان در عهدقاجار در صیرورت خود با مفهوم عدالتخانه گره خورد و به بسط حوزه معنایی آن منتهی گشت. لذا برای فهم درست تر این مفهوم بایستی متغیرهای تأثیرگذار بر آن را شناسایی کرد و به این مساله پاسخ گفت که چه عواملی در پیوند با مفهوم عدالتخانه قرار داشتند و به چه میزان و محدوده ای بر تحول معنایی آن اثر گذاردند؟ نگارندگان با استفاده از روش تحلیل گفتمان می کوشند با بررسی حوزه های گفتمانی موجود در جامعه آن روز به ارزیابی تعامل این گفتمان ها با مفهوم عدالتخانه بپردازند. ناگفته روشن است که تلقی های متفاوتی از مفهوم عدالتخانه وجود داشت: خواست توده های مردم، اصلاح قضایی بر بنیان سنت رایج جامعه بود؛ اما افکار و آراء سران جنبش متعدد بود؛ بخشی لزوماً راهبردسیاسی نداشتند و به دنبال نظام قضائی کارآمد و مستقل بودند، قسمی یک باره به دنبال استقرار قانون و مجلس مشروطه بودند. در پی بست نشینی در حرم عبدالعظیم و بی توجهی دولت به مطالبات معترضان طباطبایی خواهان ""مجلس عدالت"" شد و مخالفین دولت ""مبعوثان ملت"" را طلب کردند. نه مجلس طباطبایی لزوماً اصلاح قضایی بود و نه مجلس آزادیخواهان حتماً مشروطه. سرانجام سرسختی عین الدوله نظرات متعدد سران جنبش را در چارچوب گفتمان واحدی موسوم به ""مجلس شورای ملی"" و ایجاد مشروطه متمرکز نمود.

۱۰۵۲.

معرفی شبکه دانشگاههای کاتولیکی فعال در تبشیر با تاکید بر دو دانشگاه سنت ژوزف و روح القدس کَسلیک لبنان

نویسنده: محسن گلپایگانی

منبع: پژوهش های منطقه ای دوره جدید تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: واتیکان تبشیر دانشگاه های کاتولیکی دانشگاه سنت ژوزف بیروت دانشگاه روح القدس کسلیک

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۷۹ تعداد دانلود : ۱۰۶۳

از زمان ظهو اسلام، مسیحیت، فعالیت تبشیری خود را نسبت به مسلمانان در اشکال متفاوقی انجام داده است. در این زمینه می توان به رویکردهای مختلف تبشیر مسیحی اشاره کرد. کلیسای جهانی کاتولیک که واتیکان نام گرفته است در زمینه تبشیر، سردمدار دیگر فرق مسیحی است و پیشتر و بیشتر از دیگر مسیحیان به این امر دست زده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی بر آنست تا به یکی از این روش های مهم تبشیری مسیحیت که همانا تبشیر فرهنگی-علمی از طریق دانشگاه ها و کالج ها و مراکز عالی علمی است تمرکز داشته و به بررسی و تبیین آن در کلیسای کاتولیک بپردازد. در این میان منطقه غرب آسیا که مسیحیان هنوز بازگشت مقتدرانه خود به این منطقه را در سر می پرورانند از اهمیت خاصی برخوردار است. در این منطقه دو دانشگاه معتبر و مهم کاتولیکی سنت ژوزف و روح القدس کسلیک در کشور لبنان واقعند و از نفوذ و گسترش ویژه ای برخوردارند. به همین دلیل تمرکز اصلی این مقاله بر روی این دو دانشگاه است و به تبیین نفوذ، قدرت نرم و روش های تبشیری این دو دانشگاه در لبنان می پردازد.

۱۰۵۳.

ایران شناسی انگلیسی؛ زمینه ها و رویکردها(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: رضا بیگدلو

منبع: تاریخ اسلام سال شانزدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۱)

کلیدواژه‌ها: باستان گرایی شرق شناسی ایران شناسی نژادگرایی اسلام ستیزی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات

تعداد بازدید : ۱۶۰۲ تعداد دانلود : ۱۱۳۲

«شرق شناسی» را مجموعه ای از مطالعات و تحقیقات دانشمندان و مؤسسات کشورهای غربی در موضوعات و مسائل مختلف شرقی دانسته اند. ایران شناسی، به عنوان شاخه ای از شرق شناسی را می توان مجموعه منظمی از مطالعات و پژوهش ها دانست که از سوی دانشمندان غربی برای شناخت: زبان، ادبیات، تاریخ، متون دینی، اندیشه ها، فرهنگ ایران زمین و حوزه تمدنی ایرانی صورت گرفته است. انگیزه و اهداف این مطالعات، دهه های چندی است که در کانون مباحثه ها و مجادله ها واقع شده است. این پژوهش، با بررسی و تحلیل محتوای آثار ایران شناسی انگلیسی قرن نوزدهم و نیمه اوّل قرن بیستم و بازنمایی نسبت آن با اقتضائات سیاسی، نظامی و اقتصادی انگلیس در ایران و آسیا، این سؤال را مطرح می سازد که ارتباط بین سیاست های انگلیس در ایران و آسیا و پژوهش های ایران شناسی آن ها چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که دولت انگلیس، از ایران شناسی به عنوان سازه ای استعماری بهره جسته است و نیز ایران شناسان انگلیسی با پژوهش های خود در ایران، به برسازی هویت خودی نیز توجه داشته اند. اسلام ستیزی، باستان گرایی و نژاد گرایی، از دیگر ویژگی های ایران شناسی انگلیسی است.

۱۰۵۴.

حضور فزاینده روسیه در شرق دریای خزر و چالش با منافع راهبری انگلیس تا پایان عصر ناصری (1313 تا 1209ق/1895 تا 1794م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد پیری محمدرضا عسکرانی

منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی قاجار روسیه آسیای میانه انگلیس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۹۵ تعداد دانلود : ۱۰۷۰

طی قرن نوزدهم میلادی، سیزدهم هجری، حضور روسیه در آسیای میانه به صورت فزاینده ای افزایش یافت. این امر ایران را در معرض تجاوزات تازه قرار داد و به چالش روابط روس و انگلیس دامن زد. آثار مختلفی که تاکنون درباره روابط روس و انگلیس نوشته شده، بیشتر به شرح رویدادهای نظامی بسنده کرده و به اهمیّت سازوکار دیپلماسی روسیه، کمتر اشاره شده است. این تحقیق می کوشد تحلیل تازه ای از کاربَست روش های سیاسی و نظامی روسیه، در آسیای میانه و بازتاب های منطقه ای آن ارائه کند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی (Descriptive - analytical) و اسنادی (method Documentar) است و استناد به منابع دست اول و معاهدات و مکاتبات تاریخی، در اولویت قرار گرفته است. همچنین نویسندگان با هدف مشخص کردن ابعاد سیاست خارجی روسیه در آسیای میانه، درصدد یافتن پاسخ این پرسش ها هستند: روسیه چگونه توانست حاکمیّت خود را بر سرزمین های پهناور شرق دریای خزر تحمیل کند؟ ایران و انگلیس در برابر توسعه طلبی آن کشور چه اقداماتی انجام دادند؟ چنین فرض می شود که اقدامات نظامی، تنها ابزاری نبود که روسیه از آن استفاده می کرد و سیاستمداران آن کشور نیز، در موفقیت های کشور خود نقش داشته اند. نتایج این تحقیق نیز نشان می دهد: بازتاب رقابت های استعماری روس و انگلیس، در جغرافیای سیاسی سواحل دریای خزر، بسیار تأثیرگذار بود و روسیه از ترکیب ابزارهای موثر، مانند روابط اقتصادی، روش های سیاسی، مطالعات میدانی، نفوذ اطلاعاتی و اقدامات نظامی استفاده و حاکمیت خود را بر سراسر آسیای میانه تثبیت کرد.

۱۰۵۵.

وضعیّت کرمان و روستاهای آن در سفرنامه آنتونی اسمیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شمس الدین نجفی سعیده قره چاهی سینا میرشاهی

منبع: مطالعات ایرانی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۷۹

۱۰۵۶.

جایگاه جابر بن حیان در اندیشه کراوس و سزگین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیده فاطمه محدث طاهره عظیم زاده تهرانی

منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: کیمیا جابر بن حیان سزگین کراوس امام جعفر صادق (ع)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۴ تعداد دانلود : ۷۵۴

ابوعبدالله جابر بن حیان بن عبدالله کوفی (200 103 ق / 815 721 م)، دانشمند بزرگ شیمی در جهان تشیع و شخصیتی مورد بحث و جدل و موجد آرا و عقاید متفاوت و متعارض نزد شرق شناسان، ازجمله مهم ترین شخصیت ها در تاریخ علوم اسلامی می باشد. دو تن از شرق پژوهان که درباره وی تحقیق بسیاری داشته و نظریات متفاوت ارائه داده اند، پاول کراوس و فؤاد سزگین می باشند. این مقاله درصدد بررسی نظرات این دو و دلایل آن درباره جابر می باشد؛ به این منظور ابتدا به معرفی جابر پرداخته، سپس به دیدگاه های کراوس و سزگین درباره او می پردازد.

۱۰۵۷.

سیر تحول نساجی در دورة قاجار با تأکید بر نقش یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علیرضا ابطحی سید منصور امامی میبدی

منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: یزد نساجی عصر قاجار غیاث یزدی مخمل محمد خان نقشبند

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۶۹ تعداد دانلود : ۸۹۰

قدرتمند شدن صفویه توسط پادشاهانی مانند شاه عباس اول باعث اتحاد سیاسی کشور، رونق تجارت، امنیت جاده ها و در نتیجه بازرگانی شد. در این میان، یزد با قدمت چند هزار ساله در نساجی، در دورة صفویه بزرگترین طراح پارچه در تاریخ ایران؛ یعنی غیاث الدین نقشبند یزدی را پرورش داد. در دورة قاجار به دلیل واردات منسوجات خارجی، نساجی در ایران تا حد زیادی از رونق افتاد؛ ولی شهرهایی مثل یزد و کاشان رشد مثبتی داشتند. ده ها نوع پارچه که برخی منحصر به فرد بود؛ همچون مخمل و ... در یزد تولید شد. در عصر قاجار، امیرکبیر کارخانه های بزرگ نساجی در شهرهایی مثل یزد و کرمان و کاشان و.. احداث نمود. اساتیدی مثل محمد خان نقشبند و ... که شهرت جهانی داشتند، در یزد ظاهر شدند. تحولات در نساجی در این دوره (قاجار) این دو سؤال را مطرح می نماید که تحولات نساجی در یزد و نقش هنرمندان یزدی دراین عصر چگونه توصیف شده است؟ محصولات و دستاوردهای این تحولات درکشور و در یزد چه بود؟ تبیین فرضیات مطرح توصیفی-تحلیلی مبتنی بر آثار اسنادی و کتابخانه ای است.

۱۰۵۸.

بازتاب زندگی اجتماعی زنان عصر صفوی در سفینه فطرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نزهت احمدی

منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶ (پیاپی ۱۰۱)

کلیدواژه‌ها: زنان ادبیات داستانی عصر صفوی تاریخ اجتماعی سفینه فطرت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۱ تعداد دانلود : ۱۰۹۷

از حکایات و داستان ها غالباً به عنوان منبعی تاریخی یاد نمی شود و کمتر جایگاهی در مطالعات تاریخی دارند. یکی از معدود حکایت نامه های باقیمانده از عصر صفوی، کتاب «سفینه فطرت» است. این اثر منحصر بفرد که بخشی داستان، بخشی مطایبه و لطیفه و بخشی هزل است، نه تنها به بازگویی برخی داستان ها و حکایات پیشین پرداخته است، بلکه حکایت هایی را از عصر خود و منسوب به شخصیت های آن دوره روایت کرده است. در این اثر زن نقش فعالی در جامعه دارد. در کوچه و بازار گردش می کند و مایحتاج خود را به ذوق و سلیقه خویش انتخاب می کند، همراه همسر و حتی تنها به سفر می رود و نهایتاً زنی خانه نشین و به دور از مسائل جامعه خویش نیست. عبارات بکار رفته و واژه هایی که برای نامیدن زنان بیان شده و نیز فضاسازی داستان همه حکایت از نوعی تسامح و حتی شاید کنار گذاشتن چارچوب های اجتماعی متداول عصر نویسنده است. در این جا این سوال مطرح است که نگاه فطرت به نقش زن و جایگاه او در جامعه چگونه بوده است؟ فرضیه ارائه شده آن است که: فضای فکری نویسنده که نیمی از عمر خویش را در هندوستان گذرانده است بر بینش او تاثیر قابل توجهی داشته و نوعی تسامح در گفتارش به وجود آورده است. تسامحی که در نوشتار دیگر نویسندگان دیگر به چشم نمی خورد.

۱۰۵۹.

دو نگاه و دو رویکرد: بازخوانی روشی دو کتاب «بعض مثالب النواصب» عبدالجلیل رازی و «مثالب النواصب» ابن شهرآشوب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: منصور داداش نژاد محمدکاظم علیجانی

منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: رویکردها اخباری اصولی ابن شهرآشوب مثالب نویسی عبدالجلیل قزوینی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۸ تعداد دانلود : ۹۵۷

«مثالب نویسی» گونه ای از نگارش تاریخی - جدلی است که بر نقاط ضعف، کاستی ها و عیب ها تأکید دارد و مطاعن افراد یا گروه های مخالف و رقیب را در نگارش، به صورت برجسته و یکجا مطرح می کند. ادبیات مثالب نگاری، که از قرن دوم با اوج گیری نزاع های ملی و مذهبی آغاز شد، روند رو به رشدی را پیمود و تا قرن ششم، بیش از 40 کتاب با عنوان «مثالب» پدید آمد. دو نمونه از این کتاب ها، که در قرن ششم نگارش یافتند، بعض «مثالب النواصب» اثر عبدالجلیل رازی (م 585 ق) و «مثالب النواصب» اثر ابن شهرآشوب (م 588ق) است. این نوشته با بررسی تطبیقی این دو کتاب، درصدد یافتن تشابه ها و تفاوت های آنهاست. دیدگاه و رویکرد عبدالجلیل رازی دیدگاه تقریبی، اصولی و کلامی است و تلاش کرده با مشی تقریبی میان اهل سنت و شیعه، به گونه ای تفاهم برقرار سازد، بر خلاف دیدگاه و رویکرد ابن شهر آشوب که رویکرد اخباری، حدیثی و به دور از رویة تقریب است. با توجه به این دیدگاه ها، هریک از این نویسندگان روش و شیوة خاص خود را برای تدوین مطالب برگزیده است. روش عبدالجلیل مبتنی بر اقناع، تحلیل، دفاع و همراه با ادبیات محترمانه است، اما روش ابن شهرآشوب بر پایه اسکات، استناد، هجوم و همراه با ادبیات تحریک کننده است.

۱۰۶۰.

انتقال هنرهای صناعی سرزمین های اسلامی از قرن چهارم ه.ق به اروپای غربی در قرن دهم میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالقاسم دادور پدیده عادلوند

منبع: باغ نظر سال دوازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: هنر اسلامی قرن چهارم هجری اروپای قرن دهم میلادی انتقال آثار اسلامی هدایا و بازرگانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۸۶ تعداد دانلود : ۱۶۷۱

سرزمین های اروپایی در قرون وسطی از جمله در قرن دهم میلادی قربانی بربریت، جنگ ها، غارتگری ها و رقابت های شوالیه ها و طبقه اشراف بودند و از امنیتی نسبی برخوردار نبودند. ایشان همواره سعی داشتند با تشکیل دولت هایی مستقل و جنبش های دهقانی به دنبال ایستادگی در برابر مهاجمان و شکست آنها از وضعیتی پایدارتر برخوردار شوند. مورخان از قرن دهم به آخرین دوره از «عصر فترت» یاد می کنند. در این قرون اروپا به لحاظ اقتصادی، سیاسی، دینی و اجتماعی، و وضعیت علمی و فرهنگی در شرایط نامطلوبی به سر می برد. این درحالی است که سرزمین های اسلامی در قرن چهارم هجری دوره رنسانس و شکوفایی خود را می گذراندند؛ عصری که مسلمانان در تمامی حوزه های تمدن (همچون علم، فرهنگ، صنعت و هنر) پرآوازه و صاحب نظر بودند. پژوهشگران بی غرض حوزة تاریخ تمدن به ویژه تاریخ اسلام و اروپا همگی بر تأثیر دستاوردهای مسلمانان بر اروپا در حوزه های مختلف از جمله هنر در قرن چهارم هجری تأکید می ورزند. با این پیش زمینه مقالة پیش رو به دنبال ردیابی مصنوعات هنری در آثار موزه ای و کتب منتشره در دو حوزه تاریخ تمدن و تاریخ هنر با مسئله فقدان آثار تولید شده توسط هنرمندان اروپایی قرن دهم میلادی با تأثیرپذیری از هنر اسلامی قرن چهارم هجری مواجه شد. به دنبال پاسخگویی به این مسئله فرضیه مطرح شده در طول مقاله تقویت شد که آثار اسلامی قرن چهارم هجری از طریق بازرگانی و هدایای خلفای اسلامی به پادشاهان، اشراف و شوالیه ها به اروپا در قرن دهم میلادی منتقل شده است و هنرمندان اروپایی با توجه به شرایط نابسامان آن دوران تنها دریافت کننده و سفارش دهندة آثار بودند و به تولید آثار با بهره گیری از ویژگی های اسلامی اهتمام نورزیدند.

درخت حوزه‌های تخصصی