درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۰۴۱ تا ۱۳٬۰۶۰ مورد از کل ۷۸٬۴۱۹ مورد.
۱۳۰۴۱.

انحصار علم تأویل اعلی در امیرالمؤمنین علی (ع) از منظر عرفان اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال بیستم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۲ 91 - 110

کلیدواژه‌ها: علم تأویل تأویل اعلی وصایت وجودی قرابت وجودی خلافت اعتدال مزاج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۵۴
در عرفان اسلامی علم تأویل اعلی و نهایی قرآن کریم، از طریق وصایت وجودی از جانب رسول اکرم (ص)، در اختیار امیرالمؤمنین حضرت علی (ع) قرار دارد و چون ایشان تنها باب علم رسول (ص) است، دیگران هم اگر از این علم تأویل بهره می برند، به تبع و به وراثت از ایشان است و ممکن نیست کسی به طور مستقل و بدون بهره گیری از وی، چنین علمی را دارا شود یا هم رتبه ایشان در این علم گردد، لذا این مرتبه از تأویل در انحصار  علی (ع) خواهد بود. تأویل در مراتب نهایی، تنها به نحو شهودی و در مرتبه ولایت و توسط ولیّ ممکن است و تنها شامل دین نیست، امور هستی شناسانه را نیز در بر می گیرد و تأویل نهایی قرآن کریم به عنوان تجلی کلامیِ جامع، ایصال به بالاترین مقام اطلاقی است. همچنین تأویل امری تشکیکی است و به وزان درجات آن، درجاتی از تأویل گران وجود دارد و عالی ترین درجه تأویل، در اختیار عالی ترین انسان کامل است. گزارش و توصیف بیان عارفان در این خصوص، بر محور تائیه ابن فارض و بیت مشهور آن (و أوضحَ بالتأویل ما کان مشکلاً/ علیٌّ بعلمٍ نالَه بالوصیّه) می چرخد. در این مقاله با بیاناتی از ابن فارض، فرغانی، کاشانی، قیصری و صائن الدین ترکه در ابتدا به گزارش و تحلیل بیان عارفان در این خصوص پرداخته شده و سپس دو نمونه از مهم ترین استدلال های عرفانی براین مطلب از طریق دو مفهوم قرابت (قرب وجودی حضرت علی (ع) نسبت به رسول اکرم (ص)) و خلافت ارائه شده است
۱۳۰۴۲.

عناصر تأثیرگذار در کارآمدی رسانه جمعی و مصونیت بخشی به آن (با تأکید بر آموزه های اخلاقی و روان شناختی)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۷ (پیاپی ۵۹) 115 - 140

کلیدواژه‌ها: اخلاق رسانه کارآمدی مصونیت روان شناختی هنجارها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۳۵۳
مهم ترین رسالت رسانه، آموزش، اطلاع رسانی، تحلیل صحیح، تقویت باورهای معرفتی و اصلاح رفتار مخاطب است. یکی از عناصر مهمی که می تواند رسانه جمعی را در نیل به این رسالت مهم یاری رساند و رسانه را از آسیب ها و مشکلات مصون بدارد، رعایت هنجارهای اخلاقی و ارزشی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تبیین هنجارهای اخلاقی و ارزشی مؤثر در افزایش کارآمدی رسانه جمعی و تلاش برای مصونیت بخشی به آن در برابر آسیب هاست. سئوال اساسی این است که برجسته ترین آموزه های اخلاقی و ارزشی در کارآمدی رسانه و مصونیت بخشی به آن کدامند؟ در این پژوهش، با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، آموزه های اخلاقی و روان شناختی مرتبط با رسانه جمعی، تحلیل شده است. برای دستیابی به عناصر مؤثر در کارآمدی و مصونیت رسانه جمعی، آموزه های اسلامی و روان شناختی به طور دقیق و عمیق بررسی و این موارد استخراج شد: 1. لزوم رعایت جامع نگری در محتوا و ابزارهای رسانه ای؛ 2. دقت در پردازش و تحلیل اطلاعات؛ 3. توجه به تفاوت های فردی و ظرفیت های شناختی مخاطب؛ 4. رعایت اصل موقعیت شناسی؛ 5. بهره گیری از ارتباط کلامی و غیرکلامی مناسب و فاخر؛ 6. سعه صدر و انتقادپذیری؛ 7. التزام به صداقت و راستگویی؛ 8. رعایت عدالت و انصاف در رسانه؛ 9. احترام به منزلت و کرامت مخاطب؛10. افزایش توانایی خودنظارتی در مخاطب؛ 11. افزایش تاب آوری مخاطب؛ 12. بازنمایی واقعیات و عدم تحریف آن ها.
۱۳۰۴۳.

بررسی تحلیلی دیدگاه علامه جعفری از ادبیات نویسندگان جهان در تبیین دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۳ ۲۱۱-۲۳۴

کلیدواژه‌ها: علامه جعفری هنر تولستوی ویکتور هوگو ادبیات جهان دروس معارف اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۴۳۰
هدف از انجام این تحقیق بررسی نحوه استفاده استاد محمدتقی جعفری از آثار نویسندگان ادبیات جهان در تبیین مسایل دینی و اخلاقی می باشد. روش این تحقیق، کتابخانه ای و توصیفی است و دامنه آن شامل: شرح مثنوی معنوی، شرح نهج البلاغه و کتاب های هنری ایشان است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشترین استفاده در این حیطه توسط استاد جعفری از آثار تولستوی و ویکتور هوگو اتفاق افتاده است و از سویی دیگر آثار کسانی چون: صادق هدایت، کافکا و... مورد استفاده نبوده اند، زیرا استاد جعفری معتقد است این آثار در زمینه ادبیات پوچ گرایی هستند. همچنین با توجه به اینکه شرح مثنوی پیش از شرح نهج البلاغه نگاشته شده است استاد در استفاده از مثالهای ادبی با هم همپوشانی داشته و در مواردی یکسان می باشند. پیشنهاد می گردد با توجه به اینکه در بین شارحان و مفسران علوم دینی، هیچ کس چون محمد تقی جعفری به استفاده از ادبیات و هنر درتبیین دین نپرداخته است، از آثار ایشان در کتب گروه معارف اسلامی دانشگاه ها بیش از پیش استفاده گردد.
۱۳۰۴۴.

أبرز الصور البلاغیه للدنیا فی نهج البلاغه و وظائفها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 24 - 11

کلیدواژه‌ها: استعاره بلاغه تشبیه تصویر الدنیا نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰ تعداد دانلود : ۲۴۶
یؤثر موقف الإنسان تجاه العالم على الأبعاد المادیه والروحیه لحیاته وله وظیفه أساسیه فی میوله وأفعاله. یعد نهج البلاغه من المصادر الموثوقه للحصول على الوعی الصحیح والبصیره السلیمه، حیث یسعى کلام الإمام علی (ع) باستخدام الصناعات الأدبیه والتعبیریه إلى تقدیم صور مجرده حول مفهوم الدنیا. تسعى الدراسه الحالیه، بالمنهج الوصفی التحلیلی، وبغیه التحقیق فی أبرز حالات التشبیه والاستعاره والکنایه حول الدنیا فی نهج البلاغه، إلى تقصی الصور البلاغیه فی کلام الإمام علی (ع) حول الدنیا. وفقاً لنتائج البحث، وبناءً على معرفه ذوق الجنس البشری الذی یمیل إلى الدنیا، فقد تم استخدام کائنات وأحداث بسیطه فی متناول الجمهور، وإثاره الذوق الأدبی للأشخاص بالصور البیانیه البلاغیه، وجعل عقولهم خالیه من المواجهات المتعصبه، ودعوتهم لتبنی الرؤیه الصحیحه والمیول السلیمه والفعل الصحیح فیما یتعلق بالدنیا. وبناءً على معرفه ذوق الجنس البشری الذی یمیل إلى الدنیا، فقد تم استخدام کائنات وأحداث بسیطه فی متناول الجمهور، وإثاره الذوق الأدبی للأشخاص بالصور البیانیه البلاغیه، وجعل عقولهم خالیه من المواجهات المتعصبه، ودعوتهم لتبنی الرؤیه الصحیحه والمیول السلیمه والفعل الصحیح فیما یتعلق بالدنیا.
۱۳۰۴۵.

واکاوی نقّادانه دلایل برقعی پیرامون نفی توسّل به اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 47 - 74

کلیدواژه‌ها: اهل بیت علیهم السلام آیه 35 سوره مائده برقعی توسل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۲۳۲
برقعی از جمله افرادی است که با برداشت های ظاهری از قرآن، از عقاید شیعی فاصله زیادی گرفت و با رویکردی وهابی گونه، به نقد عقاید شیعی به صورت افراطی پرداخت. پژوهش حاضر با روش توصیفی، تحلیلی، به واکاوی نقّادانه دلایل برقعی پیرامون نفی توسّل به اهل بیت: پرداخته است. وی با محور قرار دادن تعدادی از آیات قرآن و سیره، با دلایل «مشرکانه بودن هر گونه درخواست و توجه به غیر خداوند»، «عدم نیاز خداوند به وزیر»، «بی اطلاعی انبیاء و امامان: از اهل دنیا پس از مرگ خود»، «عدم دستور قرآن و اهل بیت: برای توسل»، «عدم ارتباط مصادیق و معانی «وسیله» در آیه 35 مائده به اشخاص» و «غیرقابل تجربه و آزمایش بودن توسل»، توسل را بدعتی آشکار و فاقد مبنا می داند. اما اشکالات روشی متعدد وی مانند «عدم جامع نگری و عدم تتبع کامل آراء»، «عدم دقت در سیاق مطالب» و «عدم دقت در معنای دقیق واژگان و یکسان انگاری های فاقد مبنا»، نظرات وی را از منظر عقل و نقل، غیرقابل پذیرش می نمایاند.  
۱۳۰۴۶.

واکاوی تطبیق قاعده ی من أدرک دردوران أمر بین درک یک رکعت نماز با وضو یا تمام نماز با تیمم

نویسنده:
منبع: مصباح الفقاهه سال ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 103 - 124

کلیدواژه‌ها: ادراک وقت نماز رکعت مبادرت قاعده من أدرک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۴۴
مسئله ی اوقات نماز از جمله مسائلی است که دارای فروعات بسیار فقهی است. یکی از آن فروعات فقهی وظیفه ی مکلف در دوران درک یک رکعت از نماز با وضو در وقت و یا درک تمام نماز با تیمم در وقت می باشد. این فرع فقهی از جمله فروعی است که بررسی آن منوط به بررسی قاعده ی فقهی «من أدرک» است. قاعده ی من أدرک از جمله قواعد پرکاربرد در مسئله ی اوقات نماز است که مستفاد از أحادیثی بر این مضمون است که «من أدرک رکعه من الصلاه فقد أدرک الصلاه» « هر کس رکعتی از نماز را در داخل وقت درک کند گویا تمامی نماز را درک کرده است». در نوشتار پیش رو نویسنده بعد از بیان مفاهیم کلی قاعده از جمله معنای اصطلاحی رکعت، در پرتو أدله ای که برای قاعده ی مزبور ذکر شده است، به بیان مفاد مستفاد از روایات در مورد قاعده ی من أدرک پرداخته و سپس حکم مسئله ی مورد بحث را مشخص نموده اس
۱۳۰۴۷.

مبانی فقهی جرم انگاری حدی افساد فی الارض در ماده 286 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

نویسنده:
منبع: رسائل سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹) 63 - 89

کلیدواژه‌ها: افساد فی الارض محاربه حد محارب ماده 286 ق.م.ا سوره مائده آیه 32 و 33

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۹۹
یکی از عناوین مجرمانه، مذکور در ماده 286 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 «افساد فی الارض» است.در خصوص مفهوم و حکم این عنوان بین فقها اختلاف است. فساد در لغت ضد صلاح معنا شده است و می توان از منظر اصطلاحی نیز افساد فی الارض را خرابکاری شایع و گسترده در زمین معنا کرد. اما نسبت به حکم آن نیز علی رغم اینکه بسیاری از فقها این عنوان حدی را مستقلاً نپذیرفته اند اما می توان به استناد دلالت آیه 32 و 33 سوره مائده، برخی روایات و ارتکاز عقلائی، اطمینان یافت که افساد، یک عنوان حدی مستقل و مجازت آن اعدام است. بنابراین ماده 286 قانون مجازات اسلامی موجه به نظر می رسد.
۱۳۰۴۸.

مفاد قاعده عدالت از دیدگاه استاد مطهری

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 235 - 262

کلیدواژه‌ها: استاد مطهری اصل غائی قاعده عدالت حق منشأ حق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۲۰۶
عدالت به عنوان قاعده فقهی از سوی برخی از فقها و اندیشمندان معاصر و از جمله استاد مرتضی مطهری مطرح شده است. با توجه به اهمیت و تأکید بسیار قرآن و روایات اسلامی بر ملاک و میزان بودن عدالت در مقررات اسلامی، به ظاهر تردیدی در قاعده بودن عدالت باقی نمی ماند؛ ولی با ملاحظه معانی متعددی که در حوزه های متعدد برای عدالت بیان می شود، باید دید مفاد قاعده فقهی عدالت چیست؟ و به واقع چه چیزی باید میزان و ملاک احکام قرار بگیرد؟ استاد مطهری که خود قاعده بودن عدالت را مطرح نموده، به این مسئله به طور مستقیم اشاره نکرده است؛ ولی در آثار ایشان از طرفی عدالت به رعایت استحقاق و حفظ حقوق واقعی و طبیعی ارجاع شده و از طرف دیگر تطبیقات و مثال های فقهی و حقوقی وجود دارد که به این معنا از عدالت اشارت دارد. به نظر می رسد همین معنا می تواند مفاد قاعده عدالت واقع شود و به ویژه در مسائل حقوقی مورد استفاده قرار بگیرد؛ به این معنا که استنباط و اجرای مقررات اسلامی بر پایه رعایت استحقاق های طبیعی باشد و با این میزان سنجیده شود.
۱۳۰۴۹.

متشابهات قرآن از منظر اخباریان

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تأویلات قرآنی دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵ 49-76

کلیدواژه‌ها: تاثیرگذاری آرای اخباریان تاویل متشابهات مفسران عقل گرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۱۹۴
اندیشه اخباری به عنوان گرایشی از دانش های شیعی در حوزه های حدیث، اخلاق، تفسیر و ... شمرده می شود . از این رو کنکاش از تاثیر آراء آنان بر حوزه تفسیر و علوم قرآنی ضرورت دارد. پرسش اساسی تحقیق حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی، نقلی و بنیادین نگارش یافته، چگونگی کنش های آراء اخباریان بر محکمات و متشابهات قرآن و تاویل متشابهات است . دستاورد مقاله حاضر عبارت است از: اعتقاد به توامانی تشابه لفظی و معنایی در حوزه «ماهیت و گستره اِحکام و تشابه» ؛ اینکه متشابه آیه است که معنای خلاف در آن محتمل باشد و محکم نص ایست که چنین نباشد؛ ملاک اِحکام و تشابه را اشتمال بر یک وجه معنایی یا وجوه متنوع معنایی پنداشتن؛ نصوص صریح الدلاله را در زمره «محکمات» و عموم ظواهر ،مجلات ، موولات و مشترک لفظی را «متشابه» تلقی نمودن؛ اینکه «محکم»، قابلیت رجوع و تبعیت مفسران را دارد ولی در «متشابه» با عدم برخورداری از این ظرفیت ، باید توقف و دانش آن را صرفاً به معصومان(ع) واگذار نمود؛ انکار «تشابه مطلق» نسبت به معصومان(ع) و اقرار به آن نسبت به مفسران غیر معصوم؛ پذیرش ارجاع متشابهات به محکمات در غیر احکام نظری قرآن از سوی طیف اعبارت در صدد بیان دستاوردهای مقاله در قالب مرکب ناقص خبری است ، دستاورد مقاله عبارت است پذیرش ارجاع متشابهات به محکمات درغیر احکام نظریه قرآن از سوی طیف اخباریان معتدل
۱۳۰۵۰.

بررسی تطبیقی مفاهیم معنوی شازده کوچولو اثر سنت اگزوپری با آیات قرآنی و روایات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال پنجاه و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰۵ 189 - 208

کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی آیات قرآنی و روایات اسلامی مفاهیم اخلاقی سنت اگزوپری شازده کوچولو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۲۵۶
آنتوان دو سنت اگزوپری از نویسندگان نام آشنای ادبیات فرانسه در قرن بیستم است. کتاب شازده کوچولو، پرخواننده ترین اثر وی، به اکثر زبان های زنده دنیا ترجمه شده است. در ایران برای اولین بار در سال 1333 محمد قاضی این کتاب را به زبان فارسی برگرداند. با خواندن این کتاب و از خلال گفت و گوهای شازده کوچولو و خلبان، خواننده به مفاهیم و توصیه های اخلاقی همسو با تعالیم دین اسلام پی می برد. این پژوهش با تکیه بر اصول مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی و با استفاده از نظریه «تشابهات بدون ارتباطات» فرانسوا یوست، سعی دارد که ارتباط میان مفاهیم اخلاقی مطرح شده در این داستان را با معادل های آن در آیات قرآن و روایات اسلامی بررسی کند. یافته های این مقاله که با روش توصیفی-تحلیلی به دست آمده است، نشان می دهد که توصیه های اخلاقی اگزوپری در این داستان بیشتر در حوزه قواعد زندگی شخصی هر انسانی چون داشتن برنامه و هدف، صبوری، رعایت نظافت و اهمیت دوستی و... ظهور پیدا کرده است. نویسنده با بیان این مفاهیم به دنبال گشایش راهی برای نجات انسان ها و بهبود شرایط زندگی آن ها بوده است که با هدف دین اسلام کاملاً منطبق است و مشابهات آن در آیات قرآن و روایات اسلامی قابل مشاهده است.
۱۳۰۵۱.

تبیین اخلاق حرفه ای معماران در فتوّت نامه بنّایان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۳ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۹ 121-144

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای اخلاق حرفه ای معماران فتوت نامه بنایان معماری سنتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۷۴
هنر و معماری از نشانه های تمدن و فرهنگ هر جامعه است . معمارانْ در آموزش، طراحی و اجرا از نظام اخلاقی خاصی بهره می بردند . بخشی از آموزه های اخلاقی و آداب صنفی در قالب مکتوبات صنفی و فتوّت نامه های حرفه ای منعکس شده است . پرسش این مقاله این است که اصول اخلاق حرفه ای معماران در فتوّت نامه بنّایان چیست؟ از این رو، با روش توصیفی و با مراجعه به فتوّت نامه بنّایان و تحلیل محتوای این سند، در صدد تبیین و استخراج اخلاق حرفه ای معماری بوده و به دنبال بیان این مسئله است که « میراث مکتوب صنفی و آداب نامه های حِرَف و فتوّت نامه های صنفی و از جمله فتوّت نامه بنّایان، در بردارنده گونه ای اخلاق حرفه ای اسلامی ایرانی است  . در تحلیل فتوّت نامه بنّایان، می توان مبانی و اصولی چند را بازشناخت؛ ابتنا بر توحید و الگو برداری از پیشوایان دینی، استفاده از آیات و روایات به عنوان اسناد بالادستی، رعایت برخی فضایل اخلاقی، تخصص گرایی، آموزش های مکمل، مهارت های مدیریت پروژه و منابع انسانی، شناخت مشایخ حرفه، رعایت ادبِ شاگردی . نتیجه این که فتوّت نامه بنّایان، گونه ای اخلاق حرفه ای مبتنی بر اصول و مبانی اعتقادی، اخلاقی و معنوی اسلامی ایرانی ارائه می دهد .
۱۳۰۵۲.

The Quotes and Narrations Regarding Absolving Sunni Caliphs in Shiite Documents and their Validation

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۱, Issue ۱, July ۲۰۲۰ 151 - 166

کلیدواژه‌ها: Absolving Caliphs Shiite quotes Declare Caliphs absolving Ahl_al_Bayt (AS)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۸۶
Absolving is one of the most important issues in Shiite texts and documents. There are some quotes in Shiite documents that clarify absolving Sunni Caliphs, especially first and second Caliphs. That is an important issue in the relations between Muslim branches. This paper tries to evaluate different quotes about absolving Caliphs in Shiite documents. It is done by analyzing library data. The results show that such quotes contradict the verse of Quran invites to unity, especial quotes about absolving, Ahl_al_beyt’s manner, the principle of piety and secrecy, etc., and are not validatable. Some of the reasons for the weakness of such quotes are hierarchy, the unreliability of some narrators, etc., which results through document analysis. Another result of analyzing quotes' origins is the invalidity of some primary sources. However, proving such an issue doesn’t mean denying the Caliphs absolving in Shiite beliefs. Avoiding to declare Caliphs absolving is very important, also swearing and slander.
۱۳۰۵۳.

ارتباط معنایی تقوا و ریب در آیه 2 سوره بقره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۹ 171 - 194

کلیدواژه‌ها: تلائم هدایتگری قرآن هدایت پذیری ریب تقوی هدایت شک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۲ تعداد دانلود : ۲۴۴
فحص و تدقیق در مباحث علم زبان شناسی به خصوص معنی شناسی، ابعاد گوناگون یک متن را گشوده و در معنایابی و مفهوم سازی ترکیبات قرآنی، نقش محوری و اساسی را ایفا می کند. در بیان مفسران از آیات ابتدایی سوره بقره چنین فهمیده می شود که قرآن در هدایت و یا در لاریب بودن، صاحب جایگاه والایی است، اما براساس این مقال درک همنشینی ریب و تقوی در ترکیب آیه توجه عمیقی می طلبد چه اینکه چرا خداوند هدایت را به شرط تقوا، متناظر راه نداشتن شک در قرآن بیان می کند؟ روش استفاده شده در این مقال توصیفی- تحلیلی است. حاصل آنکه اخلاق و تقوای الهی شرط لازم بهره مندی از هدایت قرآن است که این عقیده با الهام از تفسیر آیه شریفه (ذلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ ) به دست آمده است. «ریب» شک ساده نیست تا از طریق آگاهی زدوده شود. انسان مریب از حقیقت امر آگاه است و راه هدایت الهی را کتمان و انکار می کند. پس آنان را باید به پرهیزگاری و ترس از خدا فراخواند. از این رو هدایت گری کتاب وحی تنها برای متقین است. وجه تازگی مقاله تفاوت نگاه آن به نسبت تفاسیر است؛ مفسران به لاریب بودن قرآن و هدایت گری آن تنها برای متقیان اشاره داشته اند، اما در نسبت تقوی و ریب سکوت کرده اند. نتیجه پژوهش این است که انسان متقی به جهت نداشتن «ریب» مشمول هدایت گری قرآن است. 
۱۳۰۵۴.

تفاوت بهشت «طایفه السابقون» با بهشت «اصحاب الیمین» بر اساس واژگان آیات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 217 - 239

کلیدواژه‌ها: بهشت همسران بهشتی وسایل و ابزار جواهرات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۴۳
در این پژوهش با بررسی واژه های قرآنی مرتبط با بهشت و ساکنانش، به رتبه بندی بهشت پرداخته شده است. نتایج نشان داد که واژه های معرّف بهشت را می توان در دو دسته با ریشه ج ن ن و با ریشه غیر ج ن ن دسته بندی نمود. واژه های دسته اول به شکل مفرد، مثنی و جمع همراه با بدون همراهی با ترکیبات وصفی یا اضافی استفاده شده است. با توجه به مقام ساکنان بهشت می توان گفت که واژه های جَنَّه و الْجَنَّه برای تشریح کلی بهشت استفاده شده است. اما واژه "جَنَّه" به همراه ترکیب وصفی یا اضافی برای بهشت طایفه "السّابِقُون" که بر بهشت های دیگر برتری دارد، استفاده شده است. همچنین درنوع نعمت ها بین بهشت هایی که با واژه های متفاوت نامگذاری شده اند تفاوت چندانی وجود ندارد. بنابراین آنچه بهشت طایفه "السّابِقُون" را نسبت به بهشت "اصحاب الیمین" برتری می بخشد ساکنانش است که به لطف تلاش در دنیا و مقرب شدن نزد خداوند قدرت درک و بهره برداری کامل از نعمت های بهشتی را یافته اند.
۱۳۰۵۵.

شخصیت شناسی راویان و مخاطبان احادیث نافی قیام های قبل از ظهور

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه موعود سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 45-70

کلیدواژه‌ها: قیام های قبل از ظهور راویان روایات نافی قیام مهدویت انقلاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۸۶
یکی از شبهات موجود در مسیر انقلاب های عصر حاضر و به طور کلی تر، قیام های قبل از ظهور، وجود روایات نافی قیام ها است. این روایات از ابعاد مختلفی، بررسی و تحلیل شده اند؛ ولی به نظر می رسد برای روشن شدن فضای صدور روایات، باید از منظر تاریخی نیز تحلیل شوند. یکی از مسائلی که در تحلیل تاریخی این روایات لازم است مدنظر قرار بگیرد شناخت روحیات، ویژگی ها و گرایش های فکری و سیاسی راویان یا مخاطبان احادیث نافی قیام است که نوشتار حاضر درصدد تبیین آن است. به نظر می رسد داشتن روحیه افراطی در مواجهه با قیام های آن زمان، تبلیغ گسترده مدعیان مهدویت و امامت، مانند نفس زکیه و تأثیرپذیرفتن برخی شیعیان، وکالت برخی راویان و اتهام به جاسوسی و همکاری با قیام های زمان، از مسائلی است که برخی راویان به آن، مبتلا بودند و امامان؟عهم؟ می کوشیدند افراد را به حد تعادل برسانند. در مقاله حاضر، منظور از روحیه انقلابی که درمورد برخی راویان به کاربرده ایم، انقلابی افراطی است. این پژوهش به بررسی و تحلیل شخصیت شناسی تعدادی از راویان نافی قیام، به روش کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی–تحلیلی می پردازد.
۱۳۰۵۶.

منظورشناسی احادیث زنانه «من لا یحضره الفقیه» بر اساس الگوی مایکل هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۵ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۸) 161 - 184

کلیدواژه‌ها: زن کتاب من لایحضره الفقیه منظورشناسی مایکل هلیدی اطلاع رسانی اکتشافی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۸۸
منظورشناسی به مطالعه منظور پاره گفتار هایی می پردازد که میان پیام رسان و پیام گیر رد و بدل می شود. بر اساس این دانش هر پاره گفتار می تواند در بافت های مختلف حامل نقش های متفاوتی باشد. مایکل هلیدی (1973م) از نظریه پردازان این عرصه، نقش های معنایی - منظوری زبان را هفت نوع معرفی نمود و بر این باور است که این هفت نقش زبانی را می توان در تمامی گونه های کاربردی زبان ردیابی کرد. در احادیث نبوی و ائمه معصوم: پاره گفتارهای متعددی درباره زن وجود دارد که نقش های زبانی آن ها، بدون درنظر گرفتن بافت کلام، باعث خدشه دار شدن وجهه اجتماعی زن می شود. در این پژوهش تلاش می شود مجموعه این احادیث - که در کتاب من لایحضره الفقیه جمع آوری شده است - از این منظر بررسی شود. نتایج نشان می دهد که از مجموع ۹۶۰ پاره گفتاری که درباره زنان در این کتاب روایت شده است، بیشترین بسامد مربوط به نقش اطلاع رسانی (%۴۱) و اکتشافی (%33) است. این آمار بیان گر آن است که ابلاغ پیام خاص مرتبط با زن (اطلاع رسانی) و یا پرسش از مسائل فقهی و شرعی (اکتشافی) درباره وی، نه تنها باعث تنزل جایگاه اجتماعی وی نیست، بلکه در بسیاری از پیام ها نقش وی را به عنوان کُنش گر در یک جامعه زبانی برجسته می سازد.
۱۳۰۵۷.

تحلیلی بر ماهیت اخلاقی و حقوقی قواعد آمره در داوری تجاری بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 127-148

کلیدواژه‌ها: ماهیت اخلاقی ماهیت حقوقی قواعد آمره داوری تجاری بین المللی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۸ تعداد دانلود : ۵۹۲
در کتب حقوق بین الملل در بحث داوری و در بخشی اجمالی و بصورت گذرا به ماهیت و چیستی قواعد آمره در داوری تجاری بین المللی پرداخته شده است و البته عمده کتب و مقالات در این خصوص در خارج از کشور تحریر و منتشر شده است. از آنجائیکه داوری، از مهمترین و رایج ترین روشهای حل و فصل اختلافات در دعاوی تجاری بین المللی است، بانجام این تحقیق می تواند به شناخت ابعاد ماهوی آن کمک کرده و در نتیجه در پاسخ به ابهامات موجود موثر باشد. و در این پژوهش ماهیت قواعد آمره در داوری تجاری بین المللی از حیث اخلاقی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفته. و محقق نتیجه می گیرد که قواعد آمره در داوری تجاری بین الملل هرچند دال بر مدول اخلاق می کند، لیکن بنا به اینکه اخلاق امری اعتباری و در نهایت انتزاعی است، نمی توان قواعد آمره در داوری تجاری بین المللی را از منظر اخلاقی به معنای قراردادی آن مورد بررسی قرار داد و به آن وجاهت بخشید زیرا نسبت میان اخلاق و منفعت در روابط بین الملل از جنس تعارض و تقابل است. و بایستی به این قواعد به عنوان ابزاری صرفا حقوقی نگریست که از قواعد نظم عمومی که اخلاق با رویکرد حقوقی آن یکی از عناصر تشکیل دهنده آن است، منبعث شده است.
۱۳۰۵۸.

اصیل بودن عقل نزد شیخ مفید(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 110 - 127

کلیدواژه‌ها: عقل طریقیت شیخ مفید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۳۱۴
تحول علمی شیخ مفید همواره مورد گفتگو و بحث های گسترده ای بوده است که موافقان و مخالفانی را به دنبال داشته است. از جمله مسائلی که موجب تشدید انتقادات علیه ایشان بویژه از سوی اخباریان بوده است، شدّت گرایش وی به «عقل» است. ما مدعی هستیم که برای رعایت انصاف در نقد، لازم است اولا بر پایه ی عبارت های منسوب به ایشان طریق یا اصیل بودن عقل نزد شیخ، روشن گردد و ثانیا دیدگاه های کلان ایشان در حوزه ی تعاملات عقل و نقل دیده شود سپس عملکرد ایشان در مقابل مبانی مورد نظر ایشان ارزیابی گردد. در این نوشته با طرح اجمالی دو نکته ی نخست سعی شده بستر و زمینه ی مناسب برای نقد منصفانه ی آثار ایشان عملکرد ایشان در نگاشته های انتقادی دیگر فراهم گردد.
۱۳۰۵۹.

ماهیت و انواع خواطر و معیار بازشناسی آنها از یکدیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم فروردین ۱۳۹۹ شماره ۲۶۸ 27-37

کلیدواژه‌ها: نفی خواطر خاطر رحمانی خاطر ملکی خاطر نفسانی خاطر شیطانی سالک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۶۶۱
ناخت خواطر و نفی آن، از اساسی ترین عناصر سلوک در عرفان اسلامی و یکی از لوازم معرفت نفس است که نتیجه آن مهار قوای واهمه و خیال و به تسخیر درآوردن قلب می باشد؛ تا اینکه هیچ خاطری بی اذن سالک بر قلب او وارد نشود و انسان به اطمینان قلبی دست پیدا کند. بدون این امر، سالک راه به جایی نمی برد و برای حضور قلب در عبادات و خصوصاً نماز، نفی خواطر ضروری است. خواطر بخشی از واردات القا شده بر قلب می باشند که بدون تعملِ شخص بر دل او وارد می شوند و به صورت خطاب ظاهر می شوند. خواطر بر حسب درجات باطنی انسان و مراتب سلوکی اش، از چهار منشأ صادر می شوند و نفس با ابزارهای مناسب، آنها را درک می کند. برای خواطر تقسیم های متعددی ذکر کرده اند، ولی اغلب تقسیم چهارگانه به «رحمانی، ملکی، نفسانی و شیطانی» کاربرد دارد و ویژگی های هریک، بیان شده است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی تحلیلی است.
۱۳۰۶۰.

بررسی تطبیقی آرامش در معنویت اسلامی و معنویت سکولار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم تیر ۱۳۹۹ شماره ۲۷۱ 69-81

کلیدواژه‌ها: آرامش دین معنویت اسلام سکولار روان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۱ تعداد دانلود : ۸۱۷
«آرامش» از نیازهای فطری و گمشده بشر امروز است؛ حالتی نفسانی همراه با آسودگی و ثبات که در آن اضطراب، نگرانی، خشم، درد و مانند آنها وجود ندارد. هدف از پژوهش، بررسی تحلیلی با رویکرد مقایسه ای از آرامش در معنویت اسلامی و معنویت های سکولار می باشد. یافته های به دست آمده نشان می دهد، معنویت های سکولار با نگاهی دنیاگرایانه، مدعی تأمین این نیاز شده و با دستورالعمل های دنیوی، انسان ها را به سوی سرابی از آرامش های دنیوی پوچ، زودگذر و سلبی که صرفاً نداشتن اضطراب است، راهنمایی می کنند که با آرامش الهی که آرامشی پایدار و ایجابی است، سنخیتی ندارد و راه کارهای بیان شده از سوی آنها یا ادعای توخالی است؛ یا تأیید ضعیف اسلام می باشد. اما دین اسلام به عنوان دینی جامع و کامل و مطابق با فطرت انسان ها، تأمین نیازهای بشری را در راستای هدف غایی یعنی قرب الهی می داند. ازاین رو، معنویت اسلامی، براساس آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیها السلام، عناصر و عوامل آرامش آفرینِ همسو با هدف غایی را مورد توجه قرار داده و به بیان آنها می پردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان