ملاک شناسی مقربان در آثار تفسیری و فلسفی صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
قرآن کریم برای گروهی از اهل ایمان، بنام مقربان، جایگاه بسیار ویژه یی قائل شده و جنات و پاداشهای اخروی آنها با نعمتهایی که به گروه مؤمنان صالح و متوسط اختصاص دارد، متفاوت است. پژوهش درباره اینکه مقربان چه ویژگیهایی دارند که آنان را از سایر اهل ایمان و دیگر سعادتمندان بویژه اصحاب میمنت و ابرار متمایز میسازد، لازم و ضروری است. خصایلی چون معرفت و کمالات علمی، اعمال صالح و عبادات، تقوا و ارزشهای اخلاقی، خدمات اجتماعی و خیرخواهانه در شخصیت مقربان قابل مشاهده است. مطابق مبانی صدرایی، انسان با ادراک حقایق و عدالت اخلاقی، از حیث قوای نظری و عملی به کمال میرسد و در نتیجه این کمال، به لذات حقیقی و انسانی دست می یابد. ملاصدرا برای شناسایی مقربان از سایر مؤمنان، به ملاکهای مختلفی اشاره کرده است؛ از جمله: کمال از حیث علمی و نزاهت اخلاقی، شهود ملکوت و عظمت خدا، استغراق در محبت الهی و برخورداری از عرفان و زهد حقیقی. در عین حال، دیدگاه صدرالمتألهین درباره برخی پرسشها و مباحث مربوط به مقربان، گاهی مبهم است و گاهی درباره آن سکوت اختیار کرده است. نوشتار حاضر با رویکردی انتقادی به تحلیل دیدگاههای ملاصدرا در اینباره پرداخته است.