درخت حوزه‌های تخصصی

‎ این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی درمان راه حل به شیوه گروهی بر کاهش تعارضات والد- فرزندی (مادر و دختر) ‏در نوجوانان انجام گرفته است. در این پژوهش، به دنبال این سوال هستیم که آیا درمان راه حل مدار تعارضات والد- ‏فرزندی را در دختران کاهش می دهد؟ رویکرد مورد نظر در این پژوهش که آشکارا زیر چتر پسامدرنیسم قرار می گیرد، ‏درمان راه حل مدار است که توسط استیو دشازر طراحی شده و یکی از دیدگاه های مشاوره کوتاه مدت است که به ‏دلیل دارا بودن دیدگاه خوشبینانه و امیدبخش نسبت به مشکلات می تواند کمک های مفیدی را به مراجعان ارایه ‏دهد. در این روش، درمان از صحبت درباره مشکل به صحبت در خصوص راه حل ها تغییر جهت پیدا می کند و اعتقاد بر ‏این است که زبان آفریننده است. همان طوری که مشکل مراجع از طریق زبان مطرح می گردد، می تواند از همین ‏طریق نیز، درمان شود. رویکرد حاضر با تمرکز بر توانمندی های مراجعان و ضمن تاکید بر زمان حال، به افراد کمک می ‏کند راه حل هایی برای مشکلات خود بیابند. در این دیدگاه بر مسایل قابل تغییر و برداشتن گام های کوچک برای حل ‏مشکل تاکید می شود. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان دختر مقطع متوسطه منطقه ‏‎13‎‏ شهر تهران در سال ‏تحصیلی ‏‎1386-1387‎‏ بودند. نمونه مورد پژوهش ‏‎24‎‏ نفر بودند که به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار داده ‏شدند و اعضای گروه آزمایش در هشت جلسه درمان راه حل مدار به شیوه گروهی شرکت نمودند. در این پژوهش از ‏آزمون تحلیل کوواریانس جهت آزمون اختلاف میانگین های گروه ها استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که درمان ‏راه حل مدار بر کاهش تعارضات والد- فرزندی در نوجوانان دختر موثر است.‏ ‎

در پژوهش حاضر، به بررسی رابطه «خود ناهمخوانی» و «بهزیستی» در بین مبتلایان به هراس اجتماعی پرداخته شد. پژوهش ها نشان داد که مبتلایان به هراس اجتماعی از بهزیستی پایین تری برخوردارند. همین طور، «خود ناهمخوانی» با هراس اجتماعی رابطه مستقیم و با بهزیستی رابطه منفی دارد. لذا این سوال مطرح است که کدام یک از انواع «خودناهمخوانی» تاثیر بیشتری بر بهزیستی مبتلایان داشته و آیا «خود ناهمخوانی» مستقیما باعش کاهش بهزیستی مبتلایان به هراس اجتماعی می شود یا از طریق افزایش هراس اجتماعی کاهش بیشتر بهزیستی را به دنبال دارد. برای اجرای این طرح، تعداد 250 نفر از دانشجویان مبتلا به هراس اجتماعی به تصادف انتخاب شدند که همزمان به پرسشنامه های بهزیستی و «خود ناهمخوانی» پاسخ دادند. نتایج نشان داد که خود ناهمخوانی «واقعی ناخواسته» و «واقعی/بایدی» به ترتیب تاثیر بیشتری بر بهزیستی دارند. همچنین اثر مستقیم «خود ناهمخوانی» بر بهزیستی بیش از اثر غیر مستقیم آن است. این یافته می تواند برای درمان هراس اجتماعی و ارتقا سطح بهزیستی مبتلایان دستاورد مهمی به شمار آید.

"هدف این پژوهش شناسایی گونه‌های مختلف کمال‌گرایی دانش‌آموزان مقطع راهنمایی شهرستان خرمشهر و مقایسه اضطراب ریاضی دانش‌آموزان بر مبنای گونه کمال‌گرایی آنها بود. به این منظور نمونه‌ای به حجم 232 دانش‌آموز (120 پسر و 112 دختر) به‌صورت خوشه‌ای چند مرحله‌ای از مدارس دخترانه و پسرانه شهرستان خرمشهر در سال تحصیلی 87 ـ 1386 انتخاب شد. برای سنجش کمال‌گرایی و اضطراب ریاضی دانش‌آموزان به ترتیب از مقیاس کمال‌گرایی چند بعدی فراست و مقیاس اضطراب ریاضی فنما ـ شرمن استفاده شده است. ملاک اطلاع بیزی (BIC) نشان داد که با مقیاس کمال‌گرایی چند بعدی فراست دانش‌آموزان را می‌توان به سه گروه تفکیک کرد. با استفاده از تجزیه و تحلیل خوشه‌ای دانش‌آموزان به سه گروه کمال‌گرای بهنجار، کمال‌گرای نابهنجار و ناکمال‌گرا رده‌بندی شدند. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد که اضطراب ریاضی بین انواع گونه‌های کمال‌گرایی اختلاف معنادار دارد (05/0P<). با استفاده از آزمون تعقیبی شفه مشخص شد که دانش‌آموزان کمال‌گرای بهنجار، اضطراب ریاضی کمتری در مقایسه با دانش‌آموزان کمال‌گرای نابهنجار و ناکمال‌گرا دارند (05/0 P<). "

امروزه، بررسى پى آمدهاى دین دارى بر بهداشت روانى، از بحث هاى کاربردى و پرطرفدار در میان پژوهشگران و عموم مردم به شمار مى رود. گرچه مؤلفه هاى گوناگون دین دارى، پیوند تنگاتنگى با یکدیگر دارند، مى توان آنها را در دو مقوله اساسى «باورها» و «رفتارها» جاى داد و جداگانه به بررسى هر کدام پرداخت. در اینجا، تنها به نقش رفتارهاى دینى در سلامت روانى مى پردازیم. در نگاه نخست، خود رفتارهاى دینى را نیز مى توان در دو دسته رفتارهاى عبادى و رفتارهاى اخلاقى قرار داد. رفتار عبادى معمولاً در زمینه ارتباط با خداوند (یا اولیاى او) انجام مى گیرد و رفتار اخلاقى به منظور برقرارى رابطه با دیگران است. در این مقاله، به نقش رفتارهاى عبادى در بهداشت روانى مى پردازیم و در شماره آینده، نقش رفتارهاى اخلاقى را مى کاویم. رفتار عبادى، انواع گوناگونى مانند نماز، روزه، حج، زیارت، اعتکاف و دعا را شامل مى شود. این عبادت ها، پى آمدهاى مشترک و نیز ویژه اى دارند که از میان پى آمدهاى مشترک آنها، به این موارد پرداخته ایم: آرامش روانى، بالا بردن ظرفیت روانى، ارضاى نیاز به پرستش، انسجام شخصیتى، پاک سازى درون، به دست آوردن فضیلت هاى اخلاقى، تقویت اراده، زمینه سازى براى بازگشت به خود، حمایت اجتماعى و به دست آوردن تجربه هاى دینى و عرفانی.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان افسردگی، هیجان خواهی، پرخاشگری، سبک های دلبستگی و تحصیلات والدین به عنوان پیش بین های وابستگی به مواد مخدر در نوجوانان پسر شهر اهواز است. افراد مورد مطالعه تحقیق شامل 112 نوجوان معتاد و 112 نوجوان غیرمعتاد بودند. در این پژوهش، برای انتخاب نمونه معتاد از نمونه در دسترس و برای انتخاب نمونه غیرمعتاد از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای استفاده شد. ابزار مورد استفاده در این تحقیق عبارت بودند از: پرسش نامه افسردگی بک، مقیاس هیجان خواهی زاکرمن، پرسش نامه پرخاشگری اهواز و پرسش نامه دلبستگی به والدین و همسال. برای تحلیل داده ها، علاوه بر روش آمار توصیفی، روش تحلیل ممیز به کار بسته شد. نتایج به دست آمده همه فرضیه های این پژوهش را تایید کرد و نشان داد که وابستگی به مواد مخدر در نوجوانان را می توان بر اساس متغیرهای افسردگی، هیجان خواهی، پرخاشگری، سبک های دلبستگی و تحصیلات والدین پیش بینی نمود. نتایج به دست آمده و مدل ارایه شده توسط این پژوهش به تفضیل مورد بحث قرار گرفته است.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اعتبار، پایایی و هنجاریابی مقیاس هیجان خواهی زاکرمن با تغییرات بسته به فرهنگ بر روی دانشجویان فنی دانشگاه های تهران است. به این منظور در یک بررسی 668 نفر (332 دختر و336 پسر) از 5 دانشگاه فنی و مهندسی (تهران، صنعتی شریف، خواجه نصیر، امیر کبیر و علم و صنعت) به روش تصادفی در پژوهش مشارکت کردند. یافته های این پژوهش در درجه نخست حاکی از آن است که مقیاس هیجان خواهی زاکرمن بسته به فرهنگ را می توان به عنوان یک مقیاس ساده و معتبر و روا به منظور سنجش میزان هیجان خواهی به کار برد . از طرفی، مقیاس هیجان خواهی زاکرمن از اعتبار و پایایی کافی برخوردار و از یک عامل کلی اشباع است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس به ترتیب دارای شش عامل هیجان خواهی، تجربه طلبی، ماجراجویی، ملال پذیری، تنوع طلبی و گریز از بازداری است. به علاوه، بین میزان هیجان خواهی دختران و پسران تفاوت اساسی وجود ندارد و میزان هیجان خواهی افراد با بالا رفتن سن آن ها کاهش می یابد. در این پژوهش به منظور بیان نتایج آزمون هیجان خواهی بسته به فرهنگ زاکرمن، مجموعه ای استاندارد که معنای آن از یک آزمون به آزمون دیگر و از یک سطح به سطح دیگر یکسان باشد، نمره های خام به نمره های استاندارد تبدیل شد. جهت انجام این کار، نرم درصدی محاسبه، سپس با یک انتقال خطی به نمرات T تبدیل شد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اعتبار و پایایی مقیاس های افسردگی، اضطراب و استرس (DASS) در جمعیت عمومی جامعه بوده است. نسخه اصلی DASS دارای 42 عبارت بوده، هریک از مقیاس های سه گانه افسردگی، اضطراب و استرس از 14 عبارت تشکیل شده است. در پژوهش حاضر 420 آزمودنی بزرگسال، مقیاس های افسردگی، اضطراب و استرس (DASS) را به همراه پرسشنامه افسردگی بک و پرسشنامه چهار سامانه ای اضطراب تکمیل کردند. نتایج تحلیل عامل اکتشافی نشان داد در حالی که 14 عبارت متعلق به استرس برروی یک عامل قرار می گیرد (عامل استرس)، 2 عبارت از عبارات متعلق به مقیاس افسردگی و 2 عبارت از عبارات متعلق به مقیاس اضطراب بر روی هر سه عامل افسردگی، اضطراب و استرس دارای بارهای عاملی بالایی هستند. پس از حذف این 4 عبارت، نتایج تحلیل عامل اکتشافی ساختار سه عاملی (DASS) را تایید کرد. در این مطالعه، پایایی مقیاس های DASS از طریق بررسی ضرایب همسانی درونی و ضرایب بازآزمایی تایید شد. به علاوه، اعتبار سازه دو مقیاس افسردگی و اضطراب با استفاده از روش محاسبه همبستگی بین نمره های دو مقیاس مذکور با نمره های آزمودنی ها در مقیاس های افسردگی بک و پرسشنامه چهارسامانه ای اضطراب مورد تایید قرار گرفت. اعتبار همزمان مقیاس های افسردگی، اضطراب و استرس از طریق مقایسه نمره های یک نمونه فرعی برگرفته شده از جمعیت عمومی جامعه (315 نفر) با گروه همتایی از بیماران مبتلا به اختلالات روان شناختی (130 نفر) مورد تایید قرار گرفت. براساس نتایج این پژوهش می توان گفت مقیاس های افسردگی، اضطراب و استرس دارای شرایط لازم برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی و موقعیت های بالینی با افراد ایرانی است.

"چکیده: این پژوهش درصدد پاسخگویی به دو سؤال عمده می‌باشد که عبارت است از: 1. آیا رویکرد رفتارگرایی در روان‌شناسی، نماز را می‌تواند همانند سایر رفتارهای انسان تبیین کند؟ 2. آیا تبیین نماز براساس رویکرد رفتارگرایی منطبق با آیات قرآن و روایات ائمه(ع) است؟ روش پژوهش کتابخانه‌ای و آرشیوی است، این مقاله گامی در جهت گسترش و تعمیم رویکرد رفتارگرایی در رابطه با موضوعات دینی (در موضوع نماز) است. هدف مقاله تبیین روان‌شناختی چرایی و چگونگی رفتار نمازآموزی است. این پژوهش گامی جهت تجربی کردن مباحث روان‌شناسی اسلامی است. در این مقاله اصول و مبانی دو رویکرد اصلی و مهم رفتارگرایی یعنی شرطی‌سازی‌های کلاسیک و عاملی به‌طور خلاصه بیان و در ادامه، آیات و روایات ائمه(ع) که به نوعی مؤید این اصول است مطرح شده است و درنهایت، با تعریف و تأیید این نکته که نماز همانند سایر رفتارها قابلیت تبیین براساس اصول رفتارگرایی را دارد و آیات و روایات ائمه نیز مؤید این مسئله است، به دو پرسش فوق پاسخ داده و نتیجه گرفته است که نماز مانند سایر رفتارها تابع همان اصول رفتارگرایی است و این مسئله منطبق با آیات قرآن و روایات اسلامی است. در خاتمه اشاره می‌شود که رفتارگرایی به عنوان یک مکتب، جامعیت روان‌شناختی ندارد و مانند بقیة مکاتب روان‌شناسی، فقط به بعضی از ابعاد انسان می‌پردازد."

هدف از این پژوهش ساخت و اعتباریابی آزمون تشخیصی حساب نارسایی برای دانش آموزان پایه پنجم دبستان شهر اصفهان بود. نمونه مورد نظر در این پژوهش 300 نفر از دانش آموزان پایه پنجم دبستان (152 پسر و 148 دختر) بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از نواحی پنج گانه آموزشی شهر اصفهان در سال تحصیلی 85-86 انتخاب شدند. در این پژوهش، کتاب ریاضی پایه پنجم دبستان تحلیل محتوا شد. ضریب کریپندورف مبنی بر توافق تحلیل محتوا 0.84 محاسبه شد. بر اساس مقوله های استخراج شده و هدف های رفتاری هر مقوله و با توجه به نظریه شناختی بلوم و حجم هر مقوله در کتاب درسی ریاضی 150 سوال طرح و به صورت مقدماتی اجرا گردید. سپس فرم نهایی اجرا و پارامترهای سوالات آزمون بر اساس نظریه کلاسیک آزمون و نظریه سوال-پاسخ محاسبه گردید. نتایج نشان داد که این آزمون دارای روایی مطلوب و نیز پایایی مناسب =0.92) و ضریب بازآزمایی (0.94= بوده و حساسیت و دقت این آزمون به ترتیب 99 و 96 درصد به دست آمد. پارامتر تشخیصی a (g) و دشواری b (g) بر اساس نظریه سوال-پاسخ نیز نشان داد که همه سوالات دارای قدرت تشخیص مناسب (بالای (0.5 و دشواری مطلوب بوده و با مدل 2 پارامتری برازش کامل دارند (P>0.05). منحنی تابع آگاهی آزمون نیز نشان داد که مناسب ترین کاربرد این آزمون در سطوح توانایی ریاضی -0.2 (?) تا +2 است.

به منظور بررسی رابطه ی خلاقیت و سلامت روان و همچنین تعیین این مطلب که هر یک از عناصر خلاقیت(ابتکار، بسط، انعطاف پذیری و سیالی) تا چه حد می توانند ملاک های سلامت روان را پیش بینی کنند،248 دانشجوی دختر و پسر به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند و از نظر میزان خلاقیت و ملاک های سلامت روانی به ترتیب توسط آزمون خلاقیت و مقیاس های اضطراب و افسردگی، حرمت خود و تنیدگی ادراک شده، مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی نشان دادند که خلاقیت با سلامت روان رابطه ی معنادار دارد؛ به عبارت دیگر افرادی که سطح خلاقیت بالاتری داشتند، اضطراب، افسردگی و تنیدگی کمتری را تجربه می کردند و در ضمن، ارزش بیشتری برای خود قائل بودند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که تنها، متغیر ابتکار، توان پیش بینی نمرات افسردگی و تنیدگی ادراک شده را داشت. علاوه بر آن، نتیجه ی تحلیل واریانس نمره های خلاقیت آزمودنی های دانشکده های مختلف، بیانگر این مطلب بود که دانشجویان رشته ی هنر نسبت به دانشجویان رشته ی ادبیات و علوم انسانی به طور معنادار، خلاق تربودند.