درخت حوزه‌های تخصصی

جهانی شدن به عنوان فرایند تحول نسبتاً عمیق و با دامنة گسترده ، تقریباً همة ساخت های زندگی بشر به خصوص فرهنگ های ملی را که پایة تمدن و هویّت ملت هاست در معرض تغییر و تحول و در بیشتر مواقع مورد تضعیف قرار می دهد. این مقاله در پی تبیین مفهوم همزیستی فرهنگی در بین جوامع چندفرهنگی، قومی است و همچنین در پی پاسخ به این سؤال است: جامعه ای که شاهد حضور فرهنگ ها و قومیت های مختلف است و با توجه به فرایند گریزناپذیر جهانی شدن، فرهنگ های گوناگون چگونه می توانند در کنار یکدیگر به حیات خود ادامه دهند؟ در این مقاله سعی شده با روش اسنادی و تکیه بر منابع مکتوب و رهیافت تحلیلی در حوزة فرهنگ، به بازاندیشی در مفهوم همزیستی فرهنگی پرداخته شود. برای تحلیل این موضوع دیدگاه تلفیقی میان نظریه های جامعه شناسان کلاسیک و معاصر و حوزة پست مدرن بررسی شده است. همچنین در این زمینه دیدگاه اندیشمندانی چون هاروی، فیدرستون و فوکویاما تحت واکاوی قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که در فرایند همزیستی فرهنگی در جوامع چندفرهنگی، وجود تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جوامع، ذاتی است اما اگر این تغییرات و دگرگونی ها هماهنگ با هویّت ملی و حفظ عناصر فرهنگ های قومی باشد، نه تنها می تواند به پویایی فرهنگی کمک کند بلکه می تواند عاملی برای افزایش همزیستی و انسجام ملی در جوامع چندفرهنگی باشد.

این مطالعه با هدف تحلیل روند تغییرات در تعاملات، سبکهای حل تعارض و کیفیت زناشویی بر اساس سن ازدواج و طول مدت ازدواج زنان و مردان متأهل شهر قزوین صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی و تحلیل روند است. روش نمونه گیری، داوطلبانه است و 302 نفر (151 زن و 151 مرد)، از پنج نقطه شهر قزوین انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه سبکهای حل تعارض کردک (CRSI)، مقیاس کیفیت زناشویی فرم بازنگری شده (RDAS) و مقیاس تعامل رابطه انجمن تگزاس (TTRIS) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحلیل روند نشان داد که روند خطی معناداری بین زنان و مردان متأهل از حیث طول مدت ازدواج در متغیرهای ابعاد تعامل (بجز بعد نظریات سازنده ایگو در گروه 5-1 سال)، سبکهای حل تعارض و کیفیت زناشویی مشاهده نشد. نتایج هم چنین نشان داد روند خطی معناداری بین گروه با سن ازدواج 19- 12 سال با دیگر گروه های ازدواج کرده بین سنین 30-20 و 40-30 سال در عوامل سبکهای حل تعارض و روند غیرخطی معناداری در ابعاد تعاملات زناشویی مشاهده می شود. شیوه تعاملات و حل تعارضات بین زوجین به عنوان عوامل پیش بین و مؤثر بر کیفیت زناشویی در گذر زمان دستخوش تغییرات و تحولات می شود و افرادی که در سنین مختلف به ازدواج اقدام می کنند از چنین تحولات و تغییراتی در متغیرهای مربوط به کیفیت زناشویی برکنار نیستند. توجه به چنین تحولاتی می تواند آمادگی لازم را برای رویارویی با وضعیت جدید در زوجین فراهم سازد.

در این مقاله چگونگی پیوند بین اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی بررسی و تحلیل شده است. هدف این بررسی بیان خاستگاه فکری و نظری این دو مفهوم به منزله مفاهیم کلیدی و نرم ادبیات علوم اجتماعی از حیث نظری و نیز چگونگی سنجش عملی آنها و در نهایت آزمون تجربی ارتباط بین آن دو در حوزه مورد مطالعه است. در آغاز با بیان سرچشمه های فکری این دو مفهوم جایگاه آنها در اندیشه برخی از نظریه پردازان علوم اجتماعی مشخص شده است. سپس ابعاد نظری اعتماد و مشارکت اجتماعی در ادبیات جامعه شناسی کاوش شده است که اغلب گواهی بر وجود نوعی رابطه متعامل بین این دو مفهوم است. با بیان مؤلفه های مربوط به اعتماد در دو سطح اعتماد بین افراد و اعتماد به نهادها و سازمان ها و نیز تعیین اجزای مربوط به مشارکت اجتماعی تعریف عملی و آزمون تجربی آنها امکان پذیر و در نهایت با جمع آوری داده های لازم از حوزه مورد مطالعه ارتباط بین آن دو اندازه گیری شده است. استنباط آماری از داده ها نشان دهنده وجود نوعی همبستگی معنادار، در سطح اطمینان 99 درصد، بین دو متغیر اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی است

این مقاله در چارچوب ره یافت جامعه شناسی تاریخی و به کمک مبانی نظری جامعه شناسی شناخت مانهایم درصدد شناسایی مبانی اجتماعی و فکری و نیز تحلیل کنش سیاسی شخصیت سید حسن تقی زاده در قامت یک روشن فکر و کنشگر سیاسی دوران مشروطیت است. ویژگی هایی مانند موقعیتمندی و عدم استقلال اندیشه از بستر اجتماعی (مؤلفه های این بستر نزد مانهایم گوناگون و گسترده است)، تاریخمندی اندیشه و تا حدی توجه به ذهنیت فرد نزد جامعه شناسی مانهایم عناصر نظری مناسبی بود که در بازشناسی اندیشة سیاسی تقی زاده و شناسایی فرایند تبدیل وی به یک کنشگر فعال سیاسی به کار گرفته شد. به علاوه، در این مقاله برای شناسایی ارتباط و نوع کنش با بنیان های اجتماعی و فکری تقی زاده، از مفهوم کنش و اجزای آن استفاده شده است. براساس این به چگونگی و تا حدی به چرایی رابطه بین بنیان های اندیشه و کنش سیاسی تقی زاده پاسخ می دهد و نتیجه می گیرد که جایگاه خانوادگی، رتبه اجتماعی و محیط زندگی تقی زاده از یک سو و علوم تجربی و انسانی غربی به ویژه تکامل گرایی و نیز معرفت پیشین (آموزه های اسلامی) وی، مبانی بنیادی تجددخواهی تقی زاده را تشکیل می دهند. با این مبانی جای شگفتی نیست که تقی زاده در اندیشه و کنش سیاسی آمیخته ای از اسلام، لیبرالیسم و سوسیالیسم را به نمایش می گذارد. این تحقیق با شیوة تحلیل کیفی به روش تاریخی و به کار گیری داده های متون تاریخی با تکیه به روش اِسناد و انتساب مانهایم انجام شده است.

"مقاله حاضر، برگرفته از پژوهشی است که با حمایت سازمان منطقه آزاد کیش و با استفاده از روش پیمایشی، به بررسی کاربرد ابزارهای نوین ارتباطی در حوزه تبلیغات گردشگری، در منطقه آزاد کیش می‌پردازد. در این پژوهش، میزان آشنایی کارشناسان تبلیغات منطقه آزاد کیش با سه ابزار نوین ارتباطی «اینترنت»، «پیام کوتاه» و «بیلبورد دیجیتال» و همچنین میزان استفاده از این ابزارها در این منطقه، از سال 1382 تا 1387 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که میزان استفاده کارشناسان تبلیغات منطقه آزاد کیش از ابزارهای نوین ارتباطی در تبلیغات گردشگری، وابسته به متغیر «میزان آشنایی» این افراد با این ابزارهاست. همچنین «میزان آشنایی» خود نیز معلول متغیرهایی چون «آشنایی با زبان انگلیسی» و «سطح تحصیلات» افراد است. در کل، میزان آشنایی جامعه ‌آماری با ابزارهای نوین ارتباطی و میزان استفاده افراد از این ابزارها در حد متوسط قرار دارد. این در حالی است که امروزه، رشد سریع فنّاوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، دستیابی به بازارهای جدیدی را در زمینه گردشگری فراهم آورده است و اگر ابزارهای نوین ارتباطی در حوزه تبلیغات، با توجه به نقش و کارکرد خاص خود، با آگاهی کامل و به درستی به کار گرفته شوند، می‌توانند نقش مهمی در توسعه این صنعت درآمدزا ایفا کنند. " "ابزارهای نوین ارتباطی، بیلبوردهای دیجیتالی، پست الکترونیک، پیام کوتاه، گردشگری الکترونیکی "

"محدودیت ها و دشوارى هاى انتشار روزنامه در ایران باعث شده است تا نشریات براى بقا، به سیاستمداران و صاحبان ثروت متکى باشند و این افراد و نهادها نیز در قبال کمک به مطبوعات، حمایت هاى ویژه اى را از روزنامه ها طلب کنند. اگر مدیران روزنامه ها به انجام این حمایت ها تن دهند، استقلال و اخلاق حرفه اى روزنامه نگارى را زیر پا گذاشته اند و اگر بر استقلال و اخلاق حرفه اى روزنامه نگارى اصرار ورزند، با موانع گوناگون اقتصادى و سیاسى در نشر روبه رو مى شوند. در عمل، عوامل برون سازمانى و درون سازمانى روزنامه نگارى ایران، مدیران مسوول را وادار مى کند براى رشد نشریه خود، به برخى شیوه هاى غیرحرفه اى دست بزنند. این پژوهش، در پى آگاهى از وجود مؤلفه هاى مدیریت غیرحرفه اى مدیران روزنامه ها در این مواجهه است. براى یافتن جنبه هاى غیرحرفه اى مدیریت روزنامه هاى سراسرى و عمومى در تهران، از روش تحقیق پیمایش براى دو نمونه آمارى اعضاى تحریریه روزنامه ها و نمونه آمارى استادان و صاحب نظران روزنامه نگارى استفاده شده است. براى سنجش میزان حرفه اى بودن مدیریت روزنامه ها، شاخصى از ترکیب مؤلفه هاى اخلاقى، حرفه اى، اقتصادى و مدیریتى مطبوعات، محاسبه و شاخص توصیف شده توسط اعضاى تحریریه روزنامه ها با شاخص معیار صاحب نظران روزنامه نگارى، مقایسه شده است. در انتها نیز فرضیه تحقیق به اثبات رسیده و مشخص شده است که شیوه هاى مدیریت روزنامه هاى سراسرى و عمومى تهران، غیر حرفه اى است. "

هدف این تحقیق پاسخ گویی به این سؤال است که دانشجویان تا چه میزان از حقوق شهروندی خود و دیگر اعضای جامعه، آگاهی دارند. هدف دیگر تحقیق بررسی وضع موجود رعایت حقوق شهروندی و بررسی نگرش دانشجویان نسبت به حقوق شهروندی است که در این راستا، شش فرضیه طراحی گردید.چارچوب نظری تحقیق بر مبنای نظریات پتمن، تی. اچ. مارشال، برایان. اِس. ترنر و کارل کوهن استوار است. روش تحقیق پیمایشی و تکنیک جمع­آوری اطلاعات پرسش نامه است. جامعة آماری شامل کلیة دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای دانشکدة فنی و مهندسی و دانشکدة علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران است.یافته های تحقیق نشان داد که متغیرهای مستقل، میزان تحصیلات و رشتة تحصیلی هم بر متغیر وابستة آگاهی از حقوق شهروندی و هم بر متغیر وابستة نگرش نسبت به حقوق شهروندی دانشجویان تأثیر داشته و هرچه میزان تحصیلات بالاتر باشد، آگاهی بیشتر و نگرش به حقوق شهروندی بهتر می­شود. بین متغیر مستقل محل تولد و سکونت و میزان آگاهی دانشجویان از حقوق شهروندی رابطة معناداری وجود دارد یعنی بین کسانی که از ابتدا در تهران متولد شده و زندگی می کنند، با افرادی که در شهرهای کوچک به دنیا آمده و برای ادامة تحصیل به تهران آمده اند در میزان آگاهی از حقوق شهروندی تفاوت وجود دارد.بین متغیرهای مستقل جنسیت و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی دانشجویان و متغیر وابستة آگاهی از حقوق شهروندی و نیز متغیر وابستة نگرش نسبت به حقوق شهروندی رابطة ضعیفی وجود دارد.

هدف اصلی این مقاله، بسط چارچوب مفهومی فرهنگ هواداری و نشریات هواداری، به هواداری فوتبال و تحلیل وبلاگ های هواداران تیم فوتبال استقلال تهران بر اساس فرصت ها و چالش هایی که فضای مجازی در اختیار کاربران/ هواداران این باشگاه قرار می دهد، بوده است. به عبارت دیگر، مقاله در پی پاسخ به این مسئله است که هواداران فوتبال در ایران تا چه میزان توانسته اند از امکانات این فضای نمادین و مفهومی برای برساختن «هویت هواداری مجازی» مبتنی بر تعامل و ارتباط استفاده کنند. به همین منظور، برای مطالعه بازنمایی فرهنگ هواداری فوتبال در فضای مجازی، با تکیه بر مفاهیم «تمایزبخشی و تبعیض»، «تولیدگری و مشارکت»، «انباشت سرمایه» و نیز خصیصه های فضای سایبر، نمونه ای از وبلاگ های هواداران تیم استقلال تهران تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد در بیشتر وبلاگ های هواداری، نوید و وعده شکل گیری جماعتی از هواداران مبتنی بر تعاملات گسترده و معنادار محقق نشده است؛ بنابراین، وبلاگ های هواداری، بیشتر نوعی مجله هواداری منفرد هستند تا فضای تعاملی عام» مبتنی بر خصیصه های فضای مجازی. بر اساس این یافته ها، می توان استباط کرد که هواداری فوتبال در ایران هنوز تا حد زیادی وابسته به رسانه جمعی تلویزیون است.

ربط از جمله مفاهیم بنیانی در ذخیره و بازیابی اطلاعات است که درباره آن بحث‌های گوناگونی صورت گرفته و مدل‌ها و نظریه‌هایی نیز در این زمینه ارائه شده است . آنچه بیش از همه درباره پدیده ربط مورد اختلاف است چگونگی داوری ربط است . با توجه به مطالعاتی که تاکنون درباره این گونه داوری صورت گرفته ، در نوشته حاضر ، از زنجیره‌ای سخن رفته است که داوری در هر یک از حلقه‌های آن اجتناب ناپذیر است ؛ و به همین دلیل ، مسئله داوری ربط را با دشواری روبه‌رو می‌سازد . ...

این مقاله تحول در علم را به لحاظ فرهنگی از علم دانشگاهی تا پسادانشگاهی با روش مطالعه اسنادی و استدلال تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد. هدف از این بررسی تعیین سمت وسوی تحول فرهنگی علم و مقایسه آن با تحول فرهنگی جامعه می باشد. تولید علم محصور در دانشگاه ها با ارزش های جامعه ارتباط کمی دارد و هنجارهایی از نوع معرفت شناختی از درون نظام علمی، رفتار عالمان را کنترل می کند؛ اما در علم پسادانشگاهی رابطه علم با جامعه تا جایی پیش می رود که همگام با بازار و حکومت عمل می کند و علم در بستر اجتماعی تولید شده و هنجارهایی از بیرون نظام علمی رفتار عالمان را کنترل می کند. از آنجا که علم در جهت رفع نیازهای بازار و صنعت کاربرد پیدا می کند، به تبع آن فرهنگ علم نیز تغییر می کند. نتیجه اینکه برخلاف تحول فرهنگی جامعه که از مادی گرایی به سمت فرامادی گرایی پیش می رود، فرهنگ علم به سمت مادی گرایی پیش خواهد رفت.

خوانش دانش­آموزان دختر از کدهای اخلاقی مربوط به پوشش در مدارس یا کدهای پوشش مدرسه­ای، موضوع اصلی این تجقیق است. دو الگوی نظری استوارت هال و پی­یر بوردیو مبنای نظری این تحقیق­اند. مدل هال به ما کمک می­کند تا اول، کدها و ارزش­های جاری مدرسه­ای درباره پوشش را بررسی کنیم. دوم، با تکیه بر این مدل، مقبولیت این کدها در نزد دانش­آموزان را از رهگذر مطالعه خوانش آن­ها از این کدها مورد بررسی و سنجش قرار دهیم. اما، مدل هال قادر نیست درکی از چرایی خوانش­های متنوع ارائه کند. خوانش امری اجتماعی است که متغیرهای اجتماعی آن را تعیین می­کند. نظریه بوردیو ابزار نظری مناسبی برای توضیح این خوانش­هاست. تکیه بر مفهوم سرمایه فرهنگی بوردیو و نقش آن در تعیین «دسترسی گفتمانی» راهگشاست. فرض اولیه ما این بود که بسته به میزان انواع سرمایه­های دانش­آموزان خوانش ­آن­ها از کدها هم متفاوت است. با تکیه بر مصاحبه­های فردی عمیق، در شش مدرسه دخترانه از سه منطقه 1، 6 و 12 تهران در مقطع دبیرستان، داده­های لازم گردآوری و با تکیه بر روش تحلیل تماتیک تجزیه و بررسی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، خوانش مجادله­ای (مذاکره­ای) در میان دانش­آموزان مسلط است. دو سویه از چنین خوانشی وجود دارد: دسته­ای از دانش­آموزان کلیت قوانین پوشش و آرایش موجود در مدارس را نمی­پسندند، باوجود این، برای سرکردن اوضاع و اتمام دوره با آن کنار می­آیند. هر چند این دسته از دانش­آموزان مشارکتی جدی در امور مدرسه ندارند. دسته دوم خوانش مجادله­ای از آنِ دانش­آموزانی است که کلیت قوانین در مدرسه را می­پذیرند اما در شیوه اجرا مخالف­اند. آن­ها فضای مدرسه را به دلیل اصرار بر اجرای سخت­گیرانه و بدون انعطاف قوانین، ملال­آور ارزیابی می­کنند.

تعلیم و تربیت و معضلات و مشکلات مربوط به آن یکی از بحثانگیزترین مسائل در جوامع مختلف بوده و هست. دلایل این اهمیت را نیز میتوان به نکاتی چون لزوم تعلیم و تربیت صحیح نسل آتی، حساسیت و شکنندگی کودکان، نوجوانان و جوانان در تعامل مسائل مختلف دانست. دانش آموزان مهمترین و حساسترین عناصر در نظام آموزشوپرورش و سرمایههای ملی این مرزوبوم به شمار میآیند. مدرسه نیز بهعنوان یکی از مهمترین نهادهای رسمی و آموزشی کشور که همه کودکان با رسیدن به سن تحصیل وارد آن میشوند موظف است تا با تمهیدات لازم و مفید، با بالا بردن سطح دانش و آگاهی دانش آموزان، آنها را در برابر رفتارهای پرخطر و ناسالم اجتماعی محفوظ و مصون نگاه دارد. آموزش مهارتهای زندگی میتواند گام بسیار مهمی در جهت کاهش آسیبهای اجتماعی باشد. اگر امروزه در جهت پیشگیری، کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی اقدامات لازم را انجام ندهیم بیشک سرمایههای مادی، معنوی، انسانی و اجتماعی ارزشمندی را که همان فرزندانمان هستند از دست خواهیم داد. در این مقاله به نحوه آموزش مهارتهای زندگی با رویکرد پیشگیری از آسیبهای اجتماعی پرداخته شده است.