درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۱۲۱ تا ۴٬۱۴۰ مورد از کل ۲۸٬۲۶۹ مورد.
۴۱۲۱.

تأثیر ناپایداری سیاسی بر مفاسد اجتماعی قاضیانِ ایران در قرن هشتم قمری براساس متون منظوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۳ (پیاپی ۱۳۳)

کلیدواژه‌ها: ناپایداری سیاسی ایران قرن هشتم هجری قاضیان منابع منظوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۶۶۷
قاضیان از موقعیت مهمی در نظام قضایی و اداری ایران در قرن هشتم قمری برخوردار بودند. آنان زیر نظر قاضی القضات و کارگزاران سیاسی به فعالیت می پرداختند. وظیفه آنها رسیدگی به دعاوی و مشکلات قضایی مردم بود. در این قرن، ایران برخلاف گذشته تمرکز و یکپارچگی سیاسی نداشت و گرفتار بی ثباتی شده بود. جدالِ همیشگیِ سلسله های محلی با یکدیگر، باعث گسترش ناامنی شده بود. شریان های اقتصادی از کار افتاده و ناهنجاری های اخلاقی و اجتماعی افزایش یافته بود. در این پژوهش، براساس منابع منظوم و با روش تبیین علّی تلاش شده است به این مسئله پرداخته شود که ناپایداری سیاسی چه تأثیری بر مفاسد اجتماعی قاضیان ایران در قرن هشتم قمری داشته است؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که ناامنی نقطه عزیمت بسیاری از تحولات ایران در این قرن بوده و موجب چندگانگی و تضاد اجتماعی، واپس گرایی و گسترش انحرافات اخلاقیِ قاضیان شده بود. با توجه به نابسامانی سیاسی، مفاسد اجتماعی قضات بیشتر شد و باعث شده بود تا گروهی از قاضیان بی دانش، رشوه خوار، ریاکار و بی اخلاق روی کار آیند.
۴۱۲۲.

بازسازی جنگ های اشکانیان با سلوکیان و رومیان در متون اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 269-294

کلیدواژه‌ها: اشکانیان متون اسلامی سلوکیان رومیان اشک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۸ تعداد دانلود : ۷۰۱
بر پایه روایات متون اسلامی می توان آگاهی های پراکنده ای درباره تاریخ اشکانیان به دست آورد. گزارش های این منابع چنان پراکنده و اشاره وار هستند که به سختی می توان ردپایی از تاریخ واقعی اشکانیان را در آنها جست وجو کرد. یکی از نکات قابل توجه در این متون، تقابل نظامی اشکانیان با سلوکیان و رومیان است که گزارش های تاریخی دوره اسلامی به شکلی مبهم و گذرا به آن پرداخته اند. در این پژوهش پس از اشاره ای کوتاه به جایگاه تاریخ اشکانیان در متون اسلامی، کوشش خواهدشد آگاهی هایی که درباره جنگ های اشکانیان با سلوکیان و رومیان در این متون برجای مانده است، مورد بررسی قرارگیرد. مطالعه تطبیقی رویاروئی های نظامی اشکانیان با سلوکیان و سپس رومیان از خلال گزارش های تاریخی دوره اسلامی با تاریخ واقعی این دوران و آنگاه بازسازی احتمالی این نبردها هدف این جستار است. بر اساس نتایج به دست آمده، می توان با احتیاط، سه نبرد گزارش شده در متون اسلامی را بازسازی و تاریخ گذاری کرد. واژگان کلیدی: اشکانیان، متون اسلامی، سلوکیان، رومیان، اشک، گودرز، بلاش.
۴۱۲۳.

تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی ایران از منظر هویت

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 133-157

کلیدواژه‌ها: گفتمان جامعه شناسی سیاسی جدید چرخش پسامدرن انقلاب اسلامی ایران هویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۲۷۶
هدف اصلی این مقاله حرکت بر ریل تحولات جامعه شناسی سیاسی جدید ، چرخش پسامدرن وسپس استفاده از مقولات هویت و نظریه گفتمان لاکلائو و موفه، جهت تحلیل انقلاب اسلامی ایران می باشد.در این راستا ابتدابه نقصان نظریه های انقلاب درتببین دلایل پیروزی انقلاب های گوناگون و دلیل نقص آنها اشاره ای شده و سپس سعی گردیده است ، الگویی در زمینه نظریه های انقلاب ارائه گردد که دارای قابلیت توضیحی بالاتری برای پاسخگویی به سوالات و ابهامات مطرح در انقلاب باشد.در پژوهش حاضرجهت رسیدن به این الگو ، به ترکیب مباحث مربوط به هویت و گفتمان پرداخته شده و از این منظردلایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران تحلیل گردیده است.ازآن جایی که درجامعه شناسی سیاسی جدید،گفتمانها آیینه ی تمام نمایی برای بازنمایی ستیزودگرگونی هویت ها می باشنددرآستانه سال 1357 گفتمان انقلاب اسلامی ایران توانست با برجسته سازی هویت اسلامی وافزودن دالهای انقلابی به آن ، موجبات به حاشیه رفتن گفتمان های رقیب و هویت های ناشی از آنها را پدیدآورد.
۴۱۲۴.

مطالعه تاریخی پیامدهای تجاری شدن کشاورزی در غرب ایران مطالعه موردی: کرمانشاه و لرستان (پهلوی اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲۰ 47-70

کلیدواژه‌ها: کرمانشاه لرستان پهلوی اول تجاری شدن کشاورزی تئوری زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۰ تعداد دانلود : ۶۲۸
مسئله اصلی این مقاله تبیین اثرات تجاری شدن کشاورزی بر ساختار اجتماعی و اقتصادی غرب ایران در دورۀ پهلوی اول است. مقاله می خواهد پیامدهای توسعه کشاورزی تجاری در غرب ایران را نشان دهد. رویکرد پژوهش کیفی است. داده ها از آرشیو اسناد و منابع کتابخانه ای بر اساس نمونه گیری هدفمند گردآوری شد. روش تجزیه و تحلیل گراندد تئوری است. بر مبنای تئوری زمینه ای محقق پیش فرض ها را درهم می شکند و از داده های خام نظمی نو می آفریند. یافته ها نشان می دهد افزایش تقاضای بازارهای بین المللی به محصولات تجاری و حاشیه سود قابل توجه کاشت محصولات تجاری (مانند تریاک و چغندر) در مقایسه با کاشت گندم و جو از عمده ترین عوامل تغییر الگوی کشت و توسعه و تکامل کشاورزی تجاری در غرب ایران بود. تجاری شدن کشاورزی عامل اصلی تغییر سیاست های کلان دولت از محوریت «توزیع» به «تولید» بود. این فرآیند منجر به فروپاشی نظام ایلی، سقوط نظام ارباب رعیتی روستایی و توسعه شهرنشینی شد. همچنین دو قطبی شدن کشاورزی و توسعه قطب کلان کشاورزی سرمایه داری به همراه تخصصی شدن دانش بهره برداری از زمین، بالا رفتن ارزش کار فردی و ماشینی شدن کشاورزی از دیگر پیامدهای تجاری شدن کشاورزی در غرب ایران بوده است.
۴۱۲۵.

بررسی تغییرات مذهبی رساله های تعبیرخواب از دوره تیموری به عصر صفوی و قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 111-129

کلیدواژه‌ها: رساله های تعبیرخواب رؤیا تیموری صفوی قاجار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۶۳۵
باورهای شیعی طی سده نهم، همزمان با حکومت تیموریان، در اعتقادات عامیانه رخنه یافت. رسمی شدن مذهب تشیع در سال های ابتدایی حکومت صفویه این روند را تسریع کرد. تغییرات مذهبی سده های میانه و پس از آن، الگوهای اعتقادی جامعه ایرانی را متأثر ساخت. رویا و تعبیرخواب که از سده های نخستین هجری در میان مسلمانان، تحت تأثیر آیات قرآن، احادیث، و همچنین نفوذ میراث تمدنی ایرانی و عبری رونق داشت، به عنوان یکی از نمودهای فرهنگی جامعه، تجلی گاه باورها و اعتقادات مذهبی واقع شد. برخی داده های تاریخی مؤید ورود مضامین فرهنگ شیعی به رویاهای نخبگان و همچین عامه مردم هستند. این تغییرات، کنش خوابگزاران و مؤلفان رساله های تعبیرخواب را تحت تأثیر قرار داد و در دو قسمت دیباچه و متن رساله های تعبیرخواب به شکل ورود نمادهای شیعی جلوه گر شده است.
۴۱۲۷.

اردشیر بابکان از ارگبدی تا شاهنشاهی

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال پنجم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: شاهان محلی پارس اردشیر بابکان ارگبدی اردشیر سکه های ساسانی شاپور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۰ تعداد دانلود : ۸۸۳
اردشیر بابکان در سال ۲۲۴ میلادی موفق به برانداختن سلسلهٔ اشکانی شد. گزارش این خیزش که هم در منابع بومی ایرانی و هم در منابع غیر ایرانی بازتاب یافته است، فاقد هماهنگی و جهت گیری یکسان است. در منابع فارسی و عربی دورهٔ اسلامی این رخداد در هاله ای از ابهام قرار گرفته است، به گونه ای که گاه گزارش های ضد و نقیضی در مورد سیر تاریخی حرکت اردشیر بابکان، از قیام تا رسیدن به مقام شاهنشاهی، دیده می شود. هدف از پژوهش حاضر آن است که در کنار بررسی و تحلیل گزارش-های تاریخی در رابطه با سیر تاریخی خیزش اردشیر بابکان، با اتکاء به منابع معتبر و مستندتری چون سکه ها، سنگ نبشته ها و سنگ نگاره ها تصویر روشن تری از این رویداد و در نهایت نتایج مفیدتری در باب چگونگی شکل گیری شاهنشاهی اردشیر بابکان ارائه شود. در نتیجهٔ این پژوهش مشخص گردید که خط سیر حرکت اردشیر را می توان به دو دوره تقسیم کرد: دوره شاهی و دورهٔ شاهنشاهی. او متعاقب قدرت گیری در پارس و شکست آخرین شاهنشاه اشکانی، به جانب نواحی مرکزی و سپس نواحی شمال و شمال غرب ایران پیش رانده و در مرحلهٔ بعد، نواحی شرقی را تصرف و در نهایت خود را به تیسفون رسانده است.
۴۱۲۸.

بررسی تطبیقی گاه شمار لشکرکشی های مغولان از تسخیر اُترار تا نبرد عین جالوت در منابع ایرانی، عراقی و مملوک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷) 1 - 32

کلیدواژه‌ها: گاه شمار لشکرکشی های مغولان منابع تاریخی ایران عراق مملوک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۵ تعداد دانلود : ۶۳۵
دوران حدوداً چهل ساله لشکرکشی های مغولان به ایران و سرزمین های همجوار آن یکی از دوران های پرحادثه تاریخ است و به همین جهت توجه جدّی مورّخان را به خود جلب نمود. آنان افزون بر شرح این لشکرکشی ها کوشیده اند سال شمار و زمان این لشکرکشی ها را نیز ثبت کنند. با این حال، گزارش های آن ها در این مورد یعنی زمان وقوع رویدادهای مرتبط با لشکرکشی ها با اختلافاتی گاه قابل توجه همراه بوده است. بر اساس چنین فرضی پژوهش حاضر می کوشد تا با روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفی تحلیلی به مقایسه گزارش های منابع تاریخی نوشته شده در ایران، عراق و مملوک (مصر و شام)، در خصوص گاه شمار لشکرکشی های مغولان بپردازد و به این پرسش که چه اختلافات و تشابهاتی در ثبت گاه شمار این لشکرکشی ها مشاهده می شود، پاسخ دهد. از مطالعه و مقایسه گزارش های این منابع چنین برمی آید که در دوره لشکرکشی های چنگیزخان (616-621 ق) مورّخان ایرانی نسبت به مورّخان ساکن در عراق و قلمرو مملوکان نقش پر رنگ تری ایفا نموده اند و در دوره لشکرکشی های پس از چنگیزخان تا لشکرکشی هولاکو (624-651 ق) نقش تاریخ نگاران عراق بارزتر بوده و در نهایت در دوره لشکرکشی های هولاکو (651-658 ق) وقایع نگاران مملوک نقش مهمی در ثبت زمان این لشکرکشی ها داشته اند.  
۴۱۲۹.

مناظر طبیعی چشمه ناز ونک (شهرستان سمیرم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۵ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 23 - 33

کلیدواژه‌ها: چشمه ناز رودخانه ونک سمیرم مناظر طبیعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۲۳
رودخانه و چشمه ناز ونک یکی از جذاب ترین مکان های شهرستان سمیرم و در یک منطقه کوهستانی در میان رشته کوه های زاگرس واقع شده است و جزو مناطق سردسیر استان اصفهان محسوب می شود. سرشاخه های رودخانه کارون در این حوزه قرار و پوشش گیاهی متنوعی دارد. آب و هوای این منطقه معتدل تا سرد است. رودخانه و چشمه ناز در فاصله 10 کیلومتری جنوب غربی شهر ونک قرار دارد. شهر ونک و چشمه ناز در دامنه های شمالی کوه دالان واقع است. آب چشمه ناز شفاف و زلال است و پس از جاری شدن به یک رودخانه محلی کم عرض و کم عمق، به طول چند کیلومتر به نام رودخانه آب ونک می پیوندد. عرض و عمق رودخانه کم است. کوه هایاطراف شهر ونک را سنگ های رسوبی تشکیل می دهند و ناهموار یها و دره های ایجاد شده در اثر فرآیندهای زمین ساختی و فرسایشی در این سنگ ها چشم انداز زیبایی را به منطقه داده است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. مناظر طبیعی منطقه محیط های مناسبی برای فعالیت های علمی، ورزشی، تفریحی و اقتصادی هستند. این پژوهش بر اساس منابع کتابخانه ای و بر مبنایروش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
۴۱۳۰.

شواهد ارتباط فرهنگی آغازایلامی تا ایلام قدیم براساس متون بین النهرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال سوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۸ 25-36

کلیدواژه‌ها: آغازایلامی ایلام قدیم بین النهرین متون سومری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۷ تعداد دانلود : ۱۰۵۱
دوره فرهنگی آغازایلامی به دلیل ورود فلات ایران به مرحله ای دیگر از دوره شهرنشینی و داشتن گل نوشته هایی که معرف شروع نوشتار در این سرزمین است، یک مرحله مهم در آغاز تاریخی ایران محسوب می شود. پس از آن، دوره ایلام به دلیل ایجاد اولین حکومت های سلسله ای سرزمین ایران بسیار موردتوجه است. توالی آغازایلامی تا شروع دوره ایلام قدیم برمبنای نوشتار آغازایلامی و ایلامی، خطی دارای شبهاتی است و برمبنای برخی اطلاعات و داده ها ازجمله نوشتار آغازایلامی، توقف یک باره دوره آغازایلامی مدنظر قرار گرفته و سیر تحول آن تا دوره ایلام قدیم با علامت سؤال مطرح می شود، اما توالی یادشده در متون بین النهرین (شبه میخی و میخی دوره های اوروک، جمدت نصر، سلسله های اولیه تا دوره اکد و حتی بعد از آن) قابل پی گیری و بررسی است. پژوهش انجام گرفته با هدف بررسی نام ایلام، سرزمین و ایالات آن در بازه زمانی پس از آغازایلامی تا ایلام قدیم در متون بین النهرینی انجام گرفت و مهم ترین پرسش این پژوهش پاسخ به شناخت چگونگی توالی دوره آغازایلامی تا ایلام قدیم برمبنای متون بین النهرینی در این فاصله زمانی است. پی جویی های انجام گرفته درکنار یافته های باستان شناسی، وجود نام ایلام و ایالات ایلامی را در هزاره سوم قبل ازمیلاد در متون زبان شناسی بین النهرینی به دست آمده از این برهه زمانی، تأیید می نماید. پژوهش حاضر دارای نظام کیفی و راهبردی است و براساس هدف های بنیادی صورت گرفته و ازنظر روش، توصیفی است. روش یافته اندوزی به شیوه کتابخانه ای انجام شده و تمامی آن ها از منابع معتبر استخراج شده اند. اساس تحلیل بیشتر متکی بر اطلاعات و یافته های کتابخانه ای است.
۴۱۳۱.

کارکرد نهاد موزه ایران باستان در اندیشه دولت ملت دوره پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 99 - 117

کلیدواژه‌ها: موزه ایران باستان دولت پهلوی ناسیونالیسم مشروعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۷ تعداد دانلود : ۴۹۵
تأسیس موزه در عصر جدید به عنوان نهادی چندوجهی و چند کارکردی، نشانگر تحولی بنیادین در نظام معرفتی انسان بود. زمینه شکل گیری این نهاد بر اساس زمینه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خاصی استوار بود. ایجاد محلی به عنوان محل نگهداری اشیاء عتیقه یا موزه به دنبال آشنایی ایرانیان با موزه های اروپایی و اکتشافات آثار باستانی به عصر ناصرالدین شاه قاجار برمی گردد. ناصرالدین شاه در پی ایجاد موزه، در کاخ گلستان محلی را برای حفظ و نمایش آثار عتیقه و باارزش تاریخی دایر کرد، اما این اقدام قوام نیافت. با آشنایی ایرانیان با اندیشه های جدید و اهمیت موزه و آثار باستانی، اندیشه تأسیس موزه توسط نخبگانی که در انجمن آثار ملی جمع شده بودند، دنبال شد و درنهایت با تشکیل دولت مدرن پهلوی، بنای موزه ایران باستان در ضلع غربی میدان مشق و در موقعیت مرکزی پایتخت آغاز شد. این مقاله با روش تاریخی تحلیلی بر آن است که علل ایجاد و مهم ترین کارکردهای موزه ایران باستان را در بافتار دولت پهلوی تحلیل و بررسی نماید. دستاوردهای پژوهش بیانگر آن است که تأسیس موزه در ایران در پیوند عمیق با اندیشه ناسیونالیسم شکل گرفت. هرچند تأسیس این نهاد از آمال روشنفکران مشروطه بود، به دست دولت پهلوی نهایی و عملی شد. باوجود کارکردهایی چون گردآوری و نگهداری و حفاظت، نمایش، آموزش و پژوهش، هویت سازی و مشروعیت جویی از این نهاد مهم ترین هدف و خواست دولت پهلوی بود و به دنبال برساخت و بازتولید روایت هایی از تاریخ باستانی بود که از ایدئولوژی دولت پهلوی پشتیبانی نماید.
۴۱۳۲.

بازتاب جایگاه اجتماعی زنان عصر پهلوی اول در روزنامه اطلاعات(1306 تا 1320ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 59-98

کلیدواژه‌ها: عصر پهلوی اول زنان جایگاه اجتماعی روزنامه اطلاعات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۰ تعداد دانلود : ۹۱۸
سیاست های فرهنگی و اجتماعی عصر پهلوی اول براساس اراده ی طراحان آن، به هدف تغییر جامعه ی سنتی ایران به جامعه ی مدرن بود و زنان به عنوان بخش مهمی از جامعه ی سنتی ایران، بیش از سایر اقشار جامعه در معرض این سیاست ها قرار داشتند. مطابق طراحی های کارگزاران فرهنگی و سیاسی جامعه، زنان می بایستی از نظر تربیتی، آموزشی، اجتماعی و ظاهری تغییر می یافتند. با توجه به نقش و جایگاه نهاد خانواده در ایران، این تغییرات در موقعیت زنان می توانست کل جامعه را تحت تأثیر خود قرار دهد. تغییرات ناشی از سیاست های فرهنگی حکومت پهلوی در جامعه ی زنان، باعث تغییراتی در جایگاه و موقعیت زنان گردید و نسلی متفاوت از نسل پیش از عصر پهلوی را شکل داد. روزنامه اطلاعات در محدوده زمانی 1306-1320ش، در مقالات و گزارش های متعددی به موضوع زنان پرداخته که می توان تغییر فرهنگی و اجتماعی جامعه را در آن ردیابی کرد. در این پژوهش، با رویکرد تحلیل محتوا، جایگاه اجتماعی زنان عصر پهلوی اول، براساس محتوای مقالات مرتبط با زنان در روزنامه اطلاعات ، بررسی شده است. یافته پژوهش نشان داده است که تغییر فرهنگی زنان در جهت حضور در جامعه(اجتماعی شدن) و واکنش های پدیدآمده نسبت به تغییر ارتقاء جایگاه زنان، در فرآیند گفتمان سازی این روزنامه بازتاب یافته است.
۴۱۳۳.

ایل گلباغی؛ سکونتگاه، تاریخ و کوچ اجباری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 259 - 270

کلیدواژه‌ها: ایل گلباغی سارال کردستان اردلان قراتوره اوباتو (هوبه تو)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۰۴
در پژوهش حاضر ایل گلباغی از آغاز تا زمان کوچ اجباری آنها توسط رضاشاه بررسی می شود. هدف از این پژوهش بازکاوی گوشه ای از حیات اجتماعی و ایلیاتی مردم کُرد و سؤال اصلی پژوهش هم معطوف به چرایی کوچ اجباری آنها از سوی رضاشاه است. این پژوهش بر روش توصیفی  تحلیلی استوار است. برای پاسخ به سؤال تحقیق ابتدا سکونتگاه ایل گلباغی و موقعیت تاریخی و جغرافیایی آنها در مناطق سردسیر سارال موردتوجه قرار گرفت، سپس به بررسی شیوه زندگی ییلاق  قشلاق آنها و دشمنی های حاصله از آن پرداخته شد و برای تبیین این مسئله، ناآرامی ها و دستبردهای صورت گرفته توسط گلباغی ها در مناطق پیرامون شامل گروس، اورامان، اطراف سنندج و همچنین برخورد آنها با جاف ها و سیاست های مقطعی حکومت محلی کردستان در بررسی شد. با روی کار آمدن دولت پهلوی و تلاش در راستای برقراری نظم نوین و دائمی در تمامی نقاط ایران، و نیز اتخاذ سیاست های عشایری خاص در این راستا، گرفتن تصمیمی قاطع در رابطه با گلباغی ها و سرکوب همیشگی آنها (حداقل از دید حکومت مرکزی جدید) ضروری می نمود و دولت نوین متمرکز و اقتدارگرا دیگر چنین آشفتگی ها و ناامنی هایی را برنمی تافت و چرایی کوچ آنها هم در همین عامل نهفته بود.
۴۱۳۴.

حقوق فردی و اجتماعی زن در صدر اسلام

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 43 - 60

کلیدواژه‌ها: زن دوران جاهلیت صدر اسلام حقوق اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۹ تعداد دانلود : ۵۴۹
یکی از اصول مسلم در آیین اسلام، حرمت و کرامت انسان است. جان، مال، آبرو، عقیده و رأی آدمی، همه حرمت دارد و این حریم همواره باید پاس داشته شود. در حرمت و کرامت انسان، هیچ تفاوتی بین زن و مرد نیست و در فرهنگ اسلامی، زن و مرد مخلوقات خدا و مورد عنایت ویژه او هستند. افتخار نظام اجتماعی اسلام آن است که از همان ابتدا، برای زنان، حقوق اقتصادی، سیاسی، خانوادگی، قضایی و عبادی در نظر گرفته و با در نظر گرفتن مهریه، نفقه و غیره، حقوق مادی و معنوی زن را در نظام خانواده تأمین کرده؛ زیرا از دیدگاه اسلام، تفاوتی در حقیقت و ماهیت زن و مرد نیست. چنانکه در آیات قرآن، هرگاه از کمالات و ارزشهای والای انسانی سخن به میان میآید، زنان را نیز همدوش مردان مطرح میکند و تنها معیار برتری را ایمان و تقوای میداند. در فرهنگ اسلامی، زن و مرد به عنوان مخلوقات خدا و خلیفه او بر روی زمین، مورد توجه ویژه هستند. هدف از این مقاله، بیان حقوق اجتماعی زنان در اسلام است.
۴۱۳۵.

نقش روسیه در شکست جنبش شیخ عبیدالله شمزینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 239-263

کلیدواژه‌ها: جنبش شیخ عبیدالله روسیه دولت قاجار ناکامی جنبش آذربایجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۴ تعداد دانلود : ۴۶۱
یکی از جنبش هایی که در دوره ناصرالدین شاه قاجار رخ داد و هراس بزرگی در دولت قاجار ایجاد کرد، جنبش شیخ عبیدالله شمزینی یا نهری (1297/1880) بود. این جنبش، در حقیقت قیام طبقه فرودست علیه وضعیت موجود و تلاشی اصلاحگرانه برای نشان دادن ناکارآمدی دولت قاجار بود. در ارتباط با سیاست های بین المللی، می توان فقدان استراتژی و ناآگاهی شیخ از واقعیت ها و الزامات سیاست بین الملل را از عوامل شکست جنبش برشمرد. از میان دول خارجی، روسها نقش مهمی در ناکامی و به شکست انجامیدن این حرکت سیاسی ایفا نمودند. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که روسیه چه نقشی در شکست جنبش شیخ عبیدالله داشت و چگونه موجب شد که جنبش شیخ عبیدالله با شکست مواجه شود؟ بر اساس نتایجی که از پژوهش حاضر بدست آمد؛ روسیه برای کسب منافع بیشتر به تقابل با جنبش پرداخته و از عثمانی و ایران حمایت کرد و همچنین به دلیل نگرانی از افزایش نفوذ انگلستان در میان کردها و به خطر افتادن منافعش، سیاست تفاهم و همکاری با انگلستان را در جبهه گیری علیه جنبش دنبال کرد. نداشتن بلوغ سیاسی رهبر جنبش در جلب نظر قدرت های بزرگ بالاخص روسیه از یک سو و تضاد مسئله تشکیل کردستان با استراتژی خاورمیانه ای روسیه، از سوی دیگر باعث شد که روسیه نقش مهمی را در شکست جنبش شیخ عبیدالله شمزینی داشته باشد. این مقاله با استفاده از منابع دست اول و اصیل و تحقیقات جدید و اسناد فارسی، ترکی، روسی و کردی و با بهره گیری از روش توصیفی- تبیینی در صدد است تا تحلیلی متفاوت از نقش روسیه در جنبش شیخ عبیدالله شمزینی ارائه دهد.
۴۱۳۶.

هویت دوگانه در خدمت راهبرد استعماری: پاول سیسیانوف و پی ریزی استعمار تزاری در جنوب قفقاز (1803 1806/ 1217 1223)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم تابستان ۱۳۹۸ شماره . (پیاپی ۸) 129 - 150

کلیدواژه‌ها: استعمار روسیه تزاری سیسیانوف قفقاز گرجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵ تعداد دانلود : ۴۴۰
در پژوهش حاضر، جلوه ای متفاوت از شخصیت پاول سیسیانف بررسی شده است. تفاوت برجسته این چهره نظامی با فرمانداران قبل و بعد از وی در قفقاز، تبار گرجی و هویت دوگانه اش بود. پرسش محوری این پژوهش نیز ناظر بر همین ویژگی شخصیت سیسیانف است؛ این که چه پیوندی می توان میان هویت دوگانه سیسیانوف با خط مشی وی در پیشبرد راهبرد استعماری روسیه تزاری در قفقاز تشخیص داد؟ مبنای این پژوهش اطلاعاتی است که از منابع دست اول و اسناد آرشیوی به زبان های فارسی، لاتین و روسی، گردآوری و در جهت ارائه پاسخ به پرسش محوری آن تحلیل شده است. این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی است و هدف آن است که ضمن ارائه یک گزارش توصیفی از اقدامات سیسیانف، ذهنیت فرهنگی و رفتار نظامی وی در ربط با مسأله پژوهش تحلیل شود. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که می توان ارتباط معناداری میان خاستگاه فرهنگی دوگانه و منش فرهنگی سیسیانف با الگوی رفتار وی تشخیص داد. درواقع، برخورد خشن و تحقیرآمیز سیسیانف با خاندان پادشاهی گرجستان و خوانین ایرانی جنوب قفقاز و استفاده اش از شگردهای سنتی برای پیشبرد سیاست روسیه در این حوزه، بیانی از هویت دوگانه وی و جلوه ای از تناقض های راهبرد استعماری روسیه در جنوب قفقاز بود.      
۴۱۳۷.

انقلاب اکتبر و تقابل نیروهای انگلیسی با نیروی قزاق در شمال ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۰) 47 - 65

کلیدواژه‌ها: شمال ایران نورپرفورس قزاق انقلاب 1917 آیرونساید استاروسلسکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۸ تعداد دانلود : ۶۱۸
  با آغاز جنگ جهانی اول دو کشور روس و انگلیس درصدد گسترش قدرت نظامی خود در ایران برآمدند. انگلیسی ها پلیس جنوب را تأسیس کردند و روس ها هم بریگاد قزاق را به سطح دیویزیون ارتقا دادند. به دنبال انقلاب اکتبر و به قدرت رسیدن بلشویک ها در روسیه، قوای روس خاک ایران را ترک کردند و انگلیسی ها درصدد گسترش نفوذ در شمال ایران و قفقاز و پر کردن خلاء حاصل از خروج روس ها برآمدند، این در حالی بود که دیویزیون قزاق تحت فرماندهی استاروسلسکی خود را حافظ منافع روسیه درشمال ایران می دانست. هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که انگلیسی ها برای گسترش نفوذ خود در شمال ایران به چه اقداماتی دست زدند و در این رابطه به چه شکل با دیویزیون قزاق برخورد کردند؟ مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته و به این نتیجه رسیده که انگلیسی ها تلاش کردند از طریق قرارداد 1919 کلیه قوای نظامی ایران از جمله دیویزیون قزاق را در اختیار خود گیرند اما بواسطه مقاومت استاروسلسکی در برابر آنان و همچنین گسترش خطر پیشروی بلشویک ها به داخل ایران، صلاح کار را در خروج قوای خود از ایران، اخراج افسران روس از دیویزیون قزاق و سپردن رهبری آن به فرماندهان ایرانی مورد اعتماد دیدند.
۴۱۳۸.

بررسی تاریخی زمینه های آبادانی شهر یزد در دوره ی تیموری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۸ 127-153

کلیدواژه‌ها: ایران تیموریان شهر شهرنشینی یزد آبادانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۱ تعداد دانلود : ۶۰۱
تیموریان به شهر و شهرنشینی توجّه و علاقه نشان دادند. در زمان آنها برخی از شهرها، مانند یزد، شیراز، هرات و سمرقند آباد، شکوفا و پررونق شدند. از این رو مطالعه ی شهر و شهرنشینی و نقش تیموریان در تحوّل آن اهمّیت می یابد. این نوشتار می کوشد، ضمن پاسخ دادن به این پرسش که کدام عوامل زمینه ساز آبادانی یزد در دوره ی تیموری شد؟ به صورت نمونه وار تصویری از شهر و شهرنشینی در دوره ی تیموریان ارائه نماید. دیدگاه حکّام و کارگزاران تیموری نسبت به شهر را مشخّص کند و اهمّیت نقش بزرگان شهری در زمینه ی رونق بخشیدن به شهرها را بیان نماید. نوع مطالعه در این پژوهش تاریخی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. شیوه ی گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که توجّه و علاقه ی فرمانروایان و عمّال حکومتی به عمران و آبادانی شهرها، به علاوه ی توجّه اعیان، اشراف و بزرگان شهری به این موضوع در کنار وجود سرمایه و رونق اقتصادی موجود در محلّ از عوامل اصلی رونق گرفتن شهر و شهرنشینی در دوره ی تیموریان بوده است.
۴۱۳۹.

انعکاس مضامین تاریخی اجتماعی در رمان «وقت جنگ دوتارت را کوک کن»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷) 91 - 112

کلیدواژه‌ها: قاجار ترکمن روسیه تزاری رمان تاریخی وقت جنگ دوتارت را کوک کن قوجق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۴۳۹
رمان «وقت جنگ دوتارت را کوک کن» نوشته یوسف قوجق (1394)، رمانی اقلیمی، تاریخی است که توسعه طلبی های روسیه تزاری در بیابان های شرقی دریای خزر را در روایتی ادبی بازگو می کند. این رمان نخستین اثر ادبی است که با رویکرد رئالیسم اجتماعی، حقایق تاریخی، سیاسی و اجتماعی از نسل کشی مشهور به منطقه گوک تپه را بیان می کند. در این پژوهش به شیوه تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی تفسیری، انعکاس رویدادی تاریخی در این اثر ادبی بررسی شده است. نقطه عزیمت پژوهش بر دو پرسش قرار گرفته که آیا نویسنده توانسته با پرهیز از احساسات صرف، واقعه ای تاریخی را انعکاس دهد؟ همچنین میزان ارجاعات تاریخی این رمان تا چه اندازه با اسناد تاریخی مطابقت دارد؟ تحلیل یافته ها نشان می دهد، نویسنده با انعکاس دقیق زمینه های حمله قشون روسیه تزاری طی سه نبرد با مردم ترکمن صحرا در سال های 1873، 1878 و 1881میلادی، روایتی ادبی منطبق با اسناد تاریخی از چگونگی واقعه گوک تپه و مرگ قریب به پانزده هزار نفر در میان سکوت دولت قاجار و سرانجام انعقاد قرارداد آخال برای واگذاری بخشی از سرزمین ایران به روسیه تزاری را پدید آورده است.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان