درخت حوزه‌های تخصصی

برنامه درسی کارورزی رشته های دانشگاه فرهنگیان، از سال 1393 به اجرا درآمده است. این برنامه بیش از دوازده درصد زمان آموزش را به خود اختصاص داده و درصدد است تا فرصت لازم برای تجربه به کارگیری دانش نظری در موقعیت عملی را فراهم کند. پرسش این است که «دانشجو معلمان» تحت پوشش این برنامه دوساله، چه تجربه ای کسب کرده اند؟ در این مقاله تلاش می شود تا تجربه زیسته دانشجو معلمان اولین نوبت اجرای این برنامه با به کارگیری روش پدیدارشناسی و از طریق مصاحبه با یازده نفر از آنان، بازخوانی و بر اساس آن، تصویری از آثار برنامه های کارورزی ترسیم گردد. تجربه این گروه نشان می دهد که برنامه جدید کارورزی دارای «اثربخشی» بوده و توانسته است رضایت دانشجو معلمان را کسب کند، شایستگی آنان را افزایش دهد و به شکل گیری هویت معلمی آنان، کمک نماید. باوجوداین، اجرای برنامه کارورزی با مسائلی از جمله ضعف آموزش کارگزاران مواجه است ولی می تواند اعتلا یابد.  

این پژوهش با هدف شناسایی تاثیر تولیدات فرهنگی شبکه های مختلف تلویزیون ایران بر آسیبهای فرهنگی زنان از دیدگاه دانشجویان زن دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال تحصیلی86 ـ 1385 اجرا گردید. به همین منظور از تعداد 6575 دانشجوی زن دانشگاه با روش نمونه گیری چند مرحله ای، 380 نفر انتخاب گردیدند. از میان 380 پرسشنامه توزیع شده 366 مورد تکمیل شده و عودت داده شد که همین تعداد در ارزیابی ها مورد استفاده قرار گرفت. ابزار مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته ای بودکه 49 سؤال بسته پاسخ برای بررسی آسیبهای فرهنگی زنان در 5 محور؛ معیارهای همسرگزینی، روابط اعضای خانواده و به ویژه همسران، بروز خشونت علیه زنان، گرایش زنان به تجملات، مد و آرایش و توسعه مشارکتهای اجتماعی و اقتصادی زنان و یک سؤال باز پاسخ داشت. روش تحقیق غالب، توصیفی ـ پیمایشی بود. آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 94/0 به دست آمد که بیانگر اعتبار بالای پرسشنامه بود. تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت، در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد، نمودار میانگین و در سطح آمار استنباطی از آزمون T تک متغیره، T هتلینگ، تحلیل واریانس، آزمون توکی و رگرسیون استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که از نظر دانشجویان زن شرکت کننده در پژوهش، تولیدات فرهنگی شبکه های مختلف تلویزیونی ایران بر معیارهای همسرگزینی (با میانگین 56/3)، روابط اعضای خانواده و به ویژه همسران (با میانگین 56/3)، خشونت علیه زنان (با میانگین 74/3)، گرایش زنان به تجملات، مد و آرایش (با میانگین 97/3) و بر توسعه مشارکتهای اجتماعی و اقتصادی زنان (با میانگین 72/3) تاثیرگذار بوده است. با توجه به ویژگیهای جمعیت شناختی بین دیدگاههای دانشجویان زن در سطح 01/0 برحسب سن، رشته تحصیلی، وضعیت تاهل و شغل در مورد میزان تاثیرگذاری تولیدات فرهنگی بر محورهای پنجگانه آسیب فرهنگی مورد مطالعه، تفاوت معنادار وجود داشت و بیشترین نمره تاثیر بر گرایش زنان به تجملات، مد و آرایش و کمترین نمره به معیارهای همسر گزینی و روابط خانوادگی اختصاص یافت.

هدف کلی این پژوهش بررسی میزان پاسخگویی روش های تدریس برنامه درسی دانشگاه ها به پرورش رفتار کارآفرینی تجربه از نظر دانشجویان و اساتید دانشگاه های اصفهان، صنعتی اصفهان، هنر اصفهان و آزاد اسلامی اصفهان میباشد. پژوهش کاربردی است و از روش توصیفی پیمایشی استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که ضریب پایایی آن 98/0 برآورد شد. روایی پرسشنامه از نوع روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی با چرخش واریماکس و نیز روایی محتوایی با استفاده از نظرات اساتید راهنما و مشاور و پنج نفر از متخصصین دانشگاهی مورد تأیید قرار گرفت. نمونه آماری مشتمل بر 365 نفر از دانشجویان و 282 نفر از اساتید دانشگاه های اصفهان، صنعتی، هنر و آزاد اسلامی در سال تحصیلی 87 بود که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی و از طریق نرم افزار SPSS انجام پذیرفت. نتایج نشان داد از نظر دانشجویان و اساتید میزان پاسخگویی روش های تدریس برنامه درسی (پرسش و پاسخ، سخنرانی، پروژه و بحث گروهی) دانشگاه ها، به رفتار کارآفرینی تجربه (پرورش توانمندیهای فردی، افزایش مهارت های ارتباطی، تدبیر راه های مواجه با تغییرات و دانش پژوهش) در هر چهار عامل پایین تر از سطح متوسط بوده است (p?0/001). همچنین، نظرات آزمودنیها بر حسب جنسیت، گروه، سال و دانشگاه و رتبه عملی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد بین نظرات دانشجویان در روش های تدریس پرسش و پاسخ (عامل افزایش مهارت های ارتباطی)، سخنرانی (عامل های افزایش مهارت های ارتباطی، پرورش توانمندیهای فردی و تدبیر راه های مواجه با تغییر) و پروژه (در هر چهار عامل) برحسب دانشگاه محل تحصیل، سال، مقطع و گروه های تحصیلی و بین نظرات اساتید نیز در هر چهار روش تدریس و هر چهار عامل بر حسب گروه آموزشی، رتبة علمی و دانشگاه محل تدریس تفاوت معنادار وجود دارد.

نظام دوری طرحی آموزشی است که در آن دانش آموزان با یک معلم ثابت برای دو سال یا بیشتر به پایه تحصیلی بعدی می روند. پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند اجرای نظام دوری در مدارس ابتدایی شهرستان مشهد انجام شده است. روش پژوهش، روش کیفی داده بنیاد و استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته است. جامعه آماری شامل معلمان مجری نظام دوری است. نمونه گیری به صورت هدفمند و به شیوه گلوله برفی صورت گرفت. مدل پارادایمی نشان می دهد، درحالی که مصوبه اجرای نظام دوری در سند تحول آموزش وپرورش، عامل زمینه ساز اجرای نظام دوری است، شرط علّی اجرای آن وجود معلمان داوطلب و دارای انگیزه است. عوامل مداخله گر، اعم از عوامل سازمانی و عوامل انسانی می توانند موافقت با درخواست معلم برای مشارکت در نظام دوری را تحت تأثیر قرار دهند. بهره بردن از شناخت حاصله از دانش آموز و خانواده وی در راستای رفع مشکلات آموزشی و غیرآموزشی دانش آموز، تأثیرات مثبت آموزشی، افزایش مهارت های معلمان، تأثیرات مثبت روحی برای دانش آموز و معلم، صرفه جویی در زمان آموزش و شناخت، بهبود تعاملات افراد ذی مدخل و وابستگی دانش آموز به معلم پیامدهای اجرای نظام دوری در صورت اجرای آن توسط معلم مناسب هستند. پیامدهای اجرای نظام دوری در صورت اجرای آن توسط معلم فاقد صلاحیت عبارت اند: از برچسب خوردن دانش آموز و خانواده وی در اثر شناخت حاصله، شکل گیری آسیب های آموزشی و عاطفی در دانش آموز، تثبیت الگوهای رفتاری- شخصیتی نامناسب اخذشده از معلم. یافته های این پژوهش اطلاعات روشمندی در خصوص پیامدهای مثبت و منفی و نیز محدودیت های اجرای نظام دوری در اختیار مسئولین آموزش وپرورش قرار می دهد.  

سالهاست که ارایه دروس به شیوه متداول ادامه دارد و هر دو گروه معلم و دانش آموزان از کم بازدهی و کسل کنندگی کلاس ها ناراضی اند. روش های آموزش فعال، از جمله روش پازل، می توانند نقش مؤثری در ارتقاء کیفیت یادگیری فراگیران داشته باشند. بر این اساس این مطالعه با هدف تأثیر روش تدریس پازل بر میزان یادگیری دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی انجام شد. روش این مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه ششم شهر کرمانشاه در سال تحصیلی93-92 بود. نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انجام گرفت و دو کلاس به عنوان نمونه تحقیق به تعداد 50 نفر انتخاب و دروس علوم تجربی، مطالعات اجتماعی، هدیه های آسمانی و بنویسیم با روش پازل به گروه آزمایش آموزش داده شد. برای تحلیل داده های آماری جهت تعیین تفاوت و محاسبه و مقایسه نمره های پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه آزمایش و گواه از آزمون مانکوا استفاده شد. نتایج نشان داد که اثربخشی آموزش روش تدریس پازل بر میزان یادگیری دانش آموزان پایه ششم ابتدایی معنادار است. به عبارت دیگر روش تدریس پازل بر میزان یادگیری دانش آموزان تأثیر گذاشته است.

فن آوری اطلاعات و ارتباطات، یکی از مهم ترین فن آوری های کمکی در آموزش دانش آموزان دارای نیازهای ویژه است که مجموعه ای از فن آوری های مبتنی بر رایانه، شبکه های محلی، ملی و بین المللی را در بر می گیرد و در تبادل اطلاعات و برقراری ارتباط و تعامل نقش مهمی را ایفا می کند. به عبارت دیگر فن آوری اطلاعات و ارتباطات هم در ارائه خدمات آموزشی به دانش آموزان عادی و هم در ارائه خدمات آموزشی ویژه از اهمیت و ظرفیت های خوبی برخوردار است.این مقاله در راستای کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات در کلاس درس به مباحثی چون تدریس انفرادی، یادگیری اکتشافی، ابزار تعامل، مدیریت و ارزشیابی پرداخته است.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر الگوی چرخه یادگیری7E بر انگیزش یادگیری در درس علوم تجربی پایه هفتم(سال اول دوره اول متوسطه) انجام شد. روش پژوهش، شبه آزمایشی و از طرح گروه های نامعادل با پیش آزمون- پس آزمون استفاده شد. 48 دانش آموز از دو کلاس یکی از دبیرستان های شهر کامیاران در این پژوهش مشارکت داشتند که از طریق روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند ( 25 نفر گروه آزمایش و 23 نفر گروه کنترل). گروه آزمایش از طریق مدل چرخه یادگیری7E و گروه کنترل از طریق روش تدریس سنتی آموزش دیدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه انگیزش به یادگیری درس علوم تجربی استفاده گردید. جهت تحلیل داده های آماری از هر دو روش های آمار توصیفی(میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (کوواریانس یک راهه و چند راهه) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، دانش-آموزانی که از طریق مدل چرخه یادگیری هفت مرحله ای آموزش دیده بودند نمره انگیزش یادگیری بالاتری در مقایسه با دانش آموزان آموزش دیده با روش تدریس سنتی داشتند. این مطالعه به معلمان و برنامه ریزان درسی در شناخت و اجرای راهبردهای جدید تدریس در کلاس درس کمک خواهد کرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطة سبک های رهبری مدیران با یادگیری سازمانی در مدارس مقطع متوسطة شهرستان ری است. این پژوهش از نوع توصیفی– همبستگی بوده و جامعة آماری آن معلمان و کادر اجرایی دبیرستان های دخترانه و پسرانة شهرستان ری است و 738 دبیر از میان 1792 نفر به عنوان نمونة پژوهش در نظر گرفته شدند. برای تعیین سبک رهبری و یادگیری سازمانی از دو پرسشنامة محقق ساخته استفاده شد. برای تعیین پایایی از تحلیل عاملی و روش لوپ استفاده شد و در نهایت، پایایی محاسبه شده برای پرسشنامة سبک رهبری به روش آلفای کرونباخ 87/0 و برای پرسشنامة یادگیری سازمانی 94/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، روش آمار توصیفی و آمار استنباطی(رگرسیون چندگانه به روش گام به گام و ضریب همبستگی پیرسون) به کار گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد بین سبک های رهبری مدیریتی، مشارکتی، تبادلی، اخلاقی، پست مدرن، و اقتضایی با یادگیری سازمانی رابطة معنادار و مثبت وجود دارد و این متغیرها در مجموع 63 درصد واریانس یادگیری سازمانی را تبیین می کنند. رهبری مشارکتی بیشترین سهم را در تبیین یادگیری سازمانی دارد(45 درصد). به بیان دیگر، مدارسی که مدیر آنها دارای سبک رهبری مشارکتی است، از یادگیری سازمانی در حد مطلوبی برخوردار هستند.

از آنجا که کیفیت نظام های آموزش و پرورش هر کشور وابسته به کیفیت معلمان آن است، بنابراین ارتقای دانش، مهارت ها و نگرش های معلمان در این زمینه نقش بسیار اساسی دارد. هدف از این پژوهش، مشخص کردن تاثیر دوره آموزش پژوهش در عمل در بهبود فرآیند یاددهی- یادگیری است. نوع این پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مدارس ابتدایی شهر تهران است که در آن معلمان پژوهنده حضور دارند. نمونه آماری گروه اول پژوهش (گروه آموزش ندیده) عبارت است از تعداد120 نفر از معلمان مقطع ابتدایی شهر تهران است که به گونه تصادفی ساده به نسبت تعداد معلمان آموزش دیده موجود در هر مدرسه ی ابتدایی شهر تهران انتخاب شدند نمونه آماری گروه دوم پژوهش (گروه معلمان آموزش دیده) شامل تعداد 120 نفر از معلمان ابتدایی شرکت کننده در دوره ی آموزش اقدام پژوهی شهر تهران در سال تحصیلی 87-86 است به عبارت دیگر نمونه آماری گروه دوم پژوهش با جامعه آماری پژوهش برابر است. به نمونه آماری گروه دوم پژوهش پرسشنامه ای شامل50 پرسش بسته و 2 پرسش باز ارائه شد. به نمونه ی آماری گروه دوم پژوهش همان پرسشنامه بدون سوالات باز ارائه شد. برای سنجش دقیق تر متغیرهای وابسته پژوهش از نمونه آماری گروه دوم پژوهش مصاحبه به عمل آورده شد و یافته های پژوهشی (اسناد و مدارک مورد توصیف قرار گرفت. در پایان عملکرد دو گروه مورد سنجش و مقایسه قرارگرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی نظیر تهیه جداول، فراوانی ها، درصد، نمودار، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی نظیر آزمون t استورنت، آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون شفه صورت گرفت. عملیات پردازش توسط نرم افزار SPSS انجام شد. بعد از تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه، مصاحبه، اسناد و مدارک مشخص گردیده است که آموزش اقدام پژوهی در بکارگیری وسایل آموزشی در فرآیند یاددهی-یادگیری تاثیر معناداری داشته است. به عبارت دیگر با 95% اطمینان می توان گفت که آموزش اقدام پژوهی در به کارگیری وسایل آموزشی در فرایند یاددهی- یادگیری تاثیر معناداری داشته است. اما آموزش اقدام پژوهی بر متغیرهای وابسته ی دیگر پژوهش از قبیل ارتقای سطح دانش و معلومات معلمان، مشارکت معلمان، مشارکت دانش آموزان، بکارگیری روش های تدریس موثر برای حل مسایل آموزشی و تربیتی تاثیر معناداری نداشته است به عبارت دیگر دوره ی پژوهش در عمل در بهبود فرایند یاددهی یادگیری معلمان تاثیر معنادار نداشته است.

زمینه و اهداف: هدف از نگارش این مقاله، ارزیابی و تحلیل مطالعات پیشین است که پیرامون برنامه ریزی استراتژیک در آموزش عالی ایران انجام شده است. روش بررسی: ازآن جایی که ایم مقاله ای مروری تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی بوده و بر اساس بررسی مطالعات قبلی انجام گرفته است. در این بررسی علاوه بر این که خلاصه ای از مقالات پیشین طرح شده ، به تحلیل اجمالی آن ها نیز توجه شده است. یافته ها: در این مقالات اغلب از مدل خاصی برای برنامه ریزی استراتژیک در حوزۀ مطالعاتی استفاده شده، که برخی نکته های آن از چند نظر مهم بوده و نگارنده به آن پرداخته است: بی توجهی به چگونگی عملیاتی کردن استراتژی ها(خرد، میانه و کلان) در سطح محیط در دستِ بررسی، تعیین نکردن منابع مالی در فرایند اجرای تغییر استراتژی ها و کالا فرض کردن دانشگاه در فرایند بررسی استراتژی ها.   نتیجه گیری: آن چه نهایتاً در این مقاله به آن توجه شده، بیان این مطلب است که چون طبیعت دانشگاه و آموزش عالی با طبیعت سازمان ها و بنگاه های کسب وکار محور(به لحاظ زمینه، بازه زمانی، اجماع، سیستم ارزشی، مشتریان و ...) متفاوت است، باید در مدل های ارائه شده تغییراتی داد. با شناخت این تفاوت ها، دانشگاه ها می توانند مدل سنتی را به گونه ای تغییر دهند که شناخت و مشارکت آن ها در این فرایند بهبود یابد و همواره برنامه ریزی استراتژیک با نتایج بهتری حاصل شود.

آموزش ریاضی از اهداف اساسی در آموزش و پرورش مقطع ابتدایی است. از گذشته تاکنون نظریه پردازان و پژوهشگران متعددی در زمینه یادگیری ریاضی و عوامل اثرگذار بر آن، به نظریه پردازی و مطالعه پرداخته اند. در طول تاریخ، نتایج مطالعات آموزش ریاضی به عنوان یک اثرگذار بنیادین در تدریس و یادگیری شناخته شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کیفیت تدریس معلم، زمان و فرصت یادگیری با توانایی انجام محاسبات و حل مساله ریاضی ضمن در نظر گرفتن تحصیلات و تجربه کاری معلم، در دانش آموزان کلاس چهارم و پنجم ابتدایی، انجام گرفت. به این منظور 650 دانش آموز (320 دختر، 330 پسر) کلاس چهارم و پنجم مقطع ابتدایی شهر شیراز انتخاب شدند. از مقیاس کیفیت تدریس (QTS)، آزمون محقق ساخته ریاضی و فرم ارزیابی زمان و فرصت یادگیری (TOLF) برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش استفاده گردید. نتایج تحلیل مسیر با استفاده از آزمون رگرسیون چندمتغیری سلسله مراتبی نشان داد که عملکرد دانش آموزان هم در انجام محاسبات و هم در حل مسایل ریاضی از طریق فرصت و زمان یادگیری توسط تجربه و تحصیلات معلم پیش بینی شده اند. به عبارت دیگر فرصت و زمان یادگیری نقش واسطه ای در ارتباط بین ویژگی های معلم با عملکرد ریاضی دانش آموزان دارد

هدف پژوهش حاضر بررسی بنیادهای فلسفی سه پارادایم پژوهشی تبیین، فهم و انتقاد و تحلیل نقش و جایگاه هر یک در پژوهش تربیتی است. روش پژوهش نیز تحلیل تطبیقی از رویکردهای پژوهش کیفی است. در پارادایم تبیین، با پذیرش هستی عینی و مستقل جهان از آدمی، پیروی جهان اجتماعی از جهان طبیعی و جدایی واقعیت از ارزش، حقیقت در انطباق با واقعیت سنجیده می شود و از این رو هدف از پژوهش در تعلیم و تربیت همچون علم های طبیعی، تبیین علی و پیش بینی رفتار آینده بر بنیاد مطالعه رفتار کنونی قلمداد می شود. در پارادایم فهم با پذیرش تفاوت بنیادی علم های انسانی و طبیعی و با نقد بنیادهای هستی شناسانه و شناخت شناسانه پارادایم تبیین، بر اهمیت دو چندان تفسیر و فهم بویژه در قلمرو تربیت تأکید می شود؛ در فرایند پژوهش تربیتی، معنابخشی به رفتارهای آدمی از سوی پژوهشگری است که خود تفسیرکننده و معنا بخش است. این پارادایم به سبب پذیرش جدایی واقعیت از ارزش و علم های طبیعی از انسانی، نقد شده است و بر در کار بودن فهم در هر پژوهشی تأکید شده است. از سوی دیگر آدمی بیش از دلبستگی های فنی و عملی، در جستجوی تغییر جهان برای آزادی و دادگری بیشتر است و روش آن نیز انتقاد است و در این راه یکی از راهکارهای مهم، فراهم کردن وضعیت آرمانی گفت و گو است. بر بنیاد یافته های پژوهش در بررسی چیستی و چرایی پژوهش تربیتی، رویکرد پیوستاری به جای رویکرد پارادایمی، برگزیده شده و استدلال شده است که هر پژوهش تربیتی دربردارنده تبیین، فهم و انتقاد است. در پایان نیز به برخی تلویح های چنین نگرشی اشاره شده است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین درونگرایی - برونگرایی و منبع کنترل با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر مقطع سوم راهنمایی و طرح پزوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهرستان اسلام آباد غرب در سال تحصیلی90-89 بود. نمونه مورد مطالعه 280 نفر از دانش آموزان بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای ا نتخاب شدند. آزمون شخصیتی نوجوانان آیزنک، مقیاس منبع کنترل راتر و معدل نیمسال اول دانش آموزان در سال تحصیلی90-89. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز به کار گرفته شد و از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون تک متغیره و آزمون t برای گروه های مستقل، جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها فرض وجود رابطه بین منبع کنترل درونی و پیشرفت تحصیلی با 99/0 اطمینان را تایید، ولی رابطه معناداری بین درونگرایی و برونگرایی و پیشرفت تحصیلی به دست نیامد. دیگر یافته ها نشان داد که بین دانش آموزان درونگرا و برونگرا از نظر منبع کنترل تفاوت معناداری وجود ندارد.