درخت حوزه‌های تخصصی

از زمان تأسیس آموزش رسمی در ایران، کاربردی بودن برنامهدرسی ریاضی، یکی از اهداف مورد تأکید نظام آموزشی بوده است. برای تعیین میزان تحقق چنین هدفی، داشتن آزمونی به منظور سنجش صلاحیت های دانش آموزان در به کارگیری ریاضی در زندگی واقعی، ضروری است. در دهه اخیر، مطالعه بین المللی پیزا در شماری از کشورهای جهان، باهدف سنجش میزان توانایی دانش آموزان 15 ساله در به کارگیری ریاضی برای حل مسائل دنیای واقعی و رویارویی با چالش های آن، صورت گرفته است. با توجه به چارچوب نظام مند پیزا و تعریف موردتوافق متخصصان آموزش ریاضی از کاربرد ریاضی در زندگی واقعی در قالب سازه سواد ریاضی»، این مطالعه می تواند معیار مناسبی برای سنجش سواد ریاضی دانش آموزان باشد. پژوهش حاضر، مراحل طراحی آزمون صلاحیت های شناختی سواد ریاضی دانش آموزان ایرانی را در پایان دوره آموزش عمومی و شروع پایه دهم، با رویکرد شناختی تشخیصی و با توجه به چارچوب مطالعات پیزا و دیدگاه دبیران ریاضی، تبیین می کند. سؤالات این آزمون، مبتنی بر سه مؤلفه سواد ریاضی شامل صورت بندی، به کارگیری و تفسیر است. همچنین شش صلاحیت شناختی شامل ارتباطات، ریاضی وار کردن، بازنمایی، استدلال، طراحی راهبرد برای حل مسئله و استفاده از زبان و عملیات نماد ین، رسمی و فنی از موارد مورد توجه در آزمون است. چهار زمینه شخصی، شغلی، اجتماعی و علمی و چهار حیطه محتواییِ تغییر و روابط، فضا و شکل، کمیت و عدم قطعیت، زمینه و فضای چژوهش را تعیین می کند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه پنج بعدی ذهن آگاهی، شامل: همسانی درونی، پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا (تشخیصی) بود. به این منظور، نمونه ای با حجم 500 نفر از مردم شهر اصفهان (292 زن و 179 مرد) با روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. از همه شرکت کنندگان خواسته شد تا پرسشنامه پنج بعدی ذهن آگاهی، افسردگی، رضایت از زندگی و ویژگی فراخلق را تکمیل کنند و داده ها با تحلیل عاملی تأییدی تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحلیل عامل تأییدی گویه های پرسشنامه ذهن آگاهی نشان داد که این مقیاس دارای پنج عامل بوده که شاخص های نیکویی برازش، مدل مؤید برازش مدل با داده ها بوده است. پایایی ضرایب همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه (با مقدار 81/0) رضایت بخش به دست آمد. ضرایب روایی همگرا و واگرای پرسشنامه ذهن آگاهی با مقیاس های افسردگی، رضایت از زندگی و ویژگی های فراخلق به ترتیب (424/0-، 257/0 و 588/0) به دست آمد که معنادار بود (0001/0p<). در مجموع، با توجه به روایی و پایایی این پرسشنامه، می توان در محیط های بالینی و آموزشی به منظور بررسی این سازه روان شناختی از آن استفاده نمود.

زمینه: پرسشنامه جدایی روان شناختی، ادراکات افراد در مورد جدایی روان شناختی از والدین را ارزیابی می کند. هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی ویژگی های روان سنجی فرم فارسی پرسشنامه جدایی روان شناختی، شامل پایایی، روایی، تغییرناپذیری اندازه گیری در بین گروه های جنسی و تحلیل عاملی، به منظور آماده سازی جهت کاربرد در پژوهش های تربیتی و بالینی انجام شده است. روش: در پژوهش مقطعی حاضر، از بین جامعه آماری (3434 دانشجوی کارشناسی)، 424 دانشجوی کارشناسی با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده و پرسشنامه های جدایی روان شناختی هافمن (1984) و دلبستگی همسالان آرمسدن گرینبرگ (1987) را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل چهار عاملی مقیاس جدایی روان شناختی (استقلال هیجانی، تعارضی، نگرشی و کنشی) از بیشترین برازش با داده ها برخوردار است. افزون بر این، برای آزمون تغییرناپذیری اندازه گیری پرسشنامه جدایی روان شناختی در بین گروه های جنسی، تحلیل چند گروهی انجام گرفت. نتایج تحلیل چند گروهی نشان داد که پرسشنامه جدایی روان شناختی در مدل-های محدود در بین گروه های جنسی یکنواخت است. همسانی درونی پرسشنامه برحسب ضرایب آلفای کرونباخ در مورد گروه نمونه محاسبه و تأیید شد. نتیجه گیری: به طور کلی، یافته های پژوهش بیانگر این است ساختار عاملی پرسشنامه جدایی روان شناختی از برازش مطلوبی برای دانشجویان کارشناسی سال اول برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری معتبر در سنجش ابعاد استقلال دانشجویان مورداستفاده قرار گیرد.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی پرسشنامه هوش موفق انجام گرفت. روش: حجم نمونه این پژوهش 500 دانش آموز (175 دختر و 325 پسر) بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین مدارس دولتی شهر کرج انتخاب شدند و به پرسشنامه هوش موفق پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفه های اصلی، علاوه بر عامل کلی هوش موفق، سه عامل (هوش تحلیلی، خلاق و عملی) را برای پرسشنامه هوش موفق تأیید کرد. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی آن از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسشنامه از همسانی درونی قابل قبولی برخوردار است و ضرایب آلفای کرونباخ در زیر مقیاس های آن بین 74/0 تا 81/0 است. همچنین برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که نتایج تحلیل عاملی تأییدی مؤید این است که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارد و کلیه شاخص های نیکویی برازش، مدل را تأیید می کنند. بحث و نتیجه گیری: یافته های تحلیل عاملی، تقریباً مشابه تحقیقات انجام گرفته در فرهنگ اصلی و ضرایب پایایی و روایی نیز به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود. بنابراین با توجه به خصوصیات روان سنجی مطلوب، این پرسشنامه ابزار مناسبی برای تعیین هوش موفق دانش آموزان می باشد.

هدف اساسی پژوهش حاضر، وارسی ساخت عاملی و جنبه های روان سنجی «مقیاس بازخورد نسبت به بیماری»IAS)) است. بدین خاطر پس از انجام مراحل مقدماتی و رفع مشکلات احتمالی، وارسی این مقیاس در سه مطالعه انجام پذیرفت: در مطالعه اول، با اجرای مقیاس بر روی 929 دانشجوی دانشگاه شاهد که به شیوه نمونه برداری خوشه ای انتخاب شده بودند، ساخت عاملی این ابزار با استفاده از تحلیل عاملی موازی، بررسی گردید. در این مطالعه، IAS در قالب 5 عامل مفهوم سازی شد: «ترس از بیماری و ناخوشایندی»، «فراوانی درمان»، «باورهای خود بیمارپندارانه و آثار نشانه»، «رفتار سلامتی» و «هراس از مرگ». در مطالعه دوم، پایایی ابزار با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ و ضریب پایایی به روش بازآزمایی (با فاصله 15 روز) و میانگین همبستگی بین آیتم ها، بررسی شد؛ نتایج حاکی از مناسب بودن پایایی ابزار مذکور در نمونه مورد مطالعه است. در مطالعه سوم نیز به وارسی اعتبار تشخصیص و سازه IAS پرداخته شد. نتایج تحلیل های اعتبار تشخیصی نشان داد که 4 عامل «ترس از بیماری و ناخوشایندی»، «فراوانی درمان»، «باورهای خودبیمارپندارانه و آثار نشانه» و «رفتار سلامتی» توانست به طور معناداری، بیماران دارای مشکلات روان شناختی را از آزمودنی های سالم متمایز کند. این نتیجه بیانگر اعتبار تشخیصی مناسب این 4 عامل است. در بررسی اعتبار سازه مقیاس مذکور نیز، همبستگی گشتاوری پیرسون بین نمرات مقیاس IAS با سه مقیاس دیگر یعنی مقیاس خودبیمارپنداری MMPI-2، خرده مقیاس شکایات جسمانی SCL-90-R و خرده مقیاس نشانه های بدنی GHQ محاسبه شد. نتایج این تحلیل ها نیز حاکی از اعتبار سازه مناسب عامل های IAS، به استثنای عامل هراس از مرگ است. در مجموع نتایج مطالعه کنونی شواهدی برای صحت ساخت عاملی و پایایی قابل قبول عامل های IAS ارایه می دهد. ضمن این که اعتبار عوامل این مقیاس به استثنای عامل هراس از مرگ نیز در مطالعه تایید شد.

هدف پژوهش حاضر ساخت و مطالعه ویژگی های روان سنجی و اعتباریابی مقیاس کارکرد های روان شناختی خانواده ایرانی بود. بدین منظور تعداد410 نفر از نوجوانان، جوانان و والدین آنها در شهر مشهد به عنوان نمونه پرسشنامه مذکور را پس از ساخت تکمیل نمودند. همچنین تعداد 52 نفر از جوانان بعد از دو هفته با هدف بازآزمایی، مجدداً به سؤال های پرسشنامه پاسخ دادند. پس از جمع آوری داده ها، آلفای کرونباخ مربوط به کل سؤال ها پرسشنامه، آلفای مربوط به هر یک از ابعاد، تعیین معادل سازی نمرات خام به نمرات استانداردZ و تعیین نمرات استاندارد با میانگین 50 و انحراف معیار 10 (نمره t) انجام شد. نتایج نشان داد که ابعاد پرسشنامه از اعتبار بازآزمایی کافی برخوردار است. همچنین آلفای کرونباخ کلی این پرسشنامه نیز از اعتبار بالایی برخوردار می باشد، اما در رابطه با اعتبار ابعاد پرسشنامه نتایج نشان داد که برخی ابعاد از اعتبار کمتری برخوردار هستند که با حذف سؤال های نامناسب در هر بعد، اعتبار آن افزایش می یابد، که این سؤال ها نیز مشخص شده است. بنابراین، IFPFS را می توان به عنوان یک ابزار پایا و معتبر برای ارزیابی کارکردهای روان شناختی خانواده ایرانی به کار برد.

این مطالعه با هدف بررسی ساختار عاملی تاییدی نسخه فارسی مقیاس درجه بندی تجدیدنظرشده شفقت-خود در گروهی از زندانیان مرد زندان سپیدار شهر اهواز انجام گرفت. 178 مرد زندانی به روش نمونه گیری داوطلب- در دسترس از میان زندانیان مرد برگزیده شدند و نسخه فارسی مقیاس 12 ماده ای درجه بندیتجدیدنظر شده شفقت-خود و پرسشنامه سلامت عمومی 11 ماده ای را تکمیل نمودند. داده ها با روش تحلیل عوامل تاییدی و با استفاده از نرم افزارهای آماری 21-SPSS و AMOS تجزیه و تحلیل شدند. تحلیل عاملی به روش تحلیل تاییدی، 6- عامل همانندسازی افراطی، مهربانی به خود، ذهن آگاهی، انزوا، تجارب مشترک انسانی و قضاوت کردن خود را بر اساس یافته های پیشین مورد تایید قرار داد. ضرایب آلفای کرونباخ کل مقیاس 91/0، برای عامل های ششگانه از 77/0 تا 92/0 و ضریب روایی همزمان آن با پرسشنامه سلامت عمومی 45/0- (001/0>p) و برای خرده مقیاس های ششگانه با پرسشنامه سلامت عمومی از 28/0- (036/0>p) تا 48/0- (001/0>p) محاسبه شدند. در نهایت، مقیاس شفقت-خود را می توان به عنوان یک ابزار پایا و معتبر در اندازه گرایی جنبه هایی از شفقت خود در جامعه ی مردان زندانی مورد استفاده قرار داد.

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی روایی و پایایی مقیاس رفتارهای تکانشی آیزنک و موری و پرسش نامه ی توجه تقسیم شده (DAQ) در دانشجویان دانشگاه اصفهان بود. روش کار: جامعه ی پژوهش حاضر، شامل تمام دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 1393-1392 بود که تعداد 200 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای به عنوان نمونه ی پژوهش، انتخاب شدند. به منظور بررسی روایی هم زمان مقیاس تکانشگری آیزنک و موری و پرسش نامه ی توجه تقسیم شده، از نسخه ی یازدهم پرسش نامه ی تکانشگری بارات استفاده شد. داده ها توسط ضرایب پایایی آلفای کرونباخ و دونیمه سازی و نیز ضرایب همبستگی پیرسون و دورشته ای- نقطه ای مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد روایی هم زمان مقیاس تکانشگری آیزنک و موری و پرسش نامه ی توجه تقسیم شده بر اساس همبستگی معنی دار بین نمرات نسخه ی یازدهم مقیاس تکانشگری بارات با نمرات مقیاس تکانشگری آیزنک و موری و پرسش نامه ی توجه تقسیم شده، تایید شد (05/0P<). پایایایی دو پرسش نامه بر اساس نتایج ضرایب آلفای کرونباخ و دونیمه سازی، تایید گردید. هم چنین بین سن، جنسیت، تحصیلات و تاهل با نمرات دو پرسش نامه، هیچ رابطه ی معنی داری به دست نیامد (05/0P>). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، مقیاس تکانشگری آیزنک و موری و پرسش نامه ی توجه تقسیم شده از روایی و پایایی مناسب جهت استفاده در جمعیت دانشجویان ایرانی برخوردارند.

اهداف عمده پژوهش حاضر عبارت است از 1) بررسی قابلیت اعتماد دو آزمون ا ستدلال صوری و آگاهی عاطفی در فرهنگ ایرانی 2) مقایسه استدلال صوری و آگاهی عاطفی دانش آموزان مدارس عادی و تیز هوش برای این منظو ر388 دانش آموز تیز هوش و عادی از دبیرستان های شیراز آزمون های استدلال صوری و آگاهی عاطفی را تکمیل کردند یافته ها نشان می د هد که در هر دو گروه دانش آموزان تیز هوش و عادی آزمودنی هایی وجود دارند که از لحاظ استدلال صوری هنوز به سطح انتزاعی نرسیده اند بین دو متغیر استدلال صوری و آگاهی عاطفی همبستگی معنی دار مشاهده نگردید اما بین نمرات هر یک از آمون ه0ای استدلال صوری آگاهی عاطفی با شاخص های پیشرفت تحصیلی همبستگی معنی دار بدست آمد. بررسی قابلیت اعتماد هر دو آزمون استدلال صوری و آگاهی عاطفی نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ضرائبی به ترتیب برابر 0/71 و 0/76 بدست داد.

هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس وابستگی های ارزش خود در میان نمونه ای از دانشجویان ایرانی بود. به همین منظور 502 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور شهرستان لنگرود به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و مقیاس های وابستگی های ارزش خود، خودشناسی انسجامی، شفقت خود-فرم کوتاه، خودشیفتگی مارگولیس-توماس و حرمت خود رزنبرگ در میان آن ها اجرا شد. در ابتدا تحلیل عامل تأییدی نشان داد که ساختار عاملی نمونه ایرانی با ساختار عاملی به دست آمده در نمونه های آمریکایی (کراکر و همکاران، 2003) برازش ندارد. بنابراین، برای یافتن ساختار عاملی مناسب با نمونه ایرانی، تحلیل عامل اکتشافی به روش تحلیل مؤلّفه های اصلی با شیوه چرخش ابلیمین بر روی مقیاس مذکور انجام شد و نشان داد که 6 عامل با ساختار داده ها برازش دارند. علاوه بر تأیید روایی همگرا و واگرای مقیاس، ضرایب آلفای کرونباخ نیز همسانی درونی مناسب عامل های مقیاس را نشان داد. نتایج به دست آمده بر اساس نظریه خودمختاری و نظریه وابستگی های ارزش خود بررسی شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتار زنان در هنگام خشونت همسر و رابطه آن با سن، تعداد فرزندان و تحصیلات زنان انجام شده است. بر این اساس تعداد 125 نفر از زنانی که به مراکز بهزیستی شهر اصفهان مراجعه می کردند و در زندگی مورد خشونت همسر قرار گرفته بودند، به صورت تصادفی ساده انتخاب شده و با آنان در مورد دفعات تکرار خشونت شوهر، رفتارشان و منابعی که جهت گرفتن کمک در زمان بروز خشونت استفاده می کردند، مصاحبه شد. تحلیل توصیفی داده ها نشان داد که حدود 4/50 درصد آنان در زمان بروز خشونت همسر هیچ کاری نمی کنند و2/51 درصد هنگام بروز خشونت توسط شوهر از هیچ منبعی جهت کمک استفاده نمی کنند. برای آزمون فرضیه ها از آزمون مجذور خی استفاده گردید. نتایج نشان داد که نوع رفتار زنان با سن آنها رابطه معناداری دارد ولی با تعداد فرزندان و تحصیلات زنان ارتباط معناداری ندارد. در پایان ضمن بحث در مورد نتایج، مشخص شد که زنان در بیش تر مواقع به طور ناخودآگاه با ایفای نقش انفعالی در برابر خشونت همسر نقش فعالی را در استحکام خانواده و جلوگیری از فروپاشی آن ایفا می کنند.

هدف پژوهش حاضر بررسی مشخصات روان سنجی و هنجاریابی مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی نلسون و کارول (2006) در زوج های ایرانی بود. طرح تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را زوجین متأهل شهر بیرجند تشکیل داد. 350 زوج (700 نفر) به شیوه نمونه گیری در دسترس از بین زوج های شهر بیرجند انتخاب شدند و پرسشنامه های مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی نلسون و کارول (2006)، پرسشنامه تعارضات زناشویی تجدید نظر شده ثنایی (1387) و مقیاس سازگاری زناشویی بی اسپینر (1976) در مورد آنها ارزیابی شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آماری همبستگی پیرسون، ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی اکتشافی ( با کمک نرم افزار 23spss)، تحلیل عاملی تاییدی (با نرم افزار 23AMOS) استفاده گردید. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که مقیاس 12 سوالی پرخاشگری پنهان ارتباطی در نمونه ای ایرانی از 2 عامل (کناره گیری عاطفی و خراب کردن وجهه اجتماعی) اشباع شده است که 56 درصد از واریانس مقیاس را تبیین می کنند. تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان داد که مدل دو عاملی مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی به خوبی با داده ها برازش دارد (93/0AGFI=، 94/0NFI=، 06/0RMSEA= ). ضریب آلفای کرونباخ (85/0)، اعتبار همگرا (47/0)، اعتبار واگرا (42/0-) به دست آمد که همگی در سطح 01/0≥P معنادار بودند. به طورکلی نتایج نشان داد، مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی نلسون و کارول (2006) از روایی و اعتبار مناسبی برخوردار است و می توان آن را برای سنجش میزان پرخاشگری پنهان ارتباطی زوج ها بکار برد.