اصول بهداشت روانی

مقدمه: سازگاری زناشویی به صورت خودکار ایجاد نشده و به وجود آمدن آن نیاز به تلاش زوجین دارد. معمولا سال اول ازدواج از نظر سازگاری بسیار ناپایدار بوده و بیشترین خطر را برای ناسازگاری و طلاق دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر رویکرد راه حل­محور بر افزایش سازگاری زناشویی در زنان و مردان مستعد طلاق شهر اصفهان صورت گرفته است. روش­کار: در این پژوهش نیمه­تجربی در سال 89-1388 از روش پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه شاهد استفاده شده است. جامعه­ی پژوهش شامل آن دسته از زوجین مراجعه­کننده به مرکز مداخله در بحران شهر اصفهان می­باشد که به صورت خود­معرف مراجعه کرده بودند. نمونه­ی پژوهش شامل 32 زوج از بین زوج­های داوطلب شرکت در مطالعه است که به صورت در دسترس و تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسش­نامه­ی جمعیت­شناختی و پرسش­نامه­ی سازگاری­ زناشویی اسپاینر بود. برای تحلیل داده­ها از نرم­افزار SPSS و روش­های آمار توصیفی و تحلیلی (کوواریانس) استفاده شد. یافته­ها: رویکرد راه حل­محور بر سازگاری زناشویی موثر است (001/0P<) تجزیه و تحلیل داده­ها در مورد ابعاد سازگاری زناشویی نشان داد که این رویکرد بر بعد انسجام موثر بوده (002/0P<) اما بر بعد توافق و رضایت تاثیر معنی­داری نداشته است. نتیجه­گیری: با توجه به افزایش نرخ طلاق در دو دهه­ی گذشته در کشور، درمان راه حل­محور با کمک به زوجین برای توسعه­ی راه حل های موثر و یافتن موارد استثنا در زندگی می­تواند سازگاری زناشویی را افزایش و از طلاق جلوگیری نماید.

مقدمه: کیفیت زندگی کاری دارای اهمیت به­سزایی است و احتمالا تاثیرهای روانی و اجتماعی بر پرسنل بخش به جای می­گذارد. از این رو، هدف اساسی این پژوهش، شناسایی رابطه­ی بین کیفیت زندگی کاری و بهداشت روانی مدیران مدارس شهر خرم­آباد بود. روش­کار: پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. نمونه­ی تحقیق شامل 130 نفر از مدیران مدارس شهر خرم­آباد بود که با استفاده از روش نمونه­گیری طبقه­ای متناسب در سال تحصیلی 90-1389 انتخاب شده بودند. برای گردآوری داده­ها از دو فرم پرسش­نامه­ی کیفیت زندگی کاری و بهداشت روانی استفاده شد. داده­ها با استفاده از آزمون­های ضریب همبستگی پیرسون، تی مستقل، تحلیل واریانس یک سویه و با کمک نرم­افزار SPSS تحلیل شدند. یافته­ها: بین کیفیت زندگی کاری مدیران و بهداشت روانی پرسنل بخش همبستگی مستقیم وجود داشت (00001/0>P). هم­چنین نتایج نشان داد که مدیران مرد در مقایسه با مدیران زن از نظر کیفیت زندگی کاری (00001/0>P) و نیز بهداشت روانی (006/0=P) وضعیت مطلوب­تری داشتند، اما بین مدیران مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه تفاوتی در ارتباط با متغیرهای کیفیت زندگی کاری و بهداشت روانی مشاهده نشد. نتیجه­گیری: چنان چه کیفیت زندگی کاری مدیران مدارس افزایش یابد، محیط کاری مطلوب­تری برای پرسنل بخش فراهم آمده و از این رو بهداشت روانی آنان افزایش می­یابد.

مقدمه: امروزه به واسطه­ی افزایش میزان ناباروری زوج­ها و بی­سرپرستی کودکان، فرزندخواندگی بیشتر در کانون توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های فرزندخواندگی برکاهش تنیدگی و تغییر سبک های مقابله ای زوجین متقاضی فرزندخواندگی انجام گرفته است. روش­کار: پژوهش حاضر از نوع طرح­های نیمه­آزمایشی است. جامعه­ی پژوهش شامل تمام زوجین متقاضی فرزندخواندگی بوده که از خرداد 88 لغایت خرداد 89 به سازمان بهزیستی خراسان رضوی مراجعه نموده­اند. زوجین واجد معیارهای پژوهش به شیوه­ی نمونه­ی در دسترس انتخاب و پرسش­نامه­ی اضطراب کتل و سبک های مقابله ای لازاروس و فولکمن را تکمیل نمودند. از بین ایشان تعداد 14 زوج دارای نمره ی خام بیشتر از 35 در تست اضطراب و سبک مقابله­ی هیجان­مدار در پرسش­نامه­ی سبک­های مقابله بودند، انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد جایگزین شدند. سپس 8 جلسه­ی آموزش مهارت­های فرزندخواندگی برای گروه آزمون اجرا گردید. گروه شاهد روند عادی مراحل اداری را سپری نمودند. بعد از اجرای مداخله، میزان تنیدگی و سبک­های مقابله­ی دو گروه مجددا اندازه­گیری و 6 هفته بعد آزمون پی­گیری روی گروه آزمون اجرا شد. داده­ها با استفاده از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس یک سویه و تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر تحلیل گردید. یافته­ها: بین دو گروه آزمون و شاهد، از نظر تفاوت نمرات در دو ﺁزمون اضطراب کتل (05/0P≤) و سبک­های مقابله (05/0P≤) تفاوت مثبت و معنی­داری وجود داشت. نتیجه­گیری: آموزش مهارت های فرزتدخواندگی می­تواند موجب کاهش میزان تنیدگی زوجین متقاضی فرزند گردیده و باعث شود که این افراد در مقابله با تنیدگی، بیشتر از سبک های مقابله­ی مسئله­مدار استفاده کنند.

مقدمه: انسفالیت با نقایص روانی­عصب­شناختی همراه است. تغییرات شخصیتی و رفتاری در 60-40 درصد موارد انسفالیت هرپسی دیده می­شود. مقاله­ی حاضر به گزارش یک مورد تغییرات رفتاری و عوارض عصب­شناختی به جا مانده از انسفالیت هرپسی بهبود یافته می­پردازد. معرفی مورد: بیمار پسر 17 ساله­ای است که بعد از ابتلا به انسفالیت هرپسی دچار بی­قراری، پرخاشگری، استریوتایپی و رفتارهای تکانشی منجر به افت عملکرد و بستری­های مکرر شده بود که آخرین نوبت بستری و ارایه­ی گزارش مورد، آبان و آذر 1389 می­باشد. در تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)، آتروفی نواحی فرونتوتمپورال و درالکتروانسفالوگرام امواج شبه تشنجی مشهود بود. بیمار اشکال در عملکرد هوشی و ضعف در یادگیری داشت. نتیجه­گیری: بیمار تابلوی تغییرات شخصیتی و رفتاری و اختلال یادگیری پس از انسفالیت را نشان می­دهد. مطالعات پی­گیرانه با حجم نمونه­ی بالاتر می­تواند اطلاعات بیشتر از نقایص بعد از انسفالیت در اختیار درمانگران قرار دهد.

مقدمه: مطالعه­ای حاضر با هدف تاثیر آموزش مهارت­های حل مسئله بر شدت افسردگی زنان در دوره­ی پس از زایمان انجام شد. روش­کار: این کارآزمایی بالینی طی دی 1388 تا خرداد 1389 روی 54 زن در دوره­ی پس از زایمان مراجعه­کننده به مراکز بهداشتی مناطق دو و سه مشهد صورت گرفت. با داشتن معیارهای ورود به پژوهش، کسب نمره­ی 10 و بالاتر از مقیاس افسردگی پس از زایمان ادینبورگ و نمره­ی 28- 14 از پرسش­نامه­ی افسردگی بک و تایید افسردگی توسط روان­شناس بالینی، زنان به طور تصادفی به دو گروه آزمون (26 نفر) و شاهد (28 نفر) تقسیم شدند. در گروه آزمون، مهارت­های حل مسئله طی 6 جلسه­ی هفتگی (هر جلسه به مدت 50- 45 دقیقه) آموزش داده شد. در هر دو گروه، پرسش­نامه­ی افسردگی بک مجددا در هفته­ی 9 بعد از زایمان تکمیل گردید. تحلیل آماری با استفاده از آزمون­های تی مستقل و تی زوج در نرم­افزار SPSS ویرایش 14 صورت گرفت. یافته­ها: شدت افسردگی بر حسب آزمون بک در 9 هفته پس از زایمان بین دو گروه اختلاف معنی­داری داشت (00001/0>P). هم­چنین اختلاف میانگین شدت افسردگی بر حسب آزمون بک دو گروه، در ابتدای پژوهش و 9 هفته پس از زایمان تفاوت معنی­داری نشان داد (00001/0>P). کاهش شدت افسردگی بر حسب آزمون بک در گروه حل مسئله 6/77 درصد و در گروه شاهد 5/23 درصد بود. نتیجه­گیری: آموزش مهارت­های حل مسئله روشی موثر در کاهش شدت افسردگی پس از زایمان است. پیشنهاد می­گردد که این روش به عنوان یکی از راهکارهای بهداشت روان در مراکز بهداشتی به کار رود.

مقدمه: این مطالعه جهت تعیین روایی و پایایی پرسش­نامه­ی ارزیابی اعتیاد به اینترنت چن (CIAS) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران (ایران سابق) انجام شد. روش­کار: این پژوهش مقطعی­توصیفی­تحلیلی بر روی 214 نفر از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با روش نمونه­گیری در دسترس در نیمه­ی اول سال تحصیلی 90-1389 انجام گرفت. ابتدا پرسش­نامه­ی CIAS از انگلیسی به فارسی ترجمه و روایی ظاهری آن توسط 3 تن از متخصصان پزشکی اجتماعی تایید گشت. سپس پرسش­نامه­ی مذکور به همراه پرسش­نامه­ی یانگ (IAT) و فرم جمع­آوری داده­های جمعیت­شناختی و کاربری اینترنت، جهت تکمیل در اختیار دانشجویان پزشکی قرار گرفت. پس از جمع­آوری داده­ها، روایی و پایایی پرسش­نامه­ی CIAS با استفاده از روش­های تحلیل عاملی، همسانی درونی، روایی همگرایی و آلفای کرونباخ با استفاده از نرم­افزار SPSS تعیین گردید. یافته­ها: در بررسی روایی پرسش­نامه، روایی همگرایی نشانگر 85/0=r با 001/0P< و نتایج تحلیل عاملی به روش چرخش واریماکس، نشان­دهنده­ی استخراج 5 عامل بودند. در بررسی پایایی نیز نتایج آلفای کرونباخ نمایانگر 93/0=α بود. نتیجه­گیری: پرسش­نامه­ی ارزیابی اعتیاد اینترنتی CIAS از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است اما به علت عدم وجود استاندارد طلایی پذیرفته شده در تشخیص اعتیاد اینترنتی، تعیین نقطه­ی برش مناسب برای آن، نیاز به بررسی­ها و مطالعات بیشتری جهت توافق بر روی معیار تشخیص بالینی دارد که برای شناسایی دقیق میزان اختلال و برنامه­ریزی جهت پیشگیری و درمان آن ضروری به نظر می­رسد.

مقدمه: هدف این پژوهش، تهیه­ی نسخه­ی فارسی پرسش­نامه­ی نظم­جویی شناختی هیجان- فرم کودکان (CERQ-K-P) و بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی آن در جامعه­ی کودکان ایرانی بود. روش­کار: نسخه­ی انگلیسی CERQ-K پس از آماده­سازی با روش ترجمه­ی مضاعف بر روی 531 نفر (258 نفر پسر و 273 نفر دختر) از دانش­آموزان پایه­های سوم، چهارم و پنجم ابتدایی شهر مشهد در سال تحصیلی 90-1389 اجرا و اعتبار نسخه­ی CERQ-K-P از طریق همسانی درونی و همبستگی­های مجموعه­ی ماده بررسی گردید. ساختار عاملی مقیاس با هر دو شیوه­ی تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مولفه ی اصلی با استفاده از چرخش واریماکس ارزیابی و روایی پرسش­نامه­ی مذکور، از طریق همبستگی بین خرده­مقیاس­ها و روایی ملاکی بررسی گردید. یافته­ها: ضرایب آلفای کرونباخ برای تمام خرده­مقیاس­ها و کل مقیاس در هر دو جنس و کل شرکت­کنندگان از نظر روان­سنجی، مطلوب بوده و دامنه­ی اکثر همبستگی­های مجموعه­ی ماده بیشتر از 4/0 بود. بررسی ساختار عاملی این پرسش­نامه با استفاده از روش تحلیل عامل اکتشافی از الگوی 9 عاملی اصلی CERQ-K حمایت کرد که 68 درصد واریانس را تبیین می­کرد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نیز حاکی از برازش مطلوب و قابل قبول ماده ها بود. به علاوه، الگوی ضرایب همبستگی بین خرده­مقیاس­ها و روایی ملاکی هم زمان پرسش­نامه، با مقیاس اضطراب چندبعدی کودکان و مقیاس افسردگی کودکان، بیانگر روایی خوب این مقیاس بود. نتیجه­گیری: نسخه­ی فارسی پرسش­نامه­ی نظم­جویی شناختی هیجان فرم کودکان در جامعه­ی ایران اعتبار و روایی خوبی دارد و ابزار مناسبی جهت فرآیندهای غربالگری، تشخیص و درمان مشکلات مختلف هیجانی در موقعیت­های بالینی و پژوهشی می­باشد.

مقدمه: پژوهش حاضر کارایی بازی­درمانی تحولی مبتنی بر دلبستگی را در اختلال آسیب­دیدگی تحولی کودکان سنجید. روش­کار: این مطالعه­ی از نوع نیمه­آزمایشی با گروه شاهد بود که در سال 1388 در مشهد انجام گرفت. از مراجعه­کنندگان به کلینیک فوق­تخصصی اطفال بیمارستان ابن­سینا و دکتر شیخ، 14 کودک 3 تا 9 ساله که مطابق معیارهای ون­درکولک دچار اختلال آسیب­دیدگی تحولی بوده و والدین ایشان رضایت به شرکت در مطالعه داشتند، به طور تصادفی به دو گروه شاهد و آزمون تقسیم شدند. مادران، پرسش­نامه­های یول جهت سنجش میزان تنش کودکان و تنش والدین-فرم کوتاه جهت بررسی تنش والدین را پاسخ گفتند. در پایان 10 جلسه بازی­درمانی، والدین دو گروه مجددا آزمون­ها را تکمیل نمودند. نتایج با استفاده از نرم­افزار SPSS و آزمون­های تی مستقل و زوجی و مجذور خی تحلیل شدند. یافته­ها: تفاوتی بین دو گروه در متغیرهای جنس، سن و تحصیلات کودکان و سن و تحصیلات مادران وجود نداشت (05/0<P). تفاوت نمرات مقیاس یول، پرسش­نامه­ی تنش والدین-فرم کوتاه و زیرمقیاس پریشانی والد آن بین دو گروه پیش از انجام درمان، بدون معنی (به ترتیب 10/0=P، 34/0=P و 52/0=P) و پس از آن، معنی­دار (به ترتیب 001/0>P، 01/0=P و 01/0=P) بود. تفاوت نمرات زیرمقیاس کودک مشکل بین دو گروه پیش و پس از انجام درمان، بدون معنی (به ترتیب 86/0=Pو 14/0=P) بود. نمره­ی زیرمقیاس اختلال عملکرد در ارتباط کودک-والد در طی درمان در گروه آزمون تفاوت معنی­دار یافت (01/0=P) ولی در گروه شاهد چنین نشد (52/0=P). نتیجه­گیری: بازی­درمانی تحولی مبتنی بر دلبستگی باعث کاهش تنش تجربه شده توسط کودکان و مادران ایشان می­شود.