درخت حوزه‌های تخصصی

با اندکی غور و بررسی در تاریخچه نیایش (به عنوان راهبردی اثربخش) می توان سابقه نیایش را با آفرینش بشر همراه دانسته، منشا آن را در دوران های مختلف کشاورزی، صنعتی و فراصنعتی با تغییرات پیوسته و اصلاحات آرام در محتوا و فرایند آن جستجو نمود.نیایش در بررسی پژوهشگرانه فرهنگ های فارسی به معانی پرستش، دعای نیکو ، آفرین، دعا از روی تضرع و زاری، عبادت، ستایش و دوستی و مهربانی آمده است. در نیایش انسان به عنوان نیایشگر یا نیایش کن به ستایش و سپاس معبود خویش یعنی صانع حقیقی جهان پرداخته، نیازهای خویش را با حالت گریه و زاری و وضعیت بدنی خاص که دال برخضوع و خشوع می باشد به گونه ای از دل به زبان می راند که به اجابت آن امیدوار بوده، در انتظار پاسخ آنها ثانیه شماری می نماید.از میان گفت و گوها می توان به مکالمه دو نفری یعنی نماز که در آن تبادل کلام و تعامل در شراکت برگفت و گوهای تک نفری و همچنین گفت و گوهای درون فردی رجحان دارد، اشاره نمود.در نماز که برجسته ترین نشانه های معرفت می باشد، از یک سوی بشر و از سوی دیگر خدای عزوجل، عابد و معبود، طالب و مطلوب، محب و محبوب همچون دو دلداده با کلام دلنشین و سخن موزون به مصداق سخن کز دل برون آید نشیند لاجرم بر دل، به راز و نیاز سرگرم می شوند، در این موقعیت انسان به عنوان نیایشگر یا نیایش کن و آفریدگار به عنوان نیایش شونده و یا نیایش پذیر و مجیب (اجابت کننده) خوانده می شوند.پژوهشگر در این مقاله ضمن تبیین مفاهیم حقیقی نیایش، مؤلفه ها و رموز آن را روشن نموده، فلسفه و منشا نیایش را در اسلام از جهات شناختی، اخلاقی، عاطفی، اجتماعی و سیاسی مورد بحث قرار داده با ذکر نمونه هائی از آن نیایش را از انگیزه های معرفت شناسی دانشجو به پیوندجویی و رشد خلاقیت فردی معرفی نموده، در پایان تحقیق ضمن تحلیل نتائج اخلاقی، تربیتی و اجتماعی راهبردهائی را در جهت ترویج فرهنگ نیایش در دانشگاه ارائه داده است.

این پژوهش به منظور بررسی رابطه جهت گیری مذهبی با سلامت روانی دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه در سال تحصیلی 1384-1385 طراحی شد. جامعه آماری دانشجویان دانشگاه رازی بودند که به عنوان نمونه سنجش پژوهش تعداد 449 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. جهت سنجش جهت گیری مذهبی از پرسشنامه جهت گیری مذهبی، که با رویکردی اسلامی تهیه شده است، استفاده شد. جهت بررسی سلامت روانی، از مقیاس سلامت روانی (GHQ-28) استفاده شد که نمره پایین در آن نشانه سلامت روانی است. نتایج نشان دادند که جهت گیری مناسکی با چهار بعد سلامت روانی همبستگیهای معنی داری دارد. ضرایب همبستگی جهت گیری پایبندی به عقاید و مناسک با سلامت جسمانی (P<0.0001) r = -0.26، با اضطراب (P<0.0001) r = -0.29؛ اختلال در کارکرد اجتماعی (P<0.0001) r = -0.26 و با افسردگی (P<0.0001) r =-0.39 می باشد. یافته های دیگر نشان دادند که ضرایب همبستگی بعد جهت گیری پایبندی به اخلاقیات، با شکایت جسمانی (P<0.0001) r = -0.42، با اضطراب (P<0.0001) r =-0.49، با اختلال در کارکرد اجتماعی (P<0.0001) r =-0.33 و با افسردگی (P<0.0001) r =-0.55 به دست آمدند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون برای دخترها نشان دادند که جهت گیری پایبندی به اخلاقیات تنها متغیر قوی در تبیین واریانس سلامت روانی آزمودنیها است. نتایج تحلیل رگرسیون برای پسرها نشان دادند که اضافه کردن متغیر جهت گیری پایبندی به عقاید و مناسک تغییر اندک ولی معنی داری در معادله رگرسیون ایجاد نمود. به عبارت دیگر، جهت گیری مناسکی برای پیش بینی سلامت روانی آزمودنیهای پسر با اهمیت است.

"بررسی تاریخ ادیان نشان داده است که ایمان به خدا در درمان بیماری های روانی و تحقق احساس امنیت و آرامش و پیشگیری از اضطراب و بیماری های روانی ناشی از آن موفق است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی نوع هویت دینی (کلیشه ای، موفق، آشفته و دیررس) و ارتباط آن با سلامت روان جوانان بود. بر این اساس تعداد 500 دانشجوی دختر و پسر 20 تا 30 سال از کلیه ی دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب با توجه به تعداد دانشجویان هر دانشکده و تعداد نمونه مورد نظر به صورت تصادفی انتخاب شدند و به وسیله دو پرسش نامه هویت دینی و سلامت عمومی گلدبرگ (GHQ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین هویت دینی و سلامت روان رابطه وجود داشت. افراد دارای هویت دینی موفق، از تعاملات و کنش اجتماعی موفق برخوردار و سطح اضطراب و افسردگی آنان پایین بود. افراد دارای هویت دینی آشفته و دیررس، دارای سطح اضطراب و افسردگی بالا و از لحاظ کنش اجتماعی افرادی ناموفق بودند. از طرف دیگر افراد دارای هویت دینی کلیشه ای از مشکلات مسائل روان شناختی مورد بررسی پژوهش حاضر برکنار بودند "

از دید " قرآن" انسان جانشین خدا بر روی زمین است . او تنها موجودی است که ویژگی های خدا ، همچون " آفرینندگی" و " خلاقیت" را داراست . تمام تلاشهای بعمل آمده در مطالعات روانشناسان رفتاری نگر نتوانسته جایگاه ویژه " انسان " را مخدوش نماید . او " ضعیف" ، " حیله گر "، " زیاده خواه "، " شتابگر" ،" نامتعادل" ،"ضرر گریز" ،" طغیان گر" و ... است . در این مقاله بر اساس گزیده ای از آیات قرآن سعی شده است به زبان ساده " روح" ، " امر" و " پپپخلق" از دید قرآن بیان گردد و جریان طبیعی جسمانی انسان نیز که مرتبط با عوامل طبیعی است پرداخته شود . نگاه انسان به حیات دنیوی و حیات اخروی انسان بخش کوتاه دیگر مقاله است . در بخش " چهره واقعی انسان در قرآن " به ذکر صفات او از این منظر پرداخته می شود ؛ سپس " خود طبیعی انسانی " (نفس)مورد بحث قرار می گیرد ؛ و با اشاره ای به " نیازهای اساسی انسان در قرآن " نگاه گذرایی به دیدگاه روانشناسان حوزه نیاز نیز صورت می گیرد . " قرآن و انسان اجتماعی " بخش نهایی این مقاله است که به علل تحولات اجتماعی از دیدگاه قرآن می پردازد

"پژوهش حاضر به بررسی چگونگی رابطه بین افسردگی و میزان اعتقادات مذهبی در میان دانش آموزان دبیرستانهای شهر زاهدان می پردازد. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای یک نمونه 272 نفری از دانش آموزان سال دوم دبیرستان انتخاب شدند، ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه افسردگی بک و پرسشنامه محقق ساخته مقیاس خودسنجی اعتقادات مذهبی می باشد. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان میدهد که: 1.بین میانگین نمرات افسردگی و اعتقادات مذهبی دانش آموزان همبستگی معکوس وجود دارد. 2.بین میزان افسردگی دختران و پسران تفاوت معنی دار وجود دارد 3.بین اعتقادات مذهبی دختران و پسران تفاوت معنی دار وجود دارد. "

" به منظور بررسی رابطه بین ابعاد جهت‌گیری مذهبی و ابعاد مختلف سلامت ـ اختلال روانی، 120 دانشجوی پسر و دختر از دانشگاه تهران با شیوه نمونه‌برداری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. جهت‌گیری مذهبی با استفاده از مقیاس امکان ارزشیابی چهار بُعد مرتبط با مذهب (جهت‌گیری مذهبی، سازمان‌نایافتگی مذهبی، ارزنده‌سازی مذهبی و کامجویی) و ابعاد سلامت ـ اختلال روانی با به کارگیری مقیاس 9 بُعدی بازبینی شده فهرست نشانه‌ها (SCL-90-R) دروگاتیس که به ارزشیابی مشکلات بدنی شکل، وسواس بی‌اختیاری، حساسیت در روابط بین فردی، افسردگی، اضطراب، خصومت، هراس، افکار پارانوییدی و روان‌گسستگی می‌پردازد، ارزیابی شدند. نتایج نشان دادند که از بین ابعاد مختلف جهت‌گیری مذهبی در مجموع، کامجویی، سازمان‌نایافتگی مـذهبی و ارزنده‌سازی، الگوی منسجـمی را برای تبیـین شاخص کلی اختلالهای روانی مطرح می‌سازند. "

"سطح درونی سازی ارزش ها و باورهای دینی، تعیین کننده ی انگیزه یا قصد فرد در گزاردن کنش های مذهبی است. چنین عوامل و انگیزه هایی، امروزه با نام خود گردانی مذهبی به بوته ی کند و کاو گذاشته شده است. پژوهش کنونی، برای بررسی تاثیر شرایط تحصیلی (تیز هوش و عادی) بر سبک های خود گردانی مذهبی، با استفاده از پرسش نامه ی خود گردانی مذهبی ریان و هم کاران (1993) انجام گرفت. این پرسش نامه، دارای زیر سنجه های خود گردانی درون فکنی شده ی مذهبی و خود گردانی همانند سازی شده ی مذهبی می باشد. پایایی و روایی این ابزار در پژوهشی دیگری تایید شده است. گروه نمونه ی پژوهش، 119 دانش آموز از مدارس تیزهوشان، و 149 دانش آموز از مدارس عادی بود که از مدارس راهنمایی شهر شیراز انتخاب شدند. بنا بر یافته های آماری، در زیر سنجه ی همانند سازی مذهبی بین دو گروه تفاوت معنادار دیده نشد؛ ولی در زیر سنجه ی درون فکنی مذهبی، تفاوت دو گروه معنادار بود، بدین گونه که گروه تیزهوشان نسبت به گروه عادی نمرات بالاتری داشتند. این یافته ها بیان گر تاثیر شرایط تحصیلی متفاوت بر شیوه ی درون سازی باورها و ارزش های مذهبی بود "