درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۱۸۱ تا ۸٬۲۰۰ مورد از کل ۵۲٬۵۲۲ مورد.
۸۱۸۲.

Enseignement/apprentissage numérique du FLE au moyen des Smartphones : le cas du logiciel Schoology(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Revue des Études de la Langue Française, Volume ۱۱, Issue ۲, ۲۰۱۹ 45 - 68

کلیدواژه‌ها: Smartphone numérique apprentissage à distance compétences langagières Plateforme pédagogique FLE

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۵۲
Dans la présente étude, notre objectif est de savoir comment on peut apprendre le français à distance, au moyen des Smartphones. D’un côté, les effets attendus seront la réduction de la pollution environnementale liée aux embouteillages et l’économie du temps, de l’autre, tout en abaissant le coût de l’enseignement-apprentissage, il serait rendu plus accessible pour un public plus vaste. Nous supposons que les applications présentes sur les Smartphones constituent des moyens efficaces pour la mise en œuvre d’un processus de l’apprentissage à distance. C’est pourquoi nous avons d’abord fait des recherches sur ces appareils et leurs capacités techniques. Après avoir étudié différentes applications, nous avons choisi « Schoology » comme la base de nos pratiques d’enseignement-apprentissage. Deux groupes d’apprenants ont participé à l’expérience : un groupe « expérimental » composé des étudiants de niveau débutant avec lesquels on a expérimenté l’enseignement-apprentissage du FLE par le logiciel « Schoology » et un groupe « témoin » composé des étudiants de niveau débutant d’un institut à Téhéran qui ont étudié le FLE d’une façon ordinaire (sans logiciel et en présentiel). Enfin, nous les avons examinés sur les quatre compétences, et les résultats ont démontré que les apprenants qui avaient appris la langue par leurs Smartphones étaient relativement plus compétents que ceux qui avaient participé physiquement dans les cours de langue.
۸۱۸۳.

Approche écopoétique de la littérature de jeunesse persane, Cas d’étude : Les Intelligents de la Planète d'Orak de Fariba Kalhor(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Revue des Études de la Langue Française, Volume ۱۱, Issue ۲, ۲۰۱۹ 95 - 110

کلیدواژه‌ها: Écocritique Écopoétique Littérature de jeunesse Littérature persane Science-fiction

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۷ تعداد دانلود : ۳۸۱
L’imagerie littéraire de nombreux écrivains se fait l’espace d’exploration de l’environnement naturel. Les textes littéraires reflètent le comportement écologique de notre génération. La littérature devient parfois un contre-discours écologique, et parfois l’esthétique littéraire contribue à servir le discours sur l’environnement. En ce qui concerne la littérature de jeunesse persane contemporaine, nous constatons une réflexion moderne sur la fusion entre les êtres humains et la nature. Les intelligents de la planète d’Orak , de Fariba Kalhor, une romancière contemporaine, est un roman de science-fiction qui met en scène le rapport d’homme-nature. Mais dans quelle mesure l’écrivain sensibilise-t-il les enfants à l’écologie à travers les images de la destruction ? Pouvons-nous confirmer que Les Intelligents de la planète d'Orak suggère l’idée de l’interaction humaine avec l’environnement ? Comment Kalhor propose-t-elle un nouveau regard sur l’écologie ? A travers l’analyse de rapport entre homme-nature, nous essaierons d’étudier comment la question de l’environnement est évoquée dans la littérature de jeunesse persane. En vue de répondre à ces questions, nous recourrons aux théories de Lawrence Buell et de Pierre Schoentjes, et par une approche écopoétique, nous étudierons le rapport entre l’homme et son environnement dans Les Intelligents de la planète d'Orak .
۸۱۸۴.

دامنه و کارکرد بلاغت در سبک فردی مهدی اخوان ثالث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بلاغت کاربردی و نقد بلاغی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷) 135 - 148

کلیدواژه‌ها: شعر مهدی اخوان ثالث سبک شناسی بلاغت و سبک فردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۳۰۵
سبک شناسی، از علوم نسبتاً جدیدی است که در آن، چهارچوب اثر ادبی بررسی می شود. مباحث «درون متنی» (مانند تصویرهای خاصی که اثر ادبی دارد؛ نگاه ویژه به مسایل روز؛ زبان خاص؛ دستور زبان خاص و ...) و برون متنی (مانند زندگی و سرنوشت پدیدآورنده اثر، زمان و مقطع خاصی که اثر پدید آمده و همان مقطع، سایه ای بر سرتاسر اثر گسترده است و ...) در ساختار یک اثر تأثیر می گذارند. در کنار اینها، سبک فردی، شاخه ای است که هم از سبک شناسی جدا شده و هم ارتباط تنگاتنگی با آن دارد. از طرف دیگر، نظام بلاغی و فصاحت یک-اثر، به گونه ای است که سبک فردی را برجسته می سازد. متن ادبی اگر بر پایه بلاغت استوار باشد پدید آورنده با اصول بلاغت آشنا باشد و به-صورت زیرکانه آنها را در نوشتار خود به کار بَرَد، سبک فردی خود را به صورت منحصربه فرد و شاخص مطرح می کند. تحلیل آثار مهدی اخوان ثالث، شاعر معاصر، نشان می دهد که پیوند عمی قی میان بلاغت و سبک فردی او وجود دارد. به گونه ای که این گونه در ذهن خواننده خطور می کند که شاعر با سُلطه بر بلاغت و آشنایی کامل با آن، سبک فردی خود را برگزیده است. در این مقاله، تحلیل محتوایی (Content Analysis) شیوه بررسی اشعار است که با استفاده از آن و تجزیه و تحلیل داده های متن، به ابعاد گوناگون سؤال های طرح شده پاسخ داده شده است.
۸۱۸۵.

عناصر فرهنگ عامیانه در داستان حنای سوخته و رمان چنار دالبتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی پاییز ۱۳۹۸ شماره ۸۱ 39 - 68

کلیدواژه‌ها: اصطلاحات و امثال باورها و آداب و رسوم پروین روح شریف زاده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۵۱۹
یکی از مضامین مهم ادبیات داستانی معاصر، انعکاس فرهنگ مردم است و از آن جا که انسان و زندگی و اندیشه او جزء لاینفک داستان است، بنابراین پیوستگی فرهنگ مردم با انسان هم به این قالب ادبی راه یافته است . بخشی از این فرهنگ مثل آداب و رسوم اجتماعی، مذهبی، پزشکی و خرافی است و بخشی دیگر شامل زبان محاوره و گویش های محلی، اشعار و ترانه ها، ضرب المثل ها و بازی ها است . شهلا پروین روح و منصوره شریف زاده نویسندگانی هستند که به فرهنگ مردم توجه خاصی داشته اند، آثار آن ها از سویی عرصه به تصویر کشیدن رابطه انسان ها با این فرهنگ است که نشان می دهد استفاده به جا یا نا به جا از این فرهنگ در پرورش و زندگی انسان ها در جامعه داستانی تا حدودی ریشه در جامعه واقعی دارد و از سوی دیگر آشکار می شود که گاهی این مضامین، نقابی است بر اندیشه و نیت پنهانی و درونی نویسنده که به او کمک می کند که شیوه هنرمندانه تر و گاهی پیچیده تری در خلق اثر داشته باشد . البته با توجه به جنسیت و بینش نویسنده و زمان و مکان وقوع حادثه نحوه انعکاس این مضامین گاهی متفاوت و یا همانند می شود و از این منظر هم قابل بررسی است . ملاک انتخاب نویسندگان جنسیت مشترک، دوره مشترک و برگزیده شدن آثار انتخابی آن ها در جشنواره های متعدد ادبی است.
۸۱۸۷.

تحلیل و مقایسه مؤلفه های مشترک رئالیسم جادویی در «قرن روشنفکری» اثر از آلخوکارپانتیه و «روزگار سپری شده مردم سالخورده»، اثر محمود دولت آبادی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 15-34

کلیدواژه‌ها: رئالیسم جادویی آلخو کارپانتیه محمود دولت آبادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۴۲
رئالیسم جادویی، به عنوان سبکی جدید و متأثر از غرب به ویژه آمریکای لاتین، به ادبیات جهان عرضه شد؛ اما این شیوه داستان نویسی تنها به این منطقه از جهان اختصاص ندارد، بلکه در ادبیات داستانی سایر کشورها ازجمله ایران نیز مشاهده می شود. بر همین اساس، سؤال اصلی مقاله حاضر این است که مؤلفه های رئالیسم جادویی در زمان های «قرن روشنفکری» از آلخو کارپانتیه به عنوان یکی از پیشگامان این سبک از منطقه آمریکای لاتین و اثر محمود دولت آبادی به نام «روزگار سپری شده مردم سالخورده» چیست؟ هدف اصلی این پژوهش نیز تحلیل تطبیقی مؤلفه های مشترک رئالیسم جادویی در آثار منتخب این دو نویسنده است که با روش تحلیلی- توصیفی انجام شده است. نتیجه حاصل از بررسی آثار موردنظر دو نویسنده در این پژوهش نشان می دهد، هر دو هم بن مایه های مشترکی از سبک رئالیسم جادویی داشته و به کاربرده اند و هم در آثار خود بن مایه های منحصربه فرد خود را آورده اند؛ اما ماهیت و شکل این مؤلفه ها علیرغم شباهت و طبقه بندی یکسان، دارای ویژگی های منحصربه فردی است که از عقاید و باورهای بومی، فرهنگی و محیط زندگی نویسنده نشات می گیرد. همچنین، موجودات، حیوانات و عناصر فراطبیعی و عجیب وغریب این دو نویسنده باهم تفاوت های محسوسی دارد. دولت آبادی در هرزه نگاری و یا فضاسازی های تعفن بار، عفیف تراز کارپانتیه است.
۸۱۸۸.

طغیان پرسش در شعر معاصر- ابزاری برای القای اغراض ثانوی در ایران و عراق (مطالعه موردی نیما یوشیج و نازک الملائکه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی فارسی و عربی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶ ۱۶۰-۱۳۹

کلیدواژه‌ها: اغراض ثانوی بلاغت پرسش نازک الملائکه نیما

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۲ تعداد دانلود : ۲۸۲
پرسش گری از ویژگیهای بارز شعر نو است. عنصر پرسش در تشکیل بیشتر مضمونهای شعر نو شریک است و برای فهمیدن فکر و اهداف شاعران باید پرسشهای گوناگون آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در این پژوهش، عنصر پرسش در شعر ایران (نیما) و عراق (نازک الملائکه) به عنوان دو نماینده از شاعران پیشرو شعر معاصر مقایسه و بررسی شده است. پرسش در شعر هر دو شاعر از کاربرد اصلی خود خارج شده و دستاویزی برای بیان احساسات و دیدگاه شاعران در مضمونهای مختلف اجتماعی و فلسفی می شود. این مقاله، ابعاد مختلف اندیشگانی و احساسی این شاعران را با استفاده از عنصر پرسش و چگونگی کاربست آن در فضای شعرشان بررسی می کند. همچنین پس از استخراج نمونه های شعری در مضمونهای مختلف، آنها را به شیوه توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی طبقه بندی و تحلیل کرده ایم. شعر شاعران منتخب تا حد شگفت انگیزی به خصوص در انتخاب پرسش به عنوان قالب، برای بیان تفکرات و احساسات خود شبیه هم است؛ مضمونهایی مانند (مرگ، عشق، تنبه به امور سیاسی، بیان اعتراض، نارضایتی و غیره) در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. پرسش در شعر «نیما و نازک» ابزاری برای ایجاد داستان در شعر و خلق ماجرا است. شاعران از طریق تکرار ادات سوال یا طرح پرسش تجاهل العارف یا از طریق استفاده از دو ادات استفهام در جمله (بیشتر در شعر نیما) بر ایده خویش تأکید می کنند. از این رو نتایج حاصل از این پژوهش در بهبود فن ترجمه و مطالعه متون مذکور از منظر علم معانی می تواند مفید واقع شود.
۸۱۸۹.

پژوهشی در غزلیات منسوب به مولانا در دو جُنگ کهن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: غزلیات منسوب به مولوی جنگ خطی دیوان شمس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۴ تعداد دانلود : ۵۱۲
اهمیت دیوان کبیر در تاریخ ادبیات فارسی موجب شده است نسخ متعددی از این اثر سترگ به دست ما برسد. درعین حال برخلاف مثنوی به دلایلی متعدد هنوز متنی منقح و تفسیری جامع از کلیات شمس در دست نداریم. هنوز غزلیاتی با نام مولوی هست که در نسخ چاپی ملاحظه نمی کنیم و برعکس، حجم قابل توجهی از غزلیات درج شده در کلیات، به طور قطع از مولوی نیست. با بررسی توضیحاتی که مصححان دیوان شمس درمورد انتخاب نسخه های مورد نظر خود داده اند درمی یابیم که جنگ ها مطمح نظر آن ها نبوده است؛ درحالی که در این مجموعه های شعری، غزلیات متعددی با نام مولوی یا با عنوان شمس تبریزی آمده است. به نظر می رسد جمع آوری این غزلیات می تواند در تصحیح و تکمیل چاپ های بعدی از کلیات به کار آید؛ هرچند در صحت انتساب بسیاری از آن ها به مولوی می توان تردید کرد. در این مجال، ضمن معرفی غزلیاتی که با عنوان «شمس تبریزی» یا «مولوی» در دو جنگ «3528» دانشگاه تهران و «13609» کتابخانه مجلس شورای اسلامی آمده است، مشخص شد برخی غزلیات در این دو جنگ با اختلافاتی اندک در دیوان شمس دیده می شوند و برخی از دیگر از نظر تعداد ابیات مختلف هستند. درعین حال پاره ای از غزل های این دو جنگ، اشعار شیعی در تصحیحات موجود از غزلیات دیوان شمس نیامده است. تعدادی از این غزل ها به دلیل تشابه در تخلص «خموش» یا «شمس» با اشتباه کاتبان به نام مولوی یا شمس در این دو جنگ اشعار شیعی وارد شده اند. تعدادی دیگر از غزلیات نیز به تتبع و تقلید از مولوی سروده شده اند، اما ویژگی های زبانی و محتوایی آن ها نشان می دهند که متعلق به مولوی نیستند.
۸۱۹۰.

درنگی بر چند قطعه منسوب به رودکی سمرقندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی سال شانزدهم پاییز۱۳۹۸ شماره ۶۵ 141-170

کلیدواژه‌ها: ابیات پراکنده رودکی نقد دیوانهای رودکی شعر فارسی قرن چهارم تصحیح شعرفارسی کلاسیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۶۷۵
در این پژوهش، نگارندگان دربار ه برخی از این سروده های رودکی، که در بخش ابیات پیوسته دیوانهای چاپی به عنوان قطعه یا پیکره شعری مستقلی از شاعر ثبت شده، کندوکاو کرده اند. این سروده ها هر کدام دو ایراد جدی دارد: ایراد نخست «نبود پیوستگی مطلوب ابیات» و دوم تردید جدّی در «انتساب» یک یا چند مورد از آنها به رودکی است. منشأ ورود این سروده ها در دیوانهای چاپی موجود، کتاب محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، اثر گرانقدر استاد سعید نفیسی است. این مصحح با مراجعه به منابع لغوی، بلاغی، جُنگها، سفینه ها و دیگر سرچشمه های متقدم و متأخر، ابیات پراکنده ای را که از نظر وزن و قافیه با یکدیگر هماهنگ بوده ، به این دلیل که مربوط به یک شعر بلند یا کوتاه از رودکی است، به دنبال هم نقل کرده و یک سروده واحد را به وجود آورده است؛ حال اینکه بسیاری از این سروده ها از نظر مضمون با یکدیگر در ارتباط نیست، با وجود این، نگارندگان با بررسی دوباره منابع مورد استفاده استاد و استمداد از برخی منابع جدید با دلایلی علمی این دو ایراد را در برخی سروده های موجود بررسی و دریافتهای تازه ای را ارائه کرده اند .
۸۱۹۱.

تجربه عرفانی در «موقعیّت های مرزی» و بازتاب آن در داستان طوطی و بازرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰۵

کلیدواژه‌ها: مولانا جلال الدین مثنوی معنوی تجربه عرفانی اِگزیستانسیالیسم موقعیت های مرزی استعلای شخصیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۴۳۲
مثنوی معنوی مولانا، چنانکه از محتوای آن برمی آید و اطّلاعات تاریخی مربوط به قصد و غرض گوینده آن نیز مؤیّد آن است، متنی «تعلیمی» است و هر متن تعلیمی در درجه نخست، محصول اطّلاعات، دانش و تراوشات ذهنیِ فرد گوینده و نویسنده و در درجه دوم برآمده از «هوشیاری و آگاهیِ پیشینی» مؤلّف است. با وجود این، در مثنوی، همچون غزلیّات شمس که گوینده آن بیشتر در سیطره ناهوشیاری و قرار گرفتن در کشف و شهودهای ناب عرفانی است، جلوه هایی از «تجارب و کشف و شهودهای عرفانی» را می توان سراغ گرفت؛ به عبارت دیگر، مولانا در پاره ای از تمثیلات مثنوی، با خلق موقعیّت هایی، شخصیّت های داستانی خود را در معرض «تجربه های عرفانی و کشف و شهود» قرار می دهد. موقعیّت هایی که این شخصیّت ها وارد تجربه عرفانی می شوند، بی شباهت با «موقعیّت های مرزی/حدّی» (Boundary Situation) مدّ نظر فلاسفه اگزیستانسیالیست نیست. به نظر فلاسفه مذکور، آدمی در موقعیّت های خاصّی مستعدّ ایجاد تحوّل بنیادین در وجود خویش و استعلا یافتگی است. این موقعیّت ها می توانند در اثر بحران های روحی و روانی، عجز و ناتوانی اساسی، مواجهه با پرسش های لاینحل، برخورد با افرادی شگفت، فربه شدگی بیش ازحد در یک وضعیّت معرفتی و عوامل دیگر به وجود آیند. داستان طوطی و بازرگانِ مثنوی، یکی از تمثیلات پیچیده عرفانی است. در این داستان، یکی از قهرمانان اصلی آن، یعنی بازرگان، بعد از مواجهه با «مرگ تصنّعی» طوطی خود و از دست دادن آن، به عنوان بزرگ ترین تعلّق ذهنی خود، در موقعیّت مرزی قرار می گیرد و همین موقعیّت او را برای ورود به عالم تجارب عرفانی مهیّا می کند. بازرگان، ضمن از سر گذراندن تجربه عرفانی دچار استحاله شخصیّتی (تولّد مجدّد) و استعلای شخصیّتی می شود. در خوانشی دیگر، بازرگانِ این تمثیل، بازنمودِ بخشی از وجودِ مولانا و منعکس کننده تجارب عرفانی خود اوست که در مواجهه با شمس تبریزی، دچار تحوّل و استعلای شخصیّتی شده است. به این دلیل، در قسمتی از داستان، مولانا (راوی) با شخصیّت داستانی خود (بازرگان) چنان در هم ادغام می شوند که به نفس واحدی تبدیل می شوند.
۸۱۹۲.

کهن نوشته هایی درباره ارتباط سعدی با خضر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال هفتم آذر و دی ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 185-196

کلیدواژه‌ها: سعدی خضر معنویت همام تبریزی کتابخانه مرعشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۳۸۷
درباره شخصیت پیچیده و پرابهام سعدی، برخی باورها و افسانه ها شکل گرفته است که بر اساس مدارک و منابع تاریخی، هسته شکل گیری برخی از آن ها را می توان در لایه ای شناخته شده و خاص از تاریخ، ردیابی و آن را به زمانی مشخص محدود کرد. یکی از این باورها که دست کم از نیمه سده هشتم هجری یا اواخر این قرن رواج داشته، ماجرای دیدار سعدی با خضر است. در اسناد سده نهم، به کسب زلال معنوی از خضر برای سعدی نیز اشاره شده است. در این نوشتار، دو سند بسیار کهن در این باره عرضه می شود که نشان می دهد این باور به زمانی کهن تر، احتمالاً اواخر عهد حیات سعدی و یا در حالتی بدبینانه، اوایل سده هشتم هجری تعلق دارد. یکی از این اسناد، شعری از یکی از معاصران همام تبریزی است که در آن به اینکه سعدی «قطره ای از کام خضر» را مزیده، تصریح شده و این، کهن ترین مأخذ برای باور اخیر است.
۸۱۹۳.

تفسیر و تحلیل مناسبات علمی و فرهنگی اسلامی عصر طلایی اندلس بر پایه متون فارسی و ترجمه فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۱ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۱ 213 - 242

کلیدواژه‌ها: اندلس علمی و فرهنگی مرکز آموزشی عصر طلایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۳۲۶
اندلس یکی از مراکز مهم علوم اسلامی به شمار می رود که طی چندین قرن شاهد رشد فزاینده برخی علوم و ظهور دانشمندان و تألیفات فراوان بود. زمینه اصلی این شکوفایی علمی را انتقال مبانی این علوم از بلاد شرقی اسلامی به این سرزمین فراهم ساخت. آنچه بر اهمیت این قضیه می افزاید واقع بودن اندلس در یکی از دوردست ترین نقاط نسبت به مراکز اصلی علم و فرهنگ اسلامی است که بنا به عوامل مختلف دسترسی به آن دشوار بود. با این حال، توجه به شاخصه های توسعه علمی و فرهنگی در این سرزمین از جمله مراکز آموزشی، کتابخانه ها، شمار دانشمندان و اندیشمندان و نیز تألیفات و تصنیفات آنان از رشد سریع و چشمگیر آن در این زمینه حکایت دارد. همچنین شمار فراوان دانشمندان اندلسی و تألیفات ایشان گواه دیگری بر رشد قابل توجه علوم در این سرزمین است. در مقاله حاضر به بررسی مناسبات علمی و فرهنگی اسلامی عصر طلایی اندلس بر پایه متون فارسی و ترجمه فارسی به روش تحلیلی – توصیفی پرداخته شده است.
۸۱۹۴.

بسامدهای هیجانی و سحرانگیزی بلاغی«خطبه شقشقیه»

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 151 - 170

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) نهج البلاغه خطبه شقشقیه بسامدهای هیجانی جلوه های بلاغی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۳ تعداد دانلود : ۷۱۹
خطبه شقشقیه از مشهورترین و پرمحتواترین خطابه های حضرت علی(ع) است که شامل شکوه ها، دادخواهی ها و انتقادات از خلفای پیش از خود است، که با فصاحت بیانی واقعیت تلخ جامعه اسلامی و زمامداری خلفای پیشین را با قلم اندیشه به رشته تحریر درمی آورد. امام علی(ع) در این خطبه با ساختار خطابی و سیاسی به واکنش در برابر غصب خلافت و بیان بدعت ها، انحرافات خلفا و آسیب های وارد گشته بر جامعه اسلامی می پردازد و برای القای مفاهیم در وجود مخاطب از شیوه های ادبی و بلاغی همچون تشبیه، استعاره و مجاز بهره می گیرد؛ با بینش نقدی در پدیده های اجتماعی و سیاسی عصر خویش برای درونی سازی ارزش های معنوی در بافت جامعه اسلامی گام برمی دارد و با رویکرد نقادانه شیوه های حکمرانی و سیاست مداری را مورد تحلیل قرار می دهد. مقاله حاضر در پی واکاوی اسالیب بلاغی با تکیه بر بسامدهای عاطفی و روحی در خطبه شقشقیه و بار معنایی آن ها و با توجه به بافت متن است. در این خطبه مفاهیم ذهنی، ساختار زبانی، اسالیب بیانی در انسجام منحصربه فرد به هم پیوند خورده اند و با بافت کلامی تأثیرگذار در مخاطب برای آگاهی از شرایط سیاسی و اجتماعی و شیوه های حکمرانی در تصویرپردازی بی همتا ارائه گشته اند، آرایه های بلاغی در آن با هنرمندی تمام گزینش یافته، که علاوه بر خلق فضای ادبی، با ساختار کلی سخن امام(ع) در تبیین شرایط ناگوار سیاسی و از هم گسیختگی های اجتماعی در نتیجه عملکرد ناصحیح خلفای پیشین مناسبتی تام می یابد. این پژوهش به ساختار زبانی امام علی(ع) در القای مفاهیم پرمحتوا و تحلیل درون مایه های این خطبه ارزشمند از جنبه های بلاغی می پردازد.
۸۱۹۵.

زوال اخلاق در کشاکش شوربختی و فقر (بررسی شاخص های محتوایی تمثیل در رمان سمفونی مردگان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۱۱ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 64 - 83

کلیدواژه‌ها: تمثیل ادبیات تعلیمی عباس معروفی سمفونی مردگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۵۱۲
بلاغت پژوهان تاکنون برای تمثیل تعاریف گوناگون آورده اند. امّا تمثیل در این پژوهش به عنوان سبکی از داستان گویی، شیوه ای از روایت است که درون مایه ای غیرداستانی را در لفافه ای از ساختار داستانی می پوشاند. سمفونی مردگان رمان عباس معروفی ، نویسنده و شاعر ایرانی است که مهم ترین اثر او و نقطه ی عطف آثارش به شمار می رود. این اثر با بهره گیری از زبان شاعرانه ، داستان یک خانواده و یک شاعر بیگانه با دنیای اطراف خود را به زیبایی روایت کرده است. تمثیل هایی از «برادرکشی، عشق، تنهایی، انتقام، جهل، حسد، تعصّب، ریا، حرص، حق کشی و تجاوز به حقوق دیگران» که در حیطه ی ادبیات تعلیمی گنجانده می شود؛ در این رمان، آمده است. برای آشنایی بیشتر خوانندگان با این اثر، به عناصر سبک ساز زبانی، ادبی، روایی و شاخص های محتوایی ادبیات تعلیمی از جمله موتیف های واژگانی و زبان عامیانه، وفور تشبیهات، کنایه ها و استعاره ها، شخصیت پردازی و توصیفات، که    تبیین کننده ی بیان تمثیلی نویسنده و اثر اوست؛ اشاره شده است. روش این پژوهش تحلیلی و توصیفی با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای با شیوه ی فیش برداری، است؛ با پرسش اصلی این که «تمثیل چه جایگاهی در بیان نویسنده برای ارائه ی مفاهیم داستانی خویش در کتاب سمفونی مردگان به منظورِ برقراری ارتباط بیشتر با خوانندگان اثر داشته است؟»
۸۱۹۶.

قوت القلوب، ملتقای دو گفتمان دانشمندی و بینشمندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیست و هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ (پیاپی ۸۷) 33-45

کلیدواژه‌ها: ابوطالب مکی قوت القلوب گفتمان دانشمندی گفتمان بینشمندی لاکلاو و موفه نثر عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۰ تعداد دانلود : ۵۳۵
قوت القلوب فی معامله المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید ، اثر ابوطالب مکی، متن سازمانی و متمکنی است که در تثبیت و تخلید گفتمان تصوف بسیار مؤثر بوده است؛ زیرا جریان فربه تصوف در اواخر سده دوم در بستر دین مفصل بندی شد و از میان گفتمان های معارضی چون فقاهت و کلام و فلسفه گذشت. این جریان در دوره ای تکوین یافته که عقل گرایی افراطی، جدال های فقهی، مناقشات فلسفی و نزاع های سیاسی و اجتماعی بر کل جامعه اسلامی سایه افکنده بود. ایده پردازان تصوف، با بررسی و شناخت خلأها و دال های تهی، رهیافت های حاکم بر جامعه را به مدد منطق تفاوت گفتمانیِ گزاره های غایب و مهجور برجسته کردند و با استمداد از شیوه تأویل، گزاره های گفتمانی خود را پربار ساختند و کم کم توانستند گفتمان تصوف را منسجم کنند و غالب این اهتمام، به صورت عینی، تا حدودی در کتاب قوت القلوب ، که آن را ملتقای دو گفتمان دانشمندی و بینشمندی می دانیم، تبلور یافته است. برای تحصیل این مهم، از روش و الگوی تحلیل گفتمانی جفت گفتمان ساز لاکلاو و موفه بهره جستیم و نشان دادیم که ابوطالب مکی چگونه توانسته گزاره های غایب، مهجور و تهی شده فقه را با استفاده از شیوه تأویل ترمیم کند.
۸۱۹۷.

تلفظ فعلِ مضارع اخباری در دو گونۀ گفتاری و خوانداریِ فارسی و ضرورت و نحوۀ آموزش آن به غیرفارسی زبانان

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۸شماره ۹ 31 - 54

کلیدواژه‌ها: تحلیل فعل ساده مضارع اخباری گونه گفتاری فعل گونه خوانداری/نوشتاری فعل آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۸۹
مقالــۀ حاضــر بــه مقایســۀ فعــل در دو گونــۀ خوانــداری/ نوشــتاری و گفتــاری و ضــرورت آمـوزش آن بـه غیرفارسـیزبانان مـی پـردازد. سـخنگویان زبـان، اغلـب از تغییراتـی کـه در طـول زندگـی در زبانشـان پدیـد میآیـد آ گاه نیسـتند. بـا توجـه بـه اصـل اقتصـاد و همچنیـن اصـل کـم کوشـی، افـراد مـی کوشـند تـا راحـت تریـن راه و سـاده تریـن تلفـظ را بـه کار گیرنـد. در نتیجـه تغییـر و تحـول در صـورت گفتـاری همـواره رخ مـی دهـد و نوشـتار کمـاکان ثابـت مـی مانـد. تغییــرات زبانــی در تمامــی حوزههــای زبــان صــورت مــی گیــرد. در ایــن مقالــه تغییــرات آوایــی میـان گونـۀ گفتـاری و گونـۀ خوانـداری/ نوشـتاری در فعـل مضـارع اخبـاری بررسـی مـی شـود. ً بـه سـبب وجـود رادیـو و تلویزیـون و سـهولت ارتباطـات و تقریبـا همگانـی شـدن سـواد، فارسـی گفتـاری، بسـیار گسـترده شـده و همـۀ مـردم آن را بـه کار مـی برنـد. بنابرایـن توصیـف و تدویـن کتـاب فارسـی گفتـاری پـس از فارسـی نوشـتاری در اولویـت اسـت. از طرفـی غیرفارسـی زبانانـی کـه فارسـی مـی آموزنـد، عـاوه بـر فراگرفتـن فارسـی نوشـتاری نیـاز دارنـد کـه فارسـی گفتـاری رسـمی را نیـز بیاموزنـد و حتـی بسـیاری از آنـان فقـط بـه فراگرفتـن فارسـی گفتـاری نیـاز دارنـد. در ایــن مقالــه، نگارنــده تغییــرات آوایــی را کــه در میــان صــورت هــای مضــارع مشــترک اســت دســته بنــدی کــرده تــا آمــوزش آنهــا بــا نظمــی خــاص و یادگیــری آنهــا آســان تــر، ســاده تــر و سـریع تـر صـورت پذیـرد.
۸۱۹۸.

واکاوی ماهیت و مفهوم درد و رنج در اشعار فهد العسکر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 217 - 236

کلیدواژه‌ها: درد و رنج شعر معاصر عرب شعر معاصر کویت فهد العسکر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۳۶۰
فهد العسکر شاعر معاصر کویتی، از شاعران دردآشنای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس است. اشعار شاعر بیانگر دردهای شخصی و اجتماعی اوست. پژوهش حاضر به بررسی موضوع درد و رنج در اشعار شاعر در حوزه های وجودشناسی، غایت شناسی، وظیفه شناسی و علل درد و رنج می پردازد. نگارنده در این مقاله بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که مهم ترین دردهای گریزپذیر و گریزناپذیر فهد العسکر چیست و علل آن کدام است؟ آنچه به عنوان فرضیه مطرح می شود این است که دردهای گریزناپذیر شاعر بیشتر از زمره دردهای شخصی و دردهای گریزپذیر او بیشتر از نوع دردهای اجتماعی است. مهم ترین هدف این مقاله، بررسی ماهیت و مفهوم دردهای شاعر به منظور آشنایی با مشکلات و اوضاع جامعه اوست. از منظر وظیفه شناسی، شاعر برای انسان دردمند وظایفی را بیان می کند؛ گاه صبر و شکیبایی و توکل بر خدا و گاه نیز بازگشت به دین، اتحاد و داشتن روحیه امیدواری را وظیفه انسان دردمند می داند. در زمینه علل درد و رنج نیز شاعر مهم ترین علل درد و رنج بشری را گناه و دوری از فرمان خدا، تعلق خاطر، محرومیت از حقوق طبیعی و حقوق بشر و نگاه به گذشته یا اینجایی و اکنونی نزیستن می داند. در این پژوهش نگارنده با استفاده از روش استقرایی و توصیفی- تحلیلی به بررسی وجودشناسی و غایت شناسی و وظیفه شناسی و علل درد و رنج در اشعار فهد العسکر می پردازد.
۸۱۹۹.

جایگاه آب در فرهنگ و ادب عامه

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 90 - 102

کلیدواژه‌ها: ایران مردم شناسی فرهنگ عامیانه آب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۷ تعداد دانلود : ۴۳۷
آب و عناصر وابسته به آن در فرهنگ ایران آن قدر با اهمیت است که شاید بتوان به پشتوانه آن یک دایره المعارف بزرگ درباره آب نوشت . سرزمین ایران، دیار احترام نهادن به آب است . در آثار مکتوب و شفاهی و باورهای کهن مردمان این سرزمین می توان به وضوح احترام و تقدس ویژه را، نسبت به آب دریافت . آب در بیشتر باورهای کهن ایرانی ، پاک کننده و شوینده گناه است . پیدایش و بقای گروه های انسانی ، بدون وجود آب غیرقابل تصور می نماید . آب از عناصر اولیه و همگانی در تداوم حیات بشر است . از این رو جایگاه آن در فرهنگ های گوناگون به تناسب شرایط اقلیمی ، موقعیت طبیعی ، چگونگی ، تعداد و مقدار منابع آب در دسترس، میزان پیشرفت فن آوری و نیز شیوه مسلّط معیشت در سرزمین های مختلف متفاوت است . پژوهش در زمینه فرهنگ عامه تلاشی ارزشمند در زمینه حفظ، احیا و بازتولید فرهنگ یک جامعه به شمار می رود .
۸۲۰۰.

نمادهای هویّت ملی در داستان های کوتاه دفاع مقدس (مطالعه موردی: کتاب های یوسف 5 تا 7)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال هفتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 42 - 59

کلیدواژه‌ها: هویت ملی داستان های کوتاه دفاع مقدس روح معنویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۲۷۳
انقلاب اسلامی، به عنوان یک انقلاب فرهنگی و اجتماعی، موجب شکل گیری هویتی تازه در ایران شد که مؤلفه های این هویت تازه را می توان در ادبیات انقلاب اسلامی که باورها و آرمان های انقلاب را بازتاب می دهد، مشاهده کرد. در این پژوهش نیز با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی مؤلفه-های هویت ملی ایرانیان مصوب شورای فرهنگی، در داستان-های کوتاه دفاع مقدس (آثار برگزیده جایزه ادبی یوسف5تا 7) پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نویسندگان این سه مجموعه، تمام مؤلفه های هویت ملی را با نگرشی آمیخته با احساسی نوستالژیک و مثبت بازتاب داده اند که در این میان، بیشترین بسامد مربوط به مؤلفه زبان فارسی به ویژه کنایه ها و اصلاحات و سپس، مؤلفه تاریخ و تمدن به-ویژه آداب و رسوم و باورهاست. همچنین، مؤلفه سرزمین ایران به خصوص جغرافیا و مؤلفه اسلام مبتنی بر قرآن و مودت اهل بیت (ع) و روح معنویت و توحید در رتبه های بعد قرار دارند. به دو مؤلفه مهدویت و ولایت مداری توجه کم تری شده است. شاخص ترین مجموعه در زمینه هویت ملی در بین این سه مجموعه، یوسف پنج بوده که بیانگر پای بندی بیشتر نویسندگان این مجموعه به رهنمودهای مقام معظم رهبری و شاخص های سند هویت ملی است و ضعیف ترین آنها، یوسف شش است. رنگ دینی از یوسف پنج تا یوسف هفت، سیر نزولی داشته و برعکس، رنگ ملی و محلی در یوسف هفت از بیشترین فراوانی برخوردار بوده و سیر صعودی داشته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان