درخت حوزه‌های تخصصی

زنان به عنوان نیمی از افراد جامعه (42/48% از کل جمعیت ایران) می توانند از عوامل مؤثر در پیشبرد توسعه به شمار آیند. آنان علاوه بر نقش عمده خود در رشد خانواده و جامعه، امروزه در عرصه های علمی و پژوهشی نیز نقشی کاملاً مشهود دارند. برای بیان موقعیت و شرایط واقعی زنان در جامعه باید پیرامون مسائل آنان بررسی و تحقیقاتی صورت گیرد. یکی از مواردی که می توان بر روی آن تامل کرد، مجموعه آثار نوشته شده توسط زنان است. بدین منظور پژوهش حاضر که از نوع پیمایشی بوده با هدف بررسی سهم زنان در تولید مقالات مندرج در 7 عنوان مجله فارسی کتابداری و اطلاع رسانی در طی سال های 1347 تا 1378 صورت گرفته است. یافته ها نشان داد مجموع مقالات تولید شده توسط زنان، 495 عنوان (83/34%) از کل مقالات مورد بررسی است. از مجموع 958 مقاله تالیفی، 32/31% و از مجموع 463 مقاله ترجمه شده، 12/42% را زنان پدید آورده اند. بالاترین میزان مشارکت زنان در تهیه مقالات در سال 1376 با 56 عنوان بوده است. در مجموع، 224 زن در تولید مقالات مورد بررسی مشارکت داشته اند که 108 نفر از آنان (21/48%) در تالیف، 64 نفر (57/28) در ترجمه و 52 نفر (22/23%) هم در تالیف و هم ترجمه مقالات مشارکت داشته اند. پرکارترین نویسندگان زن مقالات در طی دوره مورد بررسی، نیز مشخص گردیدند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که مشارکت زنان در تولید مقالات حوزه کتابداری و اطلاع رسانی از سال 1347 تا 1378 نیز همانند سایر حوزه ها دارای سیر صعودی بوده است.

در ادبیات بازرگانی امروز دنیا، بازاریابی به معنی کلیه تلاشهایی است که یک کارآفرین اقتصادی برای طراحی، تولید، توزیع یا فروش کالا و خدمت به مصرف کننده نهایی و جلب رضایت او متحمل می­شود. امروزه در کنار فروش و عرضه کالاهای سنتی و مواد طبیعی و مصرفی، کالاها و خدمات فرهنگی نیز جایگاه اقتصادی ویژه­ای دارند و ناشران به عنوان تولیدکنندگان یکی از شاخص­ترین اقلام فرهنگی یعنی کتاب، به استفاده از روشهای بازاریابی نیاز دارند. بازاریابی از دو نظام کلی پیروی می­کند: محصول­گرا[3] و بازارگرا[4]. با توجه به تمرکز نظام بازارگرا بر مصرفکننده[5] و نیازهای او و خصوصیات کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی، استفاده از نظام بازارگرا برای بازاریابی کتاب توصیه می­شود. بازاریابی کتاب به شیوه­های گوناگونی قابل اجراست. برگزاری نمایشگاه­های کتاب[6]، و بازارگرا. با توجه به تمرکز نظام بازارگرا بر مصرفکننده و نیازهای او و خصوصیات کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی، استفاده از نظام بازارگرا برای بازاریابی کتاب توصیه می­شود. بازاریابی کتاب به شیوه­های گوناگونی قابل اجراست. برگزاری نمایشگاه­های کتاب،نوآوری در اداره کتابفروشی­ها و استفاده از فناوری­های جدید برای فروش کتاب، آگهی­های تجاری، توزیع هدایای تبلیغاتی، انتشار دوره­ای فهرست انتشارات توسط ناشران، نقد و بررسی کتابها در مطبوعات، وبلاگ­ها، کتابخانه­های عمومی و سایر مراکز فرهنگی، توجه بیشتر به وضعیت ظاهری کتاب، برگزاری جشن رونمایی کتاب، چاپ پوستر، اقتباسهای ادبیو... از جمله روشها و فعالیتهایی است که به رونق بازاریابی کتاب در ایران کمک می­نماید. بر اساس نمونه­های موجود، اعمال برخی از این روشها ­در میان ناشران کودک، شایع­تر از ناشران بزرگسال بوده است. در عین حال، بسیاری از ناشران ایرانی تمایلی به سرمایه­گذاری و فعالیت گسترده در حوزه بازاریابی کتاب ندارند، زیرا هزینه­های مترتب بر این نوع فعالیتها را بیشتر از میزان سودی که به تجارت آنها باز می­گرداند، می­دانند.