درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش کاربردی که با استفاده از تحلیل محتوا انجام شده است، کارایی دو رویکرد جستجوی موضوعی: زبان طبیعی و واژگان کنترل شده با استفاده از معیارهای ربط، دقت، بازیافت و ریزش کاذب، در دو پایگاه کتابشناختی پیوسته (کتابخانه کنگره واریک) مقایسه شده است. سی عنوانمربوط به موضوعات کتابخانه، کتابداری و اطلاع رسانی به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای هر عنوان راهبردهای جستجوی زبان طبیعی و کنترل شده به دست آمد. پس از انجام جستجوها و ارزیابی ربط پیشینه های حاصل، دقت، بازیافت و ریزش کاذب در دو رویکرد مذکور با هم مقایسه گردید. نتایج نشان میدهد بازیافت رویکرد جستجوی زبان طبیعی در هر دو پایگاه بیش از رویکرد موضوعی کنترل شده می باشد. دقت رویکرد زبان طبیعی در پایگاه اریک بیش از کنترل شده میباشد اما، در فهرست پیوسته کتابخانه کنگره تفاوتی معنادار مشاهده نشد. رویکرد زبان طبیعی در پایگاه اریک ریزش کاذب کمتری به همراه داشته است، در حالی که در فهرست کتابخانه کنگره تفاوت معنادار نیست. پیشنهاد تحقیق حاضر این است که برای کسب نتایج جامع در جستجوهای موضوعی در پایگاههای کتابشناختی پیوسته، ترکیبی از دو رویکرد زبان طبیعی و کنترل شده مورد استفاده قرار گیرد. برای انجام جستجوهایی که جامعیت نتایج حاصل از آنها اهمیت چندانی ندارد و هدف، به دست آوردن تعدادی پیشینه مربوط است، رویکرد زبان طبیعی مزیت بیشتری دارد.

هدف از انجام این تحقیق، بررسی گونه های مهم ابهام واژگانی و ساختاری و نیز مشکلاتی است که این گونه ابهامها را در امر ترجمه ماشینی ایجاد مینمایند. برای انجام این کار پنج نوع مهم ابهام واژگانی با عناوین ابهامهای مقوله ای، واژه های هم آوا ـ هم نویسه، واژه های هم نویسه، چند معنایی و ابهام انتقالی، با ارائه مثالهایی از فارسی و انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت. سپس ابهام ساختاری بررسی شد و دو نوع مهم آن با عناوین ابهامهای ساختاری واقعی و سیستمی تشریح گردید. پس از آن نیز شش روش رایج برای رفع ابهام ساختاری و نیز مشکلاتی که مرجعیابی در امر ترجمه ایجاد مینماید، بررسی شد. بررسیها نشان داد یکی از موارد ضروری برای عملکرد مثبت ماشینهای ترجمه، پرداختن اصولی به ابهامهای موجود در متن است و اینکه در بسیاری از موارد اطلاعات مربوط به واژه ها و حتی جمله (که اغلب به عنوان واحد ترجمه محسوب میگردد) برای ابهام زدایی کافی نیست و باید از اطلاعات غیر زبانی مانند اطلاعات جهان پیرامون و ... در ترجمه استفاده شود که البته در حال حاضر ماشینهای ترجمه عموماً فاقد این قابلیت مهم هستند.

جامعه معرفتی به مثابه فضایی که از تقویت و ارتقاء دانش (عیان/نهان) اجتماعی مایه میگیرد و جامعه اطلاعاتی به عنوان فضایی که دانش موجود را برای جویندگان اطلاعات قابل دستیابی و بهره-برداری میسازد دو گونه جامعه ای هستند که یکدیگر را کامل میکنند و یکی جایگزین دیگری نیست. کتابخانه ها (به معنای وسیع کلمه) به اعتبار اینکه دانش تولید شده جامعه را- بعضاً یا کلاً- گردآوری و ذخیره سازی میکنند، در پیشبرد جامعه معرفتی سهمی عمده دارند؛ و به اعتبار آنکه شرایط دستیابی به دانش تولیدشده را به منظور دریافت اطلاعات مورد نیازشان فراهم میسازند جامعه اطلاعاتی را ارتقاء میبخشند. بنابراین، بیجا نیست که تعدّد، تنوع، و چگونگی عملکرد کتابخانه های یک جامعه را از جمله جلوه های بارز نیل به جامعه معرفتی و اطلاعاتی تلقی کنیم، و برنامه ریزی برای ارتقاء تولید دانش و تبادل اطلاعات به منظور حصول این دو نوع جامعه را در گرو رشد و ارتقاء تولید دانش و تبادل اطلاعات به منظور حصول این دو نوع جامعه را در گرو رشد و ارتقاء کتابخانه های هر جامعه ای بدانیم؛ چنانکه میتوان ادّعا کرد: سرمایه گذاری برای پویاسازی همه جانبه کتابخانه ها، در واقع، سرمایه گذاری در جهت نیل به جامعه معرفتی و اطلاعاتی است.

هدف پژوهش حاضر بررسی شیوه های نمایه سازی ویدئو جهت ذخیره و بازیابی آن در مخازن اطلاعاتی است. روش پژوهش سندی است. یافته ها نشان میدهد که شیوه های نمایه سازی ویدئو هنوز از استاندارد مشخصی پیروی نمیکنند؛ اما سه روش عمده در نمایه سازی ویدئو عبارتند از: نمایه-سازی مبتنی بر ویژگی، نمایه سازی مبتنی بر گزارمان و نمایه سازی براساس حوزه تخصصی هر یک از این شیوه ها معایب و مزایای خاص خود را دارد که بسته به ماهیت و کاربرد ویدئو مورد استفاده قرار میگیرد.

هدف از این تحقیق، بررسی و تحلیل عناصر و ویژگیهای مطرح در رابط کاربر نرم افزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت کاربران (دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد) از تعامل با این نرم افزار می باشد. از هدفهای دیگر این پژوهش، سنجش تأثیر متغیرهایی چونرشته تحصیلی، مقطع تحصیلی، سواد کتابخانه ای، سواد رایانه ای و سابقه و میزان آشنایی با فهرست رایانه ای بر رضایت کاربران می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیة دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی هستند که عضو کتابخانه دانشکده می باشند.از کل جامعه پژوهش که 1308 نفر بودند بر اساس فرمول کرجسی و مورگان نمونه گیری طبقه بندی انجام شد و حجم نمونه 298 نفر تعیین گردید. یافته های پژوهش نشان داد وضعیت مواردی چون صفحه های نمایش اطلاعات نرم افزار، واژگان و پیامهای نرم افزار، یادگیری چگونگی کار با نرم افزار، راهنمای نرم افزار و قابلیتها و امکانات نرم افزار سیمرغ از دیدگاه کاربران شرکت کننده در این پژوهش، در حد متوسط است. همچنین، دانشجویان شرکت کننده در این پژوهش در حد متوسطی از تعامل با نرم افزار سیمرغ رضایت دارند. همچنین، بین میزان رضایت دانشجویان رشته های روانشناسی، علوم تربیتی و علوم کتابداری و اطلاع رسانی از تعامل با نرم افزار سیمرغ، تفاوتی معنادار وجود ندارد. در مقابل، بین میزان رضایت دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد از تعامل با نرم افزار سیمرغ تفاوتی معنادار وجود دارد و میزان رضایت دانشجویان کارشناسی بیشتر است. بین سابقه و میزان آشنایی دانشجویان با نرم افزار سیمرغ و همچنین سواد کتابخانه ای با میزان رضایت آنها از تعامل با این نرم افزار، رابطه ای معنادار وجود ندارد. در مقابل، رابطه ای معنادار میان سواد رایانه ای و میزان رضایت آنها از تعامل با نرم افزار سیمرغ، وجود دارد.