درخت حوزه‌های تخصصی

هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان آشنایی و استفادة کتابداران کتابخانه­های دانشگاهی همدان از امکانات و قابلیتهای وب 0/2 است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است.جامعه آماری این پژوهش، شامل کتابداران کتابخانه­های دانشگاهی، دانشکده­ای و مؤسسه های آموزش عالی همدان (47 نفر) می­باشد. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده­ها، پرسشنامه محقق­ساخته­ای است که بر اساس مرور متون مرتبط و مشاهدات پژوهشگران از ابزارهای وب 0/2 طراحی شده است. نتایج پژوهش نشان داد میزان آشنایی کتابداران با امکانات و قابلیتهای وب 0/2 در سطح متوسط (6/44) و میزان استفادة آنها از امکانات و قابلیتهای وب 0/2 در سطح متوسط و پایین (6/42) است. همچنین، مشخص شد بیشترین توانایی کتابداران در استفاده از ایمیل و وبلاگ است و کمترین توانایی آنها در استفاده از امکانات و قابلیتهای وب 0/2 به فلیکر مربوط است

هدف: پژوهش حاضر به بررسی رابطه بازی های رایانه?ای با میزان مطالعه در میان دانش?آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی شهر کرج در سال 1389 می پردازد. روش: روش پژوهش پیمایشی است. اطلاعات به دست آمده توسط پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. نمونه آماری دانش آموزان مدارس راهنمایی دخترانه و پسرانه شهر کرج? به حجم نمونه 384 نفر? شامل 192 دختر و 192 پسر می باشد. یافته ها: یافته?های پژوهش حاضر نشان داد که علیرغم مطلوب بودن وضعیت مطالعه دانش?آموزان، دانش?آموزان پسر بیش از دختران مطالعه می کنند و پسران به بازی های رایانه?ای بیش از دختران می پردازند. همچنین، یافته ها نشان داد که بین مطالعه و معدل دانش?آموزان رابط? معنی?دار مثبتی وجود دارد. بین مطالعه و انجام بازی های رایانه?ای در این تحقیق رابطه?ای آماری استنباط نگردید. همچنین، تحقیق نشان داد که بین وجود و عدم وجود امکانات بازی رایانه?ای و مطالعه دانش?آموزان رابطه معنی?داری وجود دارد به?طوری که دانش?آموزانی که امکانات بازی رایانه?ای ندارند بیشتر مطالعه می کنند. بین میزان کنترل والدین روی بازی رایانه?ای دانش?آموزان و میزان مطالعه آن ها رابطه?ای کشف نگردید.

علم و پیشرفت های علمی نیازمند بستری از تعاملات، میان رشته های علمی مختلف است. در عصر حاضر با توجه به تخصصی شدن حوزه های موضوعی، روابط بین رشته ای در هر مطالعه ای اجتناب ناپذیر می نماید. کتابداری و اطلاع رسانی رشته ای است که همانند سایر رشته ها، مبانی و اصول نظری خاص خود را دارد. به نظر می رسد بسیاری از نظریات و اصول مطرح شده در این علم از سایر رشته های علمی به وام گرفته شده است؛ از این رو پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی و مطالعه نظریات موجود در این رشته، ریشه ها و خاستگاه های این نظریات را کشف کرده و بدین ترتیب ماهیت میان رشته ای کتابداری و اطلاع رسانی را مشخص کند.

این مقاله به ارائه مدلی مفهومی برای معماری فنّاوری اطلاعات سازمانی پرداخته است. بدین منظور، ابتدا مدل های مفهومی و مرجع در معماری سازمانی بررسی گردیده و ابعاد و مفاهیم کلیدی موجود در آنها توضیح داده شده است. ابعاد به دست آمده با استفاده از روش آنتروپی شانون اولویت دهی شده است. برای استخراج ابعاد سازنده مدل، با استفاده از روش تحلیل اگزیوماتیک3، نگاشتی4 میان نیازهای مشتریان و مؤلفه های موجود در هر سطح برقرار شده و چارچوب پیشنهادی با تعیین اهداف و مؤلفه ها و ارتباطات تشریح شده است. درنهایت، با نظرسنجی از خبرگان، چارچوب پیشنهادی اعتبارسنجی شده است.

در فرآیند آموزش و فراگیری الکترونیکی از مدت ها پیش بحث استاندارد به عنوان یک مقوله بسیار مهم مطرح بوده است، به گونه ای که مؤسساتی نظیر مؤسسه مهندسی الکتریک و الکترونیک3 مدل های بسیاری جهت استاندارد نمودن بحث های مطرح در زمینه آموزش و فراگیری الکترونیکی ارائه نموده اند. یکی از مدل های ارائه شده در این خصوص، مدل ایزو 9126 است که در این مقاله جهت ارزیابی کیفیت سامانه یادگیری الکترونیکی دانشگاه امیرکبیر به کار گرفته شده است. این مدل جهت ارزیابی سامانه، شش متغیر اصلی ارائه نموده است که هرکدام از این متغیرها توسط چند شاخص دیگر قابل اندازه گیری است. هدف این مقاله، بررسی تأثیر هر یک از شش متغیر مدل، روی کیفیت سامانه یادگیری الکترونیکی در دانشگاه امیرکبیر بوده است. بدین منظور، شاخص های مدل ایزو 9126 به صورت پرسشنامه درآمد و در بین نمونه های آماری تحقیق (120 نفر از کارشناسان و دانشجویان دانشگاه امیرکبیر) توزیع و تکمیل گردید. براساس نتایج به دست آمده، بین کیفیت سامانه فراگیری الکترونیکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با هر یک از شش عامل اثرگذار مدل، رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. همچنین براساس نتایج به دست آمده، کیفیت سامانه آموزش الکترونیکی دانشگاه به ترتیب بیشترین تأثیر را از قابلیت نگهداری سامانه، کارائی سامانه، انتقال پذیری سامانه، عملیاتی بودن سامانه، قابلیت استفاده، و قابلیت اطمینان سامانه می پذیرد.

هدف: مقاله حاضر با هدف بررسی و تعیین میزان استفاده از منابع اینترنتی در تهیه طرح­های تحقیقاتی سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی که در سال­های 82-1383 انجام شده، تنظیم شده است. روش پژوهش: در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل استنادی، میزان استناد به منابع اطلاعاتی که از طریق اینترنت به­دست آمده­اند، نوع منابع به­کارگرفته­شده نظیر مقاله، کتاب و گزارش­ طرح ها­ی تحقیقاتی و سال استفاده از منابع اطلاعاتی در 1700 طرح تحقیقاتی پایان­یافته طی سال­های 82-1383، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که تنها 106 طرح (2/6 درصد) از کل طرح­های تحقیقاتی مورد نظر، دارای استناد اینترنتی است و از کل 2716 استناد مندرج در 106 طرح تحقیقاتی مورد بحث، میزان استناد به منابع اینترنتی 229 مورد (4/8 درصد) بوده است. موضوع طرح­هایی که دارای استناد اینترنتی بوده اند بر مبنای رده بندی موضوعی کتابخانه کنگره نیز مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس موضوع پرورش گیاهان، زارعت و آفات و بیماری های گیاهی با 9/68 درصد، خاک و آب و آبیاری 16 درصد، شیلات 9/2 درصد و سایر موضوعات با 5/7 درصد، بیشترین بسامد را داشته اند. نتیجه گیری: در رابطه با نوع منابع اینترنتی، در 7/32 درصد از موارد نوع استنادهای الکترونیکی مندرج در طرح­های تحقیقاتی نامشخص بودند. در 9/31 درصد پژوهشگران تنها به ذکر بخش اصلی نشانی سایت اکتفا کرده­اند. پس از استناد به سایت، مقالات با 7/15 درصد و گزارش طرح های تحقیقاتی و کتاب هر یک با میزان 4/4 درصد، در رتبه های بعدی قرار دارند. علاوه بر یافته های فوق، موسسات و مراکز تحقیقاتی که بیشترین میزان استناد به منابع اینترنتی را در طرح­های تحقیقاتی خود داشته­اند نیز شناسایی شده­اند.

این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی معیارهای مؤثر بر مکانیابی کتابخانه های عمومی انجام شده است. با بررسی متون و پژوهشهای مشابه، شش معیار اصلی و 24 معیار فرعی به دست آمد. این معیارها مطابق نظر استادان و متخصصان رشته های کتابداری و جغرافیای برنامه ریزی شهری و با استفاده از تکنیک TOPSIS فازی و ANP فازی رتبه بندی شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، با توجه به وزن نهایی به دست آمده برای هر یک از معیارهای اصلی و فرعی، معیارهای اصلی سازگاری، مرکزیت، اندازه و فضای مکان، عوامل و ویژگیهای بومی، جغرافیای طبیعی منطقه و جهتیابی مکان کتابخانه، به ترتیب در رتبه های اول تا ششم قرار گرفتند. نتایج این پژوهش میتواند در مکانیابی کتابخانه های عمومی کشور به کار گرفته شود و راهگشای پژوهشهای آتی باشد

هدف : در مقاله حاضر، به بررسی وضعیت تولیدات علمی سازمان های سهیم و پیشرو در تولید علم در کشور، در سال 2008، در پایگاه دبلیو.اً.اس . پرداخته شده است. روش پژوهش : جهت گردآوری داده های مورد نیاز از روش کتابسنجی استفاده شده است. بر این اساس، اطلاعات چهار سازمان پیشرو در تولید علم در کشور، براساس تعداد نام های متفاوت نمایه شده در پایگاه دبلیو.اً.اس . بازیابی، و براساس شاخص های علم سنجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها : تولیدات علمی سال 2008 ، در مقایسه با سال 2007، از رشدی معادل 75/49 درصد برخوردار بوده است. دانشگاه تهران، در سال 2008، بیش از 12 درصد تولیدات علمی کشور را از آن خود کرده است. پس از آن، دانشگاه علوم پزشکی تهران، مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی، و دانشگاه تربیت مدرس به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند. از نظر نام های سازمانی متفاوت نمایه شده، تنها دانشگاه تهران تولیدات علمی خود را با یک نام واحد در پایگاه دبلیو.اً.اس . نمایه کرده است. در بین واحدهای مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، با انجام عمل مستندسازی، در مجموع دارای 24 عنوان تولید علمی بوده است که از این حیث با دانشگاه صنعتی شیراز- تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری- و بیمارستان امام خمینی- از واحدهای تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی- برابری می کند. دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تربیت مدرس، و مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی بیشترین میزان همکاری را در تولیدات علمی خود با نویسندگان دانشگاه تهران داشته اند. نتیجه گیری: بالا بودن میزان تولیدات علمی سازمان ها نقش مهمی در مشارکت علمی آن سازمان ها با یکدیگر خواهد داشت. دانشگاه ها هنوز از نام سازمانی واحدی در ارائه تولیدات علمی خود در پایگاه های استنادی بین المللی استفاده نمی کنند.

هدف : پ ژوهش حاضر به مطالعه تطبیقی میزان همگونی عناصر اطلاعاتی شامل سرشناسه، عنوان، وضعیت نشر، مشخصات ظاهری، موضوع، رده­بندی و شناسه افزوده در ده حوزه دانش بشری درپیشینه­های فهرستنویسی پیش از انتشار (فیپا) و فهرستنویسی بعد از انتشار (فاپا) کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، به منظور شناخت میزان ناهمگونی در هریک از عناصراطلاعاتی مذکور و علل وجود آنها و سعی در ارائه راهکارهایی برای ایجاد همگونی بیشتر پرداخته است. روش/ رویکر پژوهش : روش پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتواست و برای گردآوری داده­ها از سیاهه وارسی استفاده شده است . یافته­ها : عناصر اطلاعاتی مورد بررسی قرار گرفت و نتایجی به این شرح به­دست آمد: در ده حوزه دانش بشری بیشترین همگونی در عنصر اطلاعاتی سرشناسه با ۹/۹۸ درصد به حوزه تاریخ و جغرافیا تعلق دارد و بیشترین همگونی در عنصر اطلاعاتی عنوان با ۸۶/۷ درصد مربوط به حوزه تاریخ و جغرافیاست. بیشترین همگونی در عنصر اطلاعاتی وضعیت نشر با ۶۳/۱ درصد مربوط به حوزه علوم عملی و در مشخصات ظاهری با ۳۴/۵ درصد مربوط به حوزه دین است و در عنصر اطلاعاتی موضوع بیشترین همگونی با ۹۷/۳ درصد مربوط به حوزه علوم اجتماعی است . در عنصر اطلاعاتی رده­بندی بیشترین همگونی به حوزه علوم عملی با ۹۳/۴ درصد همگونی و در شناسه افزوده بیشترین همگونی با ۹۵/۶ درصد به حوزه فلسفه تعلق دارد. همچنین به طور میانگین همگونی در عنصر اطلاعاتی سرشناسه ۹۶/۲ درصد، در عنوان 79 درصد، در وضعیت نشر 53 درصد، در مشخصات ظاهری ۲۷/۲ درصد، در موضوع ۹۲/۸ درصد، در رده­بندی ۸۵/۳ درصد و در شناسه افزوده ۹۱/۳ درصد است. نتیجه­گیری: بیشترین همگونی مربوط به عنصر اطلاعاتی سرشناسه و سپس به­ترتیب موضوع، شناسه افزوده، رده­بندی، عنوان، وضعیت نشر و مشخصات ظاهری است و کمترین همگونی مربوط به عنصر اطلاعاتی مشخصات ظاهری می­باشد.

هدف: جمله سطوح، الگوها، روش ها، و عناصر تاثیرگذار در ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی مرور شده است. روش/رویکرد پژوهش : تحلیل متون . یافته ها: روش ها و الگوهای مختلفی برای ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی وجود دارد. براساس اهداف ارزیابی، از جمله درک مفاهیم پایه همچون رفتار اطلاع یابی کاربران، اطمینان از کفایت سرمایه گذاری برای خدمات کاربرمدار، و توسعه تحقیقات در ابعاد مختلف می توان از روش ها و الگوهای مختلفی برای ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی استفاده کرد.توجه به سطوح مختلف ارزیابی، ازجمله فنی و اجتماعی، نیز در تعیین شیوه ارزیابی تاثیر گذار است. قبل از انجام هرگونه ارزیابی باید با اهداف، محورها، سطوح، الگوها، روش ها، عوامل دخیل، و دیدگاه­های مختلف در این زمینه آشنا شد تا در کنار سایر ابزارها و امکانات به کار گرفته شوند. نتیجه­گیری: کتابخانه های دیجیتالی سیستم های پیچیده ای هستند که ارزیابی آنها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به­خاطر نوپا بودن کتابخانه­های دیجیتالی، الگوهای استاندارد جامع برای ارزیابی آن وجود ندارد. شناسائی عوامل و زوایای دخیل در ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی برای کاهش صرف وقت، انرژی، و هزینه در ارزیابی آنها پیشنهاد می شود.

هدف : وب­سایت­های نشریات انگلیسی زبان دارای رتبه علمی- پژوهشی و ترویجی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ و وزارت بهداشت و آموزش پزشکی ایران ارزیابی شده روش پژوهش : این پژوهش به روش ارزیابی با رویکرد وب­سنجی انجام شده است. داده­های پژوهش به روش مشاهده مستقیم و با استفاده از سیاهه وارسی، متشکل از 26 معیار، گردآوری شد. برای تدوین سیاهه وارسی، ویژگی­های کیفی نشریه­های علمی از استانداردهای ایزو و معیارهای معرفی شده دیگر استخراج شده است. جامعه آماری، شامل81 وب­سایت نشریه (45 عنوان وزارت بهداشت و 36 عنوان وزارت علوم) است. تحلیل داده­های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی انجام گرفته است. یافته­ها : یافته­­ها در 6 مقوله ارائه شده است. در مقوله ارتباطات، ارتباط از طریق پست الکترونیکی با بیشترین فراوانی (85 درصد) در شمار بسیار زیادی از نشریه­ها وجود دارد. در مقوله راهنمای نویسندگان، رویه داوری تنها در 4درصد نشریات رعایت شده است. رویه داوری از لحاظ جزئیات یکسان نیست برخی مختصر و برخی مفصلند. در مقوله شیوه دسترسی،74 درصد دارای سایت اختصاصی­اند و این امر منجر به سهولت دسترسی به اطلاعات و رویت ­پذیری بیشتر آنها شده است. در مقوله محتوای قابل دسترس نیز بیشتر نشریات، آرشیو، و فهرست مندرجات خود را از طریق اینترنت در اختیار گذاشته­اند. 82 درصد نشریات، امکان دسترسی به متن کامل مجلات را فراهم کرده­اند. در مقوله مشخصات نشر، کلیه مجلات مورد بررسی، عنوان، دوره، شماره، و سال شماره جاری نشریه را در صفحه وب خود قرار داده­اند. در مقوله مسئولیت نیز معرفی نام سردبیر و مدیرمسئول در بیشتر نشریه­ها انجام شده است. نتیجه­گیری : استانداردهای کیفیت وب­سایت­های مورد بررسی به­خوبی در اینترنت به نمایش در­آمده­اند؛ به­نحوی­که نیمی از این معیارها در بیشتر نشریات مورد بررسی معرفی شده­اند. با این­حال، بررسی داده­ها نشان داد که برخی معیارها- که در جلب اعتماد مخاطب نسبت به اعتبار نشریه تاثیر ویژه­ای دارند- به­طور گسترده­ای نادیده گرفته شده­اند.

هدف: بررسی عواملی که می توانند بر استفاده دانشجویان از کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی یزد ( با نام کتابخانه علامه محمدتقی جعفری) موثر باشد. روش پژوهش: پیمایشی از نوع توصیفی ـ اکتشافی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با 22 سوال و در طیف پنج گزینه ای لیکرت، استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه شامل 210 نفر از دانشجویان کارشناسی پیوسته برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد می باشد. از این تعداد، 136 نفر به صورت طبقه ای ساده انتخاب شدند و درنهایت، تعداد 100 پرسشنامه عودت داده شد. یافته­ها: آگاهی دانشجویان از خدماتی که توسط کتابخانه ارائه می شود، با 83 درصد، مهم ترین عامل موثر بر استفاده از کتابخانه است. پس از آن، علاقه دانشجویان به مطالعه و استفاده از کتابخانه با 76 درصد، دانش و مهارت کتابداران در تشخیص نیاز مراجعان و آرامش محیط سالن مطالعه به یکسان با 70 درصد از جمله مهم ترین عوامل موثر بر استفاده از کتابخانه مورد پژوهش محسوب می شوند. در ادامه، با استفاده از روش تحلیل عوامل، عوامل موردنظر در هفت گروه دسته بندی شدند.

در دهه حاضر روند رو به رشد فنّاوری اطلاعات و ارتباطات روز به روز سرعت بیشتری می گیرد و دانش و اطلاعات با شدت بیشتری نسبت به گذشته تولید و مبادله می گردند. سازمان ها ی زیادی از جمله دانشگاه ها ، در این زمان مدیریت دانش را به عنوان وسیله ای برای موفقیت خود به کار گرفته اند. در این پژوهش، شاخص ها ی مؤثر بر تسهیم دانش در میان دانشجویان دوره ها ی آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران مورد بررسی قرار گرفته اند. این پژوهش از نظر هدف،کاربردی بوده و از پرسشنامه مبتنی بر وب جهت جمع آوری اطلاعات استفاده گردیده است. تعداد 10 عامل مورد بررسی قرار گرفته که براساس مدل معادلات ساختاری، شاخص ها ی گشودگی و بازبودن ارتباطات،کانال ها ی ارتباطی مبتنی بر فنّاوری اطلاعات، و مشارکت و همکاری نقش مؤثری در این تسهیم داشته اند

حرفه کتابداری در طول چند دهه ای که از ورود فنّاوری های نوین به قلمرو کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی می گذرد، تلاش داشته است تا با همسویی این تحول، تأثیر و تأثر مطرح در این قلمرو را در دو راستا مورد توجه قرار دهد: نخست آنکه در برنامه های آموزشی خود بازنگری کند تا بتواند دانش لازم در زمینه کاربرد فنّاوری ها را به دانش آموختگان انتقال دهد و آنها را آماده مدیریت این تحولات نماید؛ دوم آنکه زمینه های تأثیر فنّاوری را بر کارکردها و خدمات خود مورد کنکاش و پژوهش قرار دهد. در این زمینه، یعنی پژوهش، فعالیت های بیشتری صورت گرفته است...

ضبط اسامی ایرانی در منابع خارجی دچار تشتّت و چندگانگی است و از قاعده خاصی پیروی نمی کند. پژوهش حاضر که یک مطالعه توصیفی- پیمایشی است، به منظور بررسی آشفتگی ثبت و نگارش اسامی مؤلفان ایرانی، کنکاشی در پایگاه اطلاعاتی آی اس آی، طی سال های 2007 و 2008 داشته است. در این راستا، فهرست کامل آثار ایرانی در بانک اطلاعاتی Web of Science، برای سال های 2007 و 2008 استخراج شد. از اهداف دیگر این بررسی، تعیین جامعه آماری مقالات چاپ شده ایرانیان و تعیین تعداد و درصد اسامی مؤلفان ایرانی، دستخوش آشفتگی نگارش اسامی در پایگاه اطلاعاتی آی اس آی، بود. نتایج نشان داد که نگارش اسامی مردان بیش از زنان دارای تنوع نگارش بوده است. همچنین، بیشترین میزان تنوع نگارش (در یک سوم آنها)، مربوط به کوتاه نویسی نام بوده است.