درخت حوزه‌های تخصصی

با توسعه و گسترش فناوری، کتابخوان های دیجیتال و ابزارهای همراه روزبه روز با اقبال عمومی بیشتری مواجه می شوند. ماهیت فناوری و تغییر روندهای رفتار مصرف کننده نه تنها تعاریف و مفاهیم کلیدی صنعت نشر را دگرگون کرده و به کمرنگ شدن تمایز بین محورهای تولید و توزیع منجر شده است، بلکه ناشران را وادار به بازنگری در ساختار کسب و کار خود کرده است. ناشران باید از خود بپرسند «ارزش افزوده ای که برای مشتریان و جامعه در جهان دیجیتالی شده ایجاد می شود چیست؟ و چه مدل های جدیدی در کسب و کار نشر دیجیتال وجود دارد؟» مقالة حاضر تلاشی است برای افزایش میدان دید و ایجاد بینشی مختصر جهت پاسخ دهی به این سؤالات. بدین منظور در ابتدا ساختار تغییرات و نوآوری در بازار نشر مورد توجه قرار گرفته است، سپس با توضیحی بر مدل کسب و کار سه مؤلفة اصلی آن یعنی معماری محصول، مدل درآمدی، و معماری خلق محصول بررسی شده و در پایان با موشکافی الگوی رایجِ «پرداخت در ازای محتوا»، سایر مدل های کسب و کار در نشر دیجیتال بیان شده اند.

هدف: این پژوهش درصدد بررسی و تحلیل وضعیت موجود پژوهش سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به عنوان یکی از بزرگ ترین مراکز کتابخانه ای و آرشیوی ایران است. برای این منظور، وضعیت موجود پژوهش این سازمان از چهار بعد برنامه راهبردی یعنی نگرشی، سیاست گذاری، مدیریتی و نیروی انسانی از دیدگاه کارشناسان ارشد این سازمان مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و باروش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش دربرگیرنده کارشناسان ارشد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که تعدادشان در زمان انجام پژوهش (مرداد 1389) 34 نفر بود. برای گردآوری اطلاعات و نظرسنجی از افراد جامعه پژوهش، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. یافته ها: داده های این پژوهش نشان داد که در مجموع، رضایت نسبی از برنامه های توسعه پژوهش (با توجه به 4 بعد نگرشی، سیاست گذاری، مدیریتی و نیروی انسانی) در این سازمان وجود دارد. از نظر نگرشی، وجود نگاه مثبت کارشناسان ارشد به مقوله پژوهش فرصت مغتنمی برای توسعه پژوهش است. همچنین یافته ها نشان داد که یکی از مهم ترین مشکلات و مسائل موجود در راه پژوهش در این سازمان ، ضعف در بعد سیاست گذاری است و نظرهای اعلام شده در این مورد نشان دهنده مشکلاتی است که در زمینه بهبود عملکرد سیاست پژوهشی در سازمان وجود دارد. همچنین با وجود مسائل مدیریتی که در امر پژوهش در سازمان وجود داشته است، رضایت نسبی کارشناسان ازکمیت و کیفیت طرح های پژوهشی می تواند نویدی برای امکان تغییر در ساختار پژوهشی باشد. با این حال، برخی از مشکلات سازمان در زمینه پژوهش می توان به کمبود بودجه پژوهشی و تعرفه های پایین پژوهشی، لزوم فراهم آوری تسهیلات و شرایط پژوهشی مناسب، لزوم تشویق پژوهشگران به انتخاب و اجرای طرح های پژوهشی، چالش های موجود در معرفی دستاوردهای پژوهشی، ناکارآمدی ساختار اداری پژوهش، مشکلات مربوط به انتشار یافته های پژوهش و عدم اجرای آنها، عدم تخصیص امکانات و تجهیزات مناسب برای پیشبرد امور پژوهش و عدم وجود محیط مناسب برای توسعه پژوهش، اشاره کرد. در رابطه با نیروی انسانی پژوهشگر نیز کارشناسان ارشد سازمان معتقدند سازمان در جذب پژوهشگران خارج سازمانی و تعامل با سایر نهادها و موسسات پژوهشی آنچنان که انتظار می رود موفق عمل نکرده است. همچنین در رابطه با ارتقاء کارکنان، نوعی نارضایتی از تاثیر کم پژوهش و فعالیت های پژوهشی در این زمینه مشاهده می شود؛ به ویژه با توجه به این نکته که برخی از سازمان های مشابه، پست هیأت علمی و امتیازات ویژه ای برای پژوهشگران خود در نظر گرفته اند. نتیجه گیری: نگاهی همه جانبه به پژوهش در سازمان ها و مراکز اطلاعاتی بزرگ در راستای تدوین برنامه راهبردی الزامی به نظر می رسد. به همین دلیل توجه به ابعاد چهارگانه نگرشی، سیاست گذاری، مدیریتی و نیروی انسانی در تدوین برنامه راهبردی پژوهش به عنوان ابعاد مهم در توسعه پژوهش در این سازمان ها پیشنهاد می شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی قابلیت های کارآفرینی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی می باشد. روش: پژوهش حاضر، از نوع توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه ی آماری، شامل کلیه ی کتابداران کتابخانه ی مرکزی آستان قدس رضوی (67 ) می باشد، و به منظور انتخاب نمونه ی آماری، از روش سرشماری استفاده شد. در این پژوهش ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته ی سنجش قابلیت های کارآفرینی بود. تحلیل داده های گردآوری شده در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که قابلیت های کارآفرینی کتابداران در زمینه ی خلاقیت، ریسک پذیری، توفیق طلبی، مرکز کنترل درونی و تحمل ابهام بالاتر از حد میانگین است، اما نمرات استقلال طلبی کتابداران از متوسط نمره معیار پایین تر می باشد. این یافته ها همچنین نشان می دهد که بین قابلیت های کارآفرینی کتابداران با کارآفرینی آنان رابطه ی مستقیم و معناداری وجود دارد. در نهایت یافته های پژوهش نشان می دهد که بین قابلیت های کارآفرینی کتابداران برحسب جنسیت، سابقه ی کاری و سطح تحصیلات تفاوت معناداری وجود ندارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که کتابداران مورد بررسی، قابلیت های کارآفرینی را دارا هستند، این می تواند به عنوان فرصتی استثنائی برای سیاست گذاران حوزه کتابداری به منظور بهره برداری و برنامه ریزی توسعه کارآفرینی در جامعه ی کتابداری و اطلاع رسانی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی و مقایسه عملکرد حافظه های رویدادی و معنایی به عنوان نظام های پردازش اطلاعات در کتابداران شاغل در بخش خدمات عمومی کتابخانه های تخصصی شهر تهران است. هم چنین بررسی تفاوت بین این دو حافظه در نمونه مورد مطالعه و تدوین فهرست رتبه بندی کتابخانه های شهر تهران بر مبنای نمرات اکتسابی در این دو حافظه نیز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت. روش: پژوهش حاضر پس رویدادی و از نوع کاربردی است. برای گردآوری داده ها از دو آزمون یادآوری کلمات پربسامد-کم بسامد و تصاویر افراد مشهور-غیر مشهور برای حافظه رویدادی و از دو آزمون مقوله های طبقاتی و آزمون سیالی واژگان برای حافظه معنایی استفاده شده است. جامعه مورد بررسی 151 کتابخانه تخصصی شهر تهران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 31 کتابخانه از بین آن ها انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی از تعداد 329 کتابدار شاغل در کتابخانه های منتخب، یک نمونه 40 نفری برای اجرای آزمایش انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه ها و پاسخ به پرسش های پژوهش از آمار توصیفی و آزمون های T استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین عملکرد حافظه رویدادی و حافظه معنایی با عامل جنسیت کتابداران مورد مطالعه تفاوت معنی داری وجود ندارد. هم چنین بین عملکرد حافظه رویدادی و حافظه معنایی با میزان سابقه کار آزمودنی ها تفاوت معنی داری دیده نشد. اما نتایج پژوهش مشخص کرد که بین عملکرد حافظه رویدادی و حافظه معنایی کتابداران تفاوت معنی دار وجود دارد.

هدف: تعیین میزان کلی رعایت استانداردهای ایزو در نشریه های علمی-پژوهشی فارسی در رشته کتابداری و اطلاع رسانی. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی از نوع توصیفی. داده ها با استفاده از سیاهه وارسی از صفحه های عنوان، فهرست مندرجات، عناوین مکرر، پانویس ها، چکیده ها، اطلاعات صفحه اول مقالات در نشریه، ساختار استناد به منابع، و فهرست منابع در 9 نشریه ایرانی گردآوری شده است. یافته ها: میانگین میزان همخوانی در 9 نشریه مورد بررسی 42/63 بود. نشریه گنجینه اسناد با 31/72 درصد بیشترین میزان همخوانی را نشان داده است. میزان رعایت استانداردها نسبت به قبل بیشتر شده است.

توسعه شرط بقا و حیات یک جامعه است. دنیای امروز با سرعت در حال حرکت و تکامل است، در چنین شرایطی موفقیت از آن جوامعی است که همگام با این تحولات حرکت می کنند. در دنیای رقابتی امروز برای عقب نماندن از قافله پیشرفت و توسعه، کشورها یا باید توان اقتصادی بالایی داشته باشند و یا سرمایه های فکری خویش را دستمایه پیشرفت و توسعه خود سازند. به نظر می رسد اقتصاد دانش محور در کشورهای جهان سوم که توان اقتصادی ضعیفتری در مقایسه با جوامع توسعه یافته دارند نقش مؤثرتری در پیشرفت و تحول جامعه به عهده دارد. یکی از مشکلاتی که در بیشتر کشورهای جهان سوم و در حال توسعه وجود دارد پدیده فقر مطالعاتی است که تهدید بزرگی برای کشورها به شمار می آید. ایرانیان با وجود سابقه درخشان و دیرینه فرهنگی و همچنین تأکید دین مبین اسلام بر مطالعه، کمتر از حد انتظار به این امر می پردازند (معرف زاده و ایرجی، 1389، ص. 144). تا کنون طرح ها و برنامه های مختلفی از سوی نهادهای فرهنگی برای افزایش جذب افراد به کتابخوانی صورت گرفته است تا اگر مردم رغبتی برای مراجعه به کتابخانه ندارند حداقل برنامه ای پیاده شود کتاب و کتابخانه در بین مردم راه پیدا کند. نوشتار حاضر بر آن است ضمن معرفی این طرح، به تاریخچه و روند شکل گیری آن در کشورهای مختلف از جمله ایران بپردازد.

هدف: بررسی مفاهیم مرتبط با خواندن در آیات قرآن کریم و احادیث معصومین (ع)، تبیین شیوه های بهره گیری مطلوب از مطالعه و کتابخوانی، و تحلیل راهکارهایی برای اثربخش نمودن فرایند مطالعه صحیح. روش/ رویکرد پژوهش: تحلیل محتوا. یافته ها: تعداد قابل توجهی از آیات و احادیث معصومین (ع) استخراج شد که از جنبه های مختلف، به طور مستقیم و غیرمستقیم مفاهیم مرتبط با مطالعه را مطرح می کنند. نتیجه گیری: خواندن مورد توجه شارع مقدس بوده است و برای چگونگی اثربخشی آن در زندگی فردی و اجتماعی آدمی، راهکارهایی ارائه شده است.

هدف: هدف مقاله، شناخت ابعاد و عوامل مؤثر بر فرهنگ دانش و ارائه مدل تبیین رابطه فرهنگ دانش با اثربخشی فرایندهای مدیریت دانش در یک سازمان دانش بنیان است. روش: روش پژوهش ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و تحقیقات آمیخته اکتشافی است. ابتدا با مطالعه متون، ابعاد و عوامل مؤثر بر فرهنگ دانش استخراج و مدل مفهومی ترسیم شد. سپس پرسش نامه پس از تأیید و نظرسنجی از خبرگان و بررسی وضعیت مدیریت دانش در سازمان، بین محققان (که به روش نمونه گیری احتمالی انتخاب شده بودند) توزیع شد. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزارهای SPSS و  AMOSبررسی و تحلیل شدند. ارتباط اجزای مدل (عوامل زمینه ای و ابعاد فرهنگ دانش) با طرح 5 فرضیه و با استفاده از آزمون ضریب همبستگی بررسی شد. یافته ها: نتایج به دست آمده از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که بین عوامل زمینه ای و ابعاد فرهنگ دانش و نیز بین فرهنگ دانش و اثربخشی مدیریت دانش رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. ارزیابی متغیرهای مدل مفهومی نشان داد که ویژگی های کارکنان، فناوری اطلاعات و ویژگی های شغلی بر تسهیم دانش و تولید آن تأثیر معنادار و مثبتی دارد، اما این عوامل تأثیر معناداری بر همکاری و یادگیری دانش ندارند.

انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش به عنوان یکی از مهمترین عوامل موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش یاد شده است. انتخاب استراتژی مدیریت دانش یک مسئله تصمیم گیری است که نیاز به ملاحظه تعدادی عوامل پیچیده دارد. در ارزیابی و انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش ، عوامل مختلفی در سازمان باید مورد توجه قرار بگیرند. این در حالی است که عوامل شناسایی شده و نحوه تاثیر آنها بر استراتژی مدیریت دانش در ذات خود دارای ابهام می باشند. در این پژوهش ابتدا مروری بر مبانی نظری تحقیق در ارتباط با استراتژی های مختلف مدیریت دانش شده و عوامل تاثیر گذار بر انتخاب استراتژی مدیریت دانش سازمانی از چارچوب ها و مدل های مفهومی موجود استخراج شده اند. نحوه تاثیر این عوامل بر انتخاب استراتژی مدیریت دانش از طریق دلفی فازی استخراج شده است. سپس یک سیستم خبره فازی جهت انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش با توجه به عواملی که بر استراتژی مدیریت دانش تاثیر دارند ، طراحی شده است. عواملی که در این سیستم بر انتخاب استراتژی مدیریت دانش در سازمان تاثیر گذار هستند شامل موارد : استراتژی عمومی کسب و کار، ساختار سازمانی ، عوامل فرهنگی ، استراتژی های فناوری اطلاعات ، استراتژی های مدیریت منابع انسانی، سطح اجتماعی سازی، انواع دانش و فرآیندهای خلق و انتشار آن می باشند. با توجه به عوامل تاثیر گذار شناسایی شده بر استراتژی های مدیریت دانش ، استراتژی نهایی بر اساس طیفی از انسان گرایی تا سیستم گرایی و با هدف حفظ توازن سطح دانش آشکار و ضمنی سازمان پیشنهاد می شود. عملکرد سیستم طراحی شده با اطلاعات مربوط به سه سازمان ایرانی مورد تست و ارزیابی قرار گرفته است.

مقدمه: رفتار اطلاع یابی از مهمترین موضوع های مورد توجه پژوهشگران، برای شناسایی نیازهای واقعی و مشکلات استفاده کنندگان در بازیابی و استفاده از اطلاعات است و در این میان پیامد نگاه فرایندی به جست وجوی اطلاعات، بازنگری در نحوه و نوع خدمات اطلاعاتی است که می توان به مراجعه گنندگان ارائه کرد. هدف این پژوهش مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان در تدوین پایان نامه بر اساس الگوی فرایند جست وجوی اطلاعات Kuhlthau در سال 1391 خورشیدی و در محیط کتابخانه ای و الکترونیکی بوده است. روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه نارمنجی است که بر اساس پرسشنامه «کراکر» با عنوان «پرسشنامه فرایند پژوهش» بومی سازی شده است. روایی ابزار توسط متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی تأیید و نارمنجی(1389) میزان Cronbach's alpha را جهت پایایی پرسشنامه، برای جنبه های شناختی (اندیشه ها) 78درصد و برای جنبه های عاطفی 87درصد ذکر نموده است (6). جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد در حال تحصیل ورودی سال 1390 تا 1388 خورشیدی ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان بودند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 196 نفر تعیین شده و نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ای انجام گرفت. نوع آمار، توصیفی (میانگین و توزیع فراوانی) و استنباطی (آزمون تی مستقل و همبستگی پیرسون) و نرم افزار مورد استفاده SPSS20 بوده است. یافته ها: دانشجویان دو دانشگاه مورد بررسی، مراحل الگوی Kuhlthau را با تفاوت های عمده ای طی کرده اند؛ به طوری که فقط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در یک یا چند مرحله از ترتیب مراحل این الگو تبعیت کرده است. در حیطه احساسات، در مراحل اول (شروع) و ششم (ارائه) تفاوت معناداری بین دانشجویان دو دانشگاه مشاهده شد. تفاوت در حیطه کنش ها (مجموع مراحل) بین دو دانشگاه معنادار بود. بررسی رابطه جنسیت با مراحل الگوی Kuhlthau نشان داد که تنها بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) و نمره کل حیطه احساسات بین دو جنس اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین بین مرحله سوم (بررسی اطلاعات) حیطه احساسات با سن دانشجویان رابطه معکوس و معناداری مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانشجویان دانشگاه اصفهان در تدوین پایان نامه مطابق با مراحل الگوی Kuhlthau عمل نکرده اند و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز تنها از یک پنجم ترتیب آن پیروی کرده اند. در برخی مراحل حیطه احساسات و حیطه کنش ها بین رفتار اطلاع یابی دانشجویان دو دانشگاه تفاوت معناداری وجود دارد. بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) حیطه احساسات الگوی Kuhlthau با جنسیت رابطه معناداری وجود دارد به نحوی که مردان اطمینان بیشتری در فرایند جست وجوی اطلاعات از خود نشان می دهند. همچنین بین احساسات مرحله سوم (بررسی اطلاعات) با سن رابطه معکوس و معناداری وجود دارد به طوری که با افزایش سن دانشجویان تردید کمتری در فرایند جست وجوی اطلاعات از خود نشان می دهند.

هدف: ارتباطات سیاسی و اقتصادی بین خاورمیانه و غرب در عصر رنسانس، سبب چاپ کتاب به الفبای عربی در اروپا شد. این مقاله به تحول حروف چاپی در نخستین کتاب های چاپ شده به زبان های فارسی و عربی می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با استفاده از مواد کتابخانه ای وآرشیوی نوشته شده است. یافته ها: : پیش از شروع چاپ در اروپا با استفاده از حروف متحرک عربی، ابتدا این کتاب ها به وسیله قالب های چوبی چاپ می شد. در سال 1514م. با چاپ اولین کتاب عربی به شیوه حروفچینی نوین در ایتالیا، نشرکتاب به زبان سرزمین های اسلامی آغاز شد. درسال 1639م حروف و زبان فارسی نیز جای خود را در صنعت چاپ اروپا پیدا کرد. نتیجه گیری: آغاز چاپ کتاب در اروپا با رسم الخط عربی و فارسی با هدف ترویج مسیحیت در جوامع اسلامی صورت گرفت.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل بسامد خوداستنادی و مقایسه آن با بسامد استناد به دیگران و ارائه دیدگاه جدیدی نسبت به بحث خوداستنادی است. روش/ رویکرد پژوهش : این پژوهش از نوع تحلیل استنادی است و جامعه این پژوهش را مقالات مجلات با ضریب تأثیر بالا در چهار رشته ریاضیات، شیمیِ تجزیه، کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی،و زیست شناسی تشکیل می دهد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان می دهد که رشته ریاضیات با 5/26 درصد بالاترین میزان بسامد خوداستنادی را به خود اختصاص داده است و رشته های شیمی با 20 درصد، زیست شناسی با 19 درصد، و کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی با 5/12 درصد در رتبه های بعدی قرار دارند. میزان بسامد خوداستنادی از بسامد استناد به دیگران در کلیه رشته ها بیشتر است. بررسی میزان پراکندگی بسامد استنادها در بخش های مختلف مقاله نشان می دهد که بیشتر خوداستنادی ها در بدنه اصلی مقالات تکرار شده است. در مورد بسامد استناد به دیگران نیز این الگو در همه رشته های مورد پژوهش به جز شیمیِ تجزیه مشابه است؛ یعنی میزان تکرار استنادها در بدنه اصلی بیشتر از بخش های مقدماتی است.

هدف: بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و اشتراک دانش درون و برون سازمانی در میان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی رشته پزشکی. روش/رویکرد پژوهش: داده های این پیمایش را 423 نفر عضو هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی علوم پزشکی کشور با پرکردن پرسشنامه تأمین کرده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS15 و Amos Graphics و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شده است. یافته ها: حدود 13 درصد از پاسخگویان فرهن گ سازمانی را مناسب و 48 درصد تاحدودی مناسب ارزیابی کردند. نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی با اشتراک دانش درون و برون سازمانی رابطه معنادار قطعی دارد.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی چالش های موجود در ارزیابی درونی گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های دولتی ایران از دیدگاه اعضای هیئت علمی بود. روش: روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را 20 گروه آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های دولتی ایران تشکیل می دهد با توجه به تعداد اندک جامعه، همگی آنها مورد پژوهش قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته و به منظور تجزیه و تحلیل آنها، از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد استقبال کم گروه های آموزشی به دلیل زیاد بودن ملاک ها و نشانگرهای ارزیابی درونی و استفاده کم از نتایج ارزیابی در تصمیم گیری ها، از جمله چالش های ساختاری در ارزیابی درونی این گروه هاست. نداشتن تجربه و تخصص کافی برای اجرا، و نبود ثبات مدیریتی در سطح گروه آموزشی و دانشگاه، از جمله چالش های اجرایی ارزیابی درونی بیان شده اند. همچنین، مهم ترین چالش های انگیزه ای در ارزیابی درونی گروه ها به ترتیب شامل: نبود سازو کارهای تشویقی و پاداش دهنده برای اعضای هیئت علمی و مشغله های اعضای هیئت علمی از قبیل تراکم واحدهای تدریس و فعالیت های اجرایی بود. نتیجه گیری: ارزیابی درونی به عنوان پایه و اساس تضمین کیفیت، در گروه های آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی نظام مند نیست؛ لذا فعالیت های ارزیابی درونی به شائبه ظاهری بودن دچارند.    

هدف: هدف از انجام این پژوهش، دست یافتن به رفتار کاربران با استفاده از فناوری داده کاوی، با استفاده از داده های جمع آوری شده در طول ۹ ماه در قالب فایل ثبت وقایع در سامانه نشریات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت است. روش: روش پژوهش تحلیل گزارش های تراکنش است که در سرور سامانه ذخیره شده بودند. جامعه پژوهش شامل صفحاتی است که بازدیدکنندگان وب سایت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت در طی فروردین ماه تا آذرماه ۱۳۹۲ از آن ها بازدید کرده اند. داده های موردنیاز از سرور سامانه نشریات دریافت و پس از فیلتر موارد نامرتبط با استفاده از نرم افزار web log expert مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت یافته ها: بررسی میزان استفاده از مجلات نشان داد که تعداد 53460 مقاله بازدید و 42789 مقاله از سامانه دانلود شده است. بیشترین بازدید و دانلودها در بین مجلات موردبررسی مربوط به فصلنامه علمی-پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی بوده و پر بازدیدترین صفحات نشریات مربوط به مرور فهرست مطالب نشریات بود. بیشترین آمار دسترسی به مقالات بیشتر از طریق سامانه مجلات دانشگاه و پایگاه اطلاعات نشریات کشور (magiran) صورت گرفته است. مرورگر فایرفاکس و ویندوز ۷ بیشترین استفاده را توسط بازدیدکنندگان داشته است. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که موتور جستجوی گوگل بیشترین کاربرد را توسط بازدیدکنندگان داشته است  43909  مورد درخواست ذخیره سازی ۱۱۲۰ مورد ناموفق بوده است. اکثر کاربران (۶۹/۴۲) از جست وجوی ساده و کلید واژه های عناوین نشریات استفاده می کنند. نتیجه گیری: شناخت راهبردهای اطلاع یابی کاربران می تواند داده های لازم برای برنامه ریزی های آینده در جهت ارتقا سامانه  را با در نظر گرفتن نیازها و اولویت های کاربران فراهم بیاورد.  

هدف: در پژوهش حاضر به بررسی جایگاه کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگی شهرستان بیرجند پرداخته شده است. روش ها: پاسخگویان این پژوهش کلیه اعضای کتابخانه های عمومی نهادی زیر پوشش اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی بودند که در زمان اجرای پژوهش (مهرماه 1391) عضو فعال کتابخانه و حداقل 15 ساله بوده اند. حجم نمونه بر اساس جدول اندازه جامعه و نمونه کرجسی و مورگان تعداد 357 نفر تعیین شد. از این تعداد 271 پرسشنامه برگشت داده شد که فقط 240 (22/67 درصد) از آن ها کامل پر شده بود. برای سنجش روایی از روایی محتوایی و نظر 5 نفر متخصص استفاده و برای محاسبه پایایی، روش آزمون-بازآزمون به کار گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد از نظر پاسخگویان، نقش کلی کتابخانه های عمومی شهرستان بیرجند در توسعه فرهنگی بیش ازحد متوسط (28/3 از 5) بود. اما این میزان در مؤلفه های مختلف توسعه فرهنگی تا حدودی با هم متفاوت بود. در تمامی مؤلفه ها به جز یک مؤلفه (گسترش آموزش های فرهنگی و هنری) این نقش از دیدگاه کاربران کتابخانه های عمومی شهرستان بیرجند بیش ازحد متوسط (3 از 5) بود. هرچند به نظر می رسید متغیرهایی مانند سن، سطح تحصیلات و گروه های شغلی کاربران در دیدگاه آن ها در خصوص نقش کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگی تفاوتی ایجاد کند، ولی در این پژوهش تفاوت معناداری در خصوص این متغیرها یافت نشد. این مقاله کمک مؤثری به درک جایگاه کتابخانه عمومی در توسعه فرهنگی و در نتیجه توجه به جایگاه آن در بافت جامعه می کند.

هدف: هدف آن است که با آگاهی از فعالیت های صورت گرفته برای به کارگیری آر.دی.ای.، روند به کارگیری آر.دی.ای. در ایران تسهیل شود. روش: این مقاله با رویکرد تحلیلی و تاریخی به بیان علت ها، زمینه ها و روند تغییر قواعد فهرست نویسی در جهان پرداخته و در ادامه اقدامات کمیته مشترک راهبردی و کتابخانه کنگره به عنوان متولیان این امر آورده شده است. یافته ها: تولید پیشینه های کتابشناختی، به منظور توصیف و تحلیل منابع اطلاعاتی، از مهم ترین فعالیت هایی است که از گذشته های دور در کتابخانه ها انجام است. با پیشرفت روزافزون فناوری اطلاعات، تغییراتی در محمل های اطلاعاتی پدید آمد که این امر منجر به ایجاد تغییراتی در شیوه های دسترسی به اطلاعات شد و به تبع آن تغییراتی در شیوه های بازیابی اطلاعات از سوی کاربران در جهت بازیابی هرچه سریعتر و در عین حال دقیق منابع اطلاعاتی به وجود آورد که فهرستهای رایانه ای را نیز دستخوش تغییر کرد. بر این اساس، تغییر در روش های سازماندهی اطلاعات و به کارگیری روش های جدیدی برای توصیف و تحلیل مدارک ضروری می نمود. متخصصان حوزه سازماندهی اطلاعات، همزمان با رواج فن آوری ها به فکر تغییر و تحول در شیوه های سازماندهی اطلاعات افتادند و اقدامات متعددی طی سالیان اخیر در این زمینه انجام شده است. در این راستا استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) برای فهرست نویسی توصیفی منابع اطلاعاتی در محیط جدید ارائه شده و کتابخانه های گوناگون در سطح جهان جایگزینی آن با قواعد انگلوامریکن را در دستور کار خود قرار داده اند. مقاله حاضر به بررسی این تحولات در جهان با تأکید بر کتابخانه کنگره، پیشگام این عرصه، می پردازد. در پایان، پیشنهادهایی در رابطه با فراهم کردن زمینه به کارگیری آر.دی.ای. از جنبه های نیروی انسانی، بستر فناوری و پیشینه های کتابشناختی ارائه شده است.

هدف: این پژوهش با هدف آگاهی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به میزان برخورداری آنها از مؤلفه های جو توانمندسازی در محیط کار انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. در این پژوهش از پرسشنامه تعدیل شده جو توانمندسازی اسکات و ژاف شامل 38 گویه و 9 مؤلفه (روشنی هدف ها، روحیه، رفتار عادلانه، شناخت و قدردانی، کار تیمی، مشارکت، ارتباطات، محیط کار سالم، آموزش) در مقیاس لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان مازندران می باشد. داده ها با استفاده از آزمون t، تحلیل واریانس و لوین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد، بین دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به میزان برخورداری آنها از مؤلفه های جو توانمندسازی در محیط کار با توجه به جنسیت و رشته تحصیلی تفاوت معنی داری وجود ندارد؛ ولی بین سابقه کاری، سمت سازمانی و سطح تحصیلات تفاوت معنی دار وجود دارد. نتایج بیانگر آن است مؤلفه «شناخت و قدردانی» و «مشارکت» با توجه به سابقه کاری از تفاوت معنی داری برخوردار است؛ به طوری که کمترین میانگین در مؤلفه «شناخت و قدردانی» مربوط به کتابداران با سابقه کاری زیر 5 سال و در مؤلفه «مشارکت» بیشترین میانگین مربوط به کتابداران با سابقه کاری 15- 5 سال می باشد. همچنین مؤلفه «کار تیمی» و «آموزش» با توجه به سمت سازمانی دارای تفاوت معنی دار می باشند؛کمترین میانگین در مؤلفه «کار تیمی» و بیشترین میانگین در مؤلفه «آموزش» به رؤسای اداره شهرستان مربوط می باشد. مؤلفه «رفتار عادلانه» و «شناخت و قدردانی» با توجه به مقطع تحصیلی دارای تفاوت معنی داری می باشد؛ در مؤلفه «رفتار عادلانه» کتابداران با سطح تحصیلی فوق دیپلم از کمترین میانگین و در مؤلفه «شناخت و قدردانی» کتابداران با سطح تحصیلی لیسانس از بیشترین میانگین برخوردار می باشند. در نهایت، جو توانمندسازی در کتابخانه های عمومی استان در حد متوسط ارزیابی شده است و نیاز است به مواردی چون عدالت در پرداخت، بهبود نظام ارزشیابی و پاداش، برآوردن نیازها و انتظارات کارکنان و سایر اقدامات توانمندساز توجه شود. اصالت و ارزش: پژوهش حاضر می تواند به عنوان یک جنبه پژوهشی نوین تلقی شود که به صورت مشخص جو توانمندسازی در محیط کار را از دیدگاه کتابداران کتابخانه عمومی مورد توجه قرار داده است. نتایج حاصل از نظرسنجی می تواند مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی را در اجرای موفقیت آمیز جو توانمندسازی و ادراک درست از آن در محیط کار یاری رساند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارتقای سطح کیفی و کمی طراحی کتابخانه های عمومی شهر تهران انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با رویکرد کیفی و کمی است. جمعآوری داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. دامنه مکانی پژوهش، کتابخانه های عمومی شهر تهران و دامنه زمانی آن اردیبهشت و خرداد سال ۱۳۹۱ است. پس از جمعآوری داده ها، مصاحبه ها مکتوب و برای تحلیل آنها از روش تحلیل محتوای کیفی و پرسشنامه ها نیز با استفاده از روش های آماری و به کمک نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان دادکتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی تهران از وضعیت طراحی کتابخانه رضایت ندارند و میزان اشتیاق خود را به طراحی کتابخانه ابراز داشتند. علی رغم میزان اشتیاق کتابداران در طراحی کتابخانه ها نه تنها از آنها نظرخواهی نمی شود؛ بلکه به پیشنهادهایی که برای جذابسازی کتابخانه ارائه می دهند نیز بهایی داده نمی شود. کتابداران مهم ترین موانع موجود بر سر راه طراحی کتابخانه را سازمان مادر و وسایل و تجهیزات کتابخانه بیان داشتند. همچنین نتایج نشان داد میزان رضایت کاربران از مؤلفه هایی که در طراحی کتابخانه ها الزامی هستند در اکثریت موارد پایین و در موارد کمتر در حد متوسط بوده است و به ندرت از مؤلفه های در نظر گرفته در طراحی رضایت داشتند. اصالت/ارزش: بررسی پیشینه ها حاکی از آن است که تاکنون پژوهشی با موضوع طراحی کتابخانه های عمومی و بررسی میزان رضایت کتابداران و کاربران انجام نشده است.

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی میزان و نحوه انتشار و انعکاس حوزه های موضوعی رشته کتابداری و اطلاع رسانی در روزنامه های کثیرالانتشار سال 1390 است. روش: در پژوهش حاضر، به منظور بررسی روزنامه های کثیرالانتشار به جهت پرداختن به موضوعات کتابداری و اطلاع رسانی، از شیوه تحلیل محتوا استفاده شده است. ابزار اندازه گیری، یک سیاهه وارسی جهت تحلیل موضوعی محتوای روزنامه های کثیرالانتشار و سیاهه وارسی دیگری جهت تحلیل حجم، سبک و رویکرد مطالب مرتبط بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شماره های روزنامه های کثیرالانتشار ایران در سال 1390 است. برای تعیین نمونه مورد بررسی ابتدا ده عنوان روزنامه کثیرالانتشار پرمخاطب با نظرسنجی از 100 نفر از افراد در سطح جامعه انتخاب شده و سپس برای هر عنوان روزنامه، دو هفته آماری یکی برای شش ماهه اول سال 1390 و دیگری برای شش ماهه دوم ساخته شده است. یافته ها: یافته های حاصل از بررسی 120 نسخه روزنامه در سال 1390 نشان داد که بیشترین مطالب مربوط به کتابداری و اطلاع رسانی در روزنامه اطلاعات و جام جم به چاپ رسیده است. روزنامه ها، بیشتر مطالب خود درباره موضوع مورد بررسی را در حجم کوتاه و در سبک خبر و گزارش های خبری منتشر کرده اند. درصد عمده ای از مطالب مربوط نیز رویدادگرا بوده است. تقسیم مفاهیم موضوعات کتابداری و اطلاع رسانی نیز در روزنامه ها به درستی صورت نگرفته و درصد بیشتری از مدخل ها، مربوط به موضوع رویدادهای کتابداری است. اصالت/ارزش: تا کنون پژوهشی به بررسی میزان و نحوه انعکاس موضوعات حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در روزنامه های کثیرالانتشار ایران نپرداخته است. از طریق این پژوهش می توان تصویر روشنی از وضعیت موجود در روزنامه های کشور در توجه آن ها به حوزه های موضوعی رشته کتابداری و اطلاع رسانی به دست آورد. نتایج این تحقیق می تواند به دست اندرکاران و مسئولین روزنامه ها کمک کند که توازن پرداخت به موضوعات گوناگون در روزنامه ها را مورد بازنگری قرار دهند.