درخت حوزه‌های تخصصی

فصلنامه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، مجله ای علمی-پژوهشی است که قبلاً با نام «پیام کتابخانه» منتشر می شد و از سال 1387 با تغییر در رویکرد، قالب و محتوا، پس از سه دوره انتشار، به مجله ای علمی-پژوهشی ارتقاء یافت و با نام جدید منتشر گردید. این فصلنامه از سال 1391 عملاً دارای سایتی مستقل با پشتیبانی شرکت یکتاوب گردید و کاربران از این سال به بعد توانستند مقالات خود را از این طریق ارسال، پیگیری و منتشر کنند. این مجله دارای دو شکل چاپی و الکترونیکی است و کاربران می توانند علاوه بر خرید یا اشتراک شکل چاپی، پس از ثبت نام در سایت، همه مقالات فصلنامه را به طور رایگان بارگیری نمایند.

این پژوهش به تعیین ضریب هم نویسندگی در تولیدات علمی ایران در نمایه های استنادی علوم، علوم اجتماعی، هنر و علوم انسانی در پایگاه وب اُو ساینس در سال های 2000-2006 پرداخته است. پژوهش از نوع کاربردی است که با استفاده از شاخصهای علم سنجی به انجام رسیده است. داده ها با کمک پایگاه وب اُو ساینس در قالب فایلهای plain text استخراج شد، سپس با استفاده از نرم افزار HistCite تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از برنامه اکسل شمارش، تنظیم و برای بررسیهای نهایی شد. تعداد کل مدارک نمایه شده به وسیله نویسندگان ایران در نمایه استنادی علوم 24480 مدرک، نمایه استنادی علوم اجتماعی 783 مدرک، و نمایه استنادی هنر و علوم انسانی 57 مدرک و در مجموع با 25320 مدرک جامعه (از طریق سرشماری) مورد مطالعه را در این پژوهش تشکیل داده است. براساس نتایج پژوهش، به طور کلی بررسی ضریب مشارکت نویسندگان در دوره مورد بررسی روندی صعودی است؛ این امر بیانگر افزایش تمایل نویسندگان به تولید مدارکِ مشارکتی در طول این دوره است. بیشترین مشارکت، در تولید مدارک 2 و 3 نویسنده ای برآورده شده و ضریب مشارکت کلی نویسندگان 59/0 بوده است. سال 2006 بالاترین ضریب مشارکت 62/0 و سال 2000 کمترین ضریب مشارکت 55/0 را به خود اختصاص داده است. قاعده برادفورد و قاعده لوتکا در مورد داده ها بررسی شدند؛ قاعده لوتکا فقط در نمایه استنادی علوم تایید و در نمایه های استنادی علوم اجتماعی و هنر و علوم انسانی رد شد؛ حال آنکه قاعده برادفورد در هر سه حوزه تایید شد. کشور آمریکا، در هر سه حوزه نمایه های استنادی، با مشارکت در تولید 1865 مدرک (37/7 درصد) بیشترین مشارکت را در تولید مدارک علمی ایران داشته است.

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش هوش هیجانی کتابداران در اتخاذ استراتژی های مدیریت تعارض است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، در زمره پژوهش های کاربردی و از نظر روش جمع آوری داده ها، توصیفی میباشد و از جمله طرح های همبستگی محسوب می شود. داده های مورد نیاز به کمک ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. برای سنجش EQ از «آزمون هوش هیجانی برادبری و گریوز» و برای بررسی «وضعیت سبکهای استراتژیهای مدیریت تعارض» از پرسشنامه ارائه شده توسط پوتنام و ویلسون استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کتابداران مرد و زن شاغل در کتابخانه های عمومی شهر تهران میباشد که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تعداد 100 نفر به عنوان گروه نمونه در نظر گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل آماری علاوه بر شاخص های آمار توصیفی و جداول و نمودارهای فراوانی، از آزمون معناداری ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل، آزمون تحلیل واریانس یکراهه (ANOVA) و رگرسیون چندگانه (گام به گام) استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج حاصله، اتخاذ استراتژی راه حل گرایی در کارکنان دارای هوش هیجانی بالا، به طور معناداری بیش از کارکنان دارای هوش هیجانی پایین میباشد (001/0>p) اما این تفاوت در استراتژیهای عدم مقابله و کنترل مشاهده نشد. اصالت /ارزش: نتایج این پژوهش می تواند زمینه آموزش مؤثر کتابداران کتابخانه های عمومی را فراهم نموده و نیز در انتخاب افراد مناسب تر برای شغل کتابداری مفید باشد.

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی، انگیزة مطالعه و کتابخوانی و رابطه آن با الگوی انگیزشی مزلو را مورد بررسی قرار داده است. نمونه ای متشکل از 1535 نفر در دامنه سنی 12 تا 60 سال از چهار شهر استان خراسان رضوی(کلات، تربت حیدریه، فردوس و مشهد) به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شد. نتایج پژوهش نشان داد بالاترین سطح نیاز جامعه مورد مطالعه، «نیاز به احترام» است. نیاز های «تعلق و دوست داشتن»، «خود شکوفایی»، «ایمنی» و «فیزیولوژیک» در مرتبه های بعدی قرار دارند. تمامی عوامل بازدارنده و تسهیل کننده مورد مطالعه در این پژوهش، نقش زیادی در بازدارندگی و تسهیل کنندگی مطالعه و کتابخوانی داشته اند. آزمودنیها نگرش مثبت نسبت به مطالعه داشته و این نگرش از جنبه شناختی بالاتر از جنبه هیجانی قرار دارد. بین سطوح 1،3،4و5 سلسله مراتب نیازهای مزلو، با نگرش به مطالعه، رابطه ای معنا دار وجود دارد. بین افراد در دامنة سنی 35-31 با افراد در دامنه های سنی 15-10، 20-16 و25-21 سال تفاوت معنا داری در نگرش به مطالعه پیدا شد. همچنین، افراد با مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر تفاوتی معنا دار را با افراد با مدارک تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان در گرایش به مطالعه از خود نشان دادند. از سوی دیگر، نتایج تحلیل واریانس نشان داد بین مشاغل فرهنگی و سایر مشاغل مانند کارمندان، نظامیان، مشاغل آزاد، افراد بیکار و کارگران، تفاوت معنا داری در گرایش به مطالعه وجود دارد. نتایج آزمون T نشان داد زنان به طور معنا داری نسبت به مردان دارای گرایش مثبت به مطالعه و کتابخوانی هستند

به منظور آشنایی با چگونگی روند ارائه خدمات در بخش مرجع دبجیتال کتابخانه ها و ویژگی های خدمات ارائه شد. توسط آنها، بازدیدی از 150 سایت ""وب مستقر درکتابخانه های دانشگاهی صورت گرفت، تقریبا 45 درصد ازکتابخانه های مورد بررسی، خدمات مرجع دیجیتال را ارائه. داد. و با بخش ها و مؤسسات بزرگ تر و جامع تر ودر ارتباط بودند. علاوه بر این ارتباط مسنقیم توسط صفحهء خانگی کتابخانه ها راه هایی که از طریق آن استفاده کنندگان پرسش های خود را ارائه می دهند، سؤالات تکراری و همیشگی (FAQ) سیاست هاموانع فنی و نقش کنترل- سازمانی نیز بررسی گردید.

تهیه آمارهای استفاده کاربران از منابع اطلاعاتی، همیشه مدنظر کتابداران و مدیران کتابخانه ها بوده است. با وجود فناوریهای نوین و تغییر در الگوی استفاده از منابع، آمارهای استفاده به صورت دیگری نیز تهیه میشود که با تجزیه و تحلیل تعاملهای کاربران، قابل انجام است. این روش، که از رفتار کاربران در استفاده از منابع و نظامهای اطلاعاتی به دست میآید، تحلیل گزارش تعاملات (TLA) نامیده میشود. در این روش، کلیه فعالیتهای کاربران مورد پیگیری قرار گرفته تا الگوی استفاده از منابع اطلاعاتی کشف و ترسیم شود. به منظور سنجش رضایت کاربران منابع، از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده و برای بررسی میزان و نحوه استفاده از منابع، از روش تحلیل گزارش تراکنش استفاده میشود. این دو روش به عنوان مکملی برای شناخت جامعه استفاده کننده از منابع بهکار گرفته میشوند. ترکیبی از این دو روش باعث میشود از کاربران شناخت بیشتری حاصل شده و بررسی رویکرد آنان در محیط الکترونیکی، به بهبود خدمات اطلاعاتی منجر شود. در این مقاله، سعی شده به جنبه های عملی و نظری تحلیل گزارش پرداخته شود تا شناخت بیشتری از این روش حاصل گردد و مورد مطالعه کاربران قرار گیرد.

امروزه تسهیم دانش، به منشا دستیابی به مزیت رقابتی و حفظ آن تبدیل شده است. برای دستیابی به چنین مزیتی، سازمان ها نیازمند راهکارهایی هستند که بتوانند توانمندی تسهیم دانش را ارزیابی کنند. هدف اولیه این پژوهش، تدوین و ارائه الگویی کاربردی برای سنجش توانمندی تسهیم دانش از طریق شناسایی معتبرترین و کاربردی ترین شاخص های این حوزه است. در مرحله دوم، شاخصها با استفاده از نظرات خبرگان تایید و بومی سازی شدند و با استفاده از روشهای آماری شاخصهایی را که در حد قابل قبول قادر به سنجش توانمندی تسهیم دانش بودند، شناسایی و الگوی نهایی تدوین شد. در مرحله بعد، دانشگاههای صنعتی شریف، تهران و امیر کبیر برای ارزیابی در نظر گرفته شدند که پس از ارزیابی داده ها، نقاط قوت و ضعف تسهیم دانش در آنها مشخص و مسیر بهبود کیفیت مدیریت دانش در این دانشگاهها روشن شد. در پایان نیز پیشنهادهایی برای بهبود تسهیم دانش و اجرای پژوهشهای آینده ارائه شده اند.

هدف: شناسائی وضعیت اجرای طرح تکریم ارباب رجوع در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر آموزه های فرهنگ اسلامی است. روش/ رویکرد پژوهش: نظرات کارکنان و ارباب رجوع پیمایش شد. داده ها با دو پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. جامعه کارکنان شامل 50 نفر کارکنانِ 7 بخش از سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است که با ارباب رجوع ارتباط مستقیم دارند و از این تعداد، 41 نفر به پرسشنامه های کارکنان پاسخ دادند. جامعه آماری ارباب رجوع را 1336 نفر در 7 بخش کتابخانه ملی شکل داده اند. انتخاب نمونه به صورت تصادفی طبقه ای غیرنسبتی انجام شده است. تعداد نمونه آماری از بین جامعه ارباب رجوع 300 نفر بود که از این تعداد، 261 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. پرسشنامه ارباب رجوع، نحوه اجرای طرح تکریم ارباب رجوع را در 4 بُعد، و پرسشنامه کارکنان، نحوه اجرای طرح را در 5 بُعد مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: میانگین اجرای همه ابعاد طرح تکریم به جز بُعد «نظرسنجی از مردم» از حد متوسط بالاتر است. بیشترین میانگین ها به ترتیب مربوط به ابعاد «تدوین منشور اخلاقی سازمان در ارتباط با مردم»، و «شفاف سازی و مستندسازی نحوه ارائه خدمات به ارباب رجوع» است. نتیجه گیری: طرح تکریم ارباب رجوع در بیشتر ابعاد با موفقیت نسبی و بالاتر از متوسط اجرا می شود. بعد منشور اخلاقی که برخی از بندهای آن مستقیماً برگرفته از آموزه های دینی و فرهنگ اسلامی است، به نحو شایسته عمل کرده است.

با وجود آنکه هر دو گسترش ردة تاریخ ایران در دو نظام دیویی و کنگره توسط یک سازمان (کتابخانه ملی ایران) و یک فرد (کامران فانی) انتشار یافته اند، چه به لحاظ حجم و چه به لحاظ تعداد شماره های اختصاص داده شده به هر یک از مدخلها، اختلاف چشمگیری با یکدیگر دارند. نوشته حاضر بر آن است تا از طریق مقایسة گسترش ردة تاریخ ایران در دو نظام رده بندی دهدهی دیویی و کنگره، ابتدا دلایلی را که نگارندة هر دو گسترش در توجیه اختلاف یاد شده ذکر کرده، مورد نقد و بررسی قرار دهد و در مرحلة بعد، نارسایی ها و مشکلاتی را که ممکن است کتابخانه ها به هنگام استفاده از گسترش ردة تاریخ ایران در نظام دیویی با آن مواجه شوند، در قالب مثالهای متعدد تشریح نماید

تحقیق حاضر با هدف شناخت عوامل موثر درمطالعهبا استفاده از روش پیمایشی بین دانشجویان کارشناسی دانشگاه های آزاد انجام گرفت.فرضیه تحقیق این بود که عادت به مطالعه دردوران کودکی –نوجوانی در تداوم مطالعه در دوره ی بزرگسالی تاثیر دارد.درپژوهش حاضر تعداد 3500پرسشنامه بین دانش آموزان نمونه توزیع گردید. یافته های پژوهش نشان داد که حدود 31 درصد پاسخگویان در روز فقط 30 دقیقه وحدود24 درصد آنان درروز تا یک ساعت وحدود 10 درصد پاسخگویان درروز بیش از یک ساعت مطالعه کتب غیردرسی دارند.همچنین مهمترین عوامل کمبود میزان مطالعه کتاب درکشورازنظرپاسخگویان عبارت ازگران بودن کتاب ،ارج نگذاشتن جامعه به علم ودانش ،مشکلات اقتصادی جامعه،عادت نداشتن مردم به مطالعه از دوران کودکی –نوجوانی ،نداشتن انگیزه برای مطالعه ومشغله زیاد مردم می باشد .حدود 32 درصد پاسخگویانی که در حال حاضر از کتابخانه دانشگاه استفاده میکنند دردوران کودکی ونوجوانی خود به کتابخانه مدرسه برای مطالعه مراجعه می کردند.نتایج تحقیق نشان داد که بین مطالعه ی دوران کودکی –نوجوانی وتداوممطالعه در دوران بزرگسالی رابطه معنی دار وجود دارد و بین مطالعه والدین ومیزان مطالعه ی فرزندان همبستگی مثبت مشاهده گردید.همچنین بین متغیرهای برنامه های وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو وتلویزیون،دسترسی به کتاب های مورد نیاز ومورد علاقه،وضعیت اقتصادی خانواده ومتغیر مطالعه دوران بزرگسالی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد .علاوه برآنها بین تعداد اعضای خانواده ومیزان مطالعه کودکان –نوجوانان وهمچنین میزان مطالعه ی بزرگسالان رابطه منفی مشاهده شد . با توجه به نتایج این پژوهش،خانواده ها ،وزارت آموزش وپرورش،وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی ،رسانه های گروهی وسایر سازمان های فرهنگی کشور می توانند نقش مهمی در ترویج فرهنگ مطالعه درمیان قشروسیع کودک ونوجوان ایفا نمایند.