درخت حوزه‌های تخصصی

در این راهنما خدمات اطلاع رسانی کتابخانه ها با عناوین خدمات، منابع، دسترسی، نیروی انسانی، ارزیابی و اصول اخلاق مورد توجه قرار گرفته است. این خدمات در پیوند با وظیفه اصلی کتابخانه ها که عبارت است از برآورده ساختن نیازهای آموزشی، تفریحی، شخصی و اقتصادی کلیه افراد جامعه تبیین شده است. تأکید شده است که خدمات اطلاع رسانی نه تنها باید نیازهای کاربر را برآورده سازد، بلکه آن نیازها را باید پیشیبینی کند تا از این طریق منابع مناسب را گردآوری و در دسترس قرار دهد. خدمات باید بر اساس رفتارها و عادات جستجوی اطلاعات، نیازهای اطلاعاتی و خدمات مورد انتظار افراد آن جامعه طراحی شوند. در این متن 31 رهنمود ارائه شده است که بیشترین آن به خدمات مربوط است.

اب ن ح زم ، ع ل ی ب ن اح م د (1369) . م رات ب ال ع ل وم (م ح م دع ل ی خ اک س اری، مترجم) . م ش ه د: آس ت ان ق دس رض وی ، ب ن ی اد پ ژوه ش های اس لام ی .اکرمی، ایوب (1389). بررسی تطبیقی طبقه بندی های علوم در تمدن اسلامی. معرفت، 151، 71-88.اندرسون، جک؛ اسکویک، لارا (1391). سازماندهی دانش: نقد و تحلیلی اجتماعی – تاریخی؛ بررسی نسبت طبقه بندی علوم و سازماندهی دانش با سازماندهی اجتماعی (رحمان شریف زاده، مترجم). سوره اندیشه، 62 و 63، 92-99.بحرانی، مرتضی (1392). رشته، میان رشته، و تقسیم بندی علوم. فصلنامه مطالعات میان رشته ای درعلوم انسانی، 5 (2)، 37-59.حقیقی، محمود (1366). مروری بر رده بندی نظری و رده بندی عملی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران)، 45، 45-58.داودی، مهدی (1370). مقدمه ای بر جنبه های نظری رده بندی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 2 (4-1)، 271-302.داودی، مهدی (1391). تاثیر آراء فرانسیس بیکن وآگوست کنت بر رده بندی دهدهی دیویی.در محمد خندان، تاملات نظری در کتابداری و اطلاع رسانی. تهران: کتاب نشر.سجادی، سیدمحمدصادق (1360). طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی. تهران: کاویان.شاله، فلیسین (1378). شن اخ ت روش ع ل وم ، ی ا، ف ل س ف ه ع ل م ی (ی ح ی ی م ه دوی، مترجم). ت ه ران : دان ش گ اه ت ه ران .فدایی عراقی، غلامرضا (1380). طرحی نو در طبقه بندی علوم. مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، 47و 46 ( 158- 159)، 287-308.فدایی عراقی، غلامرضا (1387). طرحی نو در طبقه بندی علوم و رده بندی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی. تهران: دبیرخانه هیات حمایت از کرسی ها.فدایی عراقی، غلامرضا (1389). طرحی نو در طبقه بندی علوم. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.مقدم، محمدباقر (1373). درآم دی ب ر رده بندی ع ل وم ""طبقه بندی ک ت ب "". ق م : ک ت اب خ ان ه ع م وم ی ح ض رت آی ت ال ل ه ال ع ظم ی م رع ش ی ن ج ف ی .نشاط، نرگس (1388). پارادایم های نظری و نظریه پردازی در علم اطلاعات. اطلاع شناسی، 6 (23)، 3 -22.یعقوب نژاد، محمدهادی (1390). طبقه بندی علوم و چالش های فرارو. فصلنامه فلسفه و الهیات، 16 (4)، 135-154.یورلند، بیرگر (1381). نظریه و فرانظریه در علم اطلاع رسانی: تفسیری جدید (مهدی داودی، مترجم). در مبانی، تاریخچه و فلسفه علم اطلاع رسانی به کوشش علیرضا بهمن آبادی. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.Atkinson, Hugh C. (1990). Classification in an Unclassified World. In Betty G. Bengtson and Janet Swan Hill (Eds.), Classification of Library Materials: current and future potential for providing access. New York: Neal-Schuman.Bailey, K, D. (2005). Typology Construction, Methods, and issues. Encyclopedia of Measurment, 3, 889-898.Beghtol, Clare (1986). Semantic Validity: Concepts of Warrant in Bibliographic Classification Systems. Library resources & Technical Services, 30(2), 109- 125.Beghtol, Clare (2009). هدف: مرور نظریه ها و مطالعات نظری در حوزه رده بندی منابع کتابخانه ای و سیر تاریخی آنها به منظور شناسایی رهیافت ها و تحولات حوزه رده بندی. روش/ رویکرد پژوهش: به صورت کتابخانه ای و با استفاده از تحلیل متون و نظریه های رده بندی انجام شده است. یافته ها: نظریه های عمده ای که در طراحی نظام های رده بندی منابع کتابخانه ای مطرح شده اند عبارت اند از نظریه پشتوانه انتشاراتی، نظریه اجماع و توافق آموزشی و علمی، نظریه رده بندی پدیده محور دانش، نظریه سطوح یکپارچه، نظریه نظم تکاملی، رده بندی مقوله ای اطلاعات، و رده بندی دودویی. یافته ها نشان داد که رویکردهای جاری در سازماندهی، از رده بندی های ایستای جهان ثابت دانش به رده بندی جهان پویای مفاهیم و از رویکرد قیاسی به رویکردی استقرایی تغییر یافته است. نتیجه گیری: نظریه ها با توجه به مقتضیات زمان و در پاسخ به معضلات نظام های رده بندی دانش بشری شکل گرفته اند، سیر تحول این نظریه ها نه کاملاً انباشتی و نه کاملاً خطی است. هریک از رده بندی ها نیز در سیر تکاملی خود متأثر از دیگر طرح ها بوده اند.

هدف: ارزیابی ویژگی های رابط کاربر و قابلیت جستجوی نرم افزارهای اسلامی سه حوزه قرآن، حدیث، و فقه و احکام در شهر قم و برپایه تجربه کاربران. روش/ رویکرد پژوهش: با روش پیمایشی و استفاده از پرسشنامه و مصاحبه به کسب نظر کاربران نرم افزارهای اسلامی براساس 14 ویژگی پرداخته شده است. یافته ها: رعایت مقیاس های مربوط به رابط کاربر و قابلیت جستجو، خوب (57/3) ارزیابی شده است. برترین نرم افزارها از این لحاظ ""پایگاه تخصصی اصول فقه"" و ضعیف ترین آنها نرم افزار ""معجم فقهی"" است. نتیجه گیری: در بیشتر نرم افزارها، جستجو مسأله اساسی است، بنابراین حل مشکلات جستجو مانند کوتاه کردن مسیر جستجو، استفاده از عملگرها و قابلیت های متنوع جستجو در صفحات نرم افزارها و امکان ذخیره سازی جستجوهای قبلی می تواند تأثیرگذار باشد.

هدف: هدف نظام های سازماندهی دانش کمک به بازیابی مؤثر اطلاعات است، بنابراین، ابزارهای ذخیره و بازیابی از جمله سرعنوان های موضوعی باید متناسب با پیشرفت های علمی پیش روند. مفایسه شبکه مفهومی حاکم بر سرعنوان موضوعی فارسی و روابط بین واژه ها با شبکه مفهومی سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره و سیرز در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و لیزا هدف این مقاله است. روش: به منظور انجام این مطالعه تطبیقی اصطلاحات مرتبط با حوزه کتابداری و اطلاع رسانی از ابزارهای مورد بررسی استخراج و مقایسه گردیدند. یافته ها: سرعنوان موضوعی فارسی در سطح نسبتاً پایینی مفاهیم مرتبط با کتابداری و اطلاع رسانی را پوشش می دهد، روابط بین مفهوم-واژگان را به اندازه کافی نمایش نمی دهد. لیزا بیشترین میزان مفهوم-واژگان را به خود اختصاص داده است (5088 مفهوم-واژه). سرعنوان موضوعی کتابخانه کنگره با 829 مفهوم-واژه در مرتبه دوم قرار داشت و سپس سرعنوان موضوعی سیرز (391). بنابراین لازم است ابزارهای ذخیره و بازیابی اطلاعات ضمن روزآمد شدن، بتوانند پاسخگوی نیازهای کاربران در هر حوزه از علم باشند.