درخت حوزه‌های تخصصی

نظام نیشابوری از دانشمندان قرن هشتم هجری است که کتابهای متعددی در زمینه های علوم عربی و قرآنی از خود بر جای نهاده که از جمله ی آنها ترجمه است از قرآن کریم به زبان فارسی،که دراین مقاله سعی شده است تاضمن اثبات نگارش چنین ترجمه ای از سوی نظام ،به معرفی ویژگیهای این ترجمه نیز پرداخته شود.

رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی تعامل بین کاربر و محیط اطلاعاتی را برعهده دارد و امکان دریافت بازخوردهای لازم از این طریق حاصل میشود. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارائه الگویی برای تعیین میزان اهمیت ویژگیهای مطرح در رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران مبتنی بر روش دلفی است. در همین رابطه و پس از مطالعه اولیه متون و منابع مرتبط و تهیه سیاهه محقق ساخته با اعمال نظر پانل دلفی، 10 ویژگی و معیار اصلی (جستجو، انسجام، راهنمایی، راهبری، طراحی، تصحیح خطا، نمایش اطلاعات، کنترل کاربر، زبان رابط، و سادگی) شامل 114 ویژگی و مؤلفه فرعی برای تعیین اهمیت آنها در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران انتخاب شد. در مرحله بعد، براساس نمرات به دست آمده از پانل دلفی، میزان اهمیت هریک از ویژگی های فرعی در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران مشخص گردید. درنهایت، ویژگی کلی زبان رابط و تصحیح خطا به ترتیب حائز بالاترین و پایینترین امتیاز شدند. هرچند اختلاف امتیاز مربوط به ویژگیهای کلی و فرعی فاصله زیادی ندارد، براساس نظر پانل دلفی به کارگیری آنها در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران پیشنهاد میشود. امید است نتایج حاصل از یافتههای پژوهش حاضر بتواند تصویر روشنی از ویژگیهای لازم در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران ارائه و اهمیت به کارگیری هریک از آنها را تعیین کند. از سوی دیگر، به عنوان ابزاری برای تشخیص میزان توانمندی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران از دید صاحبنظران و استفاده کنندگان آنها باشد.

کتابخانه عمومی کامبوزیا در 6 کیلومتری شهر زاهدان واقع شده است. این کتابخانه با داشتن حدود 20 هزار جلد از کتب نفیس و کمیاب به زبان های لاتین، عربی و فارسی از مجموعه های گرانبها و کم نظیر و متأسفانه ناشناخته کشور به حساب می آید. پژوهش حاضر به معرفی این مجموعه می پردازد، منابع نفیس، کمیاب و ارزشمند آن را برای پژوهشگران معرفی می نماید، شاید از این طریق مسئولان امر و متولیان فرهنگی جامعه به ارزش و اهمیت این مجموعه بیشتر پی ببرند و امکانات و تسهیلات بیشتری برای استفاده بیشتر کاربران از این مجموعه را فراهم کنند. کتابخانه کامبوزیا از نظرِ داشتنِ منابع ایران شناسی تاریخ و تمدن ایران و اسلام به زبان های لاتین بسیار غنی، از نظر منابع اسلام شناسی و منابع مرجع غربی و فارسی نسبتاً غنی بوده و مجموعه اقبال شناسی آن به زبان های اردو و فارسی نیز قابل ملاحظه است.

وجود ساختار سلسله مراتبی و چندلایه در الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (FRBR) موجب می شود کاربر با هر سطحی از دانش موضوعی با انجام جستجوهای ساده در نرم افزارهایی که با مدل مفهومی طراحی شده اند، موجودیت های مورد نظر خود را بازیابی نماید. پژوهش حاضر به عنوان یکی از اولین گام ها با هدف بررسی میزان انطباق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و وظایف کاربری ""الگوی مفهومی"" و ارزشگذاری آنها از دیدگاه کاربران بالقوه فهرستهای رایانه ای انجام شده است. بدین منظور، تمامی فیلدهای متغیر و فیلدهای با عناصر داده ای ثابت مارک ایران با رویکرد تحلیلی - تطبیقی با موجودیت ها و وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی و بر اساس مطالعات مشابه انجام شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا بر روی مارک 21 ، گزارش ایفلا و ارزشگذاری کاربران در پژوهش، کلیه عناصر داده ای مارک ایران که قابلیت انطباق بر موجودیت ها و پشتیبانی از وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی را داشتند، شناسایی و ارزشگذاری شدند. بر مبنای نتایج پژوهش پشتیبانی عناصر داده ای مارک ایران از به ترتیبب وظیفه کاربری «شناسایی» با 49.17 درصد بیشترین و «یافتن» با 18.42 درصد در کمترین رتبه قرار دارد. لذا در طراحی نرم افزارهای کتابخانه ای مبتنی بر ""الگوی مفهومی"" توجه به این مهم به منظور پشتیبانی از وظایف کاربران ضرورت دارد. همچنین بر اساس این بررسی، عناصر داده ای مارک ایران بیشترین قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه اول و کمترین میزان قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه سوم ""الگوی مفهومی"" دارند. در مجموع 44.74 درصد از عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت های گروه اول، 9.95 درصد با موجودیت های گروه دوم و 3.15 با موجودیت های گروه سوم منطبق شده اند. همچنین نتایج در بخش ارزشگذاری عناصر داده ای مارک ایران با قابلیت پشتیبانی از وظایف کاربری موجودیت های گروه اول ""الگوی مفهومی"" بر مبنای گزارش ایفلا نشان داد به ترتیب 434 عنصر داده ای مارک ایران (27.83 درصد) در «شناسایی»، 425 عنصر داده ای مارک ایران (27.28 درصد) در «دسترسی»، 147 عنصر داده ای مارک ایران (9.44 درصد) در «انتخاب»، 95 عنصر داده ای مارک ایران (6.10 درصد) در «یافتن» دارای ارزش زیاد می باشند. این نتایج همخوانی نسبی با ارزشگذاری بر مبنای گزارش پژوهش حاضر را نشان می دهد.

کتابخانه در جامعهء اسلامی از مؤسساث مهم در رشد و توسعهء تمدن اسلامی است. با گسترش تمدن اسلامی شمار و انواع کتابخانه ها فزونی یافت. این کتابخانه ها مبتنی بر کتابخانه های عمومی اختصاصی، مدارس . مساجد. حکام و شخصی بوده که توسط خلفا. امراء و حاکمان تأسیس شده بود. در این مقاله، جنبه های متنوع توسعه آموزش و پرورش و استقرار کتابخانه به منزله سازمانهای کمک آمرزشی مورد ارزیابی قرار گرفته و فهرستی از کتابخانه های مهم جهان اسلام درگذشته تاریخی ارائه می شود.