ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۷۱۱ مورد.
۸۱.

بررسی نقش و جایگاه مالک اشتر در تاریخِ صدر اسلام

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) مالک اشتر جنگ صفین

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۵۴۳۴ تعداد دانلود : ۴۶۶۹
مالک بن حارث نَخعی معروف به مالک اشتر در تاریخِ اسلام و تشیع، جایگاهی مهم و زندگی پر فراز و نشیبی دارد. مالک در دوره ی جاهلیت متولد گشت ولی تاریخ تولدش دقیقاً معلوم نیست اما می توان تخمین زد که سال تولد وی بین سال های 25- 30 قبل از هجرت بوده است. علی رغم اینکه پس از اسلام، در دوران خلفای راشدین، کم و بیش در صحنه های مختلف تاریخ صدر اسلام، حضوری فعال داشته است ولی دامنه ی این نفوذ و تأثیر، خصوصاً در دوره ی حکومت امام علی (ع)، یکسان نبوده است. او در راه اهداف و جنگ های امام علی (ع) بر ناکثین، قاسطین و پیمان شکنان شمشیر زده و از سوی امام علی (ع) به استانداری مصر منصوب گشت. به لحاظ روانشناسی فردی دارای صفاتی همچون: شجاعت و قدرت، حلم و بردباری، قاطعیت و خشونت، مدارا و نرمش، جهاد و هجرت، فصاحت و بلاغت و ... بوده است. در نهایت به دسیسه ی معاویه در راه مصر (منطقه ی قُلزُم) مسموم و در سال 39 هجری به شهادت رسید. تحقیق و تک نگاری درباره ی شخصیت های تأثیرگذار تاریخ صدر اسلام، جهت نشان دادن تصویری نسبتاً واضح از اوضاع و احوال آن روزگار، ضروری و با اهمیّت است. بنابراین با توجه به اهمیّت و غفلت محققین در شناسایی و معرفی همه جانبه ی شخصیت مالک اشتر؛ نگارنده در این مقاله بر آن است با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی موضوعِ «نقش و جایگاه مالک اشتر در تاریخ صدر اسلام»، بپردازد.
۸۲.

صاحب الزنج؛ چالشى دیگر در برابر دستگاه خلافت عباسى

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زنگیان صاحب الزنج یعقوب لیث موفق و خلافت عباسى

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی عباس
تعداد بازدید : ۵۳۴۳
قیام زنگیان در سال 255ق در بصره به رهبرى على بن محمد، مشهور به صاحب الزنج شکل گرفت. صاحب الزنج با استفاده از ضعف دستگاه خلافت عباسى توانست ائتلافى گسترده از توده‏هاى مختلف، از جمله زنگیان ساکن در بصره و نواحى اطراف تشکیل داده و سازمان‏دهى نماید و سپس دست به تبلیغات مذهبى برضد خلفاى عباسى بزند. وى با استفاده از شرایط نابسامان دستگاه خلافت، شهرهاى بسیارى در عراق و ایران به تصرف خود در آورد. هم‏چنین شهر مختاره را ایجاد کرده، آن را مقر خود گردانید. صاحب الزنج که در مدت پانزده سال توانست به گونه‏اى مستقل در قلمرو عباسیان کرّ و فر نماید، در زمان خلافت معتمد به سال 270ق توسط موفق شکست خورد و طومار زندگى‏اش برچیده شد.
۸۳.

میرسیدعلی همدانی مروج تشیع در کشمیر (ایران صغیر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تصوف تشیع میرسیدعلی همدانی تبلیغ دین کشمیر و عرفان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۵۳۳۸ تعداد دانلود : ۲۲۴۸
میرسیدعلى از عارفان بزرگ شیعه است. وى در همدان در خاندانى ثروتمند و اهل سیاست به دنیا آمد; اما خود در جوانى توجه چندانى به سیاست نداشت. همدانى در علوم مختلف اسلامى تبحر داشت و قطبیت سلسله «ذهبیه رضویه» از آن او بود. از نکات جالب زندگى میرسیدعلى همدانى سفرهاى بسیار اوست که هدف آن تبلیغ دین و راهنمایى مردم بود. سفرهاى متعدد او به کشمیر، این دیار را به پایگاه استوارى براى اسلام تبدیل کرد. برخى از ملاحضات صورى همدانى در مکاتباتش با حاکمان سنى باعث شد تعدادى از نویسندگان، وى را از صوفیان سنى برشمارند; در حالى که مدارک روشنى دال بر تشیع او موجود است. زمانه همدانى مصادف است با حمله مغول به ایران. از وى آثار و نوشته هاى متعددى برجاى مانده که بسیارى از آنها به صورت خطى است و به چاپ نرسیده است.
۹۰.

شخصیت شناسی معاویه در کلام امیرالمؤمنین علی(ع)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه تحلیل محتوا معاویه مکاتبات امیرالمومنین علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی امیه
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات
تعداد بازدید : ۴۷۹۶ تعداد دانلود : ۱۷۳۲
آنچه تاکنون در حوزه مطالعات تاریخ اسلام و حوادث دوران حکومت امیرالمومنین(ع) مطرح شده، بیشتر تبیین تاریخی حوادث بوده که موجب شده است بسیاری از جوانب فرهنگی و اجتماعی آن ها مغفول مانده و تنها به گزارش شرح حال از روند وقایع اکتفا شود. به نظر می رسد آنچه امروزه می تواند راه گشای فهم بسیاری از وقایع آن دوران باشد، تبیین دیدگاه ها و مبانی نظری آن حضرت(ع) از خلال کلام و گفتار ایشان است؛ زیرا زبان آدمی، معرّف شخصیت اوست و به واسطه فهم گفتمان هر شخص و چینش منطقی کلمات او در کنار همدیگر و تحلیل محتوای آن هاست که می توان به درکی جامع از دیدگاه های آن فرد دست یافت و همچنین، با نگاهی کلی به منطق حاکم بر مجموعه باقیمانده از کلمات ایشان و تحلیل محتوای آن ها، امکان بازسازی یک سامانه کامل و تصویرپردازی از نگاه آن حضرت(ع) به وجود می آید. به عبارت دیگر، با تأملی دقیق و چینش منطقی کلمات و جملات، سخنان یا نوشته های افراد و تحلیل محتوای کیفی آن ها می توان تا اندازة زیادی به اعماق اندیشه های آنان آگاهی یافت. این مقاله به دنبال این است که با بررسی مضامین نامه های مبادله شده بین حضرت علی(ع) و معاویه در دوران کوتاه حکومت حضرت(ع) به روش تحلیل محتوا، به نگاهی جامع در مورد مبانی سیاسی، فکری، عقیدتی و اخلاقی معاویه از نگاه حضرت علی(ع) دست پیدا کنیم.
۹۱.

تجربه آنال(1)

کلیدواژه‌ها: فرانسه تاریخ‏نگارى آنال لوسین فبور مارک بلوخ

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات کلیات و فلسفه‌ تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
تعداد بازدید : ۴۷۹۵
این مقاله مى‏تواند در زمینه شناخت بهتر از این مکتب و نوع تاریخ‏نگارى مکتب آنال مفید باشد. مکتب تاریخى (تاریخ‏نگارى) آنال در فرانسه رشد و گسترش یافت. طى سه دهه از 1929ـ1959م مکتبى مهم‏تر و شاخص‏تر از آنال وجود نداشته است. نام این مکتب تاریخى، برگرفته از اولین کلمه عنوان نشریه‏اى است که در سال 1929م توسط لوسین فبور و مارک بلوخ (بلوک) منتشر شد و بعدها در سال 1956م تحت مدیریت فرناند برودل قرار گرفت. ویژگى مشترک این دو متفکر این بود که اندیشه رایج در تاریخ‏نگارى را که «مکتب روش» نام داشت و از فون رانک و اثبات‏گرایى تأثیرپذیر بود، قبول نداشتند. نظریه‏پردازان این مکتب در واقع علیه سبک و سیاق تاریخ‏نگارى فرانسوى و مکتب پوزیتیویسم (اثبات‏گرایى) شوریدند. دیدگاه پوزیتیویسم (اثباتى) بر نظامى‏گرى حاکمان و جنگ و ستیز آنان و زندگى پادشاهان و درباریان تأکید داشت. آنان وقایع تاریخى را به شخصیت‏هاى تاریخى نسبت مى‏دادند و تاریخ را بر محور وجود ایشان تفسیر مى‏کردند. از نظر پوزیتیویسم‏ها کار مورخ، کشف است نه بازسازىِ زمان گذشته در ظرف حال. تاریخ‏نگار، گزارش‏گر دقیق و امینى است که تنها به اسناد و مدارک معتبر متکى است. به‏رغم گذشت حدود پنج دهه از پیدایش تاریخ‏نگارى مبتنى بر تجربه آنال، آشنایى ما با آن بسیار اندک است، از این‏رو ترجمه و ارائه
۹۲.

اهداف و ویژگی های تاریخ در قرآن با تأکید بر تاریخ اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن تاریخ تاریخ در قرآن ویژگی ها هدف قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶۰ تعداد دانلود : ۱۲۵۵
قرآن کتابی تاریخی نیست، اما به موضوع تاریخ توجه کرده و حتی از آن برای نیل به اهداف خود استفاده کرده است. از این رو گاهی به توصیف تاریخ پرداخته تا در پس تحلیل آن به هدف خود برسد و گاهی به سنت های تاریخ و گاه به تاریخ انبیا، زمانی دیگر تاریخ اسلام یا تاریخ معاصر نزولش را مورد توجه قرار داده است. از این رو اندیشمندان نیز از ابعاد مختلف به تاریخ در قرآن توجه کرده اند. این پژوهش به دنبال پاسخ به سؤال هدف قرآن از پرداختن به تاریخ است؟ نیز ویژ گی های تاریخ مورد نظر قرآن خصوصاً تاریخ اسلام را جستجو می کند. به نظر می رسد قرآن اهداف شش گانه ای را برای تاریخ مطرح کرده است و از نظر روشی و محتوایی دارای ویژگی هایی مشترک با دیگر کتب تاریخی از یک سو و ویژگی های انحصاری از سوی دیگر است. روش این تحقیق تفسیری و تاریخی تحلیلی است.
۹۳.

قانونمندی تاریخ و ویژگیهای آن در قرآن

کلیدواژه‌ها: فلسفه مضاف اراده خدا اراده انسان قانونمندی تاریخ فلسفه نظری تاریخ سنت تاریخی قانون تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵۹ تعداد دانلود : ۱۳۰۷
قانونمندی تاریخ، ماهیت و چیستی قانون تاریخی، روش بررسی قانونمندی تاریخ ذیل آیات قرآن و نوع و عامل قانون تاریخی از دیدگاه قرآن، از سنخ پژوهش های مربوط به مطالعات فلسفه نظری تاریخ با رویکرد قرآنی است. فراگیر بودن قانون تاریخی، خدایی بودن قانون تاریخی، اراده انسان در قانون تاریخی، تحویل و تبدیل ناپذیری قانون تاریخی، پیوند قانون تاریخی با زندگی اجتماعی انسان، اختصاص قانون تاریخی به زندگی دنیوی انسان و عملیاتی بودن قانون تاریخی، ازجمله ویژگی های قانون تاریخی از دیدگاه قرآن است. قانونمندی تاریخ از دیدگاه قرآن در سه عامل اساسی «اراده خدا»، «اراده انسان» و «آنچه مفید به حال انسان هاست»، از آیات قرآنی دریافتنی است. تبیین رابطه میان اراده انسان با قانون علیت در تاریخ، دامنه اراده انسانی در تاریخ، رابطه اراده انسان با جهت داری پدیده های تاریخی و نیز اراده انسان و ارتباط آن با تکامل تاریخی، از مباحث اصلی فلسفه نظری تاریخ از دیدگاه قرآن است.
۹۶.

نقیب ابو جعفر و ترسیم رابطه گزاره‏هاى تاریخى با نگره‏هاى کلامى

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ابن ابى الحدید ابوجعفر گزاره‏هاى تاریخى و نگره‏هاى کلامى

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰۷
نقیب ابوجعفر یکى از متکلمان و دانشمندان نیمه دوم قرن ششم هجرى و از فرقه زیدى و شیعه است. بازتاب افکار و آراى شیعىِ او را به‏وضوح مى‏توان در کتاب شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید معتزلى، شاگرد سنّى او مشاهده نمود. تأثیر این شخصیت جهان شیعه بر افکار ابن ابى الحدید، غیر قابل انکار است، به‏ویژه با اندک دقت در مباحث تاریخىِ این کتاب و بررسى مباحثه‏ها و مناظره‏هاى نقیب ابوجعفر و ابن ابى الحدید مى‏توان به تأثیرگزاره‏هاى تاریخى بر آراى کلامى پى برد. نوشتار پیش‏رو در نظر دارد با رویکرد بر گفت‏وگو و مناظره‏هاى این استاد شیعى و شاگرد سنى به تأثیر و تأثر علم کلام و گزاره‏هاى تاریخى بپردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان