سید جمال موسوی

سید جمال موسوی

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۱.

«علم الفرائض» و جایگاه آن در علوم دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 147 - 160

کلیدواژه‌ها: علم الفرائض علوم دوره اسلامی ارث حساب الفرائض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
«علم الفرائض»، اصطلاحی فقهی است که به کیفیت محاسبه و تقسیم ارث می پردازد. نیاز عامه مردم به این علم از یک سو و وجود احادیثی ظاهراً دالّ بر ترغیب مردم به فراگیری آن از سوی دیگر، سبب شد تا در تک نگاری ها و کتاب های جامع فقهی، این علم مورد بررسی قرار گیرد. بخش زیادی از این علم، شامل احکام شرعی است که مشخص می کند ترکه متوفّی با چه نسبتی و به چه کسانی می رسد، اما برای اجرای این ضوابط شرعی، ناگزیر به دانستن مقداری علم حساب موسوم به «حساب الفرائض» است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، به چیستی علمِ فرائض و جایگاه آن در علوم دوره اسلامی پرداخته است. با بررسی دانشنامه های دوره اسلامی مشخص شده است که برخی از دانشمندان، فرائض را شاخه ای از فقه و برخی دیگر آن را شاخه ای از علم حساب و برخی دیگر آن را بینابین در هر دو علم و گاهی هم علمی کاملا مستقل دانسته اند.
۲.

تدابیر پیشگیری از جرائم سایبری با تأکید بر اقدامات پلیسی با رویکردی فقهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و حقوق اسلامی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 323 - 358

کلیدواژه‌ها: جرائم سایبری اقدامات پلیسی تدابیر پیشگیرانه رویکرد فقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۱۸۹
جرائم سایبری از جمله جرائمی است که مولود جامعه تکنولوژیک و مدرن می باشد و به همین دلیل، ابهامات زیادی در باب ماهیّت و پیشینه اینگونه جرائم از یک سو، و ویژگی های این جرائم و مرتکبان آنها از سوی دیگر وجود دارد. با عنایت به این ابهامات و نیز تفاوت های موجود بین جرائم سایبری و سایر جرائم، پیشگیری و مقابله با جرائم سایبری اقدامات پلیسی خاصّی را می طلبد. از جمله اقدامات پیشگیرانه در این خصوص می توان به حضور مؤثر پلیس در عرصه سایبری، آموزش همگانی و ارائه آموزش های خاص به افراد و سازمان هایی که در معرض جرم سایبر ی قرار دارند اشاره کرد. مواجهه با جرائم سایبری وپی جویی آنها از سوی پلیس، تخصّص ها و مراحل خاصّی را می طلبد؛ چراکه جرائم سایبر ویژگی هایی دارند که صحنه جرم آنها به گونه ای است که مأموران در صحنه جرم، علاوه بر اقدامات عمومی صحنه جرم باید اقدامات ویژه ای را نیز انجام دهند. بعد از مفهوم شناسی تحقیق و روش شناسی نسبت به رویکرد فقه حکومتی، گزاره ها و قواعد فقهی متعدّدی در اثبات حکم به وجوب ایجاد تمام ابعاد امنیّت در فضای سایبر از سوی حکومت اسلامی از جمله: قاعده التعزیر بما یراه الحاکم، حرمت حفظ کتب ضلال، حدّ محاربه و اخافه عمومی، حرمت تدلیس، نجش و اجحاف در تجارت، حرمت نقض حریم خصوصی و عدم ضمان به سبب دفع مطّلع بر حریم غیر و قاعده نفی سبیل مستند دانسته شدند. در نتیجه وجوب ایجاد امنیّت اعتقادی و مذهبی، امنیّت اخلاقی، امنیّت روانی، امنیّت آبرویی، امنیّت مالی و اقتصادی، امنیّت حریم خصوصی، امنیّت جانی و امنیّت اطّلاعات محرمانه ملّی در فضای سایبر به اثبات رسیده و بر اساس رویکرد فقه حکومتی و تمدّن ساز، علاوه بر رفتارهای سلبیِ حکومت، انجام رفتارهای ایجابی نیز ضروری دانسته شده است؛ لذا در این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی، ضمن بر شمردن اقدامات پلیسی در صحنه جرائم الکترونیکی، با عنایت به قانون جرائم رایانه ای به تبیین مهم ترین این جرائم پرداخته شده است.  
۳.

حمایت از اطفال بزه دیده فضای سایبری با تأکید بر نحوه جبران خسارت

نویسنده:
منبع: فقه جزای تطبیقی دوره دوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۶) 127 - 137

کلیدواژه‌ها: اطفال بزه دیده فضای سایبری جبران خسارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۲۶
حمایت از اطفال بزه دیده در فضای مجازی به دلیل آسیب پذیری آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مقاله بررسی حمایت و نحوه جبران خسارت اطفال بزه دیده فضای سایبری است. مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی موضوع مورداشاره پرداخته است. یافته های بر این امر دلالت دارد که حمایت از اطفال بزه دیده در فضای سایبری به صورت پذیرش و شناسایی بزه دیده، حمایت کیفری، جبران خسارت و مددکاری اجتماعی انجام می شود. حمایت های قانون گذار از اطفال بزه دیده در فضای مجازی صرفاً در موارد معدودی چون بند ۹ ماده ۱۰ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان به صورت اختصاصی بوده و در سایر موارد شامل قوانین کلی است. علاوه بر این، جبران خسارت مادی و معنوی و جبران خسارت به صورت ارائه خدمات درمانی پزشکی مهم ترین روش های جبران خسارت اطفال بزه دیده در فضای مجازی است. روش جبران خسارت به خصوص در خسارت معنوی مبهم بوده و به اختیار قانون واگذار شده است. علاوه بر این، سازوکار مشخصی در خصوص مسؤولیت دولت در جبران خسارت وارده به اطفال بزه دیده در فضای مجازی در صورت ناتوانی بزهکار تعریف نشده است.
۴.

تحلیلی بر جایگاه عدالت فضایی استان هرمزگان بر اساس شاخص های سازماندهی سیاسی فضا نسبت به دیگر استان های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 157 - 176

کلیدواژه‌ها: سازماندهی سیاسی فضا توسعه استان هرمزگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۱۴۴
امروزه یکی از مهمترین دل مشغولی ها و مسائل فراروی کشورهای درحال توسعه، برقراری عدالت فضایی-اجتماعی، توسعه و یافتن راهکارهای سازنده برای دستیابی به این مهم است. سازماندهی سیاسی فضا اگر مهمترین موضوع دولتهای مدرن نباشد بدون تردید یکی از حساس ترین و مهمترین موضوعات می باشد که عوامل سیاسی، اجتماعی، تاریخ و فرهنگ یک جامعه را به کمک می طلبد. سازماندهی سیاسی فضا تقسیم بندی یک پهنه سرزمینی براساس عوامل و محدوده های همگن اجتماعی، محیطی، اقتصادی، سیاسی و اداری به منظور اداره و مدیریت بهینه سرزمین و بهره برداری مطلوب و منطقی از منابع در راستای برقراری توسعه پایدار و به منظور ایفای نقش سیاسی می باشد. در ایران در سال ۱۳۵۵ بنا به پیشنهاد وزیر کشور، هیئت وزیران تصویب کرد که نام استان ساحلی، بنادر، جزایر خلیج فارس و دریای عمان به استان هرمزگان تغییر یابد. این استان از دیرباز به عنوان دروازه دریایی خاورمیانه شناخته شده و در حال حاضر شهر بندرعباس به عنوان بزرگترین بندر حوضه دریای خلیج فارس از اهمیت بسیار زیادی در ملاحظات سیاسی و اقتصادی منطقه برخوردار است. هدف اصلی در این مقاله، تحلیل جایگاه عدالت فضایی استان هرمزگان بر اساس شاخصهای سازماندهی سیاسی فضا (زیرساختها و زیربنایی، فقر، سلسه مراتب سکونتگاهی، محیط زیست) در مقایسه با دیگر استانهای کشور می باشد که با روش کیفی و ماهیت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، سایتهای اینترنتی با رویکرد به نظریه نظام سلسله مراتبی سکونتگاهها انجام گرفته است. نتایج یافته ها نشان می دهند که استان هرمزگان از نظر برقراری عدالت فضایی و سطح توسعه یافتگی در جایگاه مناسب قرار ندارد و شاخص های سازماندهی سیاسی فضا در این استان به درستی مدیریت نشده اند.
۵.

تاریخ طریقت رفاعیه در آثار ابن سرّاج دمشقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 51 - 73

کلیدواژه‌ها: ابن سراج دمشقی طریقت رفاعیه احمد رفاعی تاریخ تصوف منقبت نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۲۹
ابن سَرّاج (د747ق)، قاضی، صوفی و ادیب دمشقی دوره مملوکی، در تصوّف پیرو طریقت رفاعیه بود. از میان تألیفات وی، کتاب تشویق الارواح و القلوب و به طور خاص بخش سوم آن با عنوان تُفّاح الارواح و مفتاح الاِرباح در موضوع منقبت نگاری صوفیان اکنون در دست است. در این پژوهش، اهمّیت آثار ابن سرّاج و آگاهی هایی که از طریقت رفاعیه به دست می دهد، بررسی شده است. نتایج این پژوهش حاکی است که گرچه رویکرد منقبت نگاری و کرامت سازی به طرز چشمگیری بر آثار ابن سرّاج غلبه دارد، از آنجا که از نخستین متون به قلم یک صوفی رفاعی است، از آن می توان آگاهی های مهمی در شناخت وضعیت طریقت رفاعیه در دوره های شکل گیری و انتشار آن، به دست آورد؛ به ویژه در محورهایی همچون شناخت اسلاف احمد رفاعی در منطقه بطائح، مشایخ طریقت رفاعیه در خاندان احمد رفاعی، تعامل صوفیان رفاعی با ایلخانان و کرامات منسوب به رفاعیان.
۶.

پژوهشی در مصادر و منابع حاکم نیشابوری در «تاریخ نیشابور»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۹) 269 - 300
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۵
تاریخ نیشابور ، تألیف حاکم نیشابوری (د. 405ق)، یکی از کهن ترین و معتبرترین تواریخ محلّی در جهان اسلام است. این اثر که به جهت سترگی و اهمیتش، به حقّ آن را تاریخ خراسان خوانده اند، بسیار مفصّل بوده ولی امروز مفقود است. تاریخ نیشابور ، علاوه بر جنبه های سیاسی، جغرافیایی و سنّت های فرهنگی و اجتماعی خراسان بزرگ، متضمّن مکتوبات و اسنادی است که تا حدّ زیادی به بازنمایی وضعیت علمی نواحی خراسان کمک می کند. این کتاب به موضوعات متنوع و گسترده ای در قالب تراجمِ مفصّل پرداخته، که حاکی از بهره مندی مؤلف از طیف وسیعی از منابع حوزه های مختلف علمی است. مقاله پیش رو پژوهشی است در شناسایی منابع مکتوب و شفاهی تاریخ نیشابور ، اعم از جوامع حدیثی، تواریخ محلّی، کتب رجال، اخبار و حکایات، دواوین شاعران، متون صوفیّه و امثال این ها، که بر مبنای نقل های متون دیگر، و بخصوص تنها تلخیص بازمانده از تاریخ نیشابور ، اثر خلیفه نیشابوری، صورت گرفته است.
۷.

فرآیند بزه دیدگی اطفال در فضای سایبری با تأکید بر عوامل اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 37 - 53

کلیدواژه‌ها: جرم شناسی فضای سایبری کودک آزاری بزه دیدگی اطفال پیشگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۷۳
زمینه و هدف: یکی از آسیب های اجتماعی که جامع را تهدید می کند افزایش روزافزون پدیده بزه دیدگی اطفال است. بزه دیدگی کودک به معنای هر گونه آسیب جسمی یا روانی، سوء استفاده جنسی و یا غفلت و بی توجهی به نیازهای اساسی کودک می باشد. فضای سایبری به عنوان یکی از محیط های نوین ارتباطی، تعاملات خاص خود را می طلبد با وجود همه مزیت ها و جذابیت های این فضا یکی از مهمترین مشکلات مربوط به آن بزه دیدگی سریع و وسیع اطفال می باشد که کنجکاوی کودک و عدم قدرت تشخیص او و سرعت و تعدد بزهکاران فضای مجازی لزوم دقت نظر ویژه ای در این زمینه را می طلبد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که، با ظهور بزه دیده شناسی اطفال، در دهه اخیر، گامهای بلندی به منظور مطالعه اطفال بزه دیده و شناسایی ویژگیها و عملکرد آنان در ارتکاب جرایم علیه خود برداشته شده و به سبب تأثیر گذاری انگیزه های اخلاقی و مذهبی بر بزه دیده شناسی اطفال، چشم انداز جدیدی تحت عنوان «حمایت از بزه دیدگی اطفال» فرا روی بزه دیده شناسان و اساتید فن گذاشته است. نتیجه گیری: در قوانین مختلفی که ما در کشور خود داریم در رابطه با حمایت از اطفال به طور عام پیش بینی های خوبی شده است لکن به نظر می رسد مشکلات عمده در اجرای قوانین و رویه انتظامی و قضایی کشور در برخورد با اطفال بزه دیده و استفاده از مجازات های جایگزین به جای استفاده از مجازات های سنتی می باشد که به نظر می رسد.
۸.

مالیه و وضع مالی ایران در دوره صدارت حاج میرزا آقاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 325 - 365

کلیدواژه‌ها: قاجاریه مالیه محمد شاه حاج میرزا آقاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۴۱۰
ورشکستگی مالی دولت ایران در پایان دوره سلطنت محمد شاه قاجار (1250-1264 ق) واقعیتی انکارناپذیر است. با وجود این، چرایی این موضوع همچنان مبهم باقی مانده است. غالب منابع عصر ناصری و همچنین پژوهش های جدید، این وضعیت را ماحصل سیاست ها و اقدامات مالی حاج میرزا آقاسی، صدر اعظم محمد شاه دانسته اند. این در حالی است که به نظر می رسد عوامل ساختاری و اساسی دیگری در شکل گیری بحران مذکور دخیل بودند. در این زمینه می توان در کنار مشکلات مالی میراث دوره های قبل، از شورش و ناآرامی های اوائل سلطنت محمدشاه، جنگ هرات، قحط سالی و وبا نام برد. پژوهش حاضر با تکیه بر اسناد دیوانی، ضمن بررسی اوضاع سیاسی و اقتصادی ایران در دوره محمد شاه، عوامل اساسی مؤثر در ایجاد بحران مذکور را مورد واکاوی قرار داده است. بنا بر یافته های این پژوهش، نه تنها سیاست های مالی حاج میرزا آقاسی عامل این ورشکستگی نبود، بلکه اقدامات او دست کم در برهه ای کوتاه به بهبود اوضاع مالی مملکت منجر شد. با این حال در پی تشدید ناآرامی ها در سال های پایانی حکمرانی محمد شاه و در نتیجه ناتوانی حکومت مرکزی در وصول مالیات و فساد دستگاه مالیه از یک سو، و خروج مسکوکات و افزایش تیول به سبب کمبود نقدینگی از سوی دیگر، کاهش درآمد خزانه و کسری در جمع و خرج را در پایان صدارت آقاسی به دنبال داشت.
۹.

تأثیر آموزش ذهن آگاهی با رویکرد اسلامی بر نشاط ذهنی و بهزیستی مدرسه دانش آموزان دختر دوره متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال هشتم اسفند ۱۳۹۸ شماره ۱۲ (پیاپی ۴۵) 81-90

کلیدواژه‌ها: رویکرد اسلامی ذهن آگاهی نشاط ذهنی بهزیستی مدرسه دانش آموزان دختر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۸۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش ذهن آگاهی با رویکرد اسلامی بر نشاط ذهنی و بهزیستی مدرسه دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر پایۀ دوم دوره متوسطۀ دوم شهر زنجان در سال تحصیلی 98-1397 تشکیل داده اند، که از این بین 30 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به نسبت یکسان گمارده شدند. افراد گروه آزمایش، برنامه آموزشی ذهن آگاهی مبتنی بر رویکرد اسلامی را در 8 جلسه 120دقیقه ای به صورت گروهی (در هر هفته یک جلسه) دریافت کردند؛ گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های نشاط ذهنی حالتی ( SVS ) و بهزیستی مدرسه ( SW-BQ ) در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. جهت تجزیه و تحیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده های پژوهش نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات نشاط ذهنی و بهزیستی مدرسه و ابعاد آن در مرحله پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر، آموزش ذهن آگاهی با رویکرد اسلامی، باعت افزایش نشاط ذهنی و بهبود بهزیستی مدرسه در دانش آموزان گروه آزمایش شده است. با استناد به یافته های این پژوهش، می توان از آموزش ذهن آگاهی با رویکرد اسلامی به عنوان مداخله ای مناسب جهت افزایش نشاط ذهنی و بهبود بهزیستی دانش آموزان بهره برد.
۱۰.

اثربخشی گروه درمانی شناختی- تحلیلی بر اجتناب تجربه ای و نشخوار فکری دانشجویان با اختلال افسردگی اساسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناختی دوره پانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 10.22051/psy.2019.25261.1876

کلیدواژه‌ها: اجتناب تجربه ای افسردگی اساسی شناختی تحلیلی نشخوار فکری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۴۳۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی تحلیلی بر اجتناب تجربه ای و نشخوار فکری انجام شد. روش پژوهش شبه آزمایشی همراه با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل بود. تعداد 30 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان پس ازتشخیص اختلال افسردگی اساسی وسپس مص احبۀ بالینی، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش 15 نفر و کنترل 15 نفر گمارده شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای (هفته ای دوبار) برنامه درمانی شناختی تحلیلی را دریافت کردند؛ گروه کنترل در لیست انتظار قرارگرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات ازپرسشنامه های افسردگی بک 11، پذیرش وعمل11 (عامل اجتناب تجربه ای) ونشخوار فکری استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره، تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات پس آزمون گروه های آزمایش و گروه کنترل در متغیرهای باورهای اجتناب تجربه ای و نشخوار فکری، تفاوت معناداری وجود دارد. ازآنجا که کسب نمره بیشتر در متغیر اجتناب تجربه ای نش ان از کاهش دارد، میانگین این نمرات در گروه مداخله در مرحله پس آزمون نسبت به گروه کنترل ب ه میزان معنی داری پایین تر بود. درنتیجه می توان گفت، به کارگیری فنون درمان شناختی تحلیلی برکاهش اجتناب تجربه ای و نشخوار فکری دانشجویان با اختلال افسردگی اساسی تأثیر دارد.
۱۱.

جهان شناسی در عجایب نگاری ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۱۷ بهار و تابستان۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 1 - 35
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۵۹۸
جهان شناسی و مسأله نظم حاکم بر جهان از موضوعاتی است که عالِمان علوم مختلف ازجمله عجایب نگاران در تمدن اسلامی به آن پرداخته اند. پرسش اصلی این پژوهش این است که عجایب نگاری ها، از حیث جهان شناسی و نشان دادن نظم حاکم بر جهان چگونه عمل کرده اند؟ در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی تلاش شده است به منظور دریافت درک صحیح از جهان شناسی در عجایب نگاری ها، در گام نخست، به جهان، جهان شناسی و عجایب نگاری در تمدن اسلامی پرداخته و سپس اجزا و عناصر شناخت جهان در این متون بررسی و تحلیل شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که جهان شناسی در عجایب نگاری ها تلفیقی از آراء مختلف است، اما موضوع مهم، مسأله وحدت مبدأ هستی، پیوستگی عالم خلقت و جاری بودن عظمت و قدرت باری تعالی در مخلوقات است.
۱۲.

نقش ناگویی طبعی، برانگیختگی وهوش هیجانی در پیش بینی عود اختلال سؤمصرف مواد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره هجدهم تابستان (تیر) ۱۳۹۸ شماره ۷۶ 467-477

کلیدواژه‌ها: عود اختلال سوء مصرف مواد ناگویی طبعی برانگیختگی هوش هیجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۳۲۰
زمینه: عود در سوء مصرف کنندگان مواد شیوع بالایی دارد، اما آیا ناگویی طبعی، برانگیختگی و هوش هیجانی می توانند نقشی در پیش بینی آن داشته باشند؟ هدف: هدف این پژوهش بررسی نقش ناگویی طبعی، برانگیختگی و هوش هیجانی در پیش بینی عود اختلال سوء مصرف مواد بود. روش: روش پژوهش توصیفی - همبستگی و از بین مراجعه کنندگان به مراکز ترک اعتیاد 120 نفر به روش هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس های پیش بینی بازگشت به مصرف مواد رایت وهمکاران (2001)، ناگویی طبعی تورنتو(1994)، برانگیختگی بارت (2004) و هوش هیجانی برادبری و گریوز (2005) جمع آوری شد و با کمک آزمون های پیرسون و رگرسیون تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که ناگویی طبعی، دشواری در تشخیص احساسات، نمره کلی برانگیختگی و ابعاد برانگیختگی حرکتی و برانگیختگی شناختی با عود مصرف رابطه مثبت معنی دار، برانگیختگی عدم برنامه ریزی، هوش هیجانی، خودآگاهی، خودمدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط با عود مصرف رابطه منفی معنی داری دارند (0/01 p< ). و از بین آنها برانگیختگی عدم برنامه ریزی و حرکتی و مدیریت روابط از مؤلفه های هوش هیجانی توانستند عود مصرف را پیش بینی کنند (0/01 p< ). نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت با افزایش ناگویی طبعی و برانگیختگی کلی، عود مصرف مواد افزایش یافته و با افزایش هوش هیجانی از عود مصرف کاسته می شود.
۱۳.

بررسی و تحلیل سند مناظرات امام رضا(ع) در عراق و خراسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۱ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 111 - 129

کلیدواژه‌ها: حضرت رضا (ع) رجال راویان سند مناظرات امام رضا (ع) عراق خراسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۴ تعداد دانلود : ۴۲۲
مناظرات امام رضا(ع) در ادبیات دینی شیعه امامیه از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است. با وجود آنکه برخی در اعتبار و اصالت آن ها تردید روا داشته اند اما مورد استفاده و استناد بسیاری از محدثان و پژوهشگران قرار گرفته و می گیرد. از این رو شایسته است مناظرات حضرت رضا(ع) در عراق و خراسان از نظر سندی و متنی مورد ارزیابی علمی قرار گیرد تا اعتبار و اصالت آن به روشن گردد. در این پژوهش، سند این مناظرات از نظر رجالی مورد بررسی قرار گرفته است. محمد بن فضل هاشمی، راوی مناظرات عراق و غالب رجال سند مناظرات خراسان مانند حسن بن محمد نوفلی، ابوعمرو محمد بن عمر بن عبدالعزیز الانصاری الکجی (حدود) و أبومحمد جعفر بن علی بن أحمد القمّی الایلاقی معروف به ابن الرازی، از نظر برخی علمای رجال به دلیل متحد شمرده شدن با راویان موثق، افرادی ثقه و قابل اعتماد هستند. الخرائج و الجرائح راوندی و عیون اخبار الرضا(ع) صدوق نیز، قدیمی ترین منابع این مناظرات هستند.
۱۴.

نقش شیوخ قبایل در تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عصر جاهلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴۹ 91 - 104

کلیدواژه‌ها: عصر جاهلی نظام قبیله عصبیت شیخ حلف قریش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۱ تعداد دانلود : ۵۳۵
مهم ترین مؤلفه و رکن سیاسی و اجتماعی جامعه عصر جاهلی، نظام قبیله و عصبیت مبتنی بر آن است، قبیله که در جایگاه دولت یا قدرت سیاسی قرار می گیرد، به وسیله شیوخ مدیریت شده، افراد قبیله نیز تحت اطاعت محض شیوخ قرار داشتند. رؤسای قبایل مسئولیت تمامی شئون زندگی افراد قبیله را در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دینی بر عهده داشتند. به سبب همین نظام قبیله ای، شیخ یا رئیس قبیله باید از برخی ویژگیها و صفات اخلاقی مانند بخشندگی و سخاوت، تواضع و بردباری، فصاحت بیان، و خلق نیکو، و صفات نسبی مانند اصالت در نسب، و همچنین ویژگیهای مدیریتی مانند شجاعت و دلاوری، سن بیشتر، درایت رأی و عقلانیت سیاسی برای احراز این مقام برخوردار باشد. این مقاله با بهره گیری از منابع اصلی، در پی واکاوی حدود و محدوده اختیارات اجرایی، ویژگیها و نحوه اعمال مدیریت او است، تا بدین نکته پاسخ دهد که تا چه میزان شیوخ و رؤسای قبایل در تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عصر جاهلی نقش دارند.
۱۵.

رابطه مولفه های هوش هیجانی و سبک های فرزندپروری با گرایش به سوءمصرف مواد در دانش آموزان

نویسنده:
منبع: سلامت اجتماعی و اعتیاد سال پنجم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 43-52

کلیدواژه‌ها: هوش هیجانی سبک های فرزندپروری گرایش به سوءمصرف مواد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۹ تعداد دانلود : ۳۶۹
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه مولفه های هوش هیجانی و سبک های فرزندپروری با گرایش به سوءمصرف مواد در دانش آموزان بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل 312 نفراز دانش آموزان متوسطه دوم ناحیه یک شهر زنجان بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های سبک های فرزند پروری، هوش هیجانی و گرایش به اعتیاد استفاده شد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین برخی از مؤلفه های هوش هیجانی با گرایش به سوءمصرف مواد رابطه منفی معنادار وجود دارد. سبک فرزندپروری استبدادی با گرایش به سوءمصرف مواد رابطه مثبت معناداری داشت و سبک فرزندپروری مقتدرانه به شکل منفی و معناداری با گرایش به سوءمصرف مواد مرتبط بود. نتایج حاکی از اهمیت و نقش سبک های فرزندپروری و مولفه های هوش هیجانی در گرایش به سوءمصرف مواد بود. بنابراین، برنامه های آموزشی مبتنی برمولفه های هوش هیجانی ومهارت های تربیتی برای والدین، می تواند رویکردی مناسب در پیشگیری از رفتار های پرخطر دانش آموزان به ویژه در گرایش به سوءمصرف مواد باشد.
۱۶.

عجایب نگاری در تمدن اسلامی: خاستگاه و دوره بندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: ع‍ج‍ای‍ب عجایب نگاری عجایب المخلوقات عجایب نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۵ تعداد دانلود : ۷۵۳
یکی از انواع ادبیات در تمدن اسلامی، عجایب نگاری است. نگارش اطلاعات شگفت انگیزِ سرزمین ها در متون جغرافیایی همزمان با آغاز جغرافیانگاری وصفی، سبب شد تا این گونه اطلاعات مورد توجه نویسندگان مختلف قرار گیرد. سپس با توجه به عوامل مختلف مانند اقبال عامه مردم به این گونه اطلاعات، عدم اُنس و اُلفت نویسندگان با پدیده های مختلف که خیال پردازی های آنها را نیز در پی داشت به همراه استفاده از انواع ظرافت های ادبی مانند اغراق و حقیقت نمایی سبب شد تا عجایب نگاری در سطح گسترده رایج گردد. به تدریج عجایب نگاری به متون مختلف راه پیدا کرد و سرانجام در متون مستقل (عجایب نگاری ها) انسجام یافت. پژوهش حاضر با روش تاریخی و شیوه توصفی- تحلیلی به بررسی سرچشمه ها، سیر تاریخی و مراحل تطور عجایب نگاری ها در تمدن اسلامی پرداخته است و از این طریق سه دوره آغاز و شکل گیری (قرون 3 و 4 ق)، اوج و شکوفایی (قرون 5-8 ق) و زوال و افول (قرن هشتم به بعد) را برای سیر تاریخی عجایب نگاری های اسلامی معرفی کرده است.
۱۷.

کاربرد نقش شیر در نشان های مصور تشکیلات مصر مملوکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 183 - 208

کلیدواژه‌ها: نشان مصور رنک ممالیک نقش شیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۳۷۱
یکی از سنت های تشکیلاتی در مصر عصر ممالیک استفاده گسترده از نشان های مصور (رنک، جمع آن رنوک) با نقوش مختلف حیوانات، گیاهان و اشیاء بود. این مقاله به این پرسش اصلی پرداخته است که  از میان نقوش حیوانی متداول در نشان های تشکیلاتی ممالیک، نقش شیر در چه مواضعی و برای چه کسانی و به چه منظوری استفاده می شده است؟ در این پژوهش تلاش شده است در گام نخست، موارد متعدد کاربرد نقش شیر، احصاء و سپس به منظور دریافت درک صحیحی از ذهنیت های فرهنگی مرتبط با این نقش، سابقه تاریخی کاربرد و چگونگی تطور نقش شیر، در بستر تاریخی و فرهنگی مصر عصر ممالیک بررسی و تحلیل گردد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، بسامد کاربرد و مفهوم تشکیلاتی نشان های مصور با نقش شیر را در منابع تاریخی متقدم و نیز در آثار موزه ای برجای مانده از عصر ممالیک بررسی کرده است.
۱۸.

تبیین مهاجرت سادات علوی به ایران، با تأکید بر ناحیه خراسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال هفتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۸ 45-69

کلیدواژه‌ها: خراسان علویان مهاجرت علویان تاریخ اجتماعی خراسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۸ تعداد دانلود : ۴۶۰
مهاجرت سادات به مناطق گوناگون جهان اسلام و استقرار آنها، به دلایل مختلف و تحت تأثیر شرایط و عوامل متفاوت سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی صورت گرفته است. این جریان در خراسان، روندی طولانی و درعین حال، مستمر را طی کرد که از نیمه اول قرن دوم هجری شروع شد و در تمام سال های پس از آن ادامه یافت. این روند، در مرحله اول، با ورود افرادی مبارز، با انگیزه هایی سیاسی مثل قیام یا پناه جویی، شروع شد و در مرحله بعد، با مهاجرت اختیاری گروه ها و افراد برای بهره مندی از امتیازهای اجتماعی و اقتصادی ادامه یافت. روایت ها و دیدگاه های مختلف و متعددی برای گزارش و تبیین این روند ارائه شده است که گاه با واقعیت تاریخی فاصله دارند. بررسی داده های موجود نشان می دهد که مهم ترین دلیل آغاز مهاجرت ها به خراسان و دیگر مناطق ایران شرایط دشوار سیاسی و محرومیت های اجتماعی آل ابی طالب در سرزمین مبدأ (حجاز و عراق) ازیک سو، و فضای هواخواهی از خاندان پیامبر در ناحیه مقصد (خراسان)، ازسوی دیگر بود. پس از آن، شرایط اقتصادی و اجتماعی خراسان و تحولات سیاسی در سرزمین های اطراف، به ویژه حکومت علویان طبرستان، در تداوم مهاجرت ها نقش داشت.
۱۹.

قزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۴ آذر - اسفند ۱۳۹۲ شماره ۵ و ۶ (پیاپی ۱۴۳ و ۱۴۴) 102 - 108

کلیدواژه‌ها: کتاب قزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان قزلباشان شیعیان در افغانستان نقد و بررسی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۶۳۰
کتاب قزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان اثر احمدعلی محبی، از معدود پژوهش هایی است که به قزلباشان و پیشینه آنان در افغانستان توجه نموده است. این کتاب می تواند برای مطالعه جامعه شیعیان افغانستان که قزلباشان بخشی از آن هستند و همچنین ریشه یابی اقوام ایرانی در افغانستان مفید باشد. نویسنده در نوشتار حاضر در راستای نقد و بررسی کتاب مذکور، ابتدا به معرفی کتاب همت گماشته است. از این رو، نخست به اجمال محتوای 21 فصل کتاب را بیان می دارد. سپس در ادامه به نقد صوری و نقد محتوایی کتاب، اقدام نموده است.
۲۰.

نظامیگری ممالیک مصر و روک حسامی و ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال چهل و پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ 85 - 106

کلیدواژه‌ها: اراضی مصر اقطاع روک حسامی روک ناصری ممالیک نظامیگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۴۵۴
نوشتار حاضر با بررسی تأثیر نظامیگریِ ممالیک مصر بر روک حسامی و ناصریبدین نتیجه دست یافته است که سپهسالاران و صاحب منصبانِ نظامیِ ممالیک، به دلیل سلطه مطلق بر نواحیِ اقطاعیِ گسترده خویش و نیز درآمدهای فراوان ناشی از دست اندازه ی به دیگر اراضی مصر، به حدّی قدرتمند شدند که قدرت سلطان را محدود کردند و گاه به مقام سلطنت چشم طمع بستند؛ آنان در ابتدا، بخش اعظم زمین های مصر، یعنی بیست قیراط از کلِ بیست و چهار قیراط را در دست داشتند. از این رو سلاطین مملوکی با هدف مهار قدرتِ افسارگسیخته امیران و تغییر ساختار قدرت، اراضی مصر، موسوم به روک حسامی و ناصری را مسّاحی و ساماندهی دوباره کردند. امّا این سیاست موثّر نیفتاد و موجب نارضایی و شورش شد و برای ارتش، خاصّه اجناد حلقه و زمین های زراعی مصر نیز پیامدهای ناگواری در پی داشت.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان