نویسنده، پس از تأکید بر اهمیت شناخت تأویل، نخست به تعریف تأویل در نگاه مفسّران پرداخته از سه نظریه نام مىبرد: 1- تأویل به معناى تفسیر 2- تأویل به معناى خلاف ظاهر 3- تأویل به معناى بازگشت گاه کلام. آن گاه تأویل را در روایات بررسى کرده چهار دسته روایت را بیان مىکند. 1- روایاتى که واژههاى تأویل و تنزیل را در برابر یکدیگر به کار بردهاند. 2- روایاتى که تأویل را در برابر تفسیر به کار بردهاند. 3- روایاتى که هر سه واژه تأویل، تنزیل و تفسیر را در برابر یکدیگر به کار بردهاند. 4- روایاتى که تنها واژه تأویل در آنها آمده است. در پایان به این نتیجه رسیده است که تأویل در روایات به دو معناى کلى به کار رفته است. 1- مراد خداوند. 2- حقیقت خارجى. کلید واژهها: تأویل/ معنىشناسى «تأویل»/ تفسیر/ تنزیل/ مراد خداوند/ حقیقت خارجى.
یکی از دانش های پراهمّیت و توان سوز در ارتباط با قرآن، تأویل است. درباره تأویل سخن بسیار رفته و از زوایای چندی بدان نگریسته اند. تعریف تأویل، پیشینه تأویل، روش های تأویل و… در شمار مباحث این موضوع قرار می گیرد. هر یک از مباحث تأویل از اهمیت بسیاری برخوردار است و تعریف تأویل در این میان اهمیت دو چندان دارد؛ چرا که کلید طرح درست و فهم بهینه سایر مباحث تأویل و مانع بروز تنش های لفظی در بسیاری از دانش های قرآنی است. بر این اساس، نوشتار پیش رو در پی معنی شناسی تأویل در روایات و یاری جستن از آن در بازشناسی معنای تأویل در آیات قرآن است. شایسته است پیش از بحث درباره روایات، نخست نگاهی داشته باشیم به معنای تأویل در نگاه تفسیرگران و قرآن پژوهان.