درخت حوزه‌های تخصصی

سوء مصرف مواد علاوه بر اینکه به سلامتی جسمی افراد ضرر می­رساند، با تزریق مواد توسط معتادان، خطر انتقال بیماری ایدز را در جامعه بالا می­برد. هدف برنامه نگهدارنده با متادون این است که با جایگزینی ماده مخدری(متادون) که اعتیادش قابل کنترل است، به­جای موادی که اعتیادشان غیرقابل کنترل است، از سوء مصرف مواد و متعاقباً از تزریق مواد کم کند. هدف از تحقیق حاضر، سنجش تأثیر مراکز نگهدارنده با متادون بر سوء مصرف مواد بوده است. اصلیترین پرسش تحقیق حاضر این بود که: آیا مشارکت در فرآیند درمان نگهدارنده با متادون بر سوء مصرف مواد تأثیر دارد؟ روش تحقیق پژوهش حاضر، پیمایشی و از نوع مقطعی است. جمع آوری اطلاعات از طریق ابزار پرسشنامه صورت گرفت. جامعه آماری عبارت است از کلیه معتادان که در فصل بهار سال 1391 به 11 مرکز نگهدارنده با متادون بابلسر و فریدونکنار مراجعه کردند. در مجموع تعداد 405 نفر افراد مورد مطالعه با روش نمونه گیری طبقه­ای تصادفی متناسب با حجم انتخاب گردیدند. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که مشارکت در فرآیند درمان نگهدارنده با متادون با سوء مصرف مواد رابطه معکوس و معنادار دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی چندگانه نشان می­دهد که قویترین پیش­بینی­کننده سوء مصرف مواد، متغیر مشارکت در فرآیند درمان (ضریب بتا= 24/0- ) است. بعد از مشارکت در درمان، پیوند افتراقی (ضریب بتا= 15/0) و پیوستگی(ضریب بتا= 13/0-) قویترین پیش بینیکننده­های سوء مصرف مواد هستند.

یکی از مسائل اساسی در حوزه علوم اجتماعی و به طور خاص در جامعه شناسی بحث محرومیت نسبی جوانان است. عواملی از جمله روانشناختی، اجتماعی بیولوژیکی و محیطی در ایجاد پرخاشگری نقش دارند. هدف اصلی این مطالعه، بررسی رابطه بین محرومیت اجتماعی و رفتار پرخاشگرانه در میان جوانان است. چارچوب نظری تحقیق برگرفته از رهیافت تفسیری اجتماعی با تاکید خاص بر نظریه گار است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و از طریق ابزار پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه جوانان بین سنین 19 تا 29 سال شهر شیراز است. به منظور تسهیل و تسریع پژوهش و صرفه جویی در وقت و هزینه، ناگزیر تعداد 400 نفر جوان از جامعه آماری به عنوان نمونه معروف به شیوه تصادفی سیستماتیک برای مطالعه انتخاب شدند. از اعتبار صوری، ملاک و سازه برای روایی و آلفا کرونباخ برای پایایی ابزار تحقیق استفاده به عمل آمد و از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و مقایسه میانگین ها برای آزمون فرضیات و تکنیک رگرسیون و تحلیل مسیر برای سنجش مدل تحقیق استفاده شد. براساس یافته های تحقیق بین پرخاشگری اجتماعی و متغیرهای محرومیت اجتماعی(67/0=r)، تحصیلات(37/0-=r) و درآمد(42/0-=r)، رابطه معنی دار وجود دارد. نتایج ضریب رگرسیونی نشان می دهد که شش متغیر محرومیت اجتماعی(34/0Beta=)، وضعیت شغلی(32/0Beta=)، تحصیلات(27/0Beta=)، وضعیت تاهل(24/0Beta=)، وضعیت تاهل (17/0Beta=) و درآمد(12/0Beta=) به ترتیب میزان اهمیتی در تبیین متغیر وابسته داشته اند، وارد معادله رگرسیونی شده اند و در مجموع توانسته اند 67/0 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین و توضیح کنند(67/0=R²).

زمینه و هدف: پلیس با الهام از سیاست های گذشته و در اجرای وظیفه قانونی مبنی بر میانجی گری، اقدام هایی درخصوص حل و فصل پدیده مجرمانه بین اصحاب دعوا بعمل می آورد که نمود عینی آن میانجی گری بین بزه دیده و بزهکار است که به صورت رسمی و غیررسمی (عرفی) انجام می شود. آنچه به عنوان مسئله پوشیده است این که پلیس تا چه اندازه توانسته اصول حاکم بر عدالت ترمیمی را بشناسد و در اجرای برنامه های میانجی گری از آن پیروی کند. به عبارت دیگر؛ ارزیابی و سنجش مطابقت اقدام های میانجی گری پلیس در دوایر مشاوره و مددکاری کلانترهای تهران با اصول عدالت ترمیمی مسئله ای است که مورد مطالعه قرار گرفت. بنابراین پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که اقدام های میانجی گری کلانتریها تا چه میزان با اصول عدالت ترمیمی مطابقت دارد. روش: نوع تحقیق کاربردی و روش آن تحلیلی- پیمایشی است. جامعه آماری، رئیس های دوایر مشاوره و مددکاری هشتاد کلانتری شهر تهران هستند. جامعه نمونه تعداد 60 نفر از رئیس های این دوایر هستند که دوره های کوتاه مدت عدالت ترمیمی و یا میانجی گری را طی کرده و یا مطالعات نسبی در این خصوص داشته اند. این افراد با روش انتخاب هدف مند شناسایی و پرسش نامه محقق ساخته بین آنان توزیع شد. نتایج و یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که پلیس در رعایت اصول توافقی بودن میانجی گری، رعایت موازین حقوق بشر، محرمانه بودن، بی طرفی، اعتبار توافق ها و آگاهی از فرایند میانجی گری وضعیت قابل قبولی دارد اما در رعایت اصل قانونی بودن، اصل مشارکت، اصل ادغام بزهکاری در جامعه و اصل استقلال میانجی گری از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. بنابراین لازم است نیروی انتظامی سازوکارهای لازم را برای ارتقاء میزان رعایت اصول حاکم بر عدالت ترمیمی در اجرای برنامه های میانجی گری بعمل آورد.

در میان معضلات مسیر توسعه پایدار، دو مانع اساسی فقر و تخریب، به ویژه در کشورهای جهان سوم، به طور جدی مطرح اند. این دو عامل، بجز تأثیر منفی بر دستیابی به توسعه پایدار، با یکدیگر رابطه ای تعاملی دارند و یک بحران جدی توسعة کشورهای جهان سوم، تهدیدی برای محیط زیست جهانی هستند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطه فقر روستایی و تخریب مراتع در بخش مرکزی شهرستان فارسان انجام شده است. شیوه تحقیق، پیمایشی بوده و با نمونه ای به حجم 346 خانوار روستایی با ابزار پرسش نامه انجام شده است. صحت این پرسش نامه به وسیلة متخصصان توسعه روستایی و پایایی آن نیز، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (که مقدار آن بالاتر از 70/0 شد) تأیید شده است. در این پژوهش، خط فقر نسبی سرانه در منطقه مدنظر، در سال 1393 حدود 1213000 ریال محاسبه شد که باتوجه به نتایج پژوهش، حدود 14درصد از پاسخگویان فقیر بودند. همچنین، نتایج پژوهش، میزان زیاد تخریب مراتع را در این منطقه نشان می دهد و دراین میان، میزان تخریب مراتع به وسیلة پاسخگویان فقیر، به طرز معناداری، بیشتر از پاسخگویان غیرفقیراست.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر مطالعه ی کتاب های معنوی و حماسی بر ارزش های اسلامی ایرانی و رفتار اخلاقی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه بود. روش مطالعه آزمایشی و از نوع طرح تک آزمودنی با خطوط پایه چندگانه بود. ابتدا در قالب خط پایه و بدون مداخله، رفتار اخلاقی و ارزش های اسلامی ایرانی آزمودنی ها مورد بررسی قرار گرفت و سپس در فواصل بیست روز و در پنج نوبت، کتاب های تعیین شده به آزمودنی ها ارائه و تغییرات رفتاری و ارزشی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه شامل چهار نفر از دانش آموزان دختر سال سوم متوسطه یک دبیرستان در شهر مشهد بود که به صورت هدفمند انتخاب و تغییرات آنان در دو مؤلفه نگرش نسبت به ارزش های دینی و ملی و رفتار اخلاقی بررسی شد. برای سنجش نگرش به ارزش های اسلامی ایرانی، از پرسشنامه نگرش سنج و برای سنجش رفتار اخلاقی، از سیاهه مشاهده رفتار استفاده گردید. نتایج نشان داد که نگرش مثبت دانش آموزان به ارزش های اسلامی ایرانی، با مطالعه کتاب های زندگینامه ای شخصیت های معنوی و حماسی افزایش یافته و رفتار های غیراخلاقی آنها به طور چشمگیری کاهش داشته است. تدوین برنامه های مطالعاتی و ترغیب نوجوانان به مطالعه زندگی و منش شهدا و حماسه سازان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، از توصیه های این مطالعه بوده است که همخوان با اصل الگوپردازی و اسوه بخشی در مبانی تربیت اسلامی است.

نظم اجتماعی اساس برقرای هر جامعه است. اطاعت از قواعد اجتماعی جهت تداوم نظم از اهمیت برخوردار است.چرا که عدم اطاعت از قواعد اجتماعی هزینه های مختلفی را برای جامعه درپی خواهد داشت.یکی از این قواعد مربوط به رانندگی است.امروزه قانونگریزی در رانندگی با توجه به نقش اساسی عامل انسانی در تصادفات بعنوان مساله ای اجتماعی در جامعه ما مدنظر قرار گرفته است.از اینرو این تحقیق با تاکید بر نظریه کنترل اجتماعی به تحلیل قانونگریزی در رانندگی در بین جوانان پرداخته است.روش انجام این تحقیق پیمایش و جامعه آماری نیز جوانان 18 تا 35 سال شهر نکاه بوده است.تعداد نمونه 400 نفر و انتخاب نمونه نیز به روش خوشه ای چند مرحله ای صورت گرفته است.اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید.تحلیل اطلاعات تحقیق از طریق دو نرم افزار spss و Amos انجام پذیرفت.آزمون همبستگی نشان داد که بین میزان تحصیلات،درآمد و سابقه رانندگی فرد با قانونگریزی در رانندگی رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد.همچنین بین ابعاد سازه پیوند اجتماعی(عدم اعتقاد به قانون،مشارکت اجتماعی ضعیف،پیوستگی اجتماعی ضعیف،تعهد اجتماعی ضعیف)و قانونگریزی در رانندگی رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد.همچنین خودکنترلی پایین، تاثیر مثبتی در تخلف از قوانین رانندگی دارد.رابطه بین سازه کنترل بیرونی ضعیف(رسمی و غیر رسمی) و قانونگریزی در رانندگی معنی دارد و مثبت بوده است.همچنین نتایج آزمون مدل ساختاری نشان می دهد که مدل نظری تحقیق از برازش برخوردار بوده و متغیرهای حاضر در مدل توانسته اند 29 درصد از تغییرات متغیر وابسته(قانونگریزی در رانندگی) را تبیین کنند.

اعتیاد به مواد مخدر که بارزترین و مهمترین عارضه منفی ناشی از سوءمصرف و سوءاستفاده تریاک به عنوان ماده اولیه بوده ترک و درمان دایمی آن موضوعی است که سال ها ذهن بشر را به خود معطوف کرده است. در این پژوهش به بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی مؤثر بر شیوه های کارآمدی ترک اعتیاد پرداخته شده است و اینکه چرا افراد معتاد پس از ترک مواد و با توجه به اینکه از مضرات اعتیاد آگاهند، دوباره به سمت آن گرایش پیدا می کنند؟ برای انجام این پژوهش از پرسشنامه خود ساخته استفاده شد که در دو قسمت به بررسی اطلاعات جمعیت شناختی پاسخگویان و سپس دیدگاه افراد درخصوص عوامل مؤثر پرداخته شده است. جامعه آماری در این پژوهش معتادان درمان شده در شهر اصفهان هستند که یکسال و بیشتر اعتیاد خود را درمان کرده اند. برای برآورد حجم نمونه ازفرمول کوکران استفاده شده که تعداد نمونه 193 نفر برآورد شده است. از بین عوامل اجتماعی، اقتصادی مؤثر بر ترک اعتیاد به بررسی عوامل مشاوره و آموزش، شرکت در کلاس های (NA) متشکل از معتادان گمنامی هستند که سال هاست درمان شده اند و تجربیات خود را در اختیار دیگر افراد معتادی که اعتیاد خود را به تازگی درمان کرده اند می گذارند. برای انجام عملیات آماری و تجزیه وتحلیل از نرم افزار SPSS و روش های آماری آزمون T. Test بین دوگروه آنالیز واریانس یک راهه، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون کای اسکور استفاده گردید و در سطح آمار توصیفی به برآورد شاخص های میانگین، واریانس، انحراف استاندارد پرداخته شده است. نتایج بدست آمده گویای این است که بین طبقه و پایگاه اجتماعی افراد و دیدگاهشان نسبت به شیوه های کارآمدی ترک رابطه معکوس وجود دارد. همچنین هر چقدر افراد به دفعات بیشتری ترک اعتیاد داشته باشند، دیدگاه شان نسبت به ترک پایین تر است. همچنین درآمد نمی تواندعاملی برای کارآمدی ترک اعتیاد باشد وافرادی که درآمد پایین تری دارند نگاهشان نسبت به ترک مثبت تر است. از بین عوامل مؤثر بر ترک عامل اجتماعی 72 درصد بیشترین ارتباط معناداری و اوقات فراغت با 18 درصد کمترین رابطه معنادار را نشان داده است.

جرایم و رفتارهای مجرمانه یکی از مسائل مهم جامعه ایران محسوب می شود. سرمایه اجتماعی به عنوان یک عامل بسیار مهم در بروز و جلوگیری از جرم و رفتارهای مجرمانه، می تواند در تبیین جرم و رفتارهای مجرمانه به ما کمک شایانی کند. با استفاده از چارچوب نظری مبتنی بر نظریه های بوردیو و پاتنام و تحقیقات پیشین تعداد 7 فرضیه طراحی شد. برای آزمون فرضیات، یک نمونه 380 نفری از جوانان 29 18 سال یزدی با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای سهمیه ای از تمامی مناطق شهر یزد انتخاب گردیده اند. حجم نمونه گیری بر مبنای جدول مورگان است. نتایج حاصل از تحلیل های تکنیک های دو متغیره نشان داده است که در رابطه با بروز رفتارهای مجرمانه تفاوت معناداری بین دو جنس وجود دارد. همچنین بین طبقات شغلی والدین به لحاظ بروز رفتار مجرمانه جوانان رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از تکنیک رگرسیون چند متغیره نشان داد که 5 متغیر رضایت و صمیمیت در محله، مشارکت در جلوگیری از وقوع جرم در محله، شبکه اجتماعی، اعتماد اجتماعی، تحصیلات پدر و تحصیلات مادر در مجموع توانسته اند 32 درصد تغییرات رفتار مجرمانه جوانان را تبیین کنند.

امروزه اینترنت یک عامل کلیدی برای انجام کارها در بیشتر حوزه ها برای همگان است. اما ممکن است افزایش استفاده از آن باعث مشکلات جدی شود. اکنون به دلیل حضور رایانه های شخصی، تبلت ها و تلفن های همراهی که به اینترنت وصل می شوند و نیاز به مکان خاصی ندارند، یکی از مسائل مهم مربوط به فناوری اطلاعات، اعتیاد به اینترنت در حال پیشرفت است. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت اعتیاد به اینترنت و نیز سنجش رابطه ی آن با پیشرفت تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه هرمزگان انجام شده است. جامعه ی آماری کلیه ی دانشجویان دانشگاه و اندازه ی نمونه 300 نفر از دانشجویان بودند که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آزمون هایT مستقل و کای دو استفاده شد. نتایج نشان داد بین اعتیاد به اینترنت و پیشرفت تحصیلی رابطه ی منفی وجود دارد و همچنین استفاده ی دانشجویان پسر از اینترنت بیشتر از دانشجویان دختر است. علاوه بر این یافته ها نشان داد که اعتیاد به اینترنت با بالا رفتن مقاطع تحصیلی افزایش می یابد.

پژوهش مورد نظر بر اساس ضرورت های اجتماعی و فرهنگی مبنی بر رابطه شیوه زندگی و بروز رفتار مجرمانه تدوین گردیده است، هدف کلی طرح بررسی وشناخت شیوه زندگی در بروز رفتار مجرمانه است، بعد از مطالعه مقدماتی برای تبیین مفهوم جرم دیدگاه های مرتون، ساترلند، تارد، بوم شناختی،... و برای تبیین شیوه زندگی تئوری بوردیو مورد استفاده قرار گرفته است. روش پژوهش پیمایشی و اساس نمونه گیری در مرحله اول طبقه ای و در مرحله دوم تصادفی سیستماتیک می باشد در مرحله اول 273 پرسشنامه بین افراد مجرم در زندان توزیع گردیده و 5 فرضیه اول آزمون شده است، سپس در مرحله دوم 100 پرسشنامه از افراد مجرم انتخاب و 100 پرسشنامه نیز به افراد عادی خارج از زندان داده شده است و 5 فرضیه دوم آزمون شده است. آزمون بین سبک زندگی دینی، معاشرتی، مسکونی، روانی، تفریحی و رفتار مجرمانه بین مجرمان زندانی معنی دار و مثبت است. اما آزمون بین گروه مجرم و افراد عادی جامعه نشان می دهد تنها دو سبک تفریحی و معاشرتی عامل موثری بر بروز رفتار مجرمانه در جامعه آماری است.

پیوندهای پاره فرهنگها و مؤلفه های پاره فرهنگی با کجروی و بزهدیدگی، یک محور عمده در نظریة قرآنی کجروی است . این تحقیق، تحلیل قرآن را از این پیوندها مطالعه می کند و بخشی از یک طرح پژوهشی است که بنا دارد نظریة اجتماعی متون مقدس اسلامی را در این زمینه، شناسایی و تدوین کند . یافته ها نشان می دهند که در این تحلیل قرآنی، 43 عامل از سطوح مختلف، تلفیق و روابط آنها به شکلی نظام مند و با تفصیلی مناسب در شش محور بررسی شده اند . این تحلیل در قالب یک الگوی نظری، ارائه می شود . و شناخت های نوی را پیرامون موضوع دربر دارد . روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد ترکیبی است. این روش توانسته ضوابط تفسیر متن در علوم اسلامی و اجتماعی را رعایت کند و به فهمی از آیات و فرازهای قرآنی برسد که در هر دو حوزة علمی، دارای روایی است .

این نوشتار تحلیلی نظری با تدوین چارچوبی متشکل از دو مفهوم «مدرنیسم ایرانی» و «عقلانیت خودمدار» به چرایی آسیب های اجتماعی پرداخته است. مدعای این نوشتار آن است که به دلیل نمود شکل خاصی از مدرنیسم در ایران، نوعی عقلانیت متشکل از عقلانیت ابزاری و فردگرایی مدرن شکل گرفته که با خودمداری تاریخی و تفرد ایرانی عجین شده و نوعی عقلانیت سیاه به وجود آورده است که خودمدار، خودشیفته، همه چیزخواه، رقابت جو و کاسب کار، به شدت حسابگر و نفع طلب، نسبت به پیامدهای اجتماعی کنش خود بی توجه و به غایت هدف گرا است. به دلیل نبود نهادهای مدرنی که این شکل از عقلانیت را محدود کند و کم رنگ شدن اخلاق سنتی و در غیاب اخلاقی مدرن، این شکل از عقلانیت مبنای کنش بخش زیادی از جامعه شده و در نتیجه بسیاری از آسیب های اجتماعی را که جنبه ای رفتاری دارند رقم زده است.