تحلیل محتوای کیفی (ترکیبی)

پیوندهای پاره فرهنگها و مؤلفه های پاره فرهنگی با کجروی و بزهدیدگی، یک محور عمده در نظریة قرآنی کجروی است . این تحقیق، تحلیل قرآن را از این پیوندها مطالعه می کند و بخشی از یک طرح پژوهشی است که بنا دارد نظریة اجتماعی متون مقدس اسلامی را در این زمینه، شناسایی و تدوین کند . یافته ها نشان می دهند که در این تحلیل قرآنی، 43 عامل از سطوح مختلف، تلفیق و روابط آنها به شکلی نظام مند و با تفصیلی مناسب در شش محور بررسی شده اند . این تحلیل در قالب یک الگوی نظری، ارائه می شود . و شناخت های نوی را پیرامون موضوع دربر دارد . روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد ترکیبی است. این روش توانسته ضوابط تفسیر متن در علوم اسلامی و اجتماعی را رعایت کند و به فهمی از آیات و فرازهای قرآنی برسد که در هر دو حوزة علمی، دارای روایی است .

توجه به بزه دیدگی، عوامل مؤثر در آن و نقش بزه دیده در این عرصه، محور عمده در نظریه قرآنی کجروی است. این تحقیق، مسئلة خود را شناسایی تحلیل بزه دیده شناختی نسبت پذیر به قرآن می داند که با هدف تدوین و شناسایی نظریه اسلامی کجروی، بر اساس گزاره های متون مقدس اسلامی، صورت می گیرد. یافته ها نشان می دهند که تحلیل قرآن، 76 عامل خرُد، میانه و کلان را در دو بخش اثرگذاری های پیرامونی و اثرگذاری های بزه دیده (بالقوه)، با تفصیلی مناسب، بررسی نموده و با توجه به روابط بین آنها، در قالب الگویی نظام مند، تلفیق کرده است. همچنین، دارای شناخت های نوی پیرامون موضوع می باشد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد ترکیبی است و توانسته ضوابطِ تفسیر متن در هر دو حوزة علوم اسلامی و اجتماعی را رعایت کند و به فهمی از آیات و فرازهای قرآنی برسد که در این دو حوزة علمی، دارای روایی است.

طرح پژوهشی «جامعه شناسی کجروی: با نگرش اسلامی» از جمله پیشگامان مطالعه اسلامی آسیب های اجتماعی است. و بدین سبب، با شدت بیشتری، آماج تأملاتی بوده که در محورهای زیر فراروی محققان این عرصه است: کارآمدی و اثرگذاری حوزه و مطالعات آسیب شناسی اجتماعی در کشور، ویژگی ها و سطح مورد انتظار از محصولات پژوهش های اسلامی این حوزه، دانش ها و تخصص های اثرگذار در این پژوهش ها، نقطه شروع مناسب، رویکرد پژوهشی مؤثر، روش تحقیق یا فنون روشی متناسب با این مطالعات و معیارهای پایایی و روایی آنها و همچنین چگونگی پیوند مطالعات و یافته های اسلامی با مطالعات دانشگاهی این حوزه. جستار پیش رو، با بررسی تجربه ها و دریافت های این طرح، گزارشی را از فعالیت ها و یافته های آن ارائه کرده است. این تجربه ها و یافته ها، مسیری را برای پژوهش های اسلامی در علوم اجتماعی معرفی می کنند. و می توانند نقطه شروعی برای چالش درباره اجرای مؤثر و بهینه این پژوهش ها و به ویژه، رویکرد اسلامی به مطالعات آسیب شناسی اجتماعی باشند.