درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله تلاشی است برای فهم ذهنیت سوژه­های اجتماعی (دانش­آموزان) در میانة گفتمان­های مختلف مؤثر (خانواده و مدرسه). پیش­فرض مقاله این است که این دو نهاد همسو نیستند، بلکه در سطح اهداف و عملکرد با هم متفاوت­اند. در این تحقیق، با روشی تجربی تقاطع این گفتمان­ها در مدرسه بررسی می­شود. به این منظور با 30 دانش­آموز، 5 نفر از اولیای مدرسه و 15 نفر از والدین مصاحبة کیفی انجام شده است. می­توان دید که دو گفتمان خانواده و مدرسه در 4 مؤلفة تحصیل، مذهب، پرورش سیاسی و انضباط در مقابل یکدیگر قرار می­گیرند. هر کدام دانش­آموز را در تملک خود می­داند و سعی می­کند در زمان و مکان تحت سیطرة خودش، به ذهنیت دانش آموزان مطابق با آرمان­های خویش شکل دهد. بدین ترتیب گاه در سطح اهداف و گاه در سطح عملکرد بین آنها تنش وجود دارد. این تنش موجب می­شود هویت دانش­آموز به مواضع گوناگونی فراخوانده شود. مهمترین علت تفاوت مدرسه و خانواده در درجة استقلال آنها از گفتمان دولت است.

جامعه پذیری فرآیندی جدی و قطعی در هر اجتماع انسانی است که افراد خواسته و ناخواسته از بدو زندگی در معرض آن قرار می گیرند و شیوة زندگی خود را می آموزند. یکی از حوزه های جامعه پذیری، جامعه پذیری اقتصادی است. با توجّه به اهمیّت رفتارهای اقتصادی خصوصاً اهمیّت پس انداز شخصی جهت رفاه و اقتصاد، اقتصاددانان، روان-شناسان و جامعه شناسان به مطالعة چگونگی شکل گیری رفتارهای اقتصادی از جمله رفتار پس انداز در افراد پرداختند، امّا رفتار پس انداز در کودکان نادیده گرفته شده است. از این رو پژوهش حاضر به مطالعة ادراک ها یا برداشت های کودکان از پول پرداخته و بر آن است که برداشت کودکان از مفاهیم اقتصادی چگونه شکل می گیرد و تکامل و توسعه می-یابد؛ زیرا گرایش های اقتصادی اعضای جامعه بر سایر جهت گیری ها و ارزش های آن ها تأثیرگذار است و از این رو بررسی این حیطه از جامعه پذیری در علوم اجتماعی مفید و مؤثر است؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر مطالعة رفتار پس انداز کودکان و چگونگی و چرایی این رفتار در بین آن ها است. برای این امر از سه نظریة روان شناسی اجتماعی، جامعه شناسی و اقتصاد بهره گرفته شده است. این پژوهش با استفاده از روش کیفی و رویکرد نظریه زمینه ای و با استفاده از مصاحبة عمیق از 40 کودک دختر و پسر همدانی در دورة ابتدایی و والدین آن ها به مطالعة انگیزه، نگرش و چگونگی رفتار پس انداز در بین کودکان پرداخته است. مصاحبه با والدین جهت بررسی تأثیرپذیری کودکان از رفتارهای پس انداز والدین است. طبق نتایج به دست آمده پنج مقوله از پژوهش استخراج شد. مقولة «طبقة اجتماعی و رفتارهای اقتصادی کودکان» به عنوان شرایط زمینه ای، مقولة «سبک زندگی والدین و گرایش به پس انداز» به عنوان شرایط مداخله گر، مقولة « آموزش اقتصادی با دادن پول توجیبی» به عنوان استراتژی استفاده شده جهت یادگیری پس انداز و مقوله های «تفاوت های رفتاری جنسیتی» و «تفاوت های رفتاری سنی»، به عنوان مقوله های رفتاری استفاده شد. در نتیجه مقولة هسته با نام «انگیزه های پس انداز» استخراج شد.

مقاله حاضر،  شعر را به عنوان روایتی از زبان در نظر می گیرد و براساس نظریات فرمالیست های روس در( برجسته سازی ادبی و هنجارگریزی زبانی )به تحلیل سطح واژگانی و معنایی شعر زنان شاعر در دوره های پیش از معاصر (پروین اعتصامی) ،  معاصر (فروغ فرخزاد ) و دوره  انقلاب (فاطمه راکعی) پرداخته، سپس  متغیر جنسیت را در انتخاب واژگان و معنای شعر آنان بررسی می کند.نتایج به دست آمده، چنین است: واژگان به کاررفته در شعر پروین ، عموماٌ به طور مستقیم دلالت بر دیدگاه زنانه وی دارند ، گرچه اشعار مادرانه وی هم به لحاظ واژگان و هم به جهت معنا حاکی از زن بودن و مادربودن اوست .فروغ از واژگان دارای بارجنسیتی استفاده می کند و به لحاظ معنایی تحلیل دو گانه زن-مرد در شعر وی مطرح است .تاثیر زنانگی در شعر راکعی را در واژگان  زنانه و نام های زنانه  می توان دید .و به لحاظ معنایی ، وجه غالب شعرهای او مادرانه های اوست .راکعی این بعد را توسعه داده وحس مادری را در مقیاسی جهانی مطرح کرده است   . روش تحقیق  در این مقاله روش کیفی از نوع تحلیل محتوابوده است.و تاثیر زنانگی علاوه بر زبان معیار، بر زبان ادبی نیزثابت شد.

از شاخصهای جوامع توسعه یافته برخورداری از برنامه ای کلان برای اداره کشور است که بر اساس باورهای مدیران و سیاستگذاران ، استانداردهای علمی و پذیرفته شده جهانی، ظرفیتهای کشور و امکانات سرزمینی برای رسیدن به شرایط مناسب زیستی و توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی شکل می گیرد. تحولات سریع در حوزه مسائل اجتماعی و به تبع آن تغییر ارزشها ، هنجارها، سبک و الگوی زندگی، آداب و رسوم اجتماعی ایجاب می کند تا در برنامه ریزی کلان جامعه همه این تغییرات و تحولات مورد توجه قرار گیرد . این مطالعه بر آن است تا سهم مسائل اجتماعی در برنامه ریزی کلان جامعه و در ترسیم سیاستهای کلی نظام را مورد بررسی قرار داده و جایگاه آن را تعیین نماید . بررسی انجام شده نشان از آن دارد که میزان سهم مسائل اجتماعی و فرهنگی در سیاست های کلان جامعه ایران با تحولات اجتماعی و فرهنگی هماهنگی لازم را ندارد ضمن اینکه در تعریف و تعیین مسائل اجتماعی توجه به رفاه و اشتغال به مراتب بیش از سایر مسائل فرهنگی – اجتماعی از جمله پرداختن به نیازهای فرهنگی نسل امروزو پاسخگویی به مطالباتی همچون ورزش ، موسیقی ، هنر و سایر مباحث فرهنگی و در حوزه اجتماعی توجه به سرمایه اجتماعی ، افزایش مشارکت اجتماعی و ... است .

مطابق نظریه های متداول اقتصادی، رشد اقتصادی و افزایش بهره وری نقش مهمی در کاهش فقر ایفا می کنند. اما در این میان، خود رشد اقتصادی و بهره وری نیز از عوامل زیادی نظیر سرمایه گذاری، سطح آموزش و مهارت نیروی کار، زیرساخت ها و مسائل نهادی از قبیل امنیت، حقوق مالکیت و دیگر نهادهای حقوقی و قضایی تاثیر می پذیرند. در نوشتار حاضر، تاثیر رشد اقتصادی و بهره وری و همچنین نهادهایی نظیر حقوق مالکیت، امنیت و مسائل حقوقی و قضایی بر فقر در جامعه روستایی ایران و با استفاده از سیستم معادلات همزمان برای دوره 1386-1360 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که افزایش دستمزدهای واقعی در بخش کشاورزی، افزایش بهره وری نیروی انسانی، بهبود رابطه مبادله به نفع بخش کشاورزی و افزایش هزینه های دولت، از عوامل مؤثر بر کنترل و کاهش فقر در مناطق روستایی به شمار می آیند. نتایج بررسی نشان می دهد که به استثنای افزایش دستمزد و بهره وری، ضرایب سایر مؤلفه ها از نظر آماری معنی دار نیستند. متغیر بیکاری ارتباطی قوی ـ و از نظر آماری معنی داری ـ با افزایش فقر روستایی دارد. از طرفی دیگر، متغیر رشد اقتصادی رابطه مثبتی را با فقر روستایی نشان می دهد، که اگر چه از نظر آماری معنی دار نیست اما نشان از آن دارد که برای کاهش فقر تاکید صرف بر رشد اقتصادی کافی نیست.

به کارگیری سیاست های اقتصادی علاوه بر تأثیرات اقتصادی می تواند باعث بروز بسیاری از تأثیرات اخلاقی و اجتماعی در جامعه شود. از جمله اصلی ترین تأثیرات به کارگیری سیاست های اقتصادی در ایران تشدید تورم بوده است که این عامل توانسته با ایجاد نابرابری های درآمدی و شکاف اجتماعی، زمینه های بروز انواع جرایم و به خصوص جرایم اقتصادی را فراهم سازد. در این پژوهش با به کارگیری داده های 20 ساله سالنامه آماری ایران در خصوص جرایم سرقت و صدور چک بلامحل در قالب یک مدل اقتصادسنجی و با استفاده از الگوی پویای خود توضیحی با وقفه های توزیعی موسوم ( ARDL ) به منظور تحلیل ضرایب بلند مدت بین متغیرهای توضیحی (نرخ های تورم و بیکاری) و وابسته ( جرایم سرقت و صدور چک پرداخت نشدنی) و همچنین، الگوی تصحیح خطا ( ECM ) برای تطبیق رفتار کوتاه مدت متغیر اقتصادی با رفتار بلند مدت آن استفاده شده است. برآورد مدل های مورد اشاره حاکی از آن است که متغیرهای اقتصادی معرفی شده در این رساله با عنوان نرخ بیکاری و نرخ تورم هر دو اثر معناداری بر ارتکاب جرایم مد نظر؛ یعنی سرقت و صدور چک پرداخت نشدنی داشته است.

علّامه طباطبایی به منزلة یکی از متفکران پیشتاز و مبتکر در حوزه مباحث اجتماعی، به گونه ای در تفسیر و تبیین آیات قرآن کریم کوشیده است که می توان دیدگاه ایشان را با بسیاری از مباحث جامعه شناختی برابر دانست. با استناد به دیدگاه های ایشان ذیل آیات اجتماعی و به ویژه آیاتی که از سرنوشت مشترک، عمر، کتاب، شعور، فهم، عمل، اطاعت و معصیت برای «امت» سخن می گوید، می توان گفت از دیدگاه علّامه جامعه به مثابه ساختار کلان اجتماعی، دارای وجود حقیقی و اصالت است. از سویی با توجه به اینکه ایشان عاملیت انسانی را بر اساس فطرت، آگاهی و اراده توضیح می دهد، همچنین می توان گفت که نظریة ایشان، در رویکرد تلفیق گرایی قرار می گیرد و متعاقب آن تعامل دوسویه عاملیت و ساختار توضیح داده می شود. علّامه برای توضیح این تعامل از مفهوم «شاکله» استفاده کرده و معتقد است که همان گونه که ساختارها می توانند شرایط را برای به فعلیت رسیدن گرایش های فطری و ذاتی انسان مهیا سازند و از این طریق سهم بسزایی در درونی سازی ایستارها، قواعد، هنجارها و... به عهده گیرند، همچنین افراد و عاملان اجتماعی از این توانایی برخوردارند که با نوع کنش های خویش، در ایجاد، تغییر و بازتولید ساختار اجتماعی تأثیر بگذارند.

"نقش متغیرهای فرهنگی در قلمرو مطالعات اجتماعی همیشه محل مناقشه بوده است. بسیاری اساسا تبیین های فرهنگی را مهمل دانسته و به طور کلی تاثیر متغیرهای فرهنگی را در رخدادهای اجتماعی نادیده گرفته و از آن به عنوان یک عنصر فرعی یاد می کنند. بعدها با شکل گیری آنچه که به چرخش فرهنگی شهرت یافته نوعی بازنگری در نقش و اهمیت مولفه های فرهنگی به وجود آمد. چنین موجی، اشکال مختلف علوم اجتماعی و رشته های وابسته به آن را تحت تاثیر خود قرار داد. نتیجه چنین چرخشی آشکارا در مطالعات مربوط به انقلاب های اجتماعی موثر بود. نظریات فرهنگی مربوط به انقلاب بعد از این چرخش، کم و بیش اهمیت خود را در مقابل سایر رقبا پیدا کردند. اما رخدادی که این گرایش را به اوج رساند، انقلاب اسلامی ایران بود. انقلاب ایران گذشته از پیامدهای اجتماعی، تاثیری آشکار بر اقبال نظریات فرهنگی در باب انقلاب داشت. در این نوشتار سعی شده به اختصار ریشه های چرخش فرهنگی توضیح داده شود و در قدم بعدی به نظریاتی اشاره شود که به صورت عام بر مبنای متغیرهای فرهنگی شکل گرفته اند. در نهایت هدف نویسندگان این مقاله، نشان دادن تاثیرات این موج فکری در تبیین های فرهنگی مرتبط با انقلاب اسلامی است. "

"تفسیر جامعه شناختی ادبیات فرزند نورچشمی علوم اجتماعی رسمی نیست. از هنگامی که ادبیات از دایره احکام خشک پژوهشی و قوانین متحجر تاریخی در باب لغت و نسخه شناسی پای بیرون نهاد تا به امروز تقریبا هر کس که دستی به قلم داشته به خود حق داده است که درباره آن احکام کلی صادر کند و نقدهای تاریخی، زیباشناختی و جامعه شناختی بنویسد. دانشگاه ها که بنا به سنت، غرق در تاریخ ادبیات و تحلیل های ادبی بودند ناگهان در برابر ادبیات عامه پسند، کتاب های پرفروش، مجله های مردم پسند، فکاهیات و امثال آن غافلگیر شدند و به این لایه های سطحی تخیل چاپ شده بزرگی فروختند و بی اعتنایی کردند. لاجرم، این وادی همچنان بکر و چالشگر باقی مانده است و بر جامعه شناس است که دراین باره تدبیری بیندیشد. هدف از مطرح کردن نکته هایی که از این پس می آیند، و هیچ ادعایی درباره نظم و ترتیب یا جامعیت آن ها ندارم، مروری بر کارهای پایان گرفته و یا محول به آینده است."

مسئله و هدف : برخی معتقدند که بخشی از رکود بهره وری و کاهش کیفیت خدمات در سازما ن ها از کاستیهایی در ویژگیها و قابلیت های فردی کارکنان سازمان ناشی میشود. چون منابع انسانی یکی از عوامل اصلی در سازمان ها به حساب میآید و تأثیر استرس بر این عوامل می تواند کارایی آنها را کاهش دهد و در مقابل توجه به این عوامل و کاهش استرس می تواند باعث افزایش بهره وری شود و کیفیت زندگی کاری را بهبود بخشد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط عوامل فردی استرس زا با بهره وری نیروی انسانی در کارکنان کلانتری های فرماندهی انتظامی شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است. روش : تحقیق حاضر کاربردی و روش تحقیق٬ توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق را کلیة کارکنان پایور کلانتریهای فرماندهی انتظامی شهرستان کرمانشاه تشکیل میدهند. حجم نمونه 216 نفر تعیین شده که به روش تصادفی طبقه ای در سه طبقه افسران ارشد، افسران جزء و درجه داران توزیع شد. ابزار جمع آوری داده ها ، پرسشنامه محقق ساخته است. یافته ها :یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که آزمودنیها، ویژگیهای فردی را به عنوان عامل ایجاد استرس تأئید کرده اند و نیز بیان گر این مدعاست که عوامل فردی استرس زا درکاهش بهره وری نیروی انسانی کارکنان کلانتریهای فرماندهی انتظامی شهرستان کرمانشاه تأثیر بسزایی دارند . نتایج: نتایج حاصل از این تحقیق می تواند به ارائه راه حل های کاربردی منجر شود و مشکلات و مسائل مهمی را که به حیات سالم جامعه لطمه می زند، کاهش دهد. با توجه به حساسیت مأموریت کلانتری ها در حفظ امنیت و آسایش در جامعه، نیاز است که مسئولان ناجا از وضع سلامت روانی و میزان و نوع استرس های وارده بر کارکنان تحت امر آگاهی یابند تا حمایت های سازمانی و به ویژه فردی درجهت کاهش این استرس ها از کارکنان ناجا به عمل آورند در نهایت، توجه به این عوامل و کاهش استرس می تواند بهره وری را افزایش دهد و کیفیت زندگی کاری را بهبود بخشد.

نهادگرایی جدید جامعه شناختی نهادها را تولید کننده منافع، هویتها و الگوهای مناسب کنش در نظر میگیرد که خود در زمینه های گسترده تر اجتماعی فرهنگی شکل گرفته اند. این رهیافت با تاکید بر اولویت فرهنگ، در پی توضیح این مسأله است که چگونه ساختارهای اجتماعی، منابع و معناها خلق میشوند و نتایج با اهمیت به بار می آورند. نوشتار حاضر تلاش می کند با مرور ادبیات مربوط به نهادگرایی جامعه شناختی، مفاهیم، نظریه ها و دیدگاه این رهیافت به همسانی، همشکلی و انطباق سازمانی، ثبات و تداوم رفتاری، میدان سازمانی، محیط نهادی، ارتباط بین کنش گران (افراد و سازمانها) و محیط و در نهایت سطح تحلیل که میتوانند برای پژوهشهای اجتماعی و « سرهم بندی » سیاسی کاربرد نظری داشته باشند، مورد بحث قرار دهد و با استفاده از مفهوم استراوس الگویی برای تغییر نهادی در چارچوب نهادگرایی جدید جامعه شناختی ارائه نماید