درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۳۲۱ تا ۱۳٬۳۴۰ مورد از کل ۳۳٬۸۵۰ مورد.
۱۳۳۲۱.

ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلانشهرها مبتنی بر شاخص های حکمروایی مطلوب شهری مورد مطالعه: کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵۲ 175 - 192

کلیدواژه‌ها: حکمروایی مطلوب شهری مدیریت شهری کلانشهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۵۲۳
بحث حکمروایی شهری در چند سال گذشته به یکی از موضوعات اصلی پژوهش های شهری تبدیل شده است. در این راستا این پژوهش به دنبال بررسی و ارزیابی مدیریت شهری کلانشهر تهران بر مبنای شاخص های حکمروایی مطلوب شهری و تعیین و اولویت بندی شاخص های موثر بر حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهر تهران می باشد. برای دست یابی به این هدف با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه ای برابر با 400 نفر از شهروندان به این موضوع پرداخته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار SPSS و آزمون آماری T-TEST و تحلیل رگرسیون چند متغیره مورد استفاده قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و اطلاعات لازم از طریق منابع کتابخانه ای و پیمایشی به دست آمده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مدیریت شهری کلانشهر تهران از نظر شهروندان نسبت به شاخص های پاسخگویی، مسئولیت پذیری، قانونمندی و کارآیی و اثربخشی در وضعیت خوبی قرار دارد و از لحاظ شاخص های مشارکت، شفافیت، توافق جمعی و عدالت محوری در وضعیت مناسبی قرار ندارد؛ هم چنین با ترکیب همه شاخص ها باهم وضعیت کلی مدیریت شهری کلانشهر تهران از لحاظ این شاخص ها مورد ارزیابی قرار گرفت که از این حیث این مدیریت با سطح مطلوب حکمروایی شهری فاصله دارد؛ نتایج مربوط به اولویت بندی شاخص ها از نظر شهروندان نشان داد که شاخص های مشارکت، قانونمندی، مسئولیت پذیری و پاسخگویی بیشترین تأثیر را در سطح حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهر تهران دارند. در نهایت نیز با توجه به یافته های تحقیق پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد مدیریت شهری در راستای حکمروایی مطلوب شهری و اجرای این رهیافت در مدیریت شهری کلانشهر تهران ارائه شده است.
۱۳۳۲۲.

تبیین اثرات سیاست های بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری (موردپژوهی: منطقه 12 شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 510 - 491

کلیدواژه‌ها: تبیین بافت فرسوده سیاست ها بهسازی و نوسازی منطقه 12 شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۶۲۷
از جمله سیاست های مؤثر و حساس توسعه شهری را می توان برنامه های مداخله در بافت های فرسوده شهری دانست که در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی قابل تجزیه و تحلیل هستند که شناسایی وضعیت کالبدی - عملکردی این بافت ها به منظور برنامه ریزی و مدیریت حفظ و نگهداری آنها از اقدامات اولیه و مهمی است که باید صورت پذیرد. وجود بافت های فرسوده شهری در شهر تهران و اجرای سیاست هایی توسط دولت و شهرداری با هدف احیای آن، دارای آثار متفاوت بر بافت شهری و کیفیت زندگی شهروندان بوده است که سنجش آثار این سیاست ها، مزیت ها و ضعف های این طرح ها را مشخص می کند. بنابر این هدف این پژوهش، تبیین آثار سیاست های مداخله در بافت فرسوده در منطقه 12 شهر تهران می باشد. روش این مقاله، توصیفی- تحلیلی بوده و ابزار جمع آوری داده ها بصورت پرسشنامه و جهت تحلیل از T تک نمونه ای، آزمون همبستگی اسپیرمن، آزمون فریدمن از نرم افزار Spss و جهت تحلیل عاملی تأییدی از نرم افزار Liserel مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که سیاست های اجرا شده در راستای بهسازی و نوسازی بافت فرسوده منطقه 12 منجر به بروز ناپایداری شده و همچنین رابطه معناداری بین سطح مولفه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی و اجرای سیاست های بهسازی و نوسازی وجود دارد. بنابراین تحلیل سیاست ها مبتنی بر بازآفرینی پایدار شهری یکپارچه نگر بوده و تمامی ابعاد که تحت تأثیر اجرای سیاست ها در بافت فرسوده صورت می پذیرد را مورد سنجش قرار می دهد. نتایج تحلیل عاملی نشان از برازش مناسب این مدل جهت سنجش آثار سیاست های بهسازی و نوسازی در مناطق شهر تهران دارد.
۱۳۳۲۳.

بررسی ساختار جو در زمان رخداد آتش سوزی در شمال ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هفتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۵ 187 - 206

کلیدواژه‌ها: گرمباد ارتفاع ژئوپتانسیل آتش سوزی جنگل ها شمال ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۲۴۱
جهت بررسی ساختار جو در زمان رخداد آتش سوزی در جنگل های استان گلستان، مازندارن و گیلان، از اطلاعات مربوط به حریق-های ثبت شده ، در طی دوره آماری ۹۰-۱۳۸۴ استفاده گردید. همچنین داده های هواشناسی در ایستگاه های همدیدی در دامنه های شمالی و جنوبی رشته کوه البرز از سازمان هواشناسی کشور، داده های جو بالا(رادیوسوند) ایستگاه مهرآباد تهران در دامنه جنوبی رشته کوه و داده های شبکه بندی شده شامل: ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار سطح دریا، رطوبت نسبی، دمای هوا، مولفه های مداری و نصف النهاری باد و شاخص ناپایداری(امگا) از دو تارنمای متعلق به مرکز ملی پیش بینی محیطی و علوم جوی آمریکا(NCEP/NCAR) و مرکز اروپایی پیش بینی میان مدت جوی(ECMWF) از سه روز قبل از وقوع آتش سوزی اخذ و پس از تحلیل های آماری نسبت به ترسیم نقشه ها سینوپتیک اقدام گردید و برای احتمال رخداد آتشسوزی از روش فرانسیلا استفاده شد. بررسی ها نشان داد افزایش دما تا ۳۴ درجه سانتی گراد و کاهش رطوبت نسبی در سطح زمین و استقرار یک پشته در جو بالا با محور شمال-جنوب یا شمال شرق-جنوب غرب شرایط همدیدی مطلوب را جهت عبور جریان های غربی از ارتفاعات و وقوع پدیده گرمباد فراهم می سازد. بررسی نقشه فشار سطح زمین و استقرار همفشار ۱۰۰۲ در جنوب و ۱۰۰۵ هکتوپاسکال در شمال البرز حاکی از تاثیر شرایط همدید جو بالا بر توزیع فشار سطح زمین است. بوجود آمدن هسته همگرایی قوی در دامنه جنوبی البرز در سطح زمین و واگرایی فوقانی در بالای کوهستان و افزایش رطوبت نسبی سبب شده تا ابرهای حاصل از این پدیده در دو سمت رشته کوه تشکیل گردد. بررسی ها نشان داد در دامنه شمالی به دلیل همگرایی فوقانی و واگرایی سطحی و نزول بی دررو هوا به افزایش بیش از ۴.۵ درجه دما و کاهش رطوبت نسبی به کمتر از ۲۰ درصد در روز منجر شده است.
۱۳۳۲۵.

تحلیل شاخص های مدیریت شهری در ابعاد جهانی شدن در مناطق شهری اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 49 - 62

کلیدواژه‌ها: شاخص مدیریت شهری جهانی شدن مناطق شهری اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۶ تعداد دانلود : ۵۰۱
هدف از مطالعه حاضر مقایسه میانگین شاخص های مدیریت شهری در ابعاد جهانی شدن بر کالبد و کاربری رو به تغییر شهر اصفهان می باشد. روش تحقیق تحلیلی – مقایسه ای است و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق متخصصین و کارشناسان شهری مناطق 15گانه شهرداری اصفهان بوده اند. جهت تحلیل داده های به دست آمده، از نرم افزار  SPSS و آزمون CSPP استفاده گردید. طبق نتایج  به دست آمده بالاترین رتبه از نظر شاخص های مدیریت شهری در ابعاد جهانی شدن بر کالبد و کاربری رو به تغییر شهر اصفهان، منطقه شش شهرداری و منطقه پنج شهرداری پایین ترین رتبه را  به دست آوردند.
۱۳۳۲۷.

تحلیل نقش گردشگری در توسعه اقتصادی شهر تبریز

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 335 - 352

کلیدواژه‌ها: گردشگری توسعه اقتصادی اشتغال لیزرل تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۴۵۴
از جمله بخش هایی که در عرصه اقتصادی جهان طی سال های اخیر از رشد چشمگیر و قابل توجهی برخوردار بوده و پیش بینی می شود طی دو دهه آینده به پردرآمدترین و تأثیرگذارترین بخش اقتصادی کشورها تبدیل شود، صنعت گردشگری است. بهره گیری از این بخش برای دستیابی به توسعه پایدار در هر منطقه، نیازمند طرح و برنامه عملیاتی و اجرایی متکی بر شناخت توان های نهفته گردشگری از یک سو و ویزگی های گردشگران بهره گیرنده از این امکانات از سوی دیگر است. تحقیق حاضر با هدف تحلیل نقش گردشگری در توسعه اقتصادی شهر تبریز در شهریورماه 1395 صورت پذیرفته است. و داده های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گیری در دسترس از کارشناسان و صاحب نظران سازمان ها و موسسات دولتی و خصوصی مرتبط با حوزه گردشگری در شهریورماه 1395 و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری در این تحقیق کارشناسان و صاحب نظران سازمان ها و موسسات دولتی و خصوصی فعال در حوزه گردشگری استان آذربایجان شرقی است. حجم نمونه بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران 267 نفر برآورد شد. ماهیت تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی می باشد. همچنین از نرم افزارهای SPSS 16 وLisrel 8.5 از روش های مختلف آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که گردشگری موجب افزایش توسعه اقتصادی و هریک از ابعاد آن که عبارتند از: افزایش درآمد، افزایش اشتغال و کاهش بیکاری افراد در شهر تبریز می شود.
۱۳۳۲۸.

الگوی تصمیم گیری سیاست های زمین شهری در توسعه ی فیزیکی شهر ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۴ 125-146

کلیدواژه‌ها: سیاست های زمین شهری توسعه ی فیزیکی شهر ساری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۱۷
مدیریت زمین شهری بعنوان مؤثرترین ابزار برنامه ریزی شهری، مورد توجه برنامه ریزان وسیاست گذاران شهری می باشد . مدیریت زمین شهری بخشی از مدیریت شهری بوده و هسته ی کانونی آن را تشکیل می دهد. و در برخی کشورها همچون ایران ، مدیریت شهری یکپارچه و واحدی وجود ندارد و دستگاه هائی در سطح ملی در اداره و ارئه خدمات شهری مشارکت دارند که در چنین حالتی باید مدیریت شهری را شامل شهرداری و شعبات یا نمایندگی های شهری آن دستگاه ها نیز دانست. همپوشی ؛ ناهماهنگی و عدم همسوئی از مشکلات متداول اینگونه مدیریت شهری است. زمین یکی از حوزه های مهم اقتصاد و از عمده ترین دارایی ها است و امور مربوط به آن ،اعم از حاکمیتی و تصدی ، افزون بر بخش خصوصی و تعاونی ، در بخش دولتی و عمومی با دستگاه های متعدد در سراسر کشور پراکنده است . این پراکندگی ها که در طول چندین دهه گذشته پدید آمده است ، ریشه های ناکارآمدی سازمانی ، ( فساد اداری و اقتصادی ، بستر بسیاری از جرائم ) و منشا اختلافات میان مردم و سازمان ها ( دعاوی قضایی ) بشمار می آید. پژوهش حاضر تلاش دارد الگوهای تصمیم گیری سیاست های زمین شهری در توسعه فیزیکی شهر ساری بررسی نماید . نوع روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است و ماهیت کاربرد ی دارد . در تجزیه و تحلیل اطلاعات این پژوهش از روشهای آماری و ریاضی با استفاده از نرم افزارهای Excel و Spss برای تحلیل تطبیقی و گرافیکی از نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS بهره گرفته خواهد شد. یافته های پژوهش حاکی از این است که نبود چشم انداز مشخص و به تبع آن سیاست ها و نهادهای ناهماهنگ، تصمیم گیری متمرکز و غیرمشارکتی، و تصدی گری زیاد بدون ظرفیت نهادی لازم از مهم ترین دلایل ناکارآمدی سیاست گذاری مدیریت زمین شهری است .
۱۳۳۲۹.

اندرکنش گردش جو و پوشش سطح زمین در سازوکار تشکیل و گسترش توفان های گردوغبار تابستانه ی خاورمیانه (توفان گردوغبار تیرماه 1388)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۴۳ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۷۸)

کلیدواژه‌ها: ایران خاورمیانه گردوغبار گردش جو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۴۰۹
توفان های گردوغبار یکی از انواع مخاطرات جوّی هستند که در منطقه ی خاورمیانه، در طیِّ سال، بارها امکان وقوع آنها وجود دارد. در دهه ی پیشین، رخداد این توفان ها فزونی یافته که بررسی علل این افزایش وقوع و سازوکارهای تشکیل آن، توجّه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. هدف مقاله ی پیش رو نیز، دست یابی به شیوه ی سازوکار تشکیل و فعّالیّت توفان های گردوغبار مذکور است. در این مقاله، فراوانی توفان های دهه ی 80 و گردوغبار تیرماه 1388 را با رویکردی اقلیم شناسی، همراه با در نظر گرفتن شرایط سطح زمین با استفاده از داده های شبکه بندی شده، شامل ارتفاع ژئوپتانسیل، سمت و سرعت باد، اُمگا و فشار سطح دریا از مرکز ملّی پیش بینی های محیطی (NCEP)، داده های پوشش سطح زمین و خاک مورد استفاده در مدل اقلیمی منطقه ای (RegCM) مطالعه و بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان داد که تشکیل کم فشار روی خلیج فارس و پیشروی آن تا جنوب ترکیه و مساعدت جریان های سطوح میانی و بالایی وردسپهر با استقرار ناوه روی این سطوح، در ساحل شرقی مدیترانه، سبب ایجاد گردش چرخندی در جنوب شرق سوریه، در سطح زمین روی زمین های بدون پوشش سطحی (پوشش گیاهی، سنگ فرش بیابانی) و دارای خاک سطحی ریزدانه و گچی شده است. قرارگیری شرایط ناپایدار جوّی روی چنین خاک هایی، زمینه را برای تشکیل گردوغبار فراهم کرده است. در طیِّ روزهای بعد با حرکت به سمت شرق ناوه و عمیق شدن شرایط ناپایداری، گردوغبار با حرکت شرق سوی خود از روی ارتفاعات زاگرس عبور کرده و تمام کشور، به استثنای جنوب شرق را تحت تأثیر قرار داده است. آن چیزی که در این توفان گردوغبار مشهود است، همراهی شرایط گردش جو (ناپایداری با عمق مناسب) و شرایط سطح زمین (زمین بدون پوشش و خاک خشک و نرم) در ایجاد و فعّالیّت آن است.
۱۳۳۳۰.

کاربرد تحلیل عرصه های تصمیم گیری در بازآفرینی فرهنگ مبنا، با رهیافت گردشگری در محله های تاریخی (مطالعه موردی: محله ظهیرآباد تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۶ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 511 - 530

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی فرهنگ مبنا توسعه گردشگری فرهنگی تهران رهیافت ظهیرآباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۴۸۸
تغییرات اقتصاد ملی و بین المللی کشورها در دو دهه پایانی سده بیستم میلادی و لزوم تعدیل شیوه های مداخله در نواحی شهری براساس نیازهای محلی، سبب شده است ابزارهای سنتی به کار گرفته شده برای تجدید حیات شهرها که به تنهایی توان رویارویی با علل بروز افت شهری ندارند به چالش دچار شوند. حرکت دیدگاه ها از مداخلات بزرگ مقیاس، پروژه محور و دولت محور به سوی بازآفرینی محلی و فرایندمحوری با تکیه بر ظرفیت های درونی و مشارکت محور، از ویژگی های بارز بازآفرینی شهری فرهنگ مبناست. در این میان، گردشگری فرهنگی به عنوان تسهیل کننده این بازآفرینی، در حال تبدیل شدن به رهیافتی کارآمد و پایدار است. هدف پژوهش توصیفی-تحلیلی و کاربردی حاضر، تبیین ارتباط این دو مقوله با استفاده از روش/ فن تحلیل عرصه های تصمیم گیری در توسعه گردشگری فرهنگی محله تاریخی ظهیرآباد منطقه 20 شهرداری تهران است. نتایج نشان می دهد این روش/ فن با قابلیتی که در ارتباط گیری گسترده با طیف وسیعی از عوامل تأثیرگذار بر فرایند بازآفرینی دارد به همراه تقویت اقتصاد و ساختار مدیریت محله ای، در اولویت برای آغاز برنامه ریزی بازآفرینی این محله قرار دارد.
۱۳۳۳۱.

سنجش و رتبه بندی برنامه ریزی شهر خلاق در مناطق 22 گانه کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 127 - 150

کلیدواژه‌ها: کلان شهر تهران شهر خلاق خلاقیت شهری شاخص های مکانی شهر خلاق مدل تاپسیس (TOPSIS) مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۲۸۱
ایده شهر خلاق به این مسأله تأکید دارد که همواره در نگاه اول امکانات بالقوه ای در شهرها وجود دارد که اگر مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرار گیرد، می تواند در شکوفایی خلاقیت محور شهرها اثرات پایداری داشته باشد. با اینکه پایه خلاقیت شهری، شاخص های فرهنگی است اما دامنه وسیع ظرفیت های شهری از سرمایه انسانی و اجتماعی گرفته تا امکانات فرهنگی، آموزشی، علمی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی کمتر زمینه بروز و ظهور خلاقیت را دارند. تهران به عنوان پایتخت و مهم ترین کلان شهر کشور، ظرفیت های وسیعی برای گام برداشتن در مسیر شهر خلاق را دارا است. تنوع قومی و فرهنگی، طبقه خلاق متخصص، ظزفیت های مکانی_ فضایی فراوان از اهم امتیازات تهران برای خلاقیت گرایی در شهر است. در این تحقیق ابتدا از طریق کار پیمایشی و با تدوین پرسشنامه های تخصصی CVI و CVR با نظرخواهی از تعداد 25 نفر از متخصصان و اساتید حوزه برنامه ریزی شهریف شاخص های مکانی بوم محور اثرگذار در خلاقیت شهری که حائز روایی محتوایی و پایایی بودند، مشخص شد. در ادامه از طریق تدوین پرسشنامه کیفی بر مبنای جامعه آماری 9423703 نفری کلان شهر تهران و جامعه نمونه 385 نفری، با استفاده از مدل های برنامه ریزی شهری و بهره گیری از نرم افزارهای ArcGIS10.3 و SPSS 21 و Topsis Solver3.1.0 تجزیه و تحلیل های آماری و مکانی صورت گرفت. با جمع بندی نتایج پرسشنامه ها و تحلیل های آماری از شاخص های مکانی، تعداد 17 منطقه از مناطق 22 گانه تهران در خوشه های بسیار ضعیف تا خوب و پنج منطقه در خوشه های بسیار خوب و عالی قرار گرفت. منطقه 6 با قرار گرفتن در خوشه 1 حائز شرایط شهر خلاق بوده و منطقه 17 و 21 با واقع شدن در خوشه 5 از چارچوب کلی شهرخلاق خارج تشخیص داده شدند.
۱۳۳۳۲.

برنامه ریزی راهبردی به منظور توانمندسازی محله های دارای فقر شهری (مطالعه موردی: شهرکرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۱ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۰) 1033 - 1049

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی راهبردی تکنیک AIDA شهرکرد فقر شهری محله فقیرنشین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۵۸۸
زمینه ها، سازوکارها و فرایندهای متفاوتی در شکل گیری ابعاد فضایی فقر شهری دخیل هستند که ضروری است در نحوه برخورد با این پدیده، همه جوانب، مشکلات و پتانسیل ها درنظر گرفته شود. در پژوهش تحلیلی-کاربردی حاضر، به شناخت محله های دارای فقر شهری شهرکرد، ریشه یابی مشکلات و برنامه ریزی راهبردی توانمندسازی برای محله های هدف پرداخته شده است. هدف این پژوهش شناسایی و رفع مشکلات گوناگون کالبدی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و فضایی این محله هاست. بدین منظور ابتدا با استفاده از شاخص های اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و کالبدی، گستره های مواجهه با فقر شهری در سطح محله های شهرکرد شناسایی شدند و هرکدام از شاخص های به دست آمده و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن گذاری شدند. سپس برای رتبه بندی شاخص ها از مدل کمی سطح بندی تاپسیس (TOPSIS) استفاده شد. پس از شناسایی محله هدف با استفاده از تکنیک راهبردی (AIDA) به منظور ارتقای این محله با توجه به مشکلات و محدودیت ها برنامه ریزی صورت گرفت. نتایج نشان می دهد گستره ها و محله هایی که فقر شهری دارند، بیشتر در حواشی شهر هستند. براین اساس محله های کوره، بروم پهنه، درب دره، اشتفتک و مهدیه به عنوان محله های هدف شناسایی شدند. در این پژوهش با توجه به همه جوانب، راهکارهایی در قالب پروژه های عملیاتی برای توانمندسازی این محله ارائه شده است.
۱۳۳۳۳.

طرح ریزی توسعه گردشگری طبیعی در منطقه نمونه گردشگری انشان در استان خوزستان

نویسنده:
منبع: پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار سال اول زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: طرح ریزی تفرجی رویکرد پتانسیل محور فرصت های تفرجی منطقه نمونه انشان استان خوزستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۵۱۴
یکی از مهم ترین موضوعات در مدیریت و برنامه ریزی گردشگری در عرصه های طبیعی، چگونگی انتخاب فعالیت های مناسب قابل استقرار و چگونگی جانمایی آن ها است. در این مطالعه طرح ریزی و انتخاب فعالیت های گردشگری در منطقه نمونه گردشگری انشان در استان خوزستان به انجام رسید و با بهره گیری از رویکرد پتانسیل محور در برنامه ریزی گردشگری طبیعی، با شناسایی و طبقه بندی انواع جاذبه های تفرجی، پهنه بندی انواع گردشگری خرد و کلان انجام و با توجه به ماهیت گردشگری های پهنه بندی شده، فعالیت های تفرجی متناسب با هر نوع گردشگری انتخاب و جانمایی شده است. بر اساس 22 منبع تفرجی شناسایی شده در دو بخش طبیعی و انسانی، 9 گردشگری خرد و 2 گردشگری کلان طبیعت و گردشگری روستایی در منطقه پهنه بندی شد. مطابق این بررسی 40 فرصت گردشگری در کلان گردشگری طبیعت و 14 فرصت برای جانمایی در کلان گردشگری روستایی در نظر گرفته شده است. نتایج ارزیابی توان اکولوژیک در منطقه نشان داد 62 درصد وسعت منطقه دارای توان متوسطی برای طرح ریزی تفرجی در منطقه است. انتخاب و برنامه ریزی انواع گردشگری متکی به جاذبه های تفرجی در بخش های طبیعی و انسانی، الگویی مناسب برای بهره گیری از همه پتانسیل های تفرجی یک منطقه است که در این مطالعه به آن توجه شده است.
۱۳۳۳۴.

مناطق شهری چندمرکزی: همکاری، رقابت یا هم رقابتی؟ (یک تحلیل مروری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۲)

کلیدواژه‌ها: رقابت همکاری هم رقابتی مناطق شهری چندمرکزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۵۲۲
اهداف: از دهه 1990، اصطلاح چندمرکزی به عنوان یک مفهوم راهبردی توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری و منطقه ای را به سوی خود جلب کرد. مدافعان این راهبرد ادعا می کنند، مناطق چندمرکزی قادرند تعادلی میان رقابت پذیری اقتصادی، انسجام اجتماعی و پایداری محیطی برقرار کنند. بر این اساس، پژوهش حاضر سعی دارد با بررسی تطبیقی میان راهبردهای رقابت و همکاری راه سومی را برای درهم آمیختن مزایای هریک در برنامه ریزی مناطق شهری چندمرکزی بیابد. روش پژوهش: مطالعه حاضر با توجه ماهیت و هدف پژوهش، از استدلال منطقی و تطبیقی به عنوان راهبرد و روش شناسی پژوهش بهره گرفته است. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش سه منطق فضایی را برای توجیه راهبردهای رقابت، همکاری و هم رقابتی معرفی می کند. در حالی که راهبردهای رقابتی بر منطق قلمرویی-رقابتی، مزایای رقابتی هر مرکز و تخصص گرایی تکیه دارند، راهبردهای همکارانه در مقابل آن ها با پیوندهای هم افزا و نوآورانه بر مزایای بیرونی شبکه و شبکه های شهری تأکید می کنند. در نهایت، هم رقابتی مبتنی بر نظریات رفتاری و بازی های غیرهمکارانه و شبکه های رقابتی تأکید می کند تا بتوانند با مزایای راهبردهای رقابتی و همکارانه نظیر افزایش اندازه بازار و غیره به بهبود موقعیت رقابتی دست یابند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر، راهبرد هم رقابتی را گزینه ای مناسب تر و اجرایی تر برای محیطی پرتنش، رقابتی و نامطمئن در میان شهرهای مناطق چندمرکزی می داند. در این راستا، راهبردهای متنوع هم رقابتی می تواند به دو صورت در مناطق شهری چندمرکزی رخ دهد، هم رقابتی افقی و هم رقابتی عمودی. در هم رقابتی افقی شهرها در یک عملکرد خاص یا در یک پروژه اجرایی مشترک با یکدیگر همکاری می کنند، در حالی که در بخش دیگر با یکدیگر به رقابت می پردازند.
۱۳۳۳۵.

مکان یابی بهینه محل احداث شهرهای جدید در استان قزوین براساس پارامترهای آب وهوایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 19 - 34

کلیدواژه‌ها: مکان یابی استان قزوین شهرهای جدید منطق سلسله مراتبی فازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۵ تعداد دانلود : ۴۷۲
به دلیل روند افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی، یافتن مکان های مناسب برای احداث شهرهای جدید با توجه به پارامترهای اقلیمی، از مباحث دنیای امروز است. مکان یابی، فعالیتی است که استقرارهای فضایی و غیرفضایی یک سرزمین را برای انتخاب مکان مناسب به منظور کاربری خاص ارزیابی و تجزیه وتحلیل می کند؛ بنابراین مکان یابی مناطق مناسب برای احداث شهرهای جدید براساس پارامترهای اقلیمی در استان قزوین، مسئله پژوهش حاضر است. روش کار این گونه است که اهمیت و وزن پارامترهای اقلیمی با بهره گیری از منطق سلسله مراتبی فازی و داده های حاصل از دو پرسش نامه دلفی و مقایسه زوجی، تعیین و در مکان یابی شهرهای جدید و بررسی مناطق مستعد ازنظر شرایط آسایش اقلیمی در مطالعه موردی استان قزوین استفاده شد. نتایج حاکی است 6/9درصد مساحت استان در ناحیه بسیار مطلوب، 3/31درصد در نواحی مطلوب، 7/40درصد در نواحی حد متوسط، 3/12درصد در مناطق نامناسب و 1/9درصد در منطقه بسیار نامناسب ازنظر شرایط اقلیمی برای ایجاد شهرهای جدید قرار گرفته اند.
۱۳۳۳۶.

بررسی نقش جدایی گزینی در شکل گیری بافت های محنت زده شهری نمونه موردی: قاسم آباد مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۴ 15 - 36

کلیدواژه‌ها: جدایی گزینی شهری محنت زدگی بافت فرسوده فرسودگی یکپارچه محرومیت و قاسم آباد مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۵۹۹
عوامل گوناگونی سبب ساز بروز فرسودگی در بافت های شهری می شوند. هرچند درگذشته، فرسودگی های کالبدی مورد مداقه بیشتری بوده، و سایر انگیزه ها و مصادیق فرسودگی با اهمیت کمتری مورد توجه قرارداشته اند، اما پدیداریِ مفهوم فرسودگی فراگیر، و توجه به برآیند انگیزه های چندگانه فرسودگی و تبعات گوناگون آن، تصویر روشن تری ازآنچه در واقعیت سبب افول کالبدی و محتوایی بافت های شهری می شود را به دست داده است. اگربه ماهیت وسرشت بافت های فرسوده و شرایط گروه های ساکن در آن دقت شود، به نظر می رسد پدیده جدایی گزینی، بر عمق و دامنه فرسودگی ها افزوده، و موجب گسترش یافتن آن گردیده است. مقاله حاضر با بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای-اسنادی و اطلاعات اجتماعی–اقتصادی و کالبدی طرح تفصیلی مشهد، به دنبال بررسی رابطه بین جدایی گزینی و فرسودگی فراگیر با تکیه برنقشه هرکدام از این پدیده ها در قاسم آباد مشهد است.بدین منظور ابتدا مجموعه ای از معیارها و شاخص ها برای سنجش فرسودگی فراگیر وچگونگی جدایی گزینی در ابعادمختلف شناسایی شدند، سپس بابهره گیری از آنها، و باتکیه بر اطلاعات طرح تفصیلی و استفاده از پرسشنامه متخصصین، شرایط فرسودگی یکپارچه بافت ها، و کاربست مدل گتیس، چگونگی جدایی گزینی های شهری مورد بررسی قرار گرفت، تا در نهایت با یکدیگر مقایسه شود. نتایج نشان می دهند که هر دو پدیده جدایی گزینی و محنت زدگی شهری در محدوده مورد مطالعه با کیفیت های گوناگون روی داده اند. برهم نهاد این دو پدیده در محدوده قاسم آباد نیز نشان می دهد که بلوک های فرسوده و جدااُفتاده به لحاظ اقتصادی - اجتماعی و کالبدی تقریباً بر یکدیگر منطبق هستند. با این وجود حدود 24 درصد از بلوک های فرسوده نیز وجود دارند که جدایی گزینی درآنها روی نداده است.لذا دو پدیده مذکور با یکدیگر رابطه دوسویه و مستقیمی دارند. به این معنی که جدایی گزینی و تمرکز قشر ضعیف، و انزوای آنها از سایر گروه ها، از یک سو به گسترش فرسودگی در بافت های شهری می انجامد، و از دیگر سو وجود بافت های فرسوده در ابعاد مختلف، شرایط را برای جدایی گزینی و تمرکز اقشار کم برخوردار شهری مهیا می سازد.
۱۳۳۳۷.

تاثیر موانع مرزی بین ایران و افغانستان بر امنیت منطقه سیستان

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۲ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵ 61 - 71

کلیدواژه‌ها: امنیت مرزی کنترل تهدید سیستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۴۲۷
سیستان به دلیل واقع شدن در منطقه مرزی کشوربحران زده افغانستان با مخاطرات، چال شها و تحولاتی عمده در محیط امنیتی خود رو به رواست. واقعیت است که محیط راهبردی ایران، از جمله امنیت ملی در معرض حوزه های متعدد ژئوپلیتیک بیرونی قرار دارد؛ در عین حال فضای سرزمینی ایران به سبب آن که مکمل راهبردهای جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیکی کشورها و قدرت های پیرامونی است، تهدیداتی چون مهاجرت های غیرقانونی، قاچاق مواد مخدر و سلاح های غیرمجاز، جنایات سازمان یافته، ورود کالاهای ممنوعه، ناامنی نواحی مرزی و حمله به پاسگاه های مرزبانی و غیره در کنار تحرکات قومی- مذهبی بویژه پس از جنگ افغانستان، امنیت مرزهای شرقی ایران را به مخاطره انداخته است. مناطق بی ثبات همجوار ایران به خصوص در شرق کشور باعث دغدغه ها و نگرانی های اساسی شده و فقدان رشد دموکراسی و ناپایداری دولت های پیرامونی و گسترش اقتدار قومی آنها و نیز وجود بزرگ ترین قطب تولید مواد مخدر و انواع قاچاق ها در مرزهای سیستان بر آسیب پذیری مرزهای جغرافیایی و امنیتی ایران افزوده است. معمولاً حاشیه های مرزی محل تجمع گروه های نژادی، مذهبی و زبانی است و از این نظر استان سیستان و بلوچستان از شرایط ویژه ای برخوردار است. گذشته از همه، موقعیت جغرافیایی استان و حضور تعداد کثیری از اتباع بیگانه- سبب تشدید عملیات تروریستی در این استان گردیده و در نهایت نبود ثبات و بروز چالش های امنیتی را برای منطقه سیستان و بلوچستان و کشور به ارمغان آورده است. باتوجه به هزینه زیاد طرح انسدادمرز در منطقه سیستان و عدم وجود تحقیقات علمی در خصوص شناخت اثرات مثبت و منفی اجرای احداث (دیوار بتونی )، پژوهش حاضر به این امر می پردازد
۱۳۳۳۸.

نقش میزان آگاهی دهیاران از قوانین و مقررات در ارتقاء مدیریت مطلوب روستایی (مورد مطالعه: شهرستان طارم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۲ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶۶ 67 - 94

کلیدواژه‌ها: قوانین و مقررات دهیاران مدیریت مطلوب روستایی روستاهای شهرستان طارم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۵۸۰
آگاهی اندک مدیران از قوانین و مقررات حوزه عملکردی خود، یکی از چالش های اساسی مدیریت روستایی در دستیابی به مدیریت مطلوب است. در این مطالعه تلاش می شود نقش میزان آگاهی دهیاران از قوانین و مقررات در ارتقاء مدیریت مطلوب روستایی مورد کنکاش قرار گیرد. تحقیق حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی از طریق سنجش نظرات 38 تن از دهیاران که به صورت نمونه تصادفی از میان سکونتگاه های روستایی شهرستان طارم انتخاب شده اند، صورت گرفت. سطح برخورداری سکونتگاه های روستایی به عنوان پیش نیاز انتخاب نمونه ها و برایندی از تأثیرگذاری مدیریت مطلوب با استفاده از مدل تاپسیس انجام شد. سپس ارتباط سه سطح حاصل از سنجش توسعه با میزان آگاهی دهیاران از قوانین و مقررات در قالب پنج نظام اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، فیزیکی-کالبدی و نهادی تحلیل شد. همچنین برای سنجش متغیر مدیریت مطلوب روستایی نیز از چهل شاخص در قالب نظام های پنج گانه استفاده شد. یافته ها نشان می دهد بین سه مولفه نهادی، اجتماعی و اقتصادی میزان آگاهی از قوانین و مقررات و سه مولفه نهادی، اجتماعی و اقتصادی ارتقاء مدیریت مطلوب روستایی رابطه معنادار و همبستگی نسبتا قوی وجود داشت. به طور کلی سه مولفه نهادی، اجتماعی و اقتصادی توانسته اند به ترتیب 1/29 درصد، 5/14 درصد،  2/15درصد از تغییرات درونی سه مولفه  نهادی، اجتماعی و اقتصادی مدیریت مطلوب را تبیین کنند. در عین حال تایید رابطه بینسطح توسعه یافتگی روستاها و میزان آگاهی دهیاران از قوانین و مقررات و مدیریت مطلوب روستایی، نشان می دهد که با بالارفتن سطح توسعه یافتگی روستاها، میزان آگاهی دهیاران از قوانین و مقررات و همچنین مدیریت مطلوب روستایی نیز به میزان قابل قبولی بهبود می یابد. در واقع نتایج تحقیق نشان دادند که سطح توسعه یافتگی روستاها در بالا رفتن آگاهی دهیاران از قوانین و مقررات روستایی و همچنین ارتقاء مدیریت مطلوب روستایی تاثیر گذار است. همچنین راهکارهایی در جهت ارتقاء آگاهی دهیاران از قوانین و مقررات حوزه عملکردی ارائه شد.
۱۳۳۳۹.

ارزیابی ظرفیت بُرد گردشگری منطقه حفاظت شده سفیدکوه لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۴ 131 - 146

کلیدواژه‌ها: ظرفیت برد گردشگری منطقه حفاظت شده سفیدکوه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۳۴۸
توسعه روز افزون گردشگری و افزایش تعداد گردشگران در مناطق حساس و شکننده کوهستانی ایران طی سال های اخیر و نبود برنامه ریزی مدوّن و جامع برای گردشگری این مناطق، لزوم توجه خاص به این مناطق را تشدید کرده است؛ ازاین رو در راستای رویکرد توسعه پایدار گردشگری (طبیعت گردی) در مناطق کوهستانی ایران با استناد به روش ظرفیت بُرد گردشگری، آستانه ظرفیت پذیرش منطقه حفاظت شده کوهستانی سفیدکوه واقع در استان لرستان در سال 1396 مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور به برآورد ظرفیت بُرد منطقه ازطریق مدل ظرفیت بُرد (تحمل) توریسم TCC در سه سطح فیزیکی، واقعی و مؤثر در منطقه پرداخته و مشخص شد که ظرفیت بُرد واقعی و مؤثر در سایت شماره دو در زون گردشگری متمرکز بیشتر از سایت شماره یک است و همچنین سایت شماره 6 و 10 در زون گردشگری گسترده به ترتیب کمترین و بیشترین  ظرفیت بُرد واقعی و مؤثر را از بین ده سایت موجود به خود اختصاص داده اند.
۱۳۳۴۰.

مکان یابی بهینه ایستگاه سینوپتیک با روش منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، مورد مطالعه: شهرستان تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلیدواژه‌ها: منطق فازی مدل AHP شهرستان تنکابن مکان یابی ایستگاه سینوپتیک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۵۱۰
شهرستان تنکابن دارای 13 ایستگاه باران سنجی و یک ایستگاه کلیماتولوژی غیر فعال می باشد. نظر به بعد مسافتی این شهرستان با ایستگاه های سینوپتیک موجودمی توان با توجه به مساحت شهرستان تنکابن به مکان یابی یک ایستگاه جدید سینوپتیک در شهرستان تنکابن اقدام نمود تا ضمن حل مشکل فاصله بین ایستگاه های موجوددر مطالعات اقلیمی و برنامه ریزی های شهری و عمرانی نیز از داده های ایستگاه جدید استفاده کرد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و رویکرد حاکم بر آن تحلیلی و ترکیبی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای گرافیک مبنا مانند ARC GIS10 و آمار مبنا شامل PASW و Choise Expert استفاده گردیده است. هم چنین جهت تلفیق و استخراج وزن های موثر در عملیات مکان یابی از مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش هم پوشانی وزنی و منطق فازی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد با توجه به تلفیق فاکتورهای هفتگانه با مدل هم پوشانی وزنی و استفاده از مدل AHP81/6 کیلومترمربع از منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل بسیار مناسب جهت احداث ایستگاه سینوپتیک می باشداین منطقه در شمال شهرستان متمرکز شده است و در حدود 38/0 درصد مساحت شهرستاناین قابلیت را دارا می باشد. هم چنین نتایج تلفیق نقشه های فاکتور با مدل فازی،1/2 کیلومترمربع از مساحت شهرستان را دارای قابلیت بسیار مناسب جهت احداث ایستگاه سینوپتیک معرفی می نماید. با توجه به مقایسه دو نقشه نهایی مدل فازی به دلیل قابلیت انعطاف بالاتر نسبت به مدل هم پوشانی وزنی به عنوان مدل بهینه جهت اولویت بندی شهرستان به منظور احداث ایستگاه سینوپتیک معرفی می گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان