ایرج تیموری

با توجه به اینکه امروزه بحران آب تا حد زیادی یک بحران حاکمیتی است، بهبود حکمروایی آب به رفع چالش های فعلی و آینده آب کمک می کند. حکمروایی آب به عنوان مجموعه ای از قوانین، رویه ها و فرآیندهای سیاسی، نهادی و اداری تعریف می شود که از طریق آنها تصمیمات اتخاذ و اجرا می شود، ذی نفعان می توانند منافع خود را بیان کنند و نگرانی های خود را مطرح کرده و تصمیم گیرندگان در قبال مدیریت آب پاسخگو باشند. اصول حکمروایی آب پیشنهاد شده توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) به ایجاد سیاست های عمومی ملموس با جهت گیری اثربخشی، کارایی، قابلیت اطمینان و مشارکت کمک می کند. هدف از این تحقیق استفاده از چارچوب شاخص حکمروایی آب (OECD) و شناسایی شکاف ها و چالش ها برای حکمروایی آب است. این چارچوب به عنوان یک ابزار تشخیصی برای ارزیابی استفاده شد. روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی است و به منظور گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و از گزارش های بین المللی، مقالات و پایگاه های اینترنتی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که به طور کلی، یک چارچوب قانونی قوی و همچنین نهادهای اجرایی در زمینه مدیریت آب وجود دارد و ارتباط خوبی بین آنها برقرار است. با این حال، چالش های اصلی شناسایی شده بیشتر در ابزارها می باشد، به دلیل اینکه به طور کامل اجرا نمی شوند و یا به کل اجرا نمی شوند.

زمینه و هدف: صنعت گردشگری به دلیل ماهیت پویایی که دارد، به شدت از شیوع بیماری کرونا تأثیر پذیرفت و یک دوره رکود همراه با از بین رفتن بسیاری از مشاغل را تجربه کرد. احیا و بازسازی سلامت جامعه و کسب و کارهای گردشگری یک هدف مهم برای دولت ها و فعالین حوزه گردشگری است. بر اساس همین شناخت عوامل و مؤلفه های مؤثر بر کسب و کارهای گردشگری در دوران پساکرونا می تواند در بهبود شرایط و بازسازی سریع تر این صنعت حائز اهمیت باشد. این پژوهش به دنبال بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر کسب و کارهای گردشگری روستایی در دوران پساکرونا است. روش شناسی: روش تحقیق مورد استفاده از نوع کمی و با توجه به هدف آن کاربردی بوده که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و در بازه زمانی بهار سال 1402 انجام شده است. قلمرو مکانی مطالعه حاضر در استان جهارمحال و بختیاری بوده و جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه سرپرستان خانوار روستایی ساکن در 13 روستای هدف گردشگری در این استان بوده است و از بین آن ها 149 نفر به صورت تصادفی انتخاب و مورد پرسش قرار گرفتند. روایی پرسش نامه به صورت صوری و توسط اساتید و نخبگان با اصلاحات لازم تأیید شد و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ مورد آزمون و تأیید قرار گرفت. برای استخراج عوامل و مؤلفه ای مورد نظر، از تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: نشان می دهد که مجموع 7 عامل استخراج شده (زیرساختی-حمایتی؛ آموزشی-فرهنگی؛ پتانسیل سنجی و شناخت ظرفیت ها؛ بازیابی سلامت و شرایط روحی، توسعه تکنولوژی؛ تغییر رویکرد و انعطاف مدیریتی؛ و محیط محوری)، 62/56درصد از واریانس کل متغیر وابسته را تبیین کرده است.  نتیجه گیری و پیشنهادات: درصد تبیین 7 عامل استخراج شده به ترتیب اهمیت بدین گونه است: عامل اول: زیرساختی-حمایتی 75 /16؛ عامل دوم: آموزشی-فرهنگی 12/42؛ عامل سوم: پتانسیل سنجی و شناخت ظرفیت ها 9/97؛ عامل چهارم: بازیابی سلامت و شرایط روحی 8/74، عامل پنجم: توسعه تکنولوژی 5/26؛ عامل ششم: تغییر رویکرد و انعطاف مدیریتی 4/83 و عامل هفتم: محیط محوری 4/59درصد از واریانس کل متغیر وابسته را تبیین می کنند. نوآوری و اصالت: کرونا پدیده ای بود که آسیب های جدی به کسب و کارهای مختلف به ویژه صنعت گردشگری وارد کرد و مسیر این کسب و کارها را عوض کرد، پرداختن به عواملی که بعد از کرونا می تواند در کسب و کارهای گردشگری به ویژه در مناطق روستایی تأثیرپذیر باشد تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته است و این موضوع در استان هایی مانند چهارمحال و بختیاری نمود بیشتری دارد. بر اساس همین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر کسب و کارهای گردشگری پساکرونا در مناطق روستایی استان چهارمحال و بختیاری انجام شد.

گردشگری هوشمند یک اصطلاح جدید کاربردی است که بیانگر وابستگی روز افزون مقاصد گردشگری به اشکال جدید فناوری اطلاعات و ارتباطات است. با توجه به اهمیت موضوع، این مطالعه در صدد شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری هوشمند در منطقه آزاد است. پژوهش حاضر از ماهیت، توصیفی- اکتشافی بوده و جامعه آماری تحقیق را کارشناسان آشنا به موضوع توسعه گردشگری هوشمند و منطقه آزاد ارس تشکیل می دهند که به روش گلوله برفی، تعداد10 نفر از آنها به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدلسازی ساختاری- تفسیری (ISM) و تحلیل MICMAC استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که از بین 33 عامل شناسایی شده اولیه و نهایتاً 22 عامل نهایی؛ شش عامل بودجه، پتانسیل گردشگری منطقه، نیازسنجی گردشگران، زیرساخت های دولت الکترونیک، سیاست گذاری و برنامه ریزی، کلیدی ترین عوامل توسعه گردشگری هوشمند در منطقه آزاد ارس هستند.

امروزه بافت های فرسوده و ناکارآمد قسمت عمده ای از بافت های شهری را تشکیل داده اند و با مشکلات و موانع ساختاری و عملکردی خاصی روبرو هستند که لازم است ضمن توجه به بازآفرینی بافت های فرسوده و ناکارآمد، اهمیت/عملکرد شاخص های بازآفرینی شهری نیز مورد بررسی قرار گیرند. در این چارچوب تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اهمیت/عملکرد شاخص های بازآفرینی شهری برپایه آسیب های حاصل از بافت های ناکارآمد شهر سقز؛ ضمن شناسایی و مشخص سازی بیشترین سطح خطر آسیب های حاصل از بافت های ناکارآمد به ارزیابی اهمیت/عملکرد شاخص های بازآفرینی شهری نیز پرداخته است. نوع تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر گرد آوری داده توصیفی-تحلیلی بوده است و برای-جمع آوری اطلاعات از روش میدانی – کتابخانه ای استفاده شده است. در این پژوهش در وهله نخست از ارزیابی ریسک امنیتی زیرساخت(مدل FMEA) ، جهت شناسایی آسیب های حاصل از بافت های ناکارآمد شهر سقز، مشخص سازی اولویت و تعیین عملگرها استفاده شده است و در وهله بعدی از مدل IPA برای بررسی اهمیت/عملکرد شاخص های بازآفرینی شهر سقز استفاده شده است. بررسی های صورت گرفته در قالب مدل FMEA نشان داده است که از 31آسیب مطرح شده در قالب 10 اثر بالقوه؛ 6 اثر بالقوه (در وهله اول آسیب پذیری در برابر زلزله، ناتوانی پولی- مالی، ضعف مدیریتی و در وهله بعدی افزایش ناهنجاری اجتماعی، کاهش تعلق خاطر و افزایش آلودگی) سطح خطر بارزی دارند و نتایج حاصل از مدل IPA نشان داده است که بین اهمیت و عملکرد شاخص های بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهر سقز سازگاری وجود نداشته است و لازم است که توجه به شاخص های مدیریت یکپارچه شهری، ساماندهی معابر کم عرض و دسترسی به شریان های اصلی، سازگاری کاربری ها ، نظارت بر ساخت و ساز و کنترل بناهاو کیفیت ابنیه، اشتغال و درآمد، سرمایه گذاری در محله، بهبود مشارکت اجتماعی و بهبود تعلق مکانی به منظور کاهش آسیب های بارز حاصل از بافت های ناکارامد در اولویت نخست قرار گیرند.

با توجه به چالش های پیش رو در نحوه و نوع مدیریت مناطق آزاد از جمله ساختار مدیریتی غیر دموکراتیک، درآمد ناپایدار، عدم شفافیت، پاسخگویی، پیچیدگی و تنوع الگوهای مدیریتی که از آن به عنوان روندها یاد می شود. جهت دستیابی به آینده ای روشن برای منطقه آزاد ارس، شناسایی و ترسیم پیشران های کلیدی ضروری است. پژوهش حاضر، با نگرش آینده پژوهی، درصدد شناسایی عوامل حیاتی موثر بر وضعیت حکمروایی خوب شهری در منطقه آزاد ارس و بررسی میزان اثرگذاری این عوامل بر یکدیگر می پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از روش های کتابخانه ای، پیمایشی، ماهیت آن بر پایه روش های نو در آینده پژوهی با رویکرد تحلیلی و اکتشافی با بکارگیری مدل های کمی و کیفی و روش تحلیل و اثرات متقاطع ساختاری ماننده میک مک و روش دلفی بهره گرفته است. بر این اساس، طی جلسات متعدد بحث و اخذ نظر کارشناسان و گروه خبره و صاحب نظران منطقه آزاد ارس به تعداد 15 نفر به عنوان نمونه آماری جامعه هدف، 60 گویه یا متغیر در قالب 8 شاخص اصلی حکمروایی خوب شهری شناسایی گردید. سپس، متغیرهای فوق در قالب ماتریس60*60 اثرات متقاطع توسط گروه نخبه وزن دهی و در نرم افزار میک مک تعریف گردید. آنچه از وضعیت نقشه پراکندگی متغیرها قابل فهم می باشد، ناپایداری سیستم است. لذا با توجه به رتبه بندی تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها و امتیازدهی آنها، تعداد 21 متغیر که دارای وزن بیشتر در هر دو حالت بودند که به عنوان پیشران اصلی حکمروایی خوب شهری در منطقه آزاد شناسایی شدند. از بین متغیر ها اعتماد شهروندان و مسئولان به همدیگر بیشترین امتیاز و حیاتی ترین عامل موثر بر حکمروایی خوب شهری در منطقه آزاد ارس و پایبندی مدیران به قانون، بینش راهبردی، عدالت اجتماعی در رده های بعدی قرار گرفته اند.

مقدمه: مسکن، چالش اصلی مرتبط با شهرنشینی است، به طوری که هم محرک رشد شهری و هم نتیجه آن محسوب می شود. از طرفی دیگر، مسکن همواره به عنوان یکی از نیازهای پایه و اساسی در جوامع شهری مطرح بوده که کیفیت زندگی و رفاه شهروندان هر ملتی را تعریف می کند و همواره اهمیت بسزایی در زندگی جوامع شهری داشته است. بداعت پژوهش حاضر از این نظر قابل طرح است که تا کنون در پژوهش های انجام گرفته متغیرهای اثرگذار بر قیمت مسکن به صورت خطی و یا فضایی و یکجا با کمک مدل های رگرسیونی و یا آزمون های همبستگی فضایی مدل سازی شده اند. این در حالی است که بسیاری از متغیرهای تأثیرگذار بر قیمت مسکن، به ویژه ویژگی های اجتماعی محل سکونت، ویژگی های اقتصادی در مقیاس کلان و خرد، هم جواری ها و دسترسی ها نقش تعدیل گر و کنترل کننده بر قیمت مسکن دارند که در پژوهش های بررسی شده به این مهم پرداخته نشده است. کلان شهر تبریز به عنوان ششمین کلان شهر کشور با مسائل متعددی همچون تمرکز بسیار بالای جمعیت و گرانی قیمت زمین و مسکن مواجه است، به نحوی که در دو دهه اخیر رشد فزاینده جمعیت شهری در کلان شهر تبریز، معادلات قیمت مسکن در این شهر را به طور قابل توجهی تغییر داده است. لذا این مقاله ضمن بررسی عوامل تأثیرگذار بر قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز، به دنبال بررسی نقش میانجی گری متغیرهای تأثیرگذار بر قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز است. به این منظور، با تدقیق در چارچوب نظری تحقیق و همچنین، بررسی پیشینه و نظریه های مرتبط با قیمت گذاری در بخش مسکن به انتخاب مهم ترین مؤلفه ها و زیرمؤلفه های تأثیرگذار در قیمت مسکن در کلان شهر تبریز پرداخته خواهد شد. در گام بعدی از تعداد مشخصی از مشاورین املاک در سطح کلان شهر تبریز اقدام به پرسشگری خواهد شد و سپس، با استفاده از آزمون های آماری مختلف به تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری SPSS پرداخته خواهد شد. در نهایت، وجوه تشابه و تفاوت پژوهش حاضر با مطالعات پیشین و همچنین نتیجه گیری از تحقیق بررسی خواهد شد. مواد و روش هاپژوهش حاضر در دسته پژوهش های کاربردی بوده و به لحاظ روش شناسی در دسته پژوهش های همبستگی قرار می گیرد که در آن از روش های رگرسیون گیری به منظور بررسی نقش میانجی گری متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و دسترسی در برآورد کنندگی قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز استفاده شد. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی بنگاه داران کلان شهر تبریز بود که به روش گلوله برفی از مشاورین املاک و مستغلاتی که آمادگی به همکاری داشتند، 55 مورد انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی پرسشنامه به صورت صوری و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ 2 محاسبه شد. این پرسشنامه شامل چهار متغیر کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و دسترسی و دارای 39 گویه بود. بعد از پرسشگری، داده ها وارد محیط نرم افزار SPSS 26 شدند و از پیش آزمون های کولموگروف اسمیرنف، شاپیرو ویلک، دوربون واتسون، Tolerance و VIF برای تعیین آزمون های آماری و همچنین، صحت سنجی آزمون های استفاده شده بهره گیری شد؛ به این صورت که از پیش آزمون های توزیع نرمال (کولموگروف اسمیرنف و شاپیرو ویلک) به منظور تعیین آزمون های آماری و از پیش آزمون های دوربون واتسون، VIF و Tolerance برای تأیید صحت مدل رگرسیونی استفاده شد. پس از پیش آزمون ها، آزمون های اصلی به این شرح انجام گرفت؛ ابتدا با استفاده از رگرسیون گام به گام تعداد گویه ها از 39 گویه به 18 گویه خلاصه شد. سپس، از روش رگرسیون گیری اینتر برای بررسی نقش میانجی گری متغیرهای واسط پژوهش استفاده شد. درنهایت، از آزمون سوبل به منظور تأیید نقش کنترلی و میانجی گری متغیرهای واسط استفاده شد. یافته هاپس از بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، مهم ترین معیارها و زیرمعیارهای تأثیرگذار در تعیین قیمت نهایی مسکن شناسایی شدند؛ معیارهای کالبدی فیزیکی (13 زیر معیار)، اقتصادی (9 زیرمعیار)، اجتماعی (10 زیرمعیار) و دسترسی و مجاورت (7 زیر معیار)، به عنوان 4 معیار اصلی پژوهش حاضر انتخاب شدند. سپس در مرحله بعد، با استفاده از رگرسیون گام به گام به بررسی عمیق تر رابطه میان متغیر وابسته پژوهش (قیمت مسکن) و متغیرهای مستقل پژوهش (کالبدی فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی و دسترسی) پرداخته شده است. ابتدا با وارد کردن متغیر وابسته (قیمت مسکن) و 39 زیرمعیار دیگر پژوهش به عنوان متغیرهای مستقل، تنها 18 مورد بر متغیر وابسته قیمت مسکن مؤثر شناخته شده است که به ترتیب اثرگذاری وارد مدل شده اند و همچنین، 21 زیرمعیار دیگر از مدل خارج شدند. اولین متغیری که وارد معادله رگرسیون چند متغیره گام به گام شد، فاصله واحد مسکونی از نزدیک ترین کاربری درمانی بهداشتی است. دومین متغیری که نقش بسیار مهمی در تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز داشته، میزان تحصیلات ساکنان است. پس از متغیر میزان تحصیلات ساکنان، 15 متغیری که بیشترین اثرگذاری را در تعیین قیمت مسکن در کلان شهر تبریز داشته اند به ترتیب مربوط به نرخ بهره بانکی، برِ ساختمان، بعد خانوار، قیمت مصالح ساختمانی، عوارض نوسازی، قدمت (عمر) ساختمان، فاصله واحد مسکونی از نزدیک ترین ایستگاه های حمل و نقل عمومی، تعداد واحدهای نوساز، نوع اسکلت (سازه)، حسن شهرت شهروندان، سن سرپرست خانوار، سرمایه گذاری، نمای ساختمان، فاصله واحد مسکونی از نزدیک ترین فضای سبز و پارک و در نهایت، فاصله واحد مسکونی از نزدیک ترین مکان مذهبی هستند. به منظور تعیین میزان تأثیر هر یک از متغیرهای مستقل بر قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز، از رگرسیون خطی چند گانه استفاده شد. همچنین، به منظور بررسی صحت سنجی مدل ارائه شده از آزمون دوربون واتسون استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده، عامل اجتماعی اهمیت بیشتری در پیش بینی متغیر «قیمت نهایی مسکن» دارد. بنابراین، می توان بیان کرد که تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز بیشتر از هر متغیر دیگری از عامل اجتماعی متأثر است. بعد از اطمینان از نبود همبستگی بین متغیرهای میانجی گر تأثیرگذار در تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز، به منظور بررسی نقش میانجی گری هر یک از متغیرهای میانجی از آزمون سوبل استفاده شد. به طور کلی، می توان گفت که نقش میانجی گری متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و دسترسی در افزایش تأثیر متغیر مستقل (عامل کالبدی) در تعیین قیمت نهایی مسکن (متغیر وابسته) در کلان شهر تبریز مشهود است. در بین متغیرهای میانجی، متغیر اجتماعی (6/998) بیشترین تأثیر را در تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز دارد. پس از آن به ترتیب متغیرهای میانجی دسترسی (4/667) و اقتصادی (2/736) در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. نتیجه گیرینتایج به دست آمده از رگرسیون چندگانه نشان دهنده آن بود که عامل کالبدی فیزیکی فقط 48 درصد از تغییرات قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز را تبیین می کند و باقی تغییرات (52 درصد) مربوط به عوامل اقتصادی، اجتماعی و دسترسی است. به طور کلی، می توان گفت که در ارتباط با تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز، عامل کالبدی (متغیر مستقل) تنها عامل تعیین کننده نیست و عوامل اجتماعی، دسترسی و اقتصادی به عنوان عوامل واسط و میانجی در افزایش تأثیرگذاری عامل کالبدی در تعیین قیمت نهایی مسکن (متغیر وابسته) در کلان شهر تبریز نقش بسزایی دارند که در میان عوامل تأثیرگذار بیشترین تأثیرگذاری به ترتیب مربوط به عوامل اجتماعی (0/435 = Beta)، کالبدی فیزیکی (0/302 = Beta)، دسترسی (0/290 = Beta) و در نهایت اقتصادی (0/272 = Beta) است. به بیان بهتر، از نظر پرسش شوندگان مشخصه های اجتماعی در مقایسه با سایر مشخصه ها در تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز تأثیرگذاری بیشتری دارند. در گام نهایی به منظور تأیید نقش کنترلی و میانجی گری متغیرهای واسط و میانجی گر پژوهش (اقتصادی، اجتماعی و دسترسی) از آزمون سوبل استفاده شد. نتایج به دست آمده بیانگر تأیید نقش میانجی گری متغیرهای یادشده در افزایش تأثیر متغیر مستقل (عامل کالبدی) در تعیین قیمت نهایی مسکن (متغیر وابسته) در کلان شهر تبریز است و همچنین، مطابقت معنا دار نتایج به دست آمده در آزمون سوبل با نتایج به دست آمده از رگرسیون چندگانه مشهود است به نحوی که در بین متغیرهای میانجی، متغیر اجتماعی (6/998) بیشترین تأثیر را در تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز دارد و پس از آن به ترتیب متغیرهای میانجی دسترسی (4/667) و اقتصادی (2/736) در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. به بیان بهتر، می توان گفت که پایگاه های اجتماعی ساکنان در کلان شهر تبریز و همچنین، حسن شهرت شهروندان تأثیر قابل توجهی در مقایسه با سایر عوامل (کالبدی فیزیکی، اقتصادی و دسترسی) در تعیین قیمت نهایی مسکن در کلان شهر تبریز را دارند. 

توجه به کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه های غیررسمی در ایران می تواند به عنوان رهیافتی اثربخش در تقلیل مشکلات ساکنین این سکونتگاه ها قلمداد شود. هدف این پژوهش، فرا تحلیلی بر پژوهش های انجام شده با موضوع کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه های غیررسمی در ایران به منظور ارائه پرسشنامه استاندارد جهت ارزیابی کیفیت زندگی شهری در این سکونتگاه ها است. روش پژوهش، ترکیبی (کمی و کیفی) بوده و اطلاعات لازم از بررسی مطالعات و پرسشنامه های محقق ساخته پیشین جمع آوری شد. برای تحلیل اطلاعات از رویکرد فراتحلیل و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. روش جمع آوری داده ها در پژوهش های مورد مطالعه از طریق پیمایش و پرسشگری بود. یافته های پژوهش نشانگر آن بود که چهار بعد؛ اجتماعی (با 6 عامل = 983/74)، کالبدی (با 8 عامل = 194/74)، اقتصادی (با 4 عامل =227/72) و در نهایت بهداشتی و زیست محیطی (با 2 عامل = 917/69) به عنوان مهم ترین عوامل اندازه گیری و شاخص های کیفیت زندگی شهری استاندارد شده در سکونتگاه های غیررسمی ایران معرفی شدند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با بهره گیری از نماگرهای کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه های غیررسمی در ایران می توان یک ابزار اندازه گیری استاندارد به منظور سنجش شاخص های کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه های غیررسمی تدوین نمود.

در طول تاریخ شهرها مهم ترین آثاری هستند که به دست بشر ساخته شده و در طول حیاتشان تغییرات زیادی را به خود دیده اند؛ به طوری که امروزه بیشتر جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند. این روند رو به رشد جمعیت شهری مسائل و مشکلاتی را در شهرها به وجود آورده است. در میان رویکردهای مختلفی که برای رهایی شهرها از مشکلات ارائه شده، زیست پذیری به عنوان مهم ترین رویکرد می باشد که ضرورت پرداختن به آن افزایش یافته است. عواملی نیز مانند آلودگی زیست محیطی، تغییرات اقلیمی و کمبود منابع اکولوژیکی به نوعی بر زیست پذیری شهری تأثیر می گذارد که توجه به اثرات متقابل آن ها به یکدیگر ضروری می باشد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی تأثیر پارامترهای زیست محیطی، اقلیم و اکولوژی بر زیست پذیری شهری مناطق ده گانه کلان شهر تبریز می باشد. روش پژوهش با توجه به موضوع تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر نوع هدف کاربردی می باشد. داده های مورد استفاده نیز از طرح جامع شهر تبریز، بلوک های آماری شهرستان تبریز، اطلاعات ایستگاه های پایش کیفیت هوای کلان شهر تبریز، پروداکت های TerraClimate و داده های سایت OSM جمع آوری شده و سپس داده ها و اطلاعات بعد از عضویت دهی و نرمال سازی با استفاده از تحلیل های رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) و رگرسیون وزنی جغرافیایی اصلاح شده (MGWR) جهت بررسی و کشف رابطه مکانی بین متغیر وابسته (زیست پذیری) و متغیرهای مستقل (زیست محیطی، اکولوژی و اقلیم) در نرم افزار MGWR و نرم افزار ArcGIS 10.8.2 تحلیل گردیده است. نتایج حاصل از تحلیل ها نشان داد که تأثیر این پارامترها بر مناطقی که از وضعیت زیست پذیری مناسبی برخوردار نیستند و بیشتر از سایر مناطق است و همچنین پارامتر اقلیم با مقدار R2 - 0/5 بیشترین تأثیر را در بین پارامترها بر زیست پذیری شهری کلان شهر تبریز دارد.

بهبود کارآفرینی و کسب وکارهای مقاصد گردشگری به ویژه گردشگری روستایی نقش بسیار مهمی در پایداری روستاها دارد و می تواند زمینهٔ کاهش خسارت های سنگین ناشی از کووید-۱۹ و رسیدن به پایداری را فراهم کند. هدف پژوهش حاضر تحلیل پیشران های کلیدی کارآفرینی و کسب وکارهای گردشگری اثرگذار بر پایداری روستاهای هدف گردشگری چهارمحال و بختیاری در دوران پساکرونا است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و، براساس ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. همچنین، جمع آوری اطلاعات به روش اسنادی و میدانی بوده است. به منظور استخراج پیشران های کلیدی کارآفرینی و کسب وکارهای گردشگری اثرگذار بر پایداری روستاهای هدف در دوران پساکرونا، سؤالاتی در قالب پرسش نامه آماده و در بین اعضای جامعهٔ نمونه توزیع و تکمیل شده است. پرسش نامه برای کارشناسان، متخصصان و استادان دانشگاهی، مالکان کسب وکارها و مسئولان اجرایی در حوزهٔ گردشگری تهیه شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها و تحلیل ساختاری تأثیرگذاری هریک از شاخص های کارآفرینی و کسب وکارهای گردشگری بر پایداری روستاهای هدف در دوران پساکرونا از نرم افزارمیک مک (Mic Mac) استفاده شد. درنتیجه، در بین 54 عامل استخراج شده، براساس ادبیات نظری و پیشینهٔ پژوهشی، 15 پیشران کلیدی تأثیرگذار شناسایی شد که با توجه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم به ترتیب شامل ایجاد کسب وکارهای مرتبط با اقامتگاه های بوم گردی با اثرگذاری مستقیم (12+) و غیرمستقیم (20228+)، تشویق سرمایه گذاران محلی برای ایجاد فرصت های شغلی با اثرگذاری مستقیم (10+) و غیرمستقیم (17266+)، میزان فعالیت مدیران روستایی برای گسترش کارآفرینی، آشنایی با زمینه های کسب وکارهای جدید با اثرگذاری مستقیم (8+) و غیرمستقیم (6202+) هستند که دارای بیشترین تأثیرگذاری در مقایسه با دیگر پیشران ها هستند.

جزیره حرارتی به پدیده ای گفته می شود که در آن دمای منطقه شهری گرم تر از مناطق پیرامونی خود است. در همین راستا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش مورفولوژی شهری بر جزایر حرارتی در سطح کلان شهر تبریز است. داده های مورداستفاده در این پژوهش تصاویر روزانه ماهواره ای لندست 8 برای سال های 2014 تا 2019، در دو فصل تابستان و زمستان به طور مجزا بود  و از روش الگوریتم پنجره مجزا برای استخراج دما و جزایر حرارتی استفاده شد. همچنین برای تجزیه وتحلیل از تحلیل های آمار فضایی و رگرسیون چندمتغیره  استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها در نرم افزارهای ENVI، ArcGis  و Spss 19  صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد که توزیع جزایر حرارتی در سطح شهر تبریز به صورت خوشه ای است. پژوهش حاضر نشان داد که مورفولوژی شهری می تواند بر شدت جزایر حرارتی تأثیرگذار باشد. بر طبق یافته های مربوط به تحلیل رگرسیونی و F   محاسبه شده (17.65) و ضریب معنی داری به دست آمده در سطح 0.0001، متغیرهای پیش بین می توانند رفتار متغیر وابسته پژوهش را در تابستان به خوبی برآورده کنند. برای فصل زمستان نیز کل مدل باتوجه به F محاسبه شده (9.36)و ضریب معنی داری (0.0002) قابل تعمیم است. از طرف دیگر پژوهش حاضر نشان داد که فاصله از فضای سبز بر شدت جزایر حرارتی تأثیر دارد. به طوری که بر اساس یافته های مربوط به پژوهش و F محاسبه شده (7.596) و سطح معنی داری (0.00007) این موضوع را می توان تأیید کرد.

یکی از اقداماتی که می تواند در کاهش آسیب پذیری بافت های ناکارآمد شهری مؤثر باشد، توجه به عوامل مؤثر در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری است. این تحقیق باهدف ارزیابی عوامل مؤثر در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری، ضمن شناسایی عوامل مؤثر به اولویت بندی محلات شهر سقز برای مداخله با رویکرد بازآفرینی پرداخته است و به منظور جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است که به منظور بررسی رابطه، اثرات و استخراج عوامل کلیدی از نرم افزار MICMAC و جهت نمایش توزیع این عوامل در سطح محلات از مدل کریجینگ در محیط GIS استفاده شده است. جهت سطح بندی محلات شهر سقز ازلحاظ عوامل کلیدی نیز از مدل تصمیم گیری CoCoSo استفاده شده که به منظور تعیین وزن و اهمیت هر یک از عوامل در مدل کوکوسو از مدل FARE استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در بین 31 شاخص موردبررسی 11 شاخص بیشترین اثرگذاری را به عنوان عوامل کلیدی در بازآفرینی بافت های ناکارآمد داشته اند و نتایج نشان می دهد که با توجه به عوامل کلیدی مؤثر در بازآفرینی بافت های ناکارآمد محلات شهر سقز ( مشارکت اجتماعی، حس تعلق مکانی، اشتغال و میزان درآمد، سرمایه گذاری در محله، مدیریت یکپارچه، نظارت بر ساخت و ساز و کنترل بناها، کیفیت ابنیه، عرض معابر، دسترسی به معابر اصلی و حمل ونقل، فاصله از کاربری های ناسازگار، دسترسی به خدمات بهداشتی –درمانی، آتش نشانی، پارک و ورزشی ) ، محلات 2، 8 و 22 به عنوان محلات قابل قبول و در مقابل محلات 6، 16، 17، 18 و 19 به عنوان محلات نامناسب و غیرقابل تحمل، با آسیب پذیری بالا محسوب می شوند؛ مهاجرت روستاییان به این محلات، ناپایداری ابنیه، تغییرات غیر منتظره مدیریت شهری، بی برنامگی، ناهماهنگی مدیریت شهری، موازی کاری دستگاه های مختلف و نبود تعامل میان شهروندان و مدیریت شهری از مهم ترین دلایل ناکارآمدی محلات مذکور می باشد که به منظور کاهش آسیب های بارز حاصل از بافت های ناکارآمد و تحقق بازآفرینی در سطح محلات شهر سقز توجه به عوامل کلیدی مؤثر در تحقق بازآفرینی ضروری است.

با توجه به وجود مستمر بحران ها و مخاطرات و افزایش آسیب های ناشی از آنها بر شهرها، در عصر حاضر مفهوم تاب آوری شهری به یک اجماع جهانی برای دستیابی به توسعه ی پایدار شهری تبدیل شده است. در این راستا، به منظور برنامه ریزی و تحقق شهر تاب آور، اولین قدم شناسایی وضعیت ابعاد و مؤلفه های این رویکرد در فضاها و بافت های مختلف شهری محسوب می گردد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل تبیین کننده ی تاب آوری و بررسی میزان مطلوبیت ابعاد مختلف آن در بافت جدید و قدیم کلان شهر تبریز می باشد. بنابراین، روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از منظر ماهیت اکتشافی-تطبیقی بوده که برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار Amos استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق نیز شامل شهروندان بافت جدید و قدیم شهر تبریز بوده که بر مبنای فرمول کوکران 384 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردیده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مهمترین عوامل تبیین کننده ی تاب آوری در بافت قدیم شهر تبریز عوامل فردی، اجتماعی و مدیریتی-نهادی به ترتیب با ارزش 63/0، 61/0 و 54/0 و در بافت جدید شهر عوامل کالبدی-زیست محیطی، اقتصادی و مدیریتی-نهادی به ترتیب با ارزش 77/0، 72/0 و 69/0 می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد که بافت جدید شهری از منظر استحکام سازه ای و کالبد در وضعیت مطلوب تری قرار داشته، درحالی که بافت قدیمی دارای سرمایه های انسانی و اجتماعی مناسب تری می باشد. این موضوع ناشی از نظام مدیریتی حاکم یعنی تکنوکرات گرا بوده که اثرات مختلفی بر روی بافت های قدیم و جدید شهر داشته است.

تخلفات ساختمانی از گذشته تا به امروز یکی از مهم ترین معضلات شهرها بوده که منجر به اختلال و بروز مشکلات اساسی در شهر و در حوزه مدیریت و برنامه ریزی شهری گردیده است. یکی از مهم ترین اثرات منفی این تخلفات، تأثیر بر سیمای شهر و تهدیدی جدی بر کیفیت محیط های شهری می باشد. از این رو هدف این پژوهش، شناسایی تخلفات ساختمانی در زمینه تغییر کاربری اراضی و تعداد طبقات مازاد بر ضوابط و همچنین بررسی نوع و میزان تأثیر این تخلفات بر سیمای شهری در دو محله ی دمشقیه و پرواز تبریز در سال 1399 بوده و مقیاس بررسی تحقیق در ابعاد قطعات واقع در این محله ها می باشد. شاخص بررسی ها، کاربری اراضی محله ها و وضعیت ساخته شده سال 1399 و الگوی ساخت ساز براساس ضوابط مصوب طرح جامع و تفصیلی شهر تبریز می باشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و داده های لازم با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی گردآوری شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش مقایسه ای و از نرم افزارهای AutoCad و ArcMap استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که از کل قطعات موجود در محله دمشقیه 12 درصد قطعات، و در محله پرواز 38 درصد از کل قطعات، مغایر با ضوابط و مقررات و طرح مصوب ساخته شده است. همچنین مشخص گردید، بیشترین تأثیراتی که تخلفات ساختمانی بر سیمای شهری محلات پرواز و دمشقیه گذاشته، مربوط به تأثیرات منفی می باشد. در واقع این تخلفات ساختمانی، به طور ملموس و آشکارا تأثیرات منفی بر هریک از پارامترهای سیمای شهری در محلات مورد مطالعه را به همراه داشته و قدرت هریک از پارامترها را تضعیف کرده اس

زلزله یکی از مخرب ترین و غیر قابل پیش بینی ترین سوانح طبیعی است که بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور ایران با توجه به شرایط خاص زمین ساختی در بیشتر مراکز جمعیتی و خود با آن روبه روست در بین نواحی لرزه خیز فلات ایران کمربند چین- گسل زاگرس که شهر کرمانشاه نیز بر آن واقع گردیده به عنوان قسمتی از کمربند کوهزایی آلپ - هیمالیا یکی از جوانترین و فعال ترین زون های در معرض زمین لرزه های با مقیاس بزرگ می باشد. شهر کرمانشاه یکی از بزرگترین کلان شهر غرب کشوربوده و به لحاظ،جمعیتی ، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اهمیت فراوان دارد، اما به دلیل شرایط نامناسب کالبدی شهر در صورت وقوع زلزله دچار تلفات و خسارات جبران نا پذیر گردیده و در شرایط بحرانی قرار خواهد گرفت. بنابراین در جهت کاهش آثار زیانبار زلزله، ارتقا استاندارد های شهرسازی و دستیابی به توسعه پایدار در این شهر الزامی بوده و در همین راستا هدف اساسی این تحقیق، ارائه مدل های کاهش آسیب پذیری ناشی از زلزله با استفاده از علوم جغرافیا و برنامه ریزی شهری و به کارگیری مدیریت بحران شهری، جهت ارائه راهبردها و برنامه های عملیاتی به منظور کاهش آسیب پذیری شهرکرمانشاه در اثر زلزله می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز بر اساس مشاهدات میدانی، پرسشنامه، مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و بررسی داده ها، نقشه ها و تصاویر ماهوارهای جمع آوری گردیده. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP و نرم افزار ر Expert choice و در مرحله مربوط به ورود، ذخیره پردازش و تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار ARC GIS استفاده گردیده در این پژوهش دو معیار اصلی پایداری فیزیکی شهر و کارایی امدادرسانی شهر در زمان بحران و همچنین ۱۱ زیر معیار مساحت زمین، سطح اشغال بنا، نوع مصالح، قدمت بنا، تعداد طبقات، نوع بافت، فاصله از مراکز خطرزا، تراکم جمعیت، فاصله از مراکز امدادی، دسترسی به فضای باز و عرض معبر جهت تهیه مدل و ارائه راهبردها و برنامه های عملیاتی به منظور کاهش آسیب پذیری ناشی از زلزله در چهار پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم مورد بررسی قرار گرفته و سپس امتیازدهی گردیده، مدل های به دست آمده از نتایج تحقیق بیانگر آن است که از نظر معیار پایداری فیزیکی31/69 درصد از ساختمان های شهر در پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد و زیاد بوده و از نظر این معیار منطقه ۳ شهری آسیب پذیرترین منطقه می باشد. همچنین به لحاظ معیار کارایی امدادرسانی در زمان بحران 13/65 درصد از ساختمان های شهر در پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد و زیاد قرار دارند که به لحاظ این معیار، منطقه ۵ آسیب پذیر ترین منطقه شهری است. از نظر آسیب پذیری کلی نیز 78/23درصد از ساختمانهای شهر در پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد و 097/34 درصد در پهنه آسیب پذیری زیاد قرار دارند. از این نظر مناطق 3، 7 و 4 به ترتیب آسیب پذیر ترین مناطق شهر کرمانشاه می باشند. در اکثر مطالعات مشابه انجام شده قبلی جهت بررسی میزان آسیب پذیری نقشه های آسیب پذیری بر مبنای مساحت و یا تعداد ابنیه آسیب پذیر در پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد مد نظر قرار گرفته که این امر نمی تواند معیار دقیقی جهت تعیین میزان آسیب پذیری واقعی باشد. به همین منظور در این مطالعه در جهت رفع این نقص سعی گردیده اثرات درجات مختلف آسیب پذیری از جمله خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم نیز جهت هر یک از زیر معیارها، معیارها لحاظ گردد. جهت تأمین این منظور ابتدا با استفاده از نظر افراد صاحب صلاحیت و کارشناسان برای تعیین درجه اهمیت اثر درجات آسیب پذیری در رده های خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم استفاده گردیده. و پس از اعمال وزن گزینه ها در میزان آسیب پذیری، نقشه های پهنه بندی و جداول میزان امتیاز آسیب پذیری مناطق در هر یک از زیر معیار ها، معیار های اصلی و امتیاز آسیب پذیری کلی شهر تعیین گردیده است.با توجه به این جداول و نقشه ها در معیار پایداری فیزیکی اولویت اهمیت توجه به ترتیب مربوط به مناطق 3، 7، 5، 2، 4، 1، 8 و 6 و در معیار کارایی امدادرسانی در زمان بحران اهمیت مناطق به ترتیب مناطق 5، 3، 7، 2، 1، 4، 6 و 8 می باشند در آسیب پذیری کلی اولویت اهمیت توجه به ترتیب مناطق 3، 7، 5، 4، 2، 1، 8 و ۶ می باشند. با عنایت به نتایج به دست آمده نهایتاً ۶ سیاست کلی و ۲۷ برنامه عملیاتی جهت کاهش آسیب پذیری شهر کرمانشادر اثر زلزله ارائه گردیده.

مقدمه:  امروزه شهر به عنوان مکان و بستری جهت انجام فعالیت های انسانی باید بتواند پاسخگوی نیازهای حقیقی ساکنانش و نیز تمایلات آنان باشد و در عین حال بتواند زمینه را برای بروز خلاقیت شهروندان فراهم کنند، اما در عمل شهرها توانایی لازم جهت توزیع بهینه و عدالت محور زیرساخت ها را ندارند که این امر ریشه در روش های سنتی و غلط مدیریت شهری دارد. عدم توزیع بهینه زیرساخت های شهر، منابع از بروز خلاقیت و در نهایت تحقق شهر خلاق می شود و از طرفی بین شهر خلاق و شهر عدالت محور نیز ارتباط متقابلی وجود دارد. هدف:  پژوهش حاضر با هدف بررسی و سنجش عدالت فضایی در برخورداری از زیرساخت های شهری از منظر شهر خلاق در شهر بناب صورت گرفته است. روش شناسی: روش پژوهش، بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی –تحلیلی است. در این راستا هشت شاخص گردشگری، ارتباطی، صنعتی، دانشگاهی و آموزشی، اجتماعی، فرهنگ و هنر، معماری و شهرسازی، مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته است. جهت شناخت وضعیت نواحی 12گانه شهر بناب از لحاظ برخورداری از خدمات و امکانات از منظر شهر خلاق، با استفاده از روش آینده پژوهی مبتنی بر نرم افزار میک مک و  مدل های تصمیم گیری چند معیاره (فرایند تحلیل شبکه وزن دهی و مدل تصمیم گیری چند معیاره الکتر) مورد بررسی قرار گرفت. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی شامل شهر بناب در استان آذربایجان شرقی می باشد که دارای 12 ناحیه است.  یافته ها و بحث:  نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل های به عمل آمده با استفاده از میک مک نشان داد که به ترتیب مؤلفه های کباب بناب، موقعیت ارتباطی و فعالیت صنایع سنگین به عنوان سه مؤلفه ای هستند که بیشترین میزان اثرگذاری در را تحقق عدالت فضایی از منظر شهر خلاق در شهر میانه اندام بناب دارند. همچنین نتایج یافته ها با استفاده از روش الکتر نشان داد که توزیع زیرساخت در سطح نواحی متعادل نیست. در این میان بیشترین امتیاز مربوط به نواحی 11و6 است. نتیجه گیری: در نهایت با توجه به یافته های پژوهش پیشنهادهای کاربردی در زمینه دسترسی به شهر خلاق و بهبود وضعیت شاخص های عدالت فضایی در شهرها ارائه گردیده است. 

سیتی اینجین، یک برنامه نرم افزاری در جهت مدل سازی شهری بر اساس قوانین مشخص می باشد. این برنامه به عنوان یک کانال ارتباطی انعطاف پذیر به جهت تبدیل داده های دو بعدی به مدل های شهری سه بعدی ارائه می شود. کاربردهای ویژه این برنامه نرم افزاری شامل پردازش داده های سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه برداری و همچنین سیستم اطلاعات شهریِ دوبعدی (GIS) با سه هدف مشخص می باشد، این اهداف عبارتند از؛ ایجاد یک مدل شهری سه بعدی، ایجاد تصویری دقیق از روند شهرک سازی پیشنهاد شده، یا حتی کاوش در فضای طراحی یک پروژه بالقوه است. بخش اصلی مدل سازی با نرم افزار Esri's CityEngine بر اساس دستور و قوانین مشخص مزایای منحصر به فردی دارد؛ امکان ساخت شهرهای بزرگ به آسانی ساخت و ساز شهرهای کوچک با همان کیفیت حتی در مقیاس بزرگ تر، یکی از مزیت های بی نظیر این رویکرد است. علاوه بر این، رویکرد مبتنی بر قانون به این معنی است که فضاهای طراحی بزرگ را می توان به سرعت، به صورت تعاملی و تحلیلی بررسی و مقایسه کرد. چنین مزایایی باید با دقت در برابر گذر بیش از حد زمان برای ایجاد و پارامترسازی قوانین و گاهاً ایجاد مدل های سَبکی یا مدل های تقریبی ایجاد شده متعادل شوند. (مدل های تقریبی با هدف آسانی انجام محاسبات، و مدل های سبکی با هدف تفسیر عوامل به کار برده شده مورد استفاده قرار می گیرند.) کانال ارتباطی سیتی اینجین که از جریان های کاری سنتی تر ناشی می شود، ممکن است در ابتدا بسیار اثرگذار باشد. ما جریان های کاری اصلی و تغییر پذیری این رویکرد، ترسیم زبان برنامه نویسی رویه ای مورد استفاده را معرفی می کنیم و مسیرهای تغییر فرمت فایل های موجود را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم.

با گسترش موج شهرنشینی در دنیا و افزونی جمعیت، کودکان در تحولات مدرن شهری نادیده گرفته شده و لزوم توجه به آن ها در شهرها بیش ازپیش احساس می شود. ازاین رو تحقیق پیرامون سنجش وضعیت محلات شهر ازنظر مؤلفه های شهر دوستدار کودک ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی، ابعاد و مؤلفه های شهر دوستدار کودک را موردسنجش قرار داده است. سپس با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای- فضایی، تعداد 10 محله از مناطق پنج گانه شهر اردبیل (از هر منطقه 2 محله) به عنوان محلات نمونه انتخاب و تعداد 400 پرسشنامه محقق ساخته به تناسب جمعیت هر محله توزیع شده است. برای تحلیل داده ها از آماره T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS و میزان مسئله مندی محله ها ازنظر معیارهای پژوهش از مدل های تصمیم گیری چندمعیاره استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که ابعاد و مؤلفه های شهر دوستدار کودک ماهیت متفاوتی در محلات مختلف شهر اردبیل داشته و ابعاد محیطی کالبدی و سازمانی مدیریتی ازلحاظ مقایسه ابعادی، پر مسئله سازترین ابعاد در محلات موردمطالعه می باشند. همچنین باوجود تفاوت های مکانی محلات، محله شماره 1 از منطقه 4 و محله شماره 3 از منطقه 2 شهرداری اردبیل نسبت به سایر محلات موردتحقیق مسئله دارتر می باشند.

هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه رابطه شاخص های مورفولوژی شهری با آلودگی صوتی در منطقه سه شهر تبریز (محلات امامیه و منظریه) می باشد. جمع آوری دادهها از محدوده موردمطالعه، در دو نوبت صبح (7 الی 10) و شب (19 الی 22) در 45 نقطه در سطح محدوده موردمطالعه دادههای صوت برداشت گردید. برداشت دادههای صوت با استفاده از اپلیکیشن Decibel X صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که میانگین صوت در بازه صبح برابر با 06/87 دسیبل و انحراف معیار 16/10 می باشد. همچنین، میانگین صوت در بازه شب نیز برابر با 08/90 دسیبل و انحراف معیار 28/9 می باشد. ملاحظه می گردد که میانگین هر دو بازه مذکور بیشتر از حد استاندارد می باشد. بر اساس تحلیل میانگین صوت به تفکیک کاربری، پایانه با میانگین صوت 52/95 دسیبل و انحراف معیار 94/2 دارای بیشترین میانگین صوت در بازه روز بود. در بازه شب نیز، پایانه با میانگین صوت 81/95 دسیبل و انحراف معیار 43/3 دارای بیشترین میانگین صوت می باشد. همچنین بر اساس استانداردهای مطرح شده در بخش مبانی نظری مشاهده می گردد که همه کاربری ها از سطح صوت استاندارد بیشتر می باشند. آزمون ویلکاکسون نیز در سطح 000/0 معنیدار شده که نشان داد میانگین صوت در محدوده موردمطالعه برای صبح و شب بیشتر از استاندارد 75 دسیبل است. برای مقایسه میانگین صوت در بازه صبح و شب، از آزمون یومن - ویتنی استفاده شد. بدین اساس یافتهها نشان داده که بین میانگین صوت صبح و شب تفاوتی به لحاظ آماری وجود ندارد. بر اساس تحلیلهای صورت گرفته در مقیاس 250*250، بین متغیرهای مستقل پژوهش با میانگین صوت در بازه صبح و شب رابطه معنیداری به لحاظ آماری حاصل نشد. در مقیاس 50*50 رابطه بین میانگین صوت بازه صبح بافاصله از فضای سبز، تراکم جمعیت و تراکم فضای ساخته شده معنیدار گردید. همبستگیهای مذکور به ترتیب در سطح 392/0، 224/0- و 328/0- می باشد.

امروزه ایده شهر خلاق میانه اندام به منظور استفاده بهینه از تمامی پتانسیل های انسانی و محیطی در شهرها میانه و جلوگیری از سرریز مشکلات به کلان شهرها مؤثر است. ظرفیت های موجود در شهرهای میانه اندام مانند گردشگری، موقعیت ارتباطی، صنایع دستی و غیره از جمله عناصر اصلی تحقق شهر خلاق هستند که در شهرهای میانه اندام وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهر خلاق در شهر میانه اندام بناب صورت گرفته است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و رویکرد آن از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و استنباطی است. جامعه آماری پژوهش در دو سطح شامل شهروندان بناب و خبرگان بوده است. جمع آوری داده های با استفاده از دو طیف پرسشنامه آماری و دلفی صورت گرفت. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که تمامی متغیرها با تحقق شهر خلاق در شهر میانه اندام بناب ارتباط داشته و مجموع 99 متغیر مورد بررسی می توانند 79 درصد از تغییرات واریانس را تبیین کنند. نتایج آزمون MANOVA نیز نشان داد بین محلات شهر بناب از نظر شاخص های شهر خلاق میانه اندام تفاوت وجود دارد. در نهایت نتایج مدل تاپسیس نیز نشان داد که به ترتیب معیارهای غذا و گردشگری و تفریح، ارتباطات و IT، صنعت، صادرات، بازرگانی و خدمات، دانشگاه، تحقیقات و بهداشت - درمان، اجتماعی، فرهنگ و هنر، معماری- شهرسازی و مدیریتی در اولویت های اول تا هشتم و محلات 1، 2، 3، 4 و5 در اولویت اول تا پنجم قرار دارند. در نهایت پیشنهاد می شود تحقق شهر خلاق در بناب با محوریت گردشگری غذا و توسعه موقعیت ارتباطی و دانشگاهی صورت گیرد.

مسکن، سهم پایه ای در بسته مصرفی خانوارها را داراست. در حقیقت، برای اغلب خانوارها، خرید مسکن مهم ترین تراکنش مالی آن ها محسوب می شود. همچنین، مسکن سهم قابل توجهی از هزینه های خانوار و در برخی موارد حتی کل دارایی خانوارها را تشکیل می دهد. بازار مسکن، می تواند تحت تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی، تفاوت های فضایی، ویژگی های ساختاری جامعه و امکانات رفاهی محیط قرار گیرد. بدین سان که ناهمگن بودن مسکن و چگونگی رتبه بندی ویژگی های مختلف یک واحد مسکونی توسط خریداران سبب شده است تا قیمت مسکن دستخوش تغییرات و نوسانات گردد. پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که «چه عواملی سهم بیشتری در تعیین قیمت مسکن در منطقه دو تبریز دارد؟». پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت همبستگی می باشد. از شبکه عصبی مصنوعی براس سنجش همبستگی بین متغیرهای استفاده گردیده است. اطلاعات مربوط به واحدهای مسکونی از طریق مراجعه مستقیم به مشاورین املاک جمع آوری شده است. جامعه آماری، واحدهای مسکونی منطقه دو تبریز به تعداد 56107 مسکن می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 384 نمونه برآورد شد و برای برآورد مطلوب 400 واحد مسکونی به صورت تصادفی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سهم متغیر های کالبدی در تعیین قیمت واحدهای مسکونی 8/53 درصد، سهم متغیر های دسترسی برابر با 2/39 درصد و سهم متغی های محیطی 7 درصد می باشد. از بین کل متغیر ها، متغیر های مساحت زیربنا با 4/28 درصد، فاصله از مراکز درمانی با 4/6 درصد، فاصله از مراکز بهداشتی با 1/5 درصد و نمای ساختمان با 6/4 درصد بیشترین سهم متغیر قیمت مسکن را به خود اختصاص می دهند. در این پژوهش از نرم افزارهای MATLAB 2013 و ArcMap 10.4 بهره گرفته شده است.