درخت حوزه‌های تخصصی

برآورد پتانسیل رواناب در مدیریت منابع آبی و طراحی زیرساخت راه های دسترسی و سازه های عمرانی مانند پل ها و تونل ها به ویژه در جای برخورد با گذر آب های سطحی از ارزش بسیاری برخوردار است. آزادراه تبریز - ارومیه با هدف ساختن راه درخور بین شهر تبریز و ارومیه در ادامه ساخت کریدور خاور به باختر از تهران تا مرز بازرگان در ۶ قطعه طراحی شده است. در این پژوهش به واکاوی اثر سیل خیزی بر روی قطعه شش آزاد راه تبریز - ارومیه در جنوب شهر تبریز در چارچوب پروژه پژوهشی کاربردی پرداخته شد. ازاین رو، توان تولید رواناب، گنجایش آبگذری، ابعاد هندسی آبروهای مسیر قطعه شش آزادراه تبریز – ارومیه برای هر زیر حوضه ارزیابی شد. برای برآورد رواناب، روش استدلالی به کاررفته و پس ازآن با در نظر گرفتن دبی 100 ساله، ضریب مانینگ 014/0 و شیب طولی 025/0، گنجایش آبگذری آبروها محاسبه و در نهایت کمینه استاندارد آبروها از ابعاد طول و عرض کانال تعیین شد. برآورد کلی نشان از آن است که با توجه به شرایط طبیعی زیر حوضه ها و ضریب مانینگ و شیب طولی مناسب، از ابعاد کانال برای تخلیه رواناب تولیدی در نظر گرفته شود. بر این پایه زیر حوضه شماره 10 با مساحت بیشتر و دبی 29/38 مترمکعب بر ثانیه نسبت به سایر زیر حوضه ها، با ژرفا و کانال با پهنای بیشتر برای هدایت و تخلیه سیلاب پیشنهادشده است. همچنین نشان می دهد که از بین پارامترهای به کار گفته شده در زیر حوضه ها، پارامتر مساحت تأثیر بیشتری در پتانسیل سیل خیزی دارد.

مرکز محله های بومی همدان که در اصطلاح به «فضای چمن» مشهور بودند ، در زمستان به شدت سرد ، پاییز و بهار بادخیز و تابستان های گرم با تابش شدید خورشید ، شرایط آسایشی را فراهم می ساختند و امکان برقراری تعاملات اجتماعی و دسترسی به خدمات تجاری ، مذهبی ، فرهنگی و بهداشتی پیرامونی را میسر می کردند. هدف پژوهش کشف رابطه همبستگی کالبد مرکز محله های بومی همدان با اقلیم است. بررسی میدانی 4158 پرسشنامه و همزمان سنجش با دستگاه محیط سنج رویکرد پژوهش بود که در 10محله اصیل همدان در نیمه فصل ها سال 1393 ، در سه وعده صبح ، ظهر و عصر مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss صورت پذیرفت و نتایج در سه بخش شاخص های توصیفی ، مدل سازی و آزمون فرضیه ارائه شد. مهم ترین نتایج پژوهش نشان داد: آسایش دمایی و آسایش حرارتی در سنین بالاتر بیش تر بود. شانس آسایش حرارتی در فصل بهار با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 77/12 برابر شانس آسایش حرارتی در زمستان بود. شانس آسایش حرارتی در فصل تابستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 14/17 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل زمستان بود. همچنین شانس آسایش حرارتی در زمستان با فرض ثابت بودن مقدار سایر متغیرها 63/7 برابر شانس آسایش حرارتی در فصل پاییز بود. آسایش حرارتی در مرکز محله های بومی در فصل ها پاییز و زمستان چند برابر سایر فضاهای باز شهری بود؛ به نحوی که میانگین دمای معادل فیزیولوژی زمستان در محله های درجه اول 15/21 و در محله شاهد 46/8 ثبت شده بود.

سیل یکی از بزرگ ترین تهدیدها برای امنیت اجتماعی و توسعه پایدار جامعه است. سیل ها می توانند ویرانی های گسترده ای ایجاد کنند که منجر به تلفات جانی و خسارات به اموال شخصی و زیرساخت های حیاتی و بهداشت عمومی شود. هدف این پژوهش پهنه بندی و برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا است. در مطالعه حاضر از مدل هیدرودینامیکی یک بعدی HEC-RAS نسخه (6.1) استفاده شده است و از طریق الحاقی  HEC–GEORAS  در محیط GIS پردازش داده های ژئومتری انجام شد. جهت برآورد دبی پیک لحظه ای با استفاده از نرم افزار Hyfran دبی پیک لحظه ای محاسبه و پهنه سیلاب با دوره بازگشت های مختلف شبیه سازی شده است. سپس در این مرحله پس از مدل سازی و استخراج پارامترهای جریان (سرعت و عمق)، با استفاده از روش استاندارد استرالیا که حاصل ضرب دو پارامتر عمق و سرعت جریان ((D*V ناحیه بندی خطر سیلاب انجام گرفت. با توجه به مورفولوژی رودخانه دینور، به سه بازه تقسیم بندی شد نتایج حاصل از مدل نشان می دهد که در بازه اول پهنه سیلاب گسترش چندانی نداشته است؛ اما در بازه های دوم و سوم سیلاب در دوره بازگشت های 25 و 50 و 100 سال بسیاری از مراکز روستایی ازجمله روستاهای (قوزیوند، حیدرآباد، شهرک بیستون، کاشانتو، نادرآباد) و زمین های زراعی را در برگرفته است و غالب منطقه در پهنه خطر H3 و H4 قرار دارد که ضرورت دارد مدیریت سیل و استراتژی کاهش خطر در اولویت برنامه ریزی ها قرار گیرد.

سابقه و هدف: در سال های اخیر استفاده از کلان داده های تلفن همراه در مطالعات حمل ونقلی بسیار مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. منشأ ایجاد سفرهای شهری، نیاز افراد به انجام دادن فعالیت است. ازطرفی، سطح فعالیت های شهری و الگوی آن نیز در زمان ها و مکان های مختلف متغیر است. داده های تلفن همراه، به عنوان نوعی از داده های پیوسته مکانی– زمانی، حضور افراد در مکان ها و زمان های مختلف را ثبت می کنند و بنابراین این داده ها با نرخ نفوذ بالا به منظور شناسایی سطح فعالیت شهری و استخراج الگوی فعالیت افراد در زمان های مختلف، مناسب و پرکاربرد هستند. در این پژوهش، با توجه به اهمیت ساختار فرهنگی، مذهبی، گردشگری و همچنین وجود مراکز درمانی کلان شهر شیراز، این شهر به عنوان منطقه مطالعاتی در نظر گرفته شده است. لذا تحلیل الگوی مکانی و زمانی سفرهای شهری با به کارگیری داده های پیوسته مکانی– زمانی همچون داده های تلفن همراه، می تواند به بهبود مدیریت سیستم حمل ونقل و برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح این شهر کمک شایان توجهی کند. مواد و روش ها: متغیر مورد بررسی در این مطالعه، تراکم سطح فعالیت در یک برش زمانی و یک واحد مکانی مشخص است. فعالیت به معنای تعداد افرادی است که به منظور انجام فعالیتی با هدف معین ناحیه ای را ترک و یا به ناحیه ای وارد می شوند. تراکم سطح فعالیت نیز بیانگر میزان فعالیت در واحد مساحت هر ناحیه ترافیکی است. به منظور بررسی تراکم سطح فعالیت افراد در سطح ۳۲۱ ناحیه ترافیکی شهر شیراز، داده های تلفن همراه به مدت یک هفته (۰۳/۰۴/۱۴۰۰ تا ۰۹/۰۴/۱۴۰۰) در شهر شیراز جمع آوری شد. پس از پاکسازی و آماده سازی داده ها، نقاط توقف افراد و محل خانه آن ها شناسایی شد. ضمن به کارگیری ضریب تعمیم مناسب، سطح فعالیت در نواحی ترافیکی در بازه های زمانی یک ساعته در روزهای کاری، نیمه کاری و غیرکاری برآورد شد. در ادامه میزان خودهمبستگی مکانی سطح فعالیت، با استفاده از شاخص خودهمبستگی مکانی Moran’s I عمومی و محلی در روزهای کاری، نیمه کاری و غیرکاری بررسی شد. سپس، با استفاده از تحلیل های اکتشافی سری زمانی فعالیت های شهری و تحلیل یکنواختی سری زمانی (SNHT)، الگوی زمانی سطح فعالیت ها، بازه زمانی آغاز فعالیت ها، بازه اوج میان روز، بازه اوج عصر و سایر مشخصه های سری زمانی بررسی شد.  نتایج: در تحلیل مکانی میزان خودهمبستگی مکانی سطح فعالیت، با استفاده از شاخص خودهمبستگی مکانی Moran’s I عمومی و محلی در روزهای کاری، نیمه کاری و غیرکاری بررسی و وجود خودهمبستگی مکانی مثبت و معنادار فعالیت در واحد مساحت نواحی ترافیکی (P-Value < 0.001) تأیید شد. لذا سطح فعالیت نواحی، متأثر از روابط مکانی در محدوده مطالعاتی است و نواحی مهم با تراکم فعالیت بالا در مناطق مرکزی شهری شناسایی شدند. نتایج تحلیل های سری زمانی اکتشافی نمایانگر تغییرات ساعتی در الگوی زمانی سطح فعالیت هاست. همچنین در روزهای کاری فعالیت های بیشتری نسبت به روزهای غیرکاری و نیمه کاری انجام می شود. سری زمانی در نیمی از روز نیمه کاری کاملاً مشابه با روزهای کاری است و پس از ساعات اداری با کاهش سطح فعالیت روندی بین روزهای کاری و روز غیر کاری تجربه می کند. با بررسی سری زمانی فعالیت ها بازه اوج میان روز در ساعت 12 تا ساعت 14 و بازه اوج عصر در ساعت 20 تا ساعت 22 رخ می دهد. همچنین کمترین سطح فعالیت روزانه بین ساعت ۳ تا ۶ صبح تشخیص داده شد. با استفاده از آزمون یکنواختی سری زمانی نیز بازه زمانی آغاز فعالیت ها در روزهای کاری و نیمه کاری در ساعت 8 صبح و در روزهای غیرکاری ساعت 9 صبح شناسایی شد. شایان ذکر است به منظور اعتبارسنجی جمعیت ساکن شناسایی شده و ضرایب تعمیم، همبستگی مکانی بین جمعیت برآوردشده از داده های تلفن همراه و جمعیت واقعی هریک از نواحی ترافیکی بررسی شد که برابر با ۸۲/۰ است و از نظر آماری معنادار و قابل قبول است. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه می تواند در فرایند برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح، مدیریت تقاضا و حضور افراد در مکان های پرتراکم شهر و در بازه زمانی دلخواه و همچنین تحلیل های مرتبط با اثرات زیست محیطی حمل و نقل شهری تأثیرگذار باشد. با در دسترس بودن داده های تلفن همراه با دقت مناسب در سایر مراکز فعالیتی با مقیاس های مختلف (یک محدوده ترافیکی، محدوده شهر، استان و حتی کل کشور)، می توان الگوهای مختلف فعالیت شهری و از جمله نتایج این مطالعه را استخراج کرد.

خورشید به عنوان منبع انرژی، سرآغاز حیات و منشأ تمام انرژی های دیگر شناخته شده است. تابش جهانی خورشید یکی از سازه های بنیادی هر گستره اقلیمی شمرده می شود. از این رو، شناخت ویژگی ها و نیز پیش بینی این سازه های اساسی، تاثیر زیادی در برنامه ریزی های وابسته به انرژی دارد. استفاده از تصاویر ماهواره ای و مدل های سنجش از دور به عنوان ابزاری مناسب و کم هزینه برای تخمین تابش خورشیدی، در سال های اخیر بوده است. جهت انجام این پژوهش، از تصاویر مربوط به سال 2020 ماهواره لندست 8 سنجنده OLI و سنجنده TIRS و الگوریتم سبال استفاده شد. از نرم افزارENVI جهت تصحیحات هندسی، اتمسفری و رادیومتریک تصاویر ماهواره ای و همچنین اجرای محاسبات مربوط به مدل سبال و از نرم افزار ArcGIS جهت ایجاد پایگاه داده، تحلیل های مکانی، عملیات کارتوگرافیکی و در نهایت پیاده کردن مدل استفاده گردید. نتایج حاصل نشان می دهد میانگین بیشترین تابش موج کوتاه ورودی به میزان 816 وات بر مترمربع در ژوئیه و کمترین مقدار در فوریه به میزان 302 وات بر مترمربع بوده است. این در حالی است که بیشترین مقدار تابش خالص در ژوئن به میزان در بازه 680-602 وات بر مترمربع با مقدار 32 درصد می باشد. تفاوت در مقدار تابش خالص رسیده به زمین در منطقه مورد مطالعه، ناشی از تفاوت زاویه تابش خورشید و تعداد ساعات آفتابی در ماه های مختلف سال است. در نهایت می توان نتیجه گرفت که تابش خورشیدی در منطقه، در سال مورد بررسی پتانسیل لازم برای اجرای طرح-های فتوولتائیک خورشیدی را دارا می باشد.

تمرکز گسترده امکانات در داخل شهر تهران همواره زمینه را برای جذب جمعیت از اطراف و پیرامون شهر به داخل محدوده شهری فراهم می کند. تداوم این وضعیت علاوه بر دامن زدن بر نابرابری های مکانی و شکاف گسترده مناطق مرکز-پیرامون، به فربه شدن و افزایش جمعیت کلان شهر تهران انجامیده است. منطقه 15 شهری تهران و به ویژه محلات حاشیه ای چون مسگرآباد و مسعودیه در زمره مکان هایی قرار دارند که در مقایسه با بسیاری از مناطق شهری تهران از نظر سطح توسعه ای، شاخص های برخورداری، خدمات شهری و تسهیلات زیستی در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته است. ازاین رو توسعه فعالیت های گردشگری و تفریحی در این محدوده نه تنها به افزایش امکانات زیست شهری برای ساکنین محروم، کمک رسان است که به لحاظ جذب سرمایه گذاری و افزایش بسترهای اشتغال آفرینی محلی و توسعه زیرساخت ها بسیار اثرگذار خواهد بود. هدف کلی از این پژوهش برنامه ریزی برای توسعه فعالیت های گردشگری و تفریحی در تفرجگاه مسگرآباد یا نرجس خاتون می باشد که جمع آوری اطلاعات به شکل اسنادی انجام گرفته است. این تحقیق در ردیف تحقیقات کاربردی طبقه بندی می گردد. نتایج به دست آمده نشان می دهد این تفرجگاه امروزه علیرغم داشتن پتانسیل های بالایی به عنوان تفرجگاه، هنوز نیاز به برنامه ریزی جهت ایجاد زیرساخت های زیادی درزمینه تأمین آب، برق، شبکه حمل ونقل، پارکینگ، تأمین دسترسی و ورودی و خروجی بیشتر، رفع معارض با املاک اطراف، ایجاد حصار، استحکام سازی بیشتر تپه های نخاله ای موجود، تأسیسات تفریحی دارد.

مقدمه: قرن ۲۱، قرن ایده ها و خلاقیت هاست. در این قرن خلاقیت انسان و استعداد او محرکه اصلی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلقی می گردد که رقابت روزافزون شهرها، مناطق و کشورها به طور فزاینده به پرورش، حفظ و جذب آن وابسته خواهد بود. در همین باره خلاقیت بازتاب های زیادی را در مطالعات شهری و منطقه ای به دست آورده است و مفاهیم جدیدی همچون «طبقه خلاق»، «صنایع خلاق»، «محیط خلاق» و «شهر خلاق» را به ادبیات برنامه ریزی افزوده است. هدف پژوهش: هدف این تحقیق، سنجش وضعیت شاخص های خلاقیت در قلمرو کوچ نشینان شهرستان زاهدان است. روش شناسی پژوهش: روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده های پیمایشی است. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده است. روایی ساختاری و محتوایی پرسش نامه از طریق نخبگان تایید و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ بیشتر از ۷۰/۰ تایید شد. جامعه آماری تحقیق را ساکنان شهرستان زاهدان (۷۷۰۸۰۰ نفر) تشکیل داده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۴ نفر تعیین شد. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر شامل، قلمرو کوچ نشینان شهرستان زاهدان می باشد. یافته ها و بحث: نتایج آزمون تی، نشان داد وضعیت شاخص های خلاقیت در قلمرو کوچ نشینان شهرستان زاهدان مناسب نیست در این زمینه بیشترین میانگین مربوط به شاخص طبقه خلاق (سرمایه انسانی خلاق) با مقدار ۵۹۶/۲ و کمترین میانگین مربوط به متغیر خدمات خلاق با مقدار ۰۱۷/۲ می باشد. همچنین همبستگی بین شاخص های خلاقیت در تحقق آن، برابر با ۷۱۷/۰ است که یک همبستگی مستقیم به شمار می آید. در نهایت اولویت بندی وضعیت شاخص های خلاقیت با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که بیشترین میانگین مربوط به شاخص طبقه خلاق با مقدار ۹۱/۵ می باشد. نتایج: نتایج تحقیق مؤید آن است که وضعیت شاخص های خلاقیت نامناسب است و این نامناسب بودن نه تنها در عدم تحقق رویکرد خلاقیت تأثیرگذار بوده است بلکه در راستای دستیابی توسعه پایدار نیز مؤثر است، لذا باید کوشید تا اصول خلاقیت در تمام مراحل توسعه دیده و اجرا شود.

بر اساس اصل اول قانون اساسی «حکومت ایران جمهوری اسلامی است» که هم از مشرعیت الهی برخوردار است و هم دارای مقبولیت مردمی است و بنابر اصل پنجاه و هفتم، قوای حاکم در جمهوری اسلامی زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت امت هستند. یکی از این قوا، قوه مجریه است که رئیس آن با رأی مستقیم مردم انتخاب و حکم ایشان توسط ولی فقیه امضاء و تنفیذ می شود. این راهکار تعیین رئیس جمهور که جامع مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی است از ویژگی های جمهوری اسلامی ایران است و به همین دلیل توضیح و تبیین آن ضروری است. به همین منظور، در این تحقیق مبانی و ادله تنفیذ ریاست جمهوری در اندیشه سیاسی شیعه با روش توصیفی و تحلیلی بررسی می شود. براساس یافته های این تحقیق 1. خداوند حکیم درباره مشورت با مردم می فرماید: «وَشَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ» در زمان کنونی جز در موارد خاص، مشورت و اظهار نظر و رأی عمومی مردم با شیوه های نوین همچون انتخابات صورت می گیرد. بر اساس این آیه، در مشورت تصمیم نهایی و تنفیذ با حاکم اسلامی است؛ بنابراین درباره ریاست جمهوری نیز می تواند رأی مردم را تنفیذ و یا رد کند. 2. شرکت در انتخابات و انتخاب داوطلب، یک نوع بیعت محسوب می شود و نشانگر مقبولیت مردمی است که با قبول و تنفیذ آن توسط حاکم اسلامی مشروعیت می یابد. 

زمینه و هدف: در سال های اخیر و پس از وقوع انقلاب صنعتی چهارم در کنفرانس آلمان، محققان و صنعتگران به بررسی عوامل تأثیرگذار این انقلاب در صنایع مختلف پرداخته اند. از طرفی، به تأثیر این عوامل در بهبود وضعیت های پایداری در تولید پی برده اند. هدف اصلی مطالعه حاضر، توصیف ابعاد کلیدی انقلاب صنعتی چهارم، بررسی تأثیر این ابعاد بر پایداری محیط زیستی و اجتماعی شهری و اولویت بندی این ابعاد از لحاظ اهمیت در صنعت روی شهر زنجان است. بدین منظور پس از ارائه مدل مفهومی ابعاد تأثیرگذار انقلاب صنعتی چهارم بر پایداری محیط زیستی و اجتماعی، شش فرضیه پیشنهادی مورد آزمون قرار گرفتند. جامعه آماری مشتمل بر خبرگان و متخصصان صنعت با دانش و تجربه بالا بود که به دلیل نامعلوم و نامحدودبودن، با استفاده از جدول کوکران، تعداد 384 نمونه حاصل شد که در نهایت 410 پرسشنامه آنلاین جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفت. روایی محتوای سوالات پرسشنامه طراحی شده با نظرات خبرگان صنعت و محیط دانشگاهی موردتأیید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه ها با نرم افزار SPSS، مقدار 823/0 حاصل شد.روش بررسی: روش پژوهش از لحاظ هدف و گردآوری اطلاعات از نوع کاربردی- توصیفی- پیمایشی است. خروجی آزمون فرضیه ها با رویکرد تحلیل مسیر و نرم افزار SPLS، نشان از تأیید تمامی فرضیات و تأثیرگذاری مثبت ابعاد در پایداری صنعت داشت و مقدار نیکویی برازش مدل، 302/0 محاسبه شد. در ادامه با روش میانگین حسابی موزون، ابعاد مذکور موردارزیابی مجدد خبرگان قرار گرفت و اولویت بندی ابعاد تعیین شد. نتیجه حاکی از آن است که "هوش مصنوعی" با بیشترین وزن در رتبه اول، و ابعاد "فناوری بلاکچین" و "اینترنت اشیا" در رتبه های دوم و سوم قرار گرفتند. همچنین بعد "رباتیک" با کمترین وزن در اولویت ششم اهمیت جای گرفت. در پایان پیشنهادهای کاربردی به صنعت ارائه شد.یافته ها و نتیجه گیری: نتیجه ارزیابی ها نشان داد که "هوش مصنوعی" با بیشترین وزن در رتبه اول، و ابعاد "فناوری بلاکچین" و "اینترنت اشیا" در رتبه های بعدی قرار گرفتند. همچنین بعد "رباتیک" با کمترین وزن در اولویت ششم اهمیت جای گرفت.

زندگی شهری و صنعتی عصر حاضر و توسعه سیستم حمل ونقل، سبب افزایش چشمگیر اکوتوریست ها در مناطق طبیعی شده است. شهرستان فریدونشهر علی رغم بازدید گسترده طبیعت گردان، فاقد تمهیدات مطلوب اقامتی و رفاهی مورد نیاز گردشگران است. از آنجایی که این تمهیدات به صورت مدرن و مجتمع اغلب در دهکده های گردشگری ارائه می شود و موقعیت آنها نیازمند استقرار در مکان هایی است که بیشترین کارایی را دارند، لذا دراین پژوهش سعی شده است تا مطلوبترین مکان ایجاد دهکده گردشگری در پهنه شهرستان فریدونشهر ارزیابی محیطی شود. ازاین رو، از طریق تلفیق 9 لایه اطلاعاتی از داده های مکانی اعم از مراکز جمعیتی، شیب زمین، توپوگرافی، طبقات ارتفاعی، تیپ اراضی، شبکه آبراهه ها، حریم رودخانه ها، راه های دسترسی و حریم گسل ها، مکان های مناسب ایجاد دهکده گردشگری پایش گردید. دراین راستا ابتدا کلیه لایه های رقومی که در مکانیابی پهنه های بهینه ایجاد دهکده گردشگری مؤثر بودند تهیه، و به هر کدام از این آنها بر اساس میزان اهمیت وزن داده شد. برای وزن دهی لایه های اطلاعاتی از روش مقایسه زوجی استفاده شد تا در نهایت وزن نرمال شده آنها به دست آید، بعد از وزن دهی، برای تجمیع کلیه لایه های رقومی، اقدام به تبدیل لایه های وکتوری به رستری و سپس با یکدیگر تلفیق شدند. نتایج نشان داد که با توجه به پهنه بندی و شناخت مکان های مستعد ایجاد دهکده گردشگری، بیش از 11 درصد وسعت شهرستان دارای قابلیت ارضی مناسب هستند و اغلب به صورت پهنه های پراکنده در شرق، شمال و شمال غرب قرار گرفته اند که با توجه به مجاورت با مرکز شهر می تواند بستری برای توسعه گردشگری و بهره گیری بهینه گردشگران از محیط بکر طبیعی گردد. در این خصوص ایجاد دهکده ی گردشگری در این محدوده ها، می تواند سبب توسعه گردشگری طبیعت محور در شهرستان فردونشهر و کسب دستاوردهای اقتصادی و محیط زیست پایدار برای مردم محلی شود.

نام و تصویری که از هر شهر در ذهن مخاطبان بر جای می ماند برند آن شهر است که دارایی مهمی در جهت توسعه پایدار و وجه تمایز شهرهاست. ازاین رو، شهرها باید بتوانند ظرفیت ها و مزیت های رقابتی خود را شناسایی و از آن بهره برداری کنند. از سوی دیگر، صنایع خلاق در قالب یکی از مزیت های رقابتی اشتغال زا و ثروت آفرین، علاوه بر نقش بسزایی که در تولید ناخالص داخلی دارند، نقش مهمی در بازتاب هویت هر منطقه در عرصه بین المللی دارند. بنابراین، تمرکز بر رشد و توسعه آن در برندسازی شهری و جذب گردشگران و سرمایه گذاران تأثیر بسزایی دارد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و تحلیل ساختاری   عملکردی عوامل حوزه صنایع خلاق در برندسازی شهری است. در این پژوهش، با رویکردی آمیخته (روش تحلیل محتوا در بخش کیفی و روش مدل سازی معادلات ساختاری در بخش کمّی) به گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه عمیق و در بخش کمّی پرسش نامه بسته است. در بخش کیفی، با 23 نفر تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه شد و در بخش کمّی نیز 240 نفر با روش نمونه گیری تصادفی با فرمول کوکران برگزیده شدند. نتایج نشان می دهد که عوامل برندسازی شهری (شامل زیرساخت، راهبردهای برندسازی، رقابت پذیری و بازاریابی مکان) با ضریب کلی 387/0 و عوامل صنایع خلاق (شامل اکوسیستم، دانش و خلاقیت و نوآوری) با ضریب 721/0 اثر مستقیم و معناداری بر برندسازی شهری دارند. بنابراین، با توسعه صنایع خلاق در سه بخش اکوسیستم، دانش و خلاقیت و نوآوری می توان تأثیری به مراتب قوی تر بر برندسازی شهری گذاشت.

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی در دوره های زمانی مختلف با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین در حوضه آبریز باراندوزچای در آذربایجان غربی است. بدین منظور، تصاویر ماهواره ای سنتینل-۲ (Sentinel2) مربوط به سال های 1395 و 1401 از سایت کپورنیک اتحادیه اروپا دریافت گردید. سپس روش های پیش پردازش در محیط نرم افزارهای مختلف اعمال و تصاویر مربوطه به محیط نرم افزار eCognition ارسال شد. برای سنجه های سیمای سرزمین از نرم افزار Fragstats 8.2 در دو سطح سیما (22 سنجه) و کلاس (13 سنجه) کمّی سازی و محاسبه شدند. در سطح کلاس پهنه آبی، نتایج نشان می دهند در هر دو سال، بیشترین مقدار سنجه تکه شدگی (SPLIT) و کمترین مقدار سنجه یکپارچگی (COHESION) به دست آمده است. کلاس مرتع دارای بیش ترین مقدار در شاخص (SHAPE-MN) و (LSI) داشته است که این نشان دهنده بی نظمی در لکه های مرتع است. شاخص های (ENN_MN)، (CONTAG) و (COHESION) که به ترتیب نشان دهنده ی میانگین فاصله نزدیک ترین همسایه اقلیدسی، شاخص سرایت و شاخص پیوستگی لکه روند کاهشی را از سال 1395 نسبت به سال 1401 تجربه کرده است. شاخص های شاخص شکل لکه (LSI)، تعداد لکه (NP) بی نظمی را نشان می دهد که روند افزایشی داشته است و نشان دهنده افزایش بی نظمی در منطقه موردمطالعه است. نتایج حاصل از سطح سیما نشان داد که پراکنش لکه ها در حوزه آبخیز باراندوزچای یکنواخت است و افزایش تعداد لکه ها، افزایش حاشیه و کوچک شدن لکه ها باعث تکه شدگی و درنتیجه ایجاد لکه های جدا از هم در حوزه آبخیز باراندوزچای می شود. این نتایج می تواند در مدیریت کاربری اراضی و حفاظت منطقه موردمطالعه برای نسل های آتی مفید باشد.

اغلب فضاهای جمعی امروز تحت تأثیر رویکرد مدرنیستی 70 سال گذشته، دستخوش تغییرات هویتی- تاریخی و اجتماعی شده اند و فضاهای غیرقابل پیش بینی را خلق کرده اند. میدان شهداء مشهد نیز به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای جمعی و عمومی تاریخ این شهر، در سالهای اخیر شاهد تغییراتی بنیادین در شکل و عملکرد بوده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر ماحصل این تغییرات کالبدی بر شکل زندگی مردم و احساسشان نسبت به دگرگونی های این میدان است. برای پاسخ به این سوال که آیا تغییرات میدان، خواسته و نیاز مردم از فضای عمومی را برآورده نموده یا خیر، این پژوهش از روشی کیفی و کمی بهره گرفته است. در روش کیفی، با استفاده از پرسشنامه باز، از طریق گام های تحلیل تماتیک، 18 مولفه بر مبنای پیشینه تحقیق شناسایی شد و در پنج شاخص عملکرد محیط، فعالیت ها، کیفیت محیط، معنای محیط و ویژگی های فیزیکی قرارگرفت. در روش کمی، بر اساس فراوانی داده ها، کدگذاری انجام شده و سپس جهت رتبه بندی از شاخص RII استفاده گردید. نتایج رتبه بندی نشان می دهد که عوامل نمادین و یادمانی مهمترین عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی روزمره فضای میدان شهداست اما به لحاظ تأمین ویژگی های تنوع فضایی و سازماندهی فعالیت ها، در جایگاه مناسبی قرار ندارد. در واقع مهمترین عامل هویت بخش این فضا، همجواری با حرم مطهر رضویست و تغییرات کالبدی، کارایی فضا را کاهش داده است. وسعت و گستره این میدان تنها پاسخگوی رویدادهای مناسبتی، رسمی و تجمعات سیاسی است درحالیکه فاقد ویژگی های لازم برای گذراندن روزمرگی افراد به عنوان یک فضای جمعی است.

زمین لغزش ها جزو مهم ترین مخاطرات ژئومورفولوژیکی در مناطق کوهستانی به شمار می روند. ارزیابی مکانی و تهیه نقشه های خطر راهکاری اساسی در رابطه با مدیریت ریسک زمین لغزش به شمار می رود. در پژوهش حاضر به ارزیابی مکانی و پهنه بندی خطر زمین لغرش در سطح حوضه آبریز زمکان کرمانشاه پرداخته شده است. در این راستا، از 13 فاکتور موثر بر وقوع زمین لغزش شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، عدد ناهمواری ملتون، تحدب سطح زمین، طول دامنه، عمق دره، رطوبت توپوگرافیک، بارش، سازندهای زمین شناسی، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و پوشش گیاهی استفاده شد. به منظور ترکیب و روی هم گذاری فاکتورهای مذکور از توابع تئوری کاتاستروف در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. مدل مذکور برای رفع عدم قطعیت های مرتبط با تصمیم گیری و کلاسه بندی داده ها به کار گرفته شد. در مدل مذکور وزن معیارها براساس مکانیسم درونی سیستم تعیین می شود که دارای ماهیت ریاضیاتی است. مدل سازی مبتنی بر توابع تئوری کاتاستروف نشان داد که فاکتورهای شیب با ضریب 3/1، بارش با ضریب 2/1، ارتفاع با ضریب 1/1 و سازندهای زمین شناسی با ضریب 1 مهم ترین متغیرهای مؤثر بر وقوع زمین لغزش در حوضه زمکان هستند. بالغ بر 4/32 درصد مساحت حوضه مطالعاتی در کلاس های با خطرپذیری زیاد و بسیار زیاد قرار گرفت. به دلیل برآیند عوامل موثر مانند ارتفاع، شیب و بارش زیاد و نیز تناوب مارن، آهک رسی و شیل، بخش های مرکزی و جنوبی منطقه از پتانسیل لغزشی بالایی برخوردار می باشند. نتایج بیانگر کارایی مطلوب توابع تئوری کاتاستروف مبتنی بر GIS در تهیه نقشه حساسیت وقوع زمین لغزش است که بر اساس منحنی مشخصه عملکرد سیستم (ROC)، دقت مدل حدود 90 درصد برآورد شده است. در مدل مورد استفاده وزن معیارها بر اساس مکانیسم درونی سیستم تعیین می شود و ضمن قابلیت تکرارپذیری و تعمیم منجر به کاهش عدم قطعیت و نیز ترکیب داده های کمی و کیفی می شود.

یکی از زمینه های بروز پدیده جدایی گزینی در سطح شهرها، تمایزهای اقتصادی است که در اثر تخصیص ناعادلانه منابع، فرصت ها و خدمات شکل می گیرد. جدایی گزینی شهری، مانعی بزرگ برای تحقق شهری فراگیر، منسجم و یک پارچه است. پیامدهای مرتبط با جدایی گزینی فضایی نه تنها متوجه خانواده های ضعیف می شود؛ بلکه همه شهروندان و ساختار فضایی شهرها را تحت تأثیر قرار خواهد داد. ازاین رو، مطالعه ارتباط بین جدایی گزینی و ساختار فضایی شهر از اقداماتی است که باعث دستیابی به مدیریت شهری کارآمد و حکم روایی مطلوب شهری می شود. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش، سنجش جدایی گزینی فضایی-اقتصادی کلان شهر تهران است. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی–تحلیلی است. نتایج پژوهش حاکی از شکل گیری الگوی متمرکز ساختار فضایی و جداشدگی متوسط تا شدید برخورداری از شاخص های اقتصادی در مناطق شهر تهران است، به نحوی که میزان Z-Score توزیع فضایی شاخص ها بیشتر از مقدار 1.65 و میزان آنتروپی و جداشدگی فضایی شاخص ها اغلب بیشتر از 0.6 است. همچنین، نتایج نشان می دهد که بیشترین میزان ضریب رگرسیونی بین آنتروپی جمعیت و توزیع فضایی شاخص های اقتصادی مربوط به مناطق شمالی و مرکزی شهر تهران و کمترین میزان این ضریب مربوط به مناطق جنوب شرقی و جنوب شهر است و بین توزیع فضایی جمعیت و شاخص های اقتصادی در کلان شهر تهران روندی شمالی–جنوبی و شرقی–غربی برقرار است که باعث نوعی جدایی گزینی فضایی و تمرکزگرایی در دو محور مرکزی و شمالی شهر شده است. ازاین رو، ارزیابی روند جدایی گزینی فضایی-اقتصادی کلان شهر تهران طی سال های آتی و شناسایی سایر عوامل زمینه ای دیگر که به نوعی نقش به سزایی در جدایی گزینی اقتصادی این شهر دارند، به عنوان راهبردهای کلیدی تبیین و تحلیل جدایی گزینی فضایی کلان شهر تهران مطرح می شوند. 

بافت فرسوده شهری با تحمیل هزینه های هنگفت به مدیریت شهری نیازمند طرح ریزی مناسب جهت نوسازی می باشند. مدیران شهری نیازمند شناختی دقیق از مناطق شهری برای تدوین طرح های نوسازی می باشند. استفاده از ظرفیت های اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه پاسخی مناسب به این نیاز مدیران شهری می باشد. طراحی یک Web GIS که با استفاده از ظرفیت های وب 2 امکان جمع آوری داده ها از ساکنین مناطق دارای بافت فرسوده را تحقق بخشد هدف پژوهش پیش رو می باشد. بدین منظور یک معماری 3 لایه شامل سرور GIS، لایه پایگاه داده و لایه نمایش با استفاده از فناوری های ArcGIS Server، SQL Server، JavaScript، Dojo و غیره طراحی گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که با استفاده از سامانه های VGI می توان در کوتاه ترین زمان ممکن و با کاهش چشمگیر هزینه های جمع آوری داده، حجم بالایی از داده های بافت فرسوده را توسط کاربران که همان شهروندان می باشند انبوه سپاری نمود. همچنین این شیوه می تواند اولویت بندی طرح های نوسازی بافت فرسوده را مشخص می نماید.

باغات واقع در محدوده شهرها را شاید بتوان مهم ترین عنصر زیست محیطی دانست که از برهمکنش مؤلفه های طبیعی و هویتی تشکیل شده و خود بازنمود مؤلفه های انسانی را بر عهده دارند. هدف این تحقیق تحلیل تغییر کاربری باغات و کشاورزی در مناطق شهر ارومیه بوده است. نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده بدین جهت که می تواند تصمیم گیران شهری را از آثار تخریب با غ ها آگاه ساخته تا به عنوان ارزش های زیست محیطی و هویتی حفاظت گردند. روش انجام کار توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعات کتابخانه ای، میدانی و طرح های توسعه شهری صورت گرفته است. برای نیل به هدف تحقیق، ابتدا محدوده باغات شهر ارومیه برای دو دوره 1385 و 1398 استخراج گردیده و دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 5 و 8 استخراج شده و در نرم افزار 5.3Envi  تحلیل گردیده است. سپس با استفاده از دو معیار میانگین مساحت کاربری باغات و دمای سطح زمین در دو دوره، نسبت به ارزیابی مناطق شهری مبتنی بر روش SECA اقدام شده است. نتایج بیانگر آن بوده که بیش ترین میزان تخریب باغات در منطقه 4 و بیش ترین میانگین دما در دو دوره به منطقه سه (به دلیل ارتفاع زیاد از سطح دریا) مربوط بوده است. از بررسی داده های دمایی، ارتفاع از سطح دریا و کاربری باغات و کشاورزی در سال 1385 می توان نتیجه گرفت بین میانگین دما و ارتفاع از سطح دریا رابطه مستقیمی وجود داشته، در سال 1398 می توان چنین بیان نمود که میان مساحت کاربری باغات و کشاورزی با میانگین دما رابطه معکوس وجود داشته و در مقطع زمانی 1385 و 1398 چنین نتیجه گرفته شده که لزوماً ارتباط مستقیمی بین تغییر کاربری و دما وجود ندارد و می تواند بسته به نوع و تعداد شاخص ها نتایج متفاوتی داشته باشد.

ازآنجایی که محله بنیادی ترین عنصر یک شهر است و شهروندی یک احساس مشترک عمومی نسبت به هویت ملی و اجتماعی در یک محدوده مشخص می باشد، بدون شک مدیریت محله محوری نقش بسزایی در مدیریتی شهری ایفا می کند؛ اما متأسفانه امروزه شهروند مداری در مدیریت شهرهای کشورمان به موضوع کم اهمیتی بدل شده است. پژوهش حاضر به دنبال آن است تا میزان توجه مدیران شهری به پتانسیل ها و ظرفیت های محله محوری در شهرهای میام اندام (همچون شهر بهار) موردسنجش و ارزیابی قرار دهد. همچنین سنجش و ارزیابی نقاط قوت و ضعف چنین نگرشی موردتوجه بوده است. روش پژوهش حاضر توصیفی و تحلیلی می باشد و از ابزار پرسش نامه جهت گردآوری داده های موردنیاز تحلیل استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان حوزه مدیریت شهری در شهر بهار می باشد که با استفاده از فرمول مورگان 196 نفر تعیین شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مدیریت شهری به شکل رایج کنونی اداره بهینه شهرها را به دنبال ندارد چراکه مسائل و مشکلات شهرها بسیار پیچیده هستند. لذا توجه به رویکرد مدیریت محله محوری به عنوان نقطه اتصال بین اجتماع محلی و حکومت مرکزی امری ضروری می باشد. نتایج آزمون t تک نمونه ای حاکی از آن بود که مؤلفه شفافیت (امتیاز 3.25) به عنوان یکی از مؤلفه های مدیریت شهری دارای بیشترین اهمیت است چراکه در سال های اخیر تلاش های سودمندی توسط شهرداری بهار برای اطلاع رسانی عمومی در رابطه با فعالیت های شهرداری صورت گرفته است. همچنین میانگین محله محوری تقریباً با میانگین آماری (3) نشان از حد متوسط و مناسب محله محوری این شهر در استان همدان می باشد.

ازآنجایی که جهان به سرعت در حال شهرنشینی است، تمرکز زیادی روی دستیابی به توسعه پایدار در شهرها وجود دارد. تحقق این هدف نه تنها مستلزم تجسم شهرهای پایدار و اجرای راهبردها است، بلکه نیازمند ارزیابی پیشرفت در راستای توسعه پایدار شهری است. در این پژوهش به سنجش وضعیت شهر جدید سهند از نظر شاخص های توسعه پایدار شهری پرداخته شده است. به لحاظ هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی است. شاخص های پژوهش در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نهادی با استفاده از ادبیات نظری شناسایی و تعریف عملیاتی شد و به دو روش تحلیل ثانویه (از طریق داده های ثبتی شامل مطالعات طرح جامع شهر جدید سهند و بلوک های آماری سال 1395) و پیمایش میدانی (با ابزار پرسشنامه محقق ساخته به تعداد 383 پرسشنامه) جمع آوری شد. و با استفاده از آزمون های آماری فریدمن، T تک نمونه ای و مدل ویکور تجزیه وتحلیل شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که وضعیت شهر جدید سهند از نظر شاخص های توسعه پایدار در تمامی ابعاد پایین است و بین فازهای شهر جدید سهند در زمینه شاخص های توسعه پایدار، تفاوت قابل توجهی وجود دارد فازهای 1 و 2 به ترتیب در اولویت اول و دوم و فازهای 3 و 4 در اولویت های بعدی قرار دارد. فازهای 1 و 2 شهر جدید سهند به دلیل قدمت بیشتر و شکل گیری زیرساخت ها، خدمات شهری، برخورداری از فعالیت های اقتصادی و عملکرد بهینه مدیریت شهری در ارائه خدمات وضعیت مطلوب تری ازنظر شاخص های پایداری نسبت به فازهای 3 و 4 دارند. برنامه ریزی برای کاهش مشکلات شهر جدید سهند از طریق گسترش فضاهای جمعی، افزایش کمی و کیفی فضاهای خدماتی و مشارکت فعال شهروندان در اداره شهر می تواند در بهبود وضعیت شهر سهند مؤثر واقع شوند.