محمدعلی مظاهری

این پژوهش می کوشد با مقایسه ادراک جوان زنان از هنجارهای زن- جنس ویژگی در سه گروه ایرانی، کانادایی و مهاجران ایرانی در کانادا، به شناخت زن- جنس ویژگی در دو فرهنگ متفاوت و جایگاه گروه مهاجران در مقایسه با کشور مبدأ و مقصد بپردازد. چهل و پنج دانشجوی ایرانی، بیست و یک دانشجوی کانادایی و نوزده دانشجوی ایرانی-کانادایی در گروه های متمرکز به بحث درباره زن- جنس ویژگی پرداختند. داده ها با روش تحلیل محتوا کدگذاری و فراوانی های اشاره به هر تم محاسبه شد. فراوانی تم های مشترک هر سه گروه توسط آزمون مجذور خی مقایسه و سپس تفاوت های دو به دو توسط آزمون t مستقل بررسی شد. تحلیل محتوای هنجارهای زن-جنس ویژگی در گروه ایرانی به نه، در گروه کانادایی به شش و در گروه مهاجر به نه مؤلفه زن- جنس ویژگی انجامید. پنج مولفه از جمله "جهت گیری به سمت موفقیت" و "صفات زنانه" از جمله اشتراکات و هنجارهایی همچون "نجابت" و "توجه به امنیت شخصی" از تمایزات این سه گروه بودند. تمایزات یافت شده از یک طرف با تفاوت های فرهنگی ایران و کانادا هماهنگ بوده و از طرف دیگر برگرفته از ویژگی های زندگی مهاجران بود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، پایایی و روایی نسخه فارسی مقیاس انسجام و انعطاف پذیری خانواده (FACES-IV) در جامعه خانواده های ایرانی انجام شد. روش: ابتدا مقیاس FACES-IVبه وسیله چهار روانشناس ترجمه و به وسیله متخصص زبان انگلیسی ترجمه وارون شد. پس از اجرای مقدماتی روی 30 آزمودنی، اصلاحات لازم انجام شد. سپس 1652 آزمودنی از اعضای خانواده های هفت استان کشور (558 پدر، 576 مادر و 518 فرزند) به FACES-IV پاسخ دادند. پرسش نامه اضطراب، افسردگی، استرس (DASS)، مقیاس خودگزارشی نوجوانان(YSR)، فرم کوتاه مقیاس استرس فرزندپروری (PSI-SF)، فهرست وقایع زندگی (LE)، مقیاس تعاملات خانواده (FCS) و مقیاس رضایت خانواده (FSS) نیز برای بررسی روایی همگرا و واگرا روی گروه نمونه اجرا شدند. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: ضریب آلفای کرونباخ نمره کل مقیاس FACES-IV و خرده مقیاس های انسجام متوازن، انعطاف پذیری متوازن، گسسته، به هم تنیده، نامنعطف و آشفته برای پدران به ترتیب 74/0، 71/0، 6/0، 70/0، 60/0 و 58/0، برای مادران به ترتیب 72/0، 72/0، 69/0، 69/0، 56/0 و 62/0 و برای فرزندان خانواده به ترتیب 59/0، 77/0، 69/0، 74/0، 52/0 و 55/0 به دست آمد. بررسی روایی همگرا و واگرا از طریق محاسبه ضریب همبستگی مقیاس FACES-IV با مقیاس های DASS، YSR، PSI-SF و LE رضایت بخش بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشانگر برازش الگوی شش عاملی (بعد انسجام شامل سه خرده مقیاس گسسته، انسجام متوازن و به هم تنیده و بعد انعطاف پذیری شامل سه خرده مقیاس نامنعطف، انعطاف پذیری متوازن و آشفته) با داده ها بود. نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس FACES-IV واجد ویژگی های روان سنجی مورد نیاز برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی و تشخیص های بالینی است.

هدف پژوهش حاضر استنباط الگوی سلسله مراتب در خانواده از قرآن و روایات است. الگوی صحیح سلسله مراتب در خانواده یکی از عوامل تحکیم و آسیب آن، یکی از منابع آسیب در خانواده به حساب می آید. الگوی دموکراتیک _ که آخرین دستاورد روانشناسی و فمینیسم است _ زن و مرد را به صورت یکسان در جایگاه اول خانواده قرار می دهد. پرسش اصلی پژوهش این است که در برابر الگوی موجود، الگوی اسلامی سلسله مراتب در خانواده چیست؟ به این منظور، به روش تحلیل محتوا، آیات و روایات مربوط به جایگاه افراد در خانواده، گردآوری، طبقه بندی و مفاهیم و نظرتات مشترک استخراج شده و الگوی نهایی به دست آمده است. این الگوی به دست آمده از منابع اسلامی نشان می دهد که زیرمجموعه والدین در خانواده جایگاه بالاتری داشته و زیرمجموعه فرزندان باید مطیع باشند و در زیرمجموعه والدین نیز مرد در جایگاه بالاتری قرار دارد و زن در جایگاه دوم قرار داشته و باید از او اطاعت نماید. در زیرمجموعه فرزندان نیز فرزند پسر بزرگ تر جایگاه بالاتری دارد. الگوی اسلامی سلسله مراتب در خانواده، بر اصل تفاوت های جنسیتی استوار است و این را نه تنها ظلم نمی داند، بلکه برخاسته از سرشت انسان و یکی از عوامل سلامت فرد و خانواده می داند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعامل زوجین در کاربرد مهارت های ارتباطی براساس مشاهده تعامل های زوجین طراحی شد. بدین منظور، ۳۱ زوج سازگار و ناسازگار (۱۶ زوج ناسازگار)، از بین زوجین ۱۸ تا۵۰ سال ساکن تهران از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس با طراحی سناریویی هدفمند، در چند مرحله از تعاملات زوج ها فیلم برداری شد. این سناریو شامل حل مسئله و تصمیم گیری و صحبت درباره خاطره خوب قبلی بود. ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسش نامه سازگاری زناشویی (MAT) و نظام کدگذاری تعامل زوجین ایرانی (ICICS) بود. نتایج تحلیل داده ها نشان داد در حالی که با افزایش تعامل مثبت بین زوج ها مهارت حل مسئله و مذاکره بیشتر رخ میدهد، هرچه تعامل منفی زوج ها افزایش می یابد، مهارت حل مسئله یا مذاکره کمتر اتفاق می افتد. همچنین در حالی که تعامل منفی زوج ها پیش بینیکننده منفی برای استفاده از مهارت تصمیم گیری است، زوجینی که میزان تعاملات مثبت آن ها بیشتر بود، بیشتر توانستند درباره خاطرات خوب خود صحبت کنند. از سویی نیز نتایج تحلیل داده ها نشان داد زوجینی که از توانمندی مهارت های حل مسئله/مذاکره و تصمیمگیری و مرور خاطرات خوب برخوردار بودند، میزان سازگاری زناشویی بیشتری نیز داشتند. در تفسیر یافته های فوق، پژوهشگران به نقش مخرب تعاملات منفی بر فضای روانی زوج ها و تشدید احساسات منفی رد و بدل شده بین آن ها اشاره کرده و اعتقاد دارند در این مواقع، زوجین به کمک به یکدیگر برای حل تعارض تمایلی ندارند. همچنین هرچه تعامل منفی بیشتر باشد، حافظه نیز با ایجاد فیلتر منفی نمی تواند خاطرات خوب را یادآوری کند.

هدف این پژوهش مقایسه مهارت های اجتماعی و مشکلات روان شناختی در دانش آموزان مقطع راهنمایی درگیر در پدیده قلدری است. با روش نمونه برداری خوشه ای 282 دانش آموز به طور کاملاً تصادفی به عنوان نمونه انتخاب و از بین این دانش آموزان و از طریق معرفی اولیای مدرسه 53 دانش آموز قلدر، 56 دانش آموز قربانی و 173 دانش آموز عادی شناسایی شد. دانش آموزان مقیاس خودگزارش دهی مشکلات رفتاری آشنباخ (YSR؛ آشنباخ، 1991) و پرسشنامه مهارت های اجتماعی (TISS؛ ایندربیتزن و فوستر، 1992) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان دادند دانش آموزان قلدر در مهارت های اجتماعی مثبت به صورت معناداری از دو گروه دیگر پایین تر و در مقابل مهارت های منفی آنان به طور معناداری بالاتر از دو گروه بود. همچنین میانگین نمره های افراد قلدر و قربانی در اختلال های درونی سازی شده به طور معناداری بالاتر از دانش آموزان عدم درگیر است. همچنین در اختلال های برونی سازی شده میانگین افراد قلدر به طور معناداری بالاتر از دانش آموزان عدم درگیر در پدیده قلدری است. تفاوت مهارت های اجتماعی دانش آموزان (قلدر و قربانی و عدم درگیر) و اختلال های درونی سازی و برونی سازی شده دانش آموزان قلدر و قربانی حاکی از اهمیت ارائه آموزش مهارت های اجتماعی و برنامه های پیشگیری ومداخله مناسب در مدارس جهت جلوگیری از وقوع قلدری و پیامدهای آسیب زای آن است.

پژوهش حاضر به بررسى رابطه سبک هاى پردازش حسى با رضایتمندى زناشویى پرداخته است. نمونه پژوهش شامل 136 زوج (272 نفر) ساکن شهر تهران بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارتند از پروفاىل پردازش حسى نوجوان بزرگسال (براون و دان، 2002). فرم 40 سؤالى مقیاس رضایتمندى زناشویى انریچ، هنجار شده براى جامعه ایرانى (عسگرى، بهمنى و تمدنى، 1385). داده های پژوهش با روش همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که سبک جست وجوگرى حسى در زنان و مردان با رضایتمندی زناشویی آن ها و همسران شان رابطه مثبت معنادار دارد و سبک هاى پردازش حسى ثبت پایین، اجتناب گری حسی و حساسیت پذیری حسی در زنان و مردان با رضایتمندی زناشویی آن ها و همسران شان رابطه منفى معنادار دارد. نتایج حاصل از بررسى رابطه احتمالی فاصله نمرات زوجین در هر سبک پردازش حسی با رضایتمندی زناشویی آن ها، نشان داد فاصله نمرات زن و شوهر در جست وجوگری حسی و اجتناب گری حسی با رضایتمندی زناشویی مردان رابطه مثبت معنادار دارد و فاصله نمرات زن و شوهر در ثبت پایین با رضایتمندی زناشویی زنان و مردان رابطه منفى معنادار دارد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی های درمانی دلبستگی محور با استفاده از روش پسخوراند ویدیویی بر افزایش حساسیت مادرانه و کاهش بازنمایی های منفی کودک از خود و مادر بود. بدین منظور 25 زوج (12 زوج در گروه آزمایش ، 13 زوج در گروه گواه) مادر کودک (3 تا 5 سال) به روش در دسترس از سه مهدکودک و یک مرکز مشاوره در تهران انتخاب شدند و با ابزار رفتار مادرانه (پدرسون، موران و بنتو، 1999) و مجموعه داستان های مک آرتور (امد، ولف و اوپنهایم، 2003) ارزیابی شدند. روش پژوهش شبه تجربی با پیش آزمون پس آزمون و پیگیری بود. مداخله گروه آزمایش شامل هشت جلسه انفرادی و هفتگی به مدت 60 دقیقه بود و مادران گروه گواه، بسته آموزشی متمرکز بر افزایش مهارت های شناختی کودکان را دریافت کردند. نتایج نشان دادند که بازی های درمانی مبتنی بر دلبستگی، حساسیت مادرانه را در گروه آزمایش به طور معنادار افزایش داد و بازنمایی های منفی کودک از خود و مادر نیز در گروه آزمایش کاهش معنادار یافت. یافته های پژوهش نشان دادند که به کار گیری بازی های درمانی با توجه به مؤلفه های نظریه دلبستگی می تواند در توسعه پایگاه ایمن در کودکان پیش دبستانی مؤثر باشد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بسته روش آموزش والدین مبتنی بر نظریه دلبستگی بر افزایش کیفیت مراقبت مادران دارای کودکان مضطرب پیش دبستانی بود. برای شناخت اثربخشی این بسته 278 نفر از مادران کودکان 2 تا 6 سال از 6 مهدکودک شهر تهران که به روش نمونه-برداری خوشه ای در دسترس انتخاب شده بودند، مقیاس اضطراب کودکان پیش دبستانی را تکمیل کردند. با توجه به نمره افراد در این مقیاس و در نظر گرفتن دیگر ملاک های خروج و ورود به پژوهش در نهایت 61 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده و 30 نفر در گروه آزمایش و 31 نفر در گروه مقایسه قرار گرفتند. بسته آموزش والدین مبتنی بر نظریه دلبستگی در طول 8 جلسه گروهی هفتگی (8 تا 12 نفر در هر گروه) در مهدکودک-ها به مادران گروه آزمایش ارایه شد. پس از پایان جلسات آموزشی و 3 ماه پس از آن مقیاس کیفیت مراقبتی مادر به وسیله دو گروه تکمیل شد. نتایج نشان داد که بسته آموزش والدین حساس بودن، پاسخ دهی و هم چنین دسترس-پذیری هیجانی مادران گروه آزمایش را افزایش و تعارض و سردرگمی آن ها را کاهش داده است و هم چنین پیگیری نتایج نشان داد که این تغییرات در طول 3 ماه ثبات داشته است. بر مبنای یافته-ها، بسته آموزش والدین می تواند در موقعیت های بالینی برای افزایش کیفیت مراقبت مادران و ارتقای روابط مادر کودک مورد استفاده قرار گرفته و مفید باشد.

از آنجا که آگاهی بین ذهنی مادر در حین تعامل با کودک شیرخوار در طول سال نخست زندگی، اهمیت دارد و در پیش بینی امنیت/عدم امنیت دلبستگی شیرخوار نقش مهمی را ایفا می کند، مطالعة حاضر بر طراحی بسته ای آموزشی برای افزایش آگاهی بین ذهنی مادران دارای شیرخوار 7-6 ماهه و بررسی اثربخشی آن متمرکز شد. 20 زوج مادر شیرخوار دلبستۀ ناایمن که با استفاده از مصاحبة رابطة کنونی (کرول و اونز ،1996) انتخاب شدند، در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. آگاهی بین ذهنی از طریق عبارت های متناسب یا ناهماهنگ بیان شده از سوی مادر به شیرخوار در حین بازی آزاد 20 دقیقه ای مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس نشان دادند که آگاهی بین ذهنی مادران گروه آزمایش در پس آزمون، به نحوی معنادار، نسبت به گروه گواه افزایش یافت، زیرا مادران این گروه از ظرفیت قراردادن خود در وضعیت ذهنی شیرخوار برخوردار شده بودند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیرگذاری رویکردهای مذهبی و معمولی مدارس در ابعاد دینداری دانش آموزان و کاربرد دین در زندگی آنان طراحی و اجرا گردید. به این منظور از بین مدارس غیرانتفاعی دخترانه شهر تهران، دو دبیرستان با رویکرد مذهبی و دو دبیرستان با رویکرد معمولی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و دانش آموزان پایه اول و سوم آنها به تکمیل پرسشنامه های «عمل به باورهای دینی» (گلزاری، 1379) و «راهبردهای کنار آمدن با مشکل» (فرایدنبرگ و لوئیس، 1994، به نقل از داعی پور، 1387) پرداختند. یافته های پژوهشی حاصل از آزمون t مستقل حاکی از آن است که بین میزان استفاده از سبک های کنارآمدن با مشکل (سبک بارور، نابارور، و مراجعه به دیگران) در دانش آموزان مدارس با رویکردهای متفاوت به تربیت دینی تفاوت معناداری وجود ندارد. اما دانش آموزان مدارس مذهبی از نظر میزان عمل به باورهای دینی با دانش آموزان مدارس معمولی تفاوت معناداری دارند؛ به گونه ای که میزان عمل به باورهای دینی در دانش آموزان مدارس مذهبی بیشتر از دانش آموزان مدارس معمولی می باشد.

هدف پژوهش حاضر شناخت الگوهای کنش وری خانواده به عنوان میانجی گر ادراک دلبستگی دوران کودکی به هر والد (ایمن و ناایمن) و مقابلة مذهبی بود. 870 دانشجو با روش خوشه ای چندمرحله ای از دانشگاه های تهران، مقیاس ارزشیابی انسجام و انعطاف پذیری خانواده (السون، جورال و تیزدل، 2004)، مقیاس مقابلة مذهبی (پارگامنت، کوئینگ و پرز، 2000) و مقیاس دلبستگی دوران کودکی نسبت به هر والد (هازن و شیور، 1986) را تکمیل کردند. برای تحلیل نتایج از روش مدل یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. نتایج نشان دادند که 1) خانواده رهاشدة آشفته به طور کامل رابطة بین دلبستگی ناایمن به هر والد و مقابلة مذهبی مثبت را میانجی گری می کند، 2) خانوادة منسجم منعطف، میانجی گر رابطة بین دلبستگی ایمن به هر والد و مقابلة مذهبی منفی است،3) سبک دلبستگی ناایمن به پدر اثر مستقیم و غیرمستقیمی (از طریق انسجام و انعطاف پذیری خانواده) بر مقابلة مذهبی منفی دارد، و 4) ایمنی به پدر اثر مستقیمی بر مقابلة مذهبی مثبت دارد، اما دلبستگی به مادر نقش مستقیمی در پیش بینی مقابلة مذهبی ندارد. بدین ترتیب، نه تنها نقش تاریخچة دلبستگی در درک راهبردهای مذهبی حایز اهمیت است، بلکه کنش وری خانواده در این رابطه نقش مهمی ایفا می کند.

هدف از انجام این مطالعه تعیین رابطه احتمالی نام شخصی افراد با حرمت خود و خودپنداره آنها بوده است. روش: روش مطالعه مقطعی و جامعه پژوهشی این مطالعه کلیه دانشجویان در سه دانشگاه دولتی تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی در شهر تهران (به تعداد تقریبی 60000 دانشجو) بود. از میان آنها 404 نفر ( 224 مرد، 180 زن) از دانشجویان به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و به یک پرسشنامه محقق ساخته پیرامون نظرات و احساسشان نسبت به نام شخصی خود و همچنین مقیاس حرمت خود روزنبرگ ( 1965 ) و مقیاس خودپنداره ساراسوات ( 1984 ) پاسخ دادند. داده ها به وسیله آزمون تی استودنت و تحلیل واریانس یکراهه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که نمرات افراد تک اسمی در مقیاس حرمتخود و خودپنداره نسبت به آنهایی که در خانواده و توسط دوستان و همسالان با دو یا چند نام مورد خطاب قرار میگیرند، به طور معناداری بالاتر است. به علاوه افرادی که احساس خوشایندی نسبت به نام خود داشتند و آنهایی که نام خود را هم سنخ با خود و خانواده خویش میدانستند، نسبت به گروه مقابل خود، در مقیاس حرمت خود و خودپنداره نمرات بالاتری کسب کردند. نتیجه گیری: به نظر میرسد که نام شخصی هر فرد به عنوان جلوه بیرونی حرمت خود و خودپنداره او در حکم لباس اجتماعی و یکی از ابعاد پرارجاع در زندگی هر انسانی، با کیفیت حرمتخود و خودپنداره افراد رابطه دارد. نتایج این مطالعه پیامدهای عمیق و گسترده انتخاب نام برای فرزندان توسط والدین را برجسته میسازد.

دو مطالعة جداگانه اما مرتبط با یکدیگر در زمینة رابطة دلبستگی و ویژگیهای روانی مادر با مشکلات خوردن کودکان انجام شد. در مطالعة نخست، نمونه ای متشکل از 214 مادر به مقیاس مشکلات غذا خوردن (لوینسون و دیگران، 2005) و مقیاس دلبستگی پس از تولد (کاندون و کورکیندال، 1998) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند که مؤلفة نبود خصومت، 35 درصد از واریانس مشکلات غ ذا خوردن را در کودکان تبیین می کند. در مطالعة دوم، نمونه ای متشکّل از 89 مادر به مقیاسهای مشکلات غذا خوردن و «افسردگی، اض طراب، تن یدگی» (لویباند و لویباند، 1995) پ اسخ دادند. نتای ج نشان دادند ک ه تنیدگی مادر، 5 درصد از واریانس مشکلات غذا خوردن را تبی ین می کند. همچنین، نتایج هر دو مطالع ه نشان دادند که مدت زمان تغذیه از سینة مادر، مشکلات غ ذا خوردن را پی ش بینی می کند. برمبن ای یافته های پژوهش حاضر، نقص در پی وند دلبستگی مادر به کودک و تنیدگ ی مادر، مشکلات غذا خوردن را در کودک افزایش می دهد.

هدف از این پژوهش معرفی نظام کدگذاری مشاهده ای از تعاملات دوجانبه زوجین ایرانی است که به بررسی کیفیت و کمیت تعامل در زوجین می پردازد. در این مطالعه نظام کدگذاری مشاهده ای بر اساس چندین نظام کدگذاری از جمله نظام کدگذاری مخصوص عاطفه (SPAFF) انجام شده است و نوارهای ویدئویی از 31 زوج سازگار و ناسازگار (16 ناسازگار)، که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند، در چند مرحله از تعامل زوجین که شامل حل مسئله، تصمیم گیری و صحبت در مورد خاطره خوب قبلی می باشد، گرفته شد. هم چنین زوجین پرسشنامه سازگاری زناشویی (MAT) را نیز تکمیل نمودند. نتایج بررسی داده ها با تحلیل نتایح پایایی ملاک، پایایی بین مشاهده گران، بررسی رابطه نمرات MAT و نمره تعاملات مثبت و منفی در زوجین سازگار و ناسازگار و نیز تحلیل تشخیصی نشان داد که نظام ایرانی کدگذاری مشاهده ای تعاملات زوجین ICICS ابزاری معتبر و رواست. نتایج نشان دادند که نظام کدگذاری تعامل زوجین ایرانی شامل 23 کد تعاملی است: 15 کد تعاملی منفی، 1 کد تعاملی خنثی و 7 کد تعاملی مثبت. 11 کد از 15 کد تعاملی منفی شبیه سایر نظام های کدگذاری در مطالعات متعدد است. این کدها شامل تنفر، اهانت، کج خلقی، سلطه گری، انتقاد، عصبانیت، تنش، شوخی عصبی، دفاعی رفتار کردن و غمگینی و دیوار سنگی است. کدهای تعاملی منفی که در این مطالعه معرفی شدند شامل 4 زمینه اصلی از قبیل «خانواده»، «اهانت به خود»، «تخطئه کردن رابطه» و «قواعد جنسیتی»می باشند. البته در این زمینه ها 11 زیرکد نیز شناسایی شدند. در تعاملات مثبت رد و بدل شده بین زوجین نیز کاربرد کلمه «ما» جزء زمینه معرفی شده در این مطالعه است که کد مربوط به آن گفتن کلمه ما زوجین در مورد روابط شان می باشد. سایر کدها که مشابه کدهای مطالعات دیگر است، شامل علاقه برای رابطه، تصدیق و تایید کردن، عاطفه، شوخی، شگفت زده کردن و خودافشایی است. در تفسیر یافته های فوق به نقش بااهمیت خانواده اصلی و تاثیر آن بر زندگی زوجین ایرانی و نیز برجسته کردن تفاوت های فرهنگی در گویه های ایرانی اشاره شده است.

اگرچه رابطه بین رضایت زناشویی و چرخه زندگی خانواده مورد حمایت پژوهشی گسترده قرار گرفته است، بررسی پیشینه این موضوع اشکالات مهمی را در نوع تحلیل آماری و تعریف مفهوم رضایت زناشویی آشکار می سازد. مطالعه حاضر به بررسی نقایص اصلی این پژوهش ها پرداخته و نگاهی انتقادی بر ادبیات پژوهش در این زمینه دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی روند تغییرات رضایت زناشویی و ابعاد آن در هفت مرحله چرخه زندگی خانواده است. به این منظور 209 نفر از افراد متاهل ساکن شهر تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند که به هر دوره از چرخه زندگی 30 نفر اختصاص یافت (به جز مرحله آشیان خالی که شامل 29 نفر بود). فرم مشخصات جمعیت شناختی و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ توسط این افراد تکمیل شد. تحلیل روند تغییرات نشان داد که رابطه بین زیرمقیاس-های رضایت زناشویی، روابط جنسی، خانواده و دوستان، جهت گیری مذهبی با متغیر چرخه زندگی خانواده از گرایش منحنی تبعیت می کند. کاربردهای بالینی و پژوهشی نتایج مورد بحث قرار گرفته است.