ناصر اسدی

با ظهور و فراگیر شدن رسانه های نوین، مسئله اخبار نادرست بیش از پیش اهمیت یافته است. جوان ترها و به خصوص دانش آموزان، به واسطه استفاده بیشتر از فضای مجازی در معرض آسیب پذیری بیشتری هستند. هدف این تحقیق بررسی نوع و میزان مصرف و سواد رسانه ای خبری دانش آموزان دبیرستانی، و همچنین رفتار مراقبتی والدین آنان است. جامعه آماری دانش آموزان پایه یازدهم شهر تهران است که تعداد 466 نفر از آنان به روش خوشه ای انتخاب شدند. داده ها به وسیله پرسش نامه تهیه شده مبتنی بر تحقیق کرافت، اشلی و مکسل و در قالب الگوی سواد رسانه ای شناختی جیمز پاتر جمع آوری شد. نتایج نشان داد که سواد رسانه ای خبری دانش آموزان در حد متوسط است. میان تنوع و میزان مصرف رسانه ای، منطقه آموزشی و شغل والدین با سواد رسانه ای دانش آموزان رابطه وجود دارد. اما میان جنسیت و سواد رسانه ای خبری رابطه معناداری مشاهده نشد. یافته ها نشان داد که 38 درصد والدین برای مراقبت فرزندان در برابر رسانه ها هیچ اقدامی نمی کنند، و عمده ترین فعالیت مابقی صحبت کردن در مورد محتوای رسانه است. در نهایت 57 درصد دانش آموزان درس تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم را غیرمفید ارزیابی کردند.

مصرف زیاد رسانه های گوناگون، در عصر اطلاعات و ارتباطات، موضوعی است که برای نوجوانان و جوانان مخاطرات احتمالی فراوانی در پی دارد. از این رو، آنان نیازمند مداخله اولیا و مربیان خود هستند. مطالعه حاضر، یک پژوهش پیمایشی جهت مشخص کردن اقدام های کنترلی والدین، برای مراقبت از فرزندان در برابر رسانه ها و نیز معرفی مراجع ذی صلاح برای تقویت سواد رسانه ای فرزندان است. جامعه آماری این تحقیق، والدین دانش آموزان دبیرستان های  شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بود؛ که از میان آنها، 327 نفر، به روش خوشه ای انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. اعتبار پرسشنامه، با آزمون آلفا و با رقم 82/0، روایی آن از طریق مراجعه به متخصصان و استادان دانشگاه، با روش صوری تأیید شد. یافته ها نشان داد که والدین، بیشتر از شیوه های مداخله فعال یا سازنده، برای مراقبت از فرزندان خود در تعامل با رسانه ها استفاده می کنند؛ همچنین اغلب این روش را مناسب مداخله رسانه ای می دانند. میان ویژگی های جمعیت شناختی والدین و میزان موافقت آنان با استفاده فرزندان از رسانه های خبری، و نوع اقدام های مراقبتی، رابطه وجود داشت. همچنین میان منطقه آموزشی و اقدام های مراقبتی والدین رابطه وجود داشت.

یکی از موضوعات مهم در زمینه سواد رسانه ای، تهیه شاخص های معتبر برای سنجش میزان سواد مخاطبان است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی و آزمون شاخص های سواد رسانه ای خبری (نیاز شناختی، منبع شخصی مخاطب و ساختارهای دانشی) مبتنی بر الگوی شناختی جیمز پاتر بوده است. به همین منظور، ابتدا به سنجش سواد رسانه ای خبری دانش آموزان و رابطه میان متغیرهای مورد بررسی پرداخته شده است. جامعه آماری از دانش آموزان پایه یازدهم شهر تهران (سال تحصیلی 98-97) تشکیل شده است که تعداد 466 نفر از آنان به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. پرسشنامه پژوهش از مطالعه مکسل، اشلی و کرافت، اقتباس و پس از انجام پیش آزمون و تعدیل و بومی سازی، اجرا شده است. تحلیل خوشه ای نشان داد که الگوی پاتر برای ارزیابی سواد رسانه ای خبری دانش آموزان شهر تهران، از اعتبار لازم برخوردار است. همچنین سواد رسانه ای خبری اغلب پاسخگویان در حد متوسط قرار دارد. تحلیل مؤلفه های سواد رسانه ای خبری نیز نشان داد که «نیاز شناختی» بیشترین نقش را در تعیین سطح سواد رسانه ای خبری مخاطبان ایفا می کند. از میان مؤلفه های فرعی مورد بررسی (شک نسبت به رسانه ها، انگیزه درونی مصرف خبر، اطلاع از جهان واقعیت)، دو مؤلفه اخیر، با سواد رسانه ای خبری رابطه دارند. همچنین میان انگیزه درونی مصرف خبر و نیازشناختی رابطه برقرار است، اما میان جنسیت و سواد رسانه ای خبری رابطه ای دیده نمی شود.

منطقه مطالعاتی (دشت الشتر)، به فاصله حدود ۵۲کیلومتری از شهرستان خرم آباد (مرکز استان لرستان)، در سمت شمال غرب آن قرار دارد. برداشت بیش از حد از آب های زیرزمینی در سال های اخیر، باعث افت سطح آب زیرزمینی و ایجاد زمینه بروز برخی مخاطرات به خصوص برای منابع آب زیرزمینی شده است. در این پژوهش، میزان افت سطح آب زیرزمینی در دشت مذکور با استفاده از هیدروگراف واحد دشت در طول دوره آماری سال های ۸۸-۱۳۸۱معادل ۴ متر برآورد شد. همچنین، به منظور تعیین مناطق بحرانیِ دچار افت و شبیه سازیِ واکنش های سامانه ی آب زیرزمینی به برداشت آب در آینده، تحت شرایط مختلف، مدل ریاضی آبخوان تهیه گردید. سپس از طریق تلفیق مدل ریاضی و س یستم اطلاعات جغرافیایی، جریان آب زیرزمینی در دشت مورد مطالعه، با استفاده از نرم افزار «جی ام اس» شبیه سازی شد. نتایج پیش بینی سطح آب توسط مدل، برای دوره پنج ساله بعدی نشان می دهد که در پایان دوره مورد پیش بینی، میزان افت، حدود ۵/۳ متر افزایش خواهد یافت. درنهایت، راهکارهایی جهت مدیریت آبخوان از طریق تعدیل برداشت به منظور جبران افت آبخوان، با توجه به ملاحظات اقتصادی ارائه گردید و با کمک نرم افزار «جی دبلیو ام» مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به ملاحظات هیدرولیکی و اقتصادی ارائه گردید و با کمک نرم افزار «جی دبلیو ام» مورد ارزیابی قرار گرفت. تأمین میزان کسر آب مورد نیاز، از طریق چاه های پیشنهادی جایگزین در خارج از مناطق دارای افت شدید انجام خواهد گرفت.

در پی انقلاب اسلامی و برآمدن نظام جمهوری اسلامی ایران بر فراز خلیج فارس و خاورمیانه، موج تازهای از ایستارها و انگاره ها به پهنه سیاست خارجی ایران و ساختار روابط بین الملل وارد شد . اصول و مفاهیم این انقلاب و ساختار سیاسی ن وپدید، عموماً متأثر از اندیشه و عمل امام خمینی به عنوان ایدئولوگ و رهبر آن بوده است. این نوشتار با به پرسش گرفتن ساختار نشانه شناختی وسامانه مفصل بندی گفتمان سیاست خارجی امام خمینی، به دنبال ارائه چارچوبی تبیینی برای تحلیل آن است . برپایه فرضیه نگارندگان، سامانه مفصل بندی گفتمان سیاست خارجی امام خمینی، در چارچوب سه وجهی ایدئولوژی، استراتژی و دیپلماسی تبیین پذیر است . ایدئولوژی، ناظر بر اصول و موازین باورداشتی و اعتقادی است که عموماً از منبع اسلام انقلابی - انتقادی تغذیه می شود . استراتژی، محاسبات امنیتپایه و سیاست سختافزاری، و دیپلماسی الگوهای پذیرفته شده گفتگو و مذاکره برای دستیابی به منافع ملی را دربرمیگیرد. بروندادهای این گفتمان، خود را به ترتیب در گزاره های استوار بر اسلام انقلابی - انتقادی، واقعگرا - عملگرا و مصلحت اندیش - نوگرا نمایان می سازد.

سیاست خارجی هر کشور رویکردها و ایستارهای آن را نسبت به نظام و روابط بین الملل نمایان می سازد. در جمهوری اسلامی ایران، نقش رهبری در سیاست خارجی، ویژه و برتر است. در این مقاله برآنیم تا دیدگاه ایشان به سیاست خارجی را در چارچوب گفتمان «تعامل گرایی ضد نظام سلطه» به بازخوانی، رویکردی که تاکنون چندان مورد بررسی قرار نگرفته بپردازیم. در این مبحث، چنین پرسشی به میان می آید که گفتمان سیاستِ خارجی جمهوری اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ایa چگونه صورت بندی می شود؟ (سؤال) از دید نگارنده، این موضوع در چارچوب گفتمان تعامل گرایی ضد نظام سلطه که از سوی خود ایشان نیز، بیان شده درک شدنی است. (فرضیه) با تحلیل گفتمانی بیانات مقام معظم رهبریa، می توان نشان داد که این گفتمان، دنباله رویکرد امام خمینیŠ است و با محوریت تعامل گرایی ضد نظام سلطه قرار دارد. (هدف) رهیافت نظری پژوهش، نظریه تحلیل انتقادی گفتمان در برداشتی است که ارنستو لاکلا، شنتال موفه و نورمن فرکلاف از آن به دست داده اند. (روش) استواری سیاست خارجی بر دو بنیاد سلبی و اثباتی، برخورداری از ماهیتی مستقلانه و ضد سلطه، و بهره مندی از گرایش ایدئولوژیک – استراتژیک از دستاوردهای این مقاله است. (یافته)

"در پژوهش حاضر که به بررسی موضوع هویت فرهنگی در محتوای روایی مجموعه‌های تلویزیونی ایرانی پرداخته است، هویت، به سطوح و انواع فردی و جمعی و هویت جمعی، خود به هویت‌های قومی، ملی، دینی و مدرن تقسیم می‌شود. از آنجا که هویت فرهنگی، در اصل برساخته‌ای از تعامل و پیوند بین مؤلفه‌های گفته شده در ساختار اجتماعی است، کلیه مفاهیم یاد شده را دربر می‌گیرد. این مفهوم در قالب نظریه کاشت گربنر، به عنوان الگویی معنایی مطرح است که از طریق مجموعه‌‌های نمایشی تلویزیون، بازنمایی و به مخاطبان القا می‌شود. برای بررسی موضوع پژوهش، مجموعه تلویزیونی «خط‌شکن» به روش هدف‌مند انتخاب شده است. از کل 22 قسمت این مجموعه، 14 قسمت و 16 صحنه (به عنوان کوچک‌ترین واحد تحلیل) به روش تحلیل نشانه‌شناختی، مورد بررسی قرار گرفته است. نشانه‌ها و رمزهای موجود در قسمت‌ها و صحنه‌های انتخاب شده که دارای مضامین هویت فرهنگی هستند، بر اساس روش تحلیل جان فیسک، در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی، تحلیل و ارزیابی شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در این مجموعه تلویزیونی هویت دینی، به عنوان هویت فرهنگی پایه و برتر بازنمایی شده است. در مقابل، هویت ملی و مدرن نیز به عنوان سطوحی از هویت فرهنگی با بار ارزشی پایین به نمایش درآمده است. " بازنمایی، نشانه‌شناختی، هویت دینی، هویت فرهنگی، هویت مدرن، هویت ملی