فاطمه فهیم نیا

هدف: بررسی میزان انطباق سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با ابعاد سازمان یادگیرنده از دیدگاه کتابداران شاغل در آن سازمان است. روش/ رویکرد پژوهش: ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ویژگیهای جمعیت شناختی با 6 سؤال و پرسشنامه 43 سؤالی ابعاد سازمان یادگیرنده مارسیک و واتکینز (1998) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار) استفاده شده است. یافته ها: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از لحاظ میزان انطباق با ابعاد سازمان یادگیرنده در همه ابعاد در سطح متوسطی قرار داشت. قویترین بُعد کتابخانه ملی ایران مربوط به بُعد «ایجاد سامانه هایی برای کسب و اشتراک یادگیری» با میانگین 003/3 و ضعیف ترین بُعد «برقراری ارتباط سازمان با محیط» بود. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در بهره وری علمی و فرهنگی کشور در سطح ملی و بین المللی، فراهم آوردن امکانات لازم برای ارتقاء ابعاد سازمان یادگیرنده به سطح ایده آل میتواند نقش بسزایی در پیشرفت آن داشته باشد.

هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تعیین مشکلات توزیع کتاب های چاپی کودک و نوجوان[1] در ایران از دیدگاه ناشران این حوزه می باشد. روش پژوهش: این پژوهش، با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شده است. به منظور شناسایی مشکلات توزیع کتاب کودک و نوجوان در ایران، نخست با 11 ناشر کودک و نوجوان شهر تهران که به روش نمونه گیری نظری انتخاب شده بودند، مصاحبه شد. سپس از طریق فن تحلیل محتوای کیفی، شاخص های اصلی حاصل از مصاحبه، استخراج شد و در قالب پرسشنامه، بین کلیه اعضای انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان که دارای 55 نفر عضو می باشد، توزیع گردید. برای اعتبارسنجی بخش کیفی از معیارهای اعتبارپذیری و قابلیت اطمینان استفاده شد. روایی پرسشنامه بر اساس نظر خبرگان نشر و همچنین پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 82/0 تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه با استفاده شاخص های آمار توصیفی در نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: مشکلات توزیع کتاب کودک از دیدگاه ناشران کتاب کودک و نوجوان در پنج مقوله اصلی و 13 مقوله فرعی دسته بندی شد. از دیدگاه اعضای انجمن ناشران کتاب کودک و نوجوان مقوله زیرساخت های فرهنگی با میانگین 19/4، مقوله مسائل مالی و اقتصادی با 07/4، مقوله مسائل تشکیلاتی و صنفی با میانگین 05/4، مقوله مسائل اطلاعاتی و ارتباطی با میانگین 00/4، و در نهایت مقوله سیاست های کلی دولت و نهادهای دولتی با میانگین 57/3 به ترتیب جزء مشکلات توزیع کتاب کودک و نوجوان هستند. اصالت/ارزش مقاله: شناسایی مشکلات توزیع کتاب کودک به شفاف سازی بهتر مشکلات موجود و بهینه تر شدن روند توزیع کتاب کودک در کشور کمک می کند.

هدف: ارزیابی عملکرد بنیاد دائره المعارف اسلامی براساس مدل منشور عملکرد. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی با رویکردی آمیخته از روش های کتابخانه ای، مطالعه موردی و پیمایشی انجام شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، مطلعان کلیدی انتخاب و شاخص های ابعاد منشور عملکرد شکل مشخص شد. براساس پرسشنامه های پژوهشگرساخته، نظر ذی نفعان کلیدی با توجه به پنج وجه مدل منشور عملکرد ارزیابی شد. یافته ها : سطح مطلوبیت (نامطلوب، نسبتاً مطلوب و مطلوب) عملکرد بنیاد دائره المعارف اسلامی از نظر ذی نفعان (هیأت امنا، اعضای هیأت علمی، مؤلفان، و تأمین کنندگان مالی) در پنج بُعد منشور عملکرد (انتظارات ذی نفعان، راهبردها، فرایندها، توانمندی ها و مشارکت ذی نفعان) بررسی شد: براساس نظر هیأت امنا تمام ابعاد عملکرد بنیاد، در سطح مطلوب، از نظر اعضای علمی و مؤلفان در سطح نسبتاً مطلوب و براساس تأمین کنندگان مالی در بُعد فرایندها، در سطح مطلوب و چهار بُعد دیگر در سطح نسبتاً مطلوب قرار داشت. نتیجه گیری:ارتباط و توازن یکسانی میان همه ابعاد منشور عملکرد وجود دارد. بنابر ارزیابی ذی نفعان، عملکرد بنیاد در همه ابعاد در سطح نسبتاً مطلوب و مطلوب قرار دارد که نشان دهنده توجه سازمان به نیازهای همه ذی نفعان و در نتیجه، رضایت آنان و عملکرد موفق سازمان است. از آنجا که ارزیابی، عملکرد مقایسه بین وضع موجود و وضع مطلوب را امکان پذیر و نقاط قوت و ضعف سازمان را روشن می سازد، مدیریت بنیاد دائره المعارف اسلامی با تکیه بر اطلاعاتی که از سنجش شاخص ها به دست آمده است، می تواند با برنامه ریزی، شاخص هایی را که در سطح نامطلوب یا نسبتاً مطلوب قرار دارد به سطح مطلوب برساند و موفقیت سازمان را افزایش دهد.

مقدمه: هدف این مقاله دستیابی به مدل ارتباطی مؤلفه های مؤثر بر افزایش مطلوبیت مصرف کنندگان پایگاه های اطلاعاتی ایران است که مقصود از مطلوبیت در واقع همان رضایت مصرف کننده البته از دیدگاه اقتصادی آن است. روش شناسی: از روش آمیخته در دو مرحله تحلیل متون، و پیمایش با ابزار پرسشنامه استفاده شده است، جامعه تحقیق، کاربرانی بوده اند که برای استفاده از پایگاه های اطلاعاتی پول پرداخت می کردند. همچنین برای متون نیز متون مرتبط با مطلوبیت طی ۵ سال ۲۰۱۱-۲۰۱۵ در پایگاه های اطلاعاتی ساینس دایرک، پروکوئست، و ابسکو مدنظر بودند. برای پیمایش از روش نمونه گیری تصادفی از میان کاربران پایگاه های اطلاعاتی مراجعه کننده به دو مرکز ارائه دهنده خدمات پولی به کاربران بیرونی یعنی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و کتابخانه سازمان مدیریت صنعتی صورت گرفته است؛ دلیل انتخاب این دو مرکز دسترس پذیری آنها برای محقق بوده است؛ نمونه پژوهش ۲۰۰ نفر بودند که براساس حداقل مورد نیاز برای معادلات ساختاری انتخاب شدند. یافته ها: در ارتباط با سئوال اول، مقوله های اصلی که موجب افزایش مطلوبیت کاربران در استفاده از پایگاه های اطلاعاتی براساس پرداخت وجه می شوند، عبارتند از: نیاز اطلاعاتی، کیفیت، مشوق ها، اطلاعات افزوده و در نهایت ویژگی ها فردی و اجتماعی؛ و در سئوال دوم، مدل مطلوبیت کاربران پایگاه های اطلاعاتی در ایران براساس بار عاملی هریک از مقوله ها در ارتباط با مطلوبیت استفاده کنندگان ترسیم شده است. بحث و نتیجه گیری: مدل ارائه شده ترتیب اثرگذاری چهار مقوله کیفیت، مشوق ها، اطلاعات افزوده، و نیاز اطلاعاتی، را که عوامل افزایش مطلوبیت استفاده کنندگان پایگاه های اطلاعاتی هستند را نشان می دهد، و مقوله پنجم یعنی ویژگی ها فردی و اجتماعی را به عنوان عاملی با تاثیر به مراتب کمتر از چهار مورد قبلی در افزایش مطلوبیت مطرح می کند، این مدل اولین مدل موجود برای مطلوبیت استفاده کنندگان پایگاه های اطلاعاتی است که با رویکرد غیر محاسباتی ترسیم شده است، لذا می تواند به عنوان مدل پایه برای پژوهش های مشابه مورد استفاده، نقد و احتمالا تکامل قرار گیرد.

هدف:هدف این مقاله استخراج مولفه هامؤلفه های اصلی مطلوبیت در خریداران کتاب های فارسی دانشگاهی. روش شناسیشناسی:برای نیل به این هدف از روش پژوهش تحلیل محتوای توصیفی استفاده شده که گردآوری داده ها با استفاده از تحلیل محتوای متون و مصاحبه نیمه باز با 200 خریدار کتاب های دانشگاهی از سه ناشر دانشگاهی: سمت، مرکز نشر دانشگاهی، و دانشگاه تهران در مدت سه ماه (مهر – آذر 1394) انجام شد. یافته ها:یافته هااز نظر مصاحبه شوندگان سه  مولفهمؤلفه نهایی: کیفیت محتوا، اعتبار کتاب، و نیاز اطلاعاتی؛ به عنوانبه عنوان مقوله های اصلی مطلوبیت شناخته می شوند. علاوه بر آن، اولین اولویت خریداران در اخذ تصمیم خرید، قیمت کتاب ، در نهایت اولویت هریک از مولفه ها نسبت به دیگر مولفه ها با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری براساس بار عاملی هر مولفه انجام شد و پس از آن  به ترتیب به میزان عرضه کتاب، نیاز اطلاعاتی خریدار، کیفیت کتاب، اعتبار ناشر، و در نهایت، میزان تقاضا (جایگاه کتاب در سبد فرهنگی خانوار) برای هر کتاب است. بحث و نتیجه گیری: افزایش کیفیت کتاب های دانشگاهی و برقراری ارتباط بهتر و بیشتر میان سرفصل های آموزشی دانشگاه ها و کتاب های چاپ شده می تواند تا حد زیادی خرید این کتاب ها را بهبود بخشد.

مقدمه:هویت دیجیتال، تبدیل به یک پارادایم مهم در رشته های متنوعی از جامعه شناسی، روان شناسی و مطالعات اجتماعی تا علم اطلاعات و مهندسی نرم افزار شده است.هویت دیجیتال به عنوان یک حوزه پژوهشی میان رشته ای دارای تعدد مفاهیم و اصطلاحات است، لذا آنتولوژی می تواند ادبیات و پایه شناختی مشترکی را برای محققین و متخصصین فعال در این حوزه که نیاز به اشتراک گذاری اطلاعات دارند، تعریف نماید. مواد و روش ها:در این پژوهش سعی شده است هویت دیجیتال با بکارگیری روش کیفی «تحلیل حوزه» مورد بررسی قرار گیرد و جامعهای بالغ بر 228 منبع اطلاعاتی مشتمل بر بروندادهای علمی اعم از مقالات، پایان نامه ها، کتابها و گزارشها شناسایی شده از پایگاه گوگل اسکولار، دایره المعارفهای برخط، سخنرانیها و فیلمهای آموزشی و سایر منابع آنلاین که قابل دسترسی مبتنی بر جستجوی کلیدواژه ای شامل کلیدواژه های مرتبط با این حوزه بر روی گوگل می باشند که بر روی این منابع، شناسایی و استخراج ابعاد واستخراج آنتولوژی مرتبط با هویت دیجیتال صورت گرفت و آنتولوژی شناسایی شده مبتنی بر زبان آنتولوژی او.دبلیو.ال و با بکارگیری نرم افزارهای OWLGrEd و webvowl ترسیم و ارائه گردید و سپس نظرات صاحبنظران مورد بررسی و بازبینی آنتولوژیک قرار گرفت. یافته ها: با بررسی صورت گرفته کلیدواژه ها و تعاریف مختلف این حوزه شناسایی گردید و نمایش آنتولوژی هویت دیجیتال ارائه شد و ویژگی های هویت دیجیتال در ده جنبه مختلف شامل پارادایمها، محتوای شکل دهنده، تولید کننده ها، داده، بازنمایی هویت، کنترل، دوام - چرخه عمر، آگاهی – اطلاع و سطوح خطر - چالش ها ارائه شد و بر اساس شناسایی روابط بین کلیدواژه ها، آنتولوژی هویت دیجیتال ارائه شد و در نهایت بر اساس آنتولوژی استخراج شده از حوزه، تعریفی جدید از هویت دیجیتال تبیین شد.

با توجه به اهمیت فراگیری مفاهیم و مهارت های سواد اطلاعاتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان، تحول در شیوه آموزش آن حائز اهمیت فراوان است؛ بنابراین هدف این پژوهش ارائه چارچوب یک خودآموز آنلاین بازی وارشده جهت آموزش سواد اطلاعاتی است تا بدین وسیله انگیزه درونی، مشارکت و سطح یادگیری دانشجویان در فراگیری سواد اطلاعاتی افزایش یابد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی است و از روش تحلیل محتوا برای بررسی دو دسته مقالات بازیابی شده از 4 پایگاه اطلاعات علمی استفاده شده است. پس از حذف مقالات تکراری و غیرمرتبط، 18 مقاله مرتبط با عناصر خودآموز آنلاین سواد اطلاعاتی و 17 مقاله ای که به عناصر بازی و راهکارهای انگیزشی بر مبنای برآوردن سه مؤلفه نظریه خود-تعیینی (استقلال، شایستگی و ارتباط) پرداخته اند انتخاب گردید. جهت تعیین محتوای خودآموز نیز 81 خودآموز آنلاین بازیابی شده از پایگاه اطلاعاتی پریمو بررسی شد. پس از بررسی مقالات، 32 قابلیت ضروری برای طراحی خودآموز آنلاین سواد اطلاعاتی در 3 گروه «ساختاری»، «محتوایی» و «آموزشی» طبقه بندی شدند. پس از بررسی مطالعات حوزه بازی وارسازی که بر مبنای نظریه خود-تعیینی انجام شده بود نیز 10 عنصر بازی وارسازی ساختاری و محتوایی و 26 راهکار انگیزشی جهت برآوردن سه نیاز درونی شایستگی، استقلال و ارتباط شناسایی شد. بررسی محتوای خودآموزهای آنلاین سواد اطلاعاتی نیز نشان داد خودآموز آنلاین سواد اطلاعاتی باید در 5 ماژول طراحی شود. چارچوب «خودآموز آنلاین بازی وارشده سواد اطلاعاتی مبتنی بر نظریه خود-تعیینی» به دست آمده از این پژوهش می تواند به عنوان مبنای پژوهش های آتی در جهت ساخت خودآموزهای آنلاین سواد اطلاعاتی قرار گیرد. پیشنهاد می شود خودآموز آنلاین بازی وارشده سواد اطلاعاتی منطبق با چارچوب این پژوهش طراحی و اثربخشی آن بر میزان یادگیری مفاهیم و مهارت های سواد اطلاعاتی و همچنین رفتار خود-تعیینی دانشجویان بررسی گردد.

هدف: پژوهش حاضر درصدد شناسایی مؤلفه های پیاده سازی کتاب درمانی در کتابخانه های عمومی از دیدگاه متخصصان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و رشته روان شناسی و ارائه الگوی پیشنهادی است. روش: در پژوهش حاضر از روش پیمایشی استفاده شده است. در ابتدا به منظور شناسایی مؤلفه های پیاده سازی کتاب درمانی در کتابخانه های عمومی کشور از مطالعه اکتشافی و مرور متون بهره گرفته شد و سپس با توجه به آن، پرسشنامه محقق ساخته (مبتنی بر وب) طراحی شد و این پرسشنامه در بین جامعه آماری پژوهش که متشکل از 61 نفر از متخصصان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و رشته روان شناسی بودند، توزیع شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس.پی.اس.اس. استفاده گردید. یافته ها : نتایج حاکی از آن است که مخاطبان این طرح بر خلاف انتظار «افراد عادی و طبیعی» هستند و «نهادکتابخانه های عمومی کشور» مهمترین سازمان دخیل در این حوزه است. مهمترین امکان مورد نیاز «نیروی انسانی آموزش دیده و متخصص» بود و مهمترین روش پیاده سازی، «کتاب درمانی خلاق» دانسته شد و مهمترین وظیفه نهاد کتابخانه های عمومی «تهیه کتاب های توصیه شده برای کتابخانه های عمومی» تلقی گردید. مهمترین وظیفه سایر سازمان های دخیل «تدوین و ارائه فهرست کتاب های پیشنهادی به نهادکتابخانه های عمومی کشور» و مهمترین وظیفه مشترک تمام سازمان های دخیل «ارزیابی و برطرف کردن موانع و کاستی ها در طول اجرای کتاب درمانی» عنوان شد. موارد مذکور مهمترین مؤلفه های پیاده سازی کتاب درمانی در کتابخانه های عمومی کشور شناسایی بودند که در انتها الگوی پیشنهادی بر اساس آنها ارائه شده است. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در ارائه مؤلفه های اصلی پیاده سازی و اجرای کتاب درمانی در کتابخانه های عمومی کشور است. تمرکز بر مؤلفه های فوق، بر اساس پیشنهاد این پژوهش، می تواند موفقیت این برنامه ها را تسهیل کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مدل سازی معادلات ساختاری ارزیابی باورپذیری اطلاعات موجود در محیط وب توسط کاربران دانشگاهی بر مبنای یک مدل مفهومی بومی و برخاسته از ادبیات پژوهش انجام شده است. پژوهش به شیوه توصیفی-پیمایشی و با کاربرد یک مدل مفهومی تأییدشده توسط خبرگان به عنوان زیرساخت ایجاد ابزار پژوهش در یک نمونه آماری شامل 382 نفر از دانشجویان دانشگاه های برتر کشور به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام شد. پرسشنامه ای با 80 گویه و روایی محتوایی و سازه ای مناسب و مقدار آلفای «کرونباخ» 962/. بین شرکت کنندگان توزیع شد. داده های به دست آمده با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزارهای «اس پی اس اس 22» و «لیزرل 7/8» تجزیه و تحلیل شدند . بررسی برازش مدل اندازه گیری و سنجش بارهای عاملی نشان از برازش داده های به دست آمده برای کاربرد مدل برای تحلیل داشتند. تمامی پرسش ها و روابط میان متغیرها در سطح اطمینان 95 درصد معنادار بودند. تمامی شاخص های برازش در دامنه قابل قبول بودند و بنابراین مدل ها تأیید شدند. مقیاس باورپذیری اطلاعات وب فارسی از جنبه برازش مدل اندازه گیری از تناسب و کیفیت خوبی برخوردار بوده و برای بررسی در بسترهای پژوهشی مختلف از اعتبار برخوردار است. ابزار ساخته شده با مقداری مناسب از برازش، متغیرهای فرعی پژوهش، یعنی قابلیت اعتماد و تخصص را نمایندگی و سنجش می کند

هدف: بازیابی تخصص حوزه ای است که از دهه 1990 میلادی مورد توجه سازمان های بزرگ و متوسط و محیط های دانش مدار قرار گرفته است، به طوری که یک اجتماع پژوهشی قوی از پژوهشگران مختلف، بخصوص پژوهشگران علوم رایانه و اطلاعات، حول آن شکل گرفته است. اما به نظر می رسد این حوزه در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از این رو مقاله حاضر قصد دارد با پرداختن به مبانی و مدل های بازیابی تخصص، در جهت آشنایی بیشتر جامعه علمی و مدیران سازمان ها با مفاهیم این حوزه گام بردارد. روش شناسی: مقاله حاضر یک مقاله نظری است که با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه: در کنار سایر کاربردها، یکی از کاربردهای مهم نظام های بازیابی تخصص، پشتیبانی از مدیریت دانش در سازمان هاست. در این نظام ها، پژوهشگران با دوری جستن از جنبه های چالشی مفهوم تخصص، مسئله بازیابی تخصص را به انباشت اسناد متنی و کشف روابط افراد با آن اسناد تقلیل می دهند. مدل های متعددی برای کشف روابط بین اسناد و افراد ارائه شده اند که مدل های ارائه شده توسط «بالوگ» سهم بسزایی در پیشبرد حوزه بازیابی تخصص داشته اند. مدل سند-محور وی یکی از موفق ترین مدل هاست که مبنای بسیاری از مدل های بعدی قرار گرفته است. اصالت: این مقاله برای نخستین بار در ایران به طور نسبتاً جامع به مبحث بازیابی تخصص ، مدل ها و مفاهیم بنیانی آن پرداخته است. بنابراین، می تواند مورد توجه متخصصان علم اطلاعات و پژوهشگران حوزه بازیابی اطلاعات، مدیران سازمان های بزرگ و متوسط، و سایر محیط های دانش مدار قرار گیرد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی شهر تبریز و نقش آن در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران (کودکان و نوجوانان) انجام شد. روش : این پژوهش کاربردی است و با رویکرد ترکیبی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، بیست کتابخانه عمومی در شهر تبریز است که طبق آمار اداره کل نهاد کتابخانه های عمومی شهر تبریز در سال 1395، در این شهر وجود داشت. به دلیل محدود بودن جامعه، همه کتابخانه های عمومی شهر تبریز مطالعه شدند و به دلیل مشخص نبودن شمار کاربران (کودکان و نوجوانان) استفاده کننده از خدمات جنبی، نمونه گیری از نوع نمونه در دسترس بود. در بخش کمی پژوهش، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن طبق نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته ها: یافته ها نشان داد، آموزش قرآن، داستان نویسی، مسابقات کتاب خوانی و نقاشی، جشن و مراسم مذهبی، مطالعه در تابستان، کانون ادبی، نمایشگاه کتاب، قصه گویی و تازه های کتاب برنامه های جنبی اجراشده در کتابخانه های عمومی هستند. نمایش فیلم، موسیقی و گروه های کتاب خوانی در هیچکدام از کتابخانه ها ارائه ند. بیشترین اطلاع رسانی خدمات از طریق مدرسه بوده و هدف بیشتر شرکت کنندگان سرگرمی بود. رضایت از برنامه آموزش قرآن بسیار و مسابقات کتاب خوانی و نقاشی درحدمتوسط است. بحث و نتیجه گیری: طبق یافته های به دست آمده از دیدگاه کاربران (کودکان و نوجوانان)، خدمات جنبی کتابخانه های عمومی با میانگین 51/3درصد تقریباً بالاتر ازحدمتوسط است که درحدخوب قرار گرفته و در توسعه لایه قواعد مؤثر است. به همین ترتیب، خدمات جنبی کتابخانه های عمومی با میانگین 44/3 درصد درحد متوسط قرار گرفته که موجب بهبود لایه جلوه ها می شود. خدمات جنبی کتابخانه های عمومی نیز با میانگین 58/3 درصد بالاتر ازحدمتوسط یعنی درحدخوب قرار دارد و در جهت دادن باورهای کاربران (کودکان و نوجوانان) از مطالعه و عناصر مرتبط با آن و نشاندادن ارزش های مطالعه مؤثرند. به طورکلی، از یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که خدمات جنبی کتابخانه های عمومی شهر تبریز در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران (کودکان و نوجوانان) درحدمتوسط اجرا شده است. این کتابخانه ها می توانند با وضع قواعد و راهکارهای بهتر به بهبود فرهنگ مطالعه کمک کنند.

این پژوهش مدل بازیابی تخصص را برای یافتن نویسندگان خبره از میان مقالات دانشگاهی به کار گرفته، و از روش های معمول در ارزیابی نظام های بازیابی اطلاعات، برای ارزیابی نتایج استفاده کرده است. هدف بررسی عملکرد مدل بازیابی تخصص برای یافتن نویسندگان خبره در شرایطی است که نوع رخداد نام افراد در مقالات مورد توجه قرار می گیرد. روش پژوهش تجربی است و درفرایند پژوهش از روش پیمایشی نیز استفاده شده است. برای یافتن نویسندگان خبره، مدل سند-محور بازیابی تخصص مبنای کار قرار گرفت و در بطن آن از مدل های رأی دهی نیز استفاده شد. مدل ها بر روی مجموعه آزمونی که برای این پژوهش توسعه یافته بود، پیاده سازی شدند. یافته ها نشان داد در امر یافتن نویسندگان خبره با استفاده از مدل های خبره یابی، رویکردهای استنادمحور در مقایسه با رویکردهای پدیدآور محور عملکرد بهتری دارند. همچنین عملکرد مدل های رأی دهی استفاده شده در این پژوهش تفاوت معناداری نداشتند. نام افراد در مقالات دانشگاهی در یکی از حالات پدیدآوری یا استنادی واقع می شود. نوآوری پژوهش حاضر آن است که عملکرد مدل بازیابی تخصص را با در نظر گرفتن نوع رخداد نام افراد بررسی کرده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه کاربری در محتوای وب کتابخانه ملی ایران، انتظارات و نیازهای کاربران را هنگام استفاده از محتوای وب کتابخانه ملی ایران شناسائی و بررسی کرده است. روش: برای بررسی تجربه کاربری از روش های «پرس وجوی بافتی » و تکمیل جمله استفاده شده است و برای تکمیل و تأیید برخی نتایج به داده های تحلیلی وبگاه (برگرفته از سایت سیمیلاروب) ارجاع شده است. «پرس وجوی بافتی» یک رویکرد کیفی و تفسیری است که در قالب مصاحبه نیم ساختاریافته و به صورت مکالمه با کاربر در محیط واقعی کار وی انجام می شود. روش تکمیل جمله، جملاتی است که مشابه پرسشنامه برخط روی وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار گرفته و توسط کاربران تکمیل شده است. یافته: نتایج بدست آمده نه مقوله کلی و چهل و هشت مقوله فرعی در خصوص انتظارات و تجربه های کاربران در وبگاه کتابخانه ملی ایران بدست داد که مقوله های کلی عبارت از جستجو، پژوهش و دانش افزایی، شخصی سازی و بومی سازی، موقعیت یابی در فضای کتابخانه، دستیابی به منبع، تعامل، رویدادها، معماری اطلاعات، طراحی و ظاهر است. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده پیشنهادهایی است که می تواند مبنای مناسبی برای توسعه وبگاه کتابخانه ملی ایران یا حتی وبگاه ها و نرم افزارهایی با بافت های مشابه قرار بگیرد. این نتایج علاوه بر پیشنهادهایی که برای بهبود تجربه کاربری وبگاه کتابخانه ملی ارائه کرده است برای کارآفرینان و علاقه مندان به راه اندازی کسب و کار و طراحی اپلیکیشن نیز ایده های مناسبی مبتنی بر انتظارات و نیازهای واقعی کاربران بدست می دهد.

محققان در این پژوهش به دنبال شناسایی عناصر و الزامات مورد نیاز برای استفاده مجدد از داده های پژوهشی در بین پژوهشگران ایرانی هستند. پژوهش حاضر از نوع کیفی است و در دو مرحله انجام گرفت، ابتدا با مرور و تحلیل محتوای متون، عناصر اولیه استخراج شد اما با توجه به بومی نبودن عوامل مستخرج، به وسیله ی مصاحبه ی نیمه ساختاریافته، از نظر خبرگان استفاده شد. جامعه آماری در مرحله اول، شامل پژوهش های انجام شده در حوزه استفاده مجدد در پایگاه های اطلاعاتی معتبر است. جامعه آماری مرحله دوم پژوهشگرانی بودند که با بحث استفاده مجدد از داده های پژوهشی آشنایی داشتند . مصاحبه ها با استفاده از نمونه گیری هدفمند شروع شد سپس با استفاده از استراتژی گلوله برفی و نمونه گیری مبتنی بر معرفی مشارکت کننده ادامه پیدا کرد. ابزار گردآوری داده ها، در مرحله اول متون و منابع و در مرحله دوم مصاحبه ی نیمه ساختاریافته است و در نهایت داده ها با نرم افزار مکس.کیو.دا تجزیه و تحلیل شدند. کدها و مقوله هایی در نتیجه تحلیل محتوای متون و مصاحبه با خبرگان شناسایی و در نهایت در ذیلِ سه بعد اصلیِ عوامل انسانی، عوامل سازمانی و زیرساخت ها دسته بندی شدند. سپس مولفه های هر بعد مشخص و در پایان پیشنهاداتی برای به کارگیری استفاده مجدد از داده های پژوهشی موجود در ایران مطرح شد.

مقدمه: بررسی نظام مسائل و آسیب های آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی نشان می دهد نبود الگویی جامع و یکپارچه از عناصر کلیدی آموزشی و کم توجهی به رویکردهای نوین آموزشی از عوامل کلیدی در بروز مشکلات پیش روست. طراحی و اعتبارسنجی مدل معنایی آموزش در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی به عنوان الگوی کاربردی و برخاسته از ادبیات پژوهش، به منظور فائق آمدن بر مسائل مذکور هدف این پژوهش است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر از منظر تدوین، پیاده سازی و آزمون مدل روش علم طراحی است. در مرحله اول از روش فراترکیب و در مرحله بعد به منظور بومی سازی و اعتبارسنجی مدل به دست آمده از محاسبه ضریب توافق بهره گرفته شده است. یافته ها: با اجرای مراحل هفت گانه فراترکیب، مدل نهایی در سه لایه مفهومی، مقوله ای و مؤلفه ای به دست آمد. در هر یک از لایه ها مفاهیم و موضوعاتی شکل گرفتند که در نهایت به شناسایی 62 شاخص اصلی منتج شد. به منظور اعتبارسنجی کیفی مدل، از ضریب توافق خبرگی کاپا و تأیید خبرگی بالا استفاده شد. نتیجه گیری: مدل به دست آمده، نه تنها قادر خواهد بود مسائل مطرح در آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی را پاسخ دهد بلکه می تواند به عنوان مبنایی برای پژوهش های آتی در جهت طراحی و پیاده سازی نظام آموزش معنایی در رشته های مختلف قرار گیرد.

هدف: شناسایی معنا و زمینه های کاربردی مفهوم تجربه کاربر در بافت کتابخانه . روش شناسی: داده ها با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و ردگیری استنادات، منابع معتبر، و مرتبط با تجربه کاربر در بافت کتابخانه گردآوری شد. یافته ها: مطالعات تجربه کاربر نشان می دهد چطور با تمرکز بر رویکرد پژوهش کیفی می توان نیازهای کاربران را تأمین کرد و امکان تعامل بهتر برای کاربران با فضای خدمات و وبگاه کتابخانه فراهم آورد. نتیجه گیری: تجربه کاربر به عنوان تخصصی نوظهور در حرفه کتابداری با منشأ فلسفی همخوان با رسالت کتابخانه ها در حال رشد و گسترش است. با شناخت این رویکرد کتابداران می توانند راه های نو برای ارائه خدمات بهتر در همه اجزای سامانه کتابخانه مطابق با نیاز کاربران بیابند.

هدف این پژوهش بررسی ابعاد بازاریابی داخلی در خدمات اطلاعاتی و دانشی و تاثیر آن بر تعهد و رفتار شهروندی سازمانی است. جامعه آماری پژوهش کارکنان واحدهای اطلاع رسانی مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران است. برای این منظور از پرسشنامه محقق ساخته که دارای چهار بعد توانمندسازی، آموزش و توسعه، ارتباطات و انگیزش است برای بررسی بازاریابی داخلی، از پرسشنامه تسای (2008) برای بررسی تعهد سازمانی و برای رفتار شهروندی سازمانی از پرسشنامه هیل (2002) استفاده شد. تاثیر بازاریابی داخلی بر تعهد سازمانی و تاثیر تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تایید و تاثیر بازاریابی داخلی بر رفتار شهروندی سازمانی رد شد، ضمن اینکه تعهد سازمانی به عنوان متغیر میانجی شناخته شد.

توجه به ابعاد تعامل به عنوان مفهومی اساسی در محیط های رایانه ای برای درک و ترسیم کارکرد روانی و رفتارهای کاربران و در نتیجه، طراحی بهینه نظام های بازیابی تعاملی اطلاعات ضروری است. از طرف دیگر، مسئله تعامل به دلیل ماهیت پیچیده ای که دارد، توجه همزمان به عوامل شخصی-شناختی، رفتاری و محیطی کاربران در فرایند بازیابی اطلاعات و درک درست این مؤلفه ها را می طلبد. از این رو، هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوب و تعیین عناصر اصلی و فرعی تعامل بازیابی اطلاعات مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی «بندورا» و توسعه سیاهه وارسی بعد تعامل بازیابی اطلاعات در کتابخانه های دیجیتال مبتنی بر این نظریه است. پژوهش حاضر در دو مرحله به روش کتابخانه ای و پیمایشی، یعنی نظرسنجی از خبرگان و پانل «دلفی» انجام شده است. نخست، با بررسی متون مختلف، مؤلفه های مختلف تعامل در سامانه های کتابخانه های دیجیتال و همچنین، مؤلفه های تأثیرگذار نظریه شناختی اجتماعی در رفتار اطلاعاتی استخراج و ارزیابی شد. سپس، ابعاد و مؤلفه های تعامل مبتنی بر نظریه شناختی-اجتماعی با استفاده از آرای خبرگان دانشگاهی برآوُرد و در پرسشنامه ای در قالب طیف «لیکرت» پنج گزینه ای تنظیم و اعتبارسنجی گردید. مؤلفه های اصلی شامل سه بعد تعامل با اطلاعات، تعامل با رابط کاربری و تعامل با وظایف، و مؤلفه های فرعیِ هر یک از آن ها گروه معلول، و نظریه شناختی-اجتماعی با سه مؤلفه اصلی شخص، محیط، و رفتار، گروه علت ها را تشکیل می دهند. جامعه خبرگان، بر اساس روش نمونه گیری گلوله برفی، شامل ۱۷ متخصص حوزه بازیابی اطلاعات بود. با توجه به مقادیر بالای ض ریب ت وافقی «کن دال» در دو مؤلفه شخص و رفتار ح دود ۰/۷۷ و ضریب ۰/۷۲ در مؤلفه محیط در مجموع، ۶۰ مؤلفه در این سه بعد مورد توافق و اجماع واقع شد. بر اساس یافته های پژوهش و در ضمن مراحل دوگانه دلفی و پس از حذف مؤلفه هایی با میانگین کمتر از عدد ۳ در طیف «لیکرت»، تعداد ۲۱ مؤلفه در بُعد شخص، ۲۰ مؤلفه در بُعد رفتار و ۱۹ مؤلفه در بُعد محیط مورد تأیید خبرگان پژوهش قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که گویه اعتبار در هر سه مولفه شخص، رفتار، و محیط و گویه های جامعیت و پیچیدگی وظیفه کاری عینی در مؤلفه محیط و گویه دشواری وظیفه کاری ذهنی در مؤلفه رفتار از نظر خبرگان پژوهش نیز کم اهمیت بود و در نتیجه، حذف شدند. چارچوب به دست آمده از این پژوهش می تواند به عنوان مبنای پژوهش های آتی در جهت کاربست این مؤلفه ها با تأکید بر سه جنبه اساسی رفتار کاربر در طراحی بهینه نظام های بازیابی تعاملی اطلاعات قرار گیرد. .