فریبرز درودی

مصورسازی اطلاعات روشی رایانه‌ای برای نمایش «داده» است، که عبارت است از پردازش اطلاعات تبدیل شده به قالب دیداری که کاربر را قادر می‌سازد تا اطلاعات را مشاهده، مرور، دریافت و درک نماید. مصورسازی اطلاعات، یک حوزه پژوهشی نوین می‌باشد که بر استفاده از فنون مصورسازی جهت کمک به افراد، برای درک و تحلیل داده‌ها تمرکز یافته است. مبانی مصورسازی شامل طراحی رابط‌کاربر، گرافیک رایانه‌ای، تعامل میان انسان و رایانه، نظریه‌های شناختی و طراحی هنری می‌شود. بر اساس طبقه‌بندی اشنایدرمن، مصورسازی اطلاعات شامل: داده‌های یک‌بعدی، دوبعدی، سه‌بعدی، چندبعدی، زمانی، سلسله‌مراتبی و شبکه‌ای است.

در این پژوهش، توانایی‌ها و مهارت‌های دانشجویان دکتری و کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات تهران) مورد پیمایش قرار گرفته است. مهارت‌های هر دو گروه دانشجویان در جستجوی اینترنتی، طراحی پرس‌وجو، فنون کاوش و ارزیابی اطلاعات خوب و مؤثر است. آنها جستجوهای مناسبی در وب انجام می‌دهند و از راهبردهای جستجوی متفاوتی در کاوش اطلاعات بهره‌ می‌گیرند. روش این پژوهش پیمایشی است و دانشجویان در استفاده از وب، بیشتر از موتورهای کاوشگر استفاده می‌کنند و بهره‌گیری از راهنماهای موضوعی وب کمتر از دیگر روش‌ها است.

در این پایان نامه امکان سنجی راه اندازی خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران بررسی شده است. روش پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه پژوهش کارکنان کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در مناطق پنج گانه تهران است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که بین تمامی کارکنان (120 نفر) توزیع و تمامی پرسشنامه ها جمع آوری شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران شرایط و امکانات راه اندازی خدمات مرجع الکترونیکی را در حال حاضر ندارند. مهارت و دانش کتابداران و اطلاع رسانان برای به کارگیری خدمات مرجع الکترونیکی در حد متوسط است. فقدان زیرساخت ها و امکانات مناسب فناوری اطلاعات برای راه اندازی این خدمات مهمترین مانع برای راه اندازی این خدمات است. همچنین فقدان حمایت سازمان مادر (نهاد کتابخانه های عمومی کشور) و اختصاص ندادن بودجه برای اجرای خدمات مرجع الکترونیکی مهمترین مانع دیگر برای وجود خدمات مرجع الکترونیکی در این کتابخانه ها است. یافته های دیگر در خصوص مقایسه میزان آمادگی کتابخانه ها در مناطق پنج گانه تهران نشان داد که کتابخانه های واقع در مرکز تهران آمادگی بیشتری برای راه اندازی این خدمات دارند

تجارت، اطلاعات را به عنوان یک کالا در نظر میگیرد و اطلاعات تأثیر بسزایی در فرآیند تولیدات و خدمات برجای مینهد. اقتصاد شبکه را میتوان به عنوان مجموعه ای از گرهها، مردم، مؤسسات و سازمانها تعریف کرد که برخی انواع ارتباطات بازرگانی را میان خود برقرار میکنند. یک تفاوت بنیادی میان اقتصاد قدیمی و اقتصاد نوین آن است که اقتصاد گذشته براساس اقتصادی بودن کالای تولیدی بوده، درحالیکه اقتصاد نوین بر مبنای اقتصاد شبکه شکل گرفته است. در سالهای اخیر، فنآوری اطلاعات و امکانات شبکه رشد شرکتها را همراه با مشخصات کاملاً متفاوت، برای ارائه محصولاتشان به همراه داشته است. این فرآیند شامل مشارکت اقتصادی بیسابقه، و رشد سریع میباشد. تجارت شبکه فرصتهای مهمی برای ایجاد ثروت به وجود آورده و محصولات اطلاعاتی با موفقیت در محیط شبکه منتشر شده اند. شبکه ها همچنین به رشد فروش سریعتر و بهتر محصولات نظر دارند.

هدف: هدف از نگارش این مقاله، تبیین وضعیت درک، شناخت و تفسیر برداشت های ناقد از متن و نقش آن در نگارش نقد منابع است. روش/رویکرد پژوهش: مطالعه منابع اطلاعاتی مرتبط، تحلیل و تطبیق کیفی نقش شناخت ناقد در نگارش نقد یافته ها: نقد متون و منابع اطلاعاتی فرآیند پالایش اطلاعات است. در انجام این فعالیت تخصصی ناقدان بر اساس دانش خود و مبانی پذیرفته شده علمی تحلیل متون به نقد می پردازند. برای انجام نقد مطلوب منابع اطلاعاتی، مطالعه در باره مبانی شناختی و معرفت شناختی نقد می تواند به پیشرفت بهتر این فعالیت علمی منجر شود. با تکیه بر شناخت عقلانی از محتوا و نیز درک بهینه متن و یا اندیشه می توان به سطح بالاتری در تفسیر و تأویل متن دست یافت. یکی از مقوّمات مهم معرفت شناسی نقد منابع اطلاعاتی، پذیرفتن محدود بودن درک آدمی از منابع اطلاعاتی است. برای انجام نقدی مؤثر، ضروری است تا ناقد بکوشد به کُنه مفهوم دست یابد. در هر متنی امکان تفسیرهای مختلف وجود دارد و تلاش ناقد همواره بر آن است تا بتواند تفسیر مناسب تری که امکان تطبیق پذیری بالاتری با متن دارد را ارائه دهد. نتیجه گیری: در بسیاری از موارد، دستیابی به معنای نهایی امکان پذیر نیست و فرآیند تحلیل متن و ارائه برداشت های مختلف می تواند به معنای نزدیک تری نسبت به متن منجر شود. با این فرض امکان نقد متون در هر سطحی قابل پذیرش است و فرآیند نقد می تواند شامل مراحل و سطوح مختلفی شده که نسبت به میزان درک ناقد تغییر می کند.

هدف: مقاله حاضر به ارزیابی میزان تحقق اهداف شبکه علمی کشور در توسعه دانش و فنآوری اطلاعات در کشور از نظر 30 مرکز علمی و پژوهشی میپردازد. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش شامل مسئولان شبکه علمی کشور در مراکز تحقیقاتی علمی و پژوهشی وابسته به وزارتخانههای علوم، تحقیقات و فنآوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بودند که دورههای تخصصی مربوط به شبکه علمی را گذارانیده و ضمن برخورداری از شناخت کافی نسبت به شبکه، با مخاطبان آن نیز در تعامل بودند. یافتهها: در مجموع مراکز مورد بررسی با میانگین 25/3، اهداف شبکه علمی کشور را قابل تحقق میدانند که این میتواند ارزیابی مثبت نسبتاً بالایی باشد. علاوه بر این با انجام آزمون کای اسکور مشخص شد که بین ارزیابی انجام شده توسط نمایندگان مراکز مورد بررسی، اختلاف معنیداری وجود ندارد. در پایان پیشنهادهایی برای بهسازی شبکه علمی کشور و نیز پیشنهادهایی برای پژوهشهای بیشتر در این زمینه ارائه شده است. اصالت/ارزش: نتایج ارزیابی بهدست آمده کارآمدی شبکه علمی کشور را در توسعه دانش و فنآوری اطلاعات را نشان میدهد.