هادی پورشافعی

تدریس، محورتعامل معلم و فراگیران در کلاس درس که انواع گوناگون دارد و هر یک ماهیت وکاربردهای خاص خود را دارد. پژوهش حاضر با هدف تأثیر روش آموزش پرسش دوجانبه بر خود کارآمدی، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان پایه ششم شهر سرایان انجام گردید. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از نظر شیوه شبه آزمایشی بود. جامعه پژوهش کل دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهر سرایان و نمونه پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی انجام شد که با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه 30 نفر برآورد گردید. ابزار پژوهش سه پرسشنامه خودکارآمدی دانش آموز جینک و مورگان (1999)، عزت نفس کوپراسمیت (1967) و پیشرفت تحصیلی بود. روایی پرسشنامه ها محتوایی و پایایی آن ها بر مبنای ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 83/0، 81/0 و 89/0 است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس) در محیط نرم افزاری spss نسخه 22 استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد آموزش به شیوه پرسش دوجانبه بر مؤلفه های استعداد با سطح معنی داری (024/0) و کوشش با سطح معنی داری (009/0) و مؤلفه های عزت نفس عمومی با سطح معنی داری (001/0)، عزت نفس خانوادگی با سطح معنی داری (001/0)، عزت نفس اجتماعی با سطح معنی داری (001/0) و پیشرفت تحصیلی با سطح معنی دار (002/0) تأثیر دارد.

با قرار گرفتن در عصر آنتروپوسین، جهان با وجود پیچیدگی و تحولات سریع، سرعت بخشی در امر یاددهی- یادگیری، اقدامات عملی و به کارگیری آن را ضروری می داند، به طوری که شیوه های سنتی و پیش سازمان یافته دیگر نمی تواند پاسخگوی نیازهای بشر در امر آموزش باشد. همین امر سبب شد رویکرد نوین پساکیفی که رویکردی غیرخطی، غیر رادیکال و آزاد، با ساختارهای پساساختارگرایانه و پساامانیسمی به منصه ظهور برسد. بنا به اهمیت برنامه ریزی درسی به عنوان رکن اساسی تغییر، تحول و نوآوری در آموزش و پرورش، تحقیق حاضر با هدف بررسی عناصر طراحی و تدوین برنامه درسی با رویکرد پساکیفی به روش اسنادی از طریق پایگاه های اطلاعاتی بین المللی، فارسی و موتور جستجوی علمی صورت پذیرفت که در نهایت 8 مقاله به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. به منظور افزایش اتکاپذیری، تاییدپذیری، باورپذیری صحت داده ها، از شیوه های « بازبینی دو ارزیاب و بهره گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تایید آن ها»، «تبیین جزئیات دقیق فرایند گردآوری و تحلیل داده ها»، «سه سویه نگری مبتنی بر تنوع بخشی مقالات مرتبط، تحلیل موارد منفی و متنافض تفسیر شده در داده ها» استفاده شد. نتایج نشان داد که این رویکرد ظرفیت های لازم برای محقق شدن و رفع نیازهای دنیای کنونی بشر را دارد. پژوهش حاضر اولین تلاش داخلی در ورود به حوزه علوم تربیتی، طراحی و تدوین برنامه درسی است. لذا با توجه به رشد و گسترش این رویکرد در جهان و بهره گیری از فرصت های آن، ورود به این حوزه به پژوهشگران داخلی و استفاده از این رویکرد به مربیان و معلمان حوزه ی تعلیم و تربیت پیشنهاد می شود.

هدف پژوهش حاضر  بررسی الگوی جاری نشاط در برنامه های درسی مقطع ابتدایی بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش داده بنیاد انجام گرفت. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش شامل کلیه کارگزاران دخیل در نشاط در برنامه های درسی دوره آموزش ابتدایی بودند که از طریق نمونه گیری هدفمند از نوع ملاک محور انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه  نیمه ساختار یافته چهارده نفر از معلمان، پنج نفر از مدیران مدارس، هشت نفر از اولیا دانش آموزان جمع آوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای لینکن و گوبا استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دهنده ی بیست و یک مفهوم محوری و هشت مقوله منتخب است که در قالب مدل پارادیمی شامل غفلت از نشاط در برنامه های درسی و تربیتی مدارس به عنوان مقوله ی محوری و شرایط علّی (ضعف مدیریتی مدارس، ضعف در فرهنگ آموزشی مدارس، ضعف در روابط اجتماعی دانش آموزان)، عوامل زمینه ای (عوامل فرهنگی- اجتماعی، عوامل سازمانی و عوامل آموزشی)، شرایط مداخله ای تسهیل گر(عوامل شخصیتی و فردی، جذابیت محتوایی کتب درسی، توجه به تفاوت های فردی و ارزشیابی کیفی)، شرایط مداخله گر محدودکننده (چالش های فردی، چالش های فرهنگی و چالش های مدرسه ای)، راهبردها (تعاملات و ارتباطات دانش آموزان، صمیمی سازی فضای کلاسی توسط معلمان، توجه به روش های فعال تدریس، پویاسازی فضای فیزیکی) و پیامد (افزایش افسردگی و سرخوردگی تحصیلی) سازمان یافت. بنابراین می توان نتیجه گرفت توجه به زمینه های فرهنگی- اجتماعی، سازمانی و آموزشی در تلفیق نشاط در برنامه های درسی مورد نیاز است.

هدف پژوهش حاضر شناسایی اخلاق آموزش در فضای مجازی بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی و از نوع قوم نگاری مجازی بود. جامعه پژوهش شامل آموزگاران ابتدایی شهرستان خاش بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول آموزش مجازی دانش آموزان بودند. پژوهشگر با رضایت معلمان در گروه کلاسی مجازی آنان به عضویت درآمد، مدت سه ماه آموزش های درسی و تربیتی را مشاهده کرد. روش نمونه گیری هدفمند در دسترس و گردآوری داده ها به طریق مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با روش تحلیل محتوای استقرایی، تحلیل گردید. با توجه به یافته های مطالعه، مؤلفه های اخلاقِ آموزش مجازی در سه بُعد و هفت عامل طبقه بندی شد که شامل: حفظ حریم خصوصی و کرامت انسانی، حفظ امنیت خاطر و آرامش ذهنی، و رعایت فرهنگ درست کاری و امانت داری می باشند. نتایج می تواند جهت برنامه ریزی و تنظیم استراتژی های کلان حوزه اخلاقِ آموزش مجازی توسط سیاست گذاران و ذینفعان نظام آموزشی کشور به کار آید.

مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه بین رهبری اصیل و سایش اجتماعی با نقش میانجی وفاداری سازمانی در بین معلمان دوره دوم متوسطه (دختران و پسران) شهر بیرجند انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی -همبستگی و مبتنی بر معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل تمامی معلمان دوره دوم متوسطه آموزش وپرورش شهر بیرجند در سال تحصیلی 1399-1400 به تعداد 530 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد 223 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای (برحسب جنسیت معلمان) انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پژوهش شامل پرسش نامه های رهبری اصیل والومبوا و همکاران (۲۰۰۸)، سایش اجتماعی دافی و همکاران (۲۰۰۲) و وفاداری سازمانی ولز و همکاران (2011) بود. تحلیل داده ها با نرم افزار spss و Smart PLS انجام گرفت. برای آزمودن فرضیه ها از آماره ضریب همبستگی پیرسون و از معادلات ساختاری برای آزمون مدل استفاده شد. یافته ها نشان داد اثر رهبری اصیل بر وفاداری سازمانی مثبت ومعنادار(562/0r=)، اثر رهبری اصیل بر سایش اجتماعی منفی و معنادار(329/0r=-)، اثر وفاداری سازمانی بر سایش اجتماعی منفی ومعنادار(370/0r=-) بود، همچنین یافته ها نشان داد که رهبری اصیل بر سایش اجتماعی معلمان دوره دوم متوسطه آموزش وپرورش شهر بیرجند از طریق وفاداری سازمانی اثر معناداری دارد (01/0>p) و همچنین مدل پژوهش از برازش برخوردار بود. از یافته های این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که از آنجا که رهبری اصیل در کاهش رفتارهای سایشی اجتماعی و بهبود وفاداری سازمانی موثر است، لازم است از طریق برگزاری دوره های آموزشی تخصصی، زمینه و بستر مناسب برای افزایش و ارتقای مهارتهای رهبری اصیل فراهم شود.

پژوهش حاضر به منظور پیش بینی سازگاری دانش آموزان بر اساس فرهنگ مدرسه ای با نقش میانجی کیفیت زندگی در مدرسه انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی و ازنوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان پسر پایه نهم شهرستان بیرجند در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 2444 نفر بودند که طبق جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه گیری تصادقی خوشه ای چندمرحله ای، 334 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. اﺑﺰار پژوهش، پرسشنامه های فرهنگ مدرسه هیگینز دی الساندرو و ساد (1988)، سازگاری دانش آموزان سینها وسینگ (1993) و کیفیت زندگی در مدرسه ویلیامز و باتن (1981) بودند. از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رویکرد معادلات ساختاری و نرم افزارهایSPSS-26 و AMOS جهت تحلیل داده ها استفاده شد. بررسی ها نشان میدهد تمامی ضرایب مسیر مستقیم مربوط به رابطه بین فرهنگ مدرسه ای با کیفیت زندگی در مدرسه و سازگاری دانش-آموزان، مثبت و معنی دار است(01/0>p). همچنین ضریب مسیر رابطه غیرمستقیم بین فرهنگ مدرسه ای با سازگاری، از طریق متغیر میانجی کیفیت زندگی در مدرسه، در سطح آلفای 01/0 معنی دار است. شاخص برازندگی ریشه واریانس خطای تقریب برابر ۰۷۶/0 و ریشه استاندارد واریانس باقی مانده برابر با ۰۵۴/0 است که نشان دهنده برازش مطلوب مدل است. باتوجه به یافته ها، میتوان از طریق فرهنگ مدرسه ای و کیفیت زندگی در مدرسه، سازگاری دانش آموزان را پیش بینی کرد. لذا نتایج پژوهش دارای تلویحات کاربردی برای مداخلات روانی-تربیتی است که با بهبود کیفیت و شرایط زندگی تحصیلی دانش آموزان در مدرسه و رشد فرهنگ مدرسه ای به کمک مدیران، معلمان و مشاوران مدارس، سازگاری دانش آموزان رشد یابد

هدف مقاله حاضر بررسی رفتاراخلاقی معلمان در ارزشیابی از آموخته های دانش آموزان پایه ی سوم ابتدایی به شیوه الکترونیکی بود. بدین منظور از روش تحقیق کیفی (پژوهش قوم نگاری مجازی)، و به منظور تحلیل اطلاعات گردآوری شده از مشاهدات بر خط و مصاحبه از شیوه مقوله بندی و کدگذاری استفاده شد. شرکت کنندگان پژوهش را «معلمان» تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 20 نفر از معلمین به عنوان نمونه برای انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته انتخاب شدند، نتایج نشان داد که بسنده کردن به یک روش ارزشیابی، اعتبار ارزشیابی را کاهش می دهد و منجر به عدم رعایت معیارهای اخلاق ارزشیابی می شود، لذا لازم است متناسب با محتوا و اهداف از روش های چندگانه (تلفیقی) برای ارزشیابی مجازی از آموخته های فراگیران استفاده شود

با توجه به تحولات گسترده و چندجانبه و نقش آن در عرصه رقابت های سازمانی، نقش کارکنان از نظر درگیری شغلی و ارتقای فضیلت سازمانی برای پیشبرد اهداف ضرورت دارد که این مهم با سبک های جدید مدیریتی ازجمله مدیریت کوانتومی دست یافتنی است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای فضیلت سازمانی در رابطه مدیریت کوانتومی و درگیری شغلی کارکنان آموزش و پرورش است. در این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی، 250 نفر از کارکنان آموزش و پرورش ادارات شهرستان های استان خراسان جنوبی در سال 1399ش به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های استاندارد مدیریت کوانتومی، درگیری شغلی و فضیلت سازمانی بود که روایی تأیید و پایایی آن ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماریSPSS  و AMOS و آزمون های t تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه هم زمان و مدل یابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که میانگین نمره مدیریت کوانتومی و فضیلت سازمانی در کل و مؤلفه های آن در کارکنان آموزش و پرورش به طور معناداری بیشتر از میانگین نمره نظری (3) است؛ ولی میانگین نمره درگیری شغلی در کارکنان آموزش و پرورش به طور معناداری کمتر از میانگین نمره نظری (3) است (001/0p<). همچنین مؤلفه های تفکر و اعتماد کوانتومی نقش منفی و معنادار و مؤلفه احساس کوانتومی نقش مثبت و معناداری بر درگیری شغلی دارد. مدیریت کوانتومی به طور مستقیم بر درگیری شغلی نقش معناداری ندارد؛ ولی مدیریت کوانتومی به طور غیرمستقیم و از طریق متغیر میانجی فضیلت سازمانی بر درگیری شغلی نقش معناداری داشت و مدل، از برازش لازم برخوردار بود. با توجه به یافته ها به مدیران سازمان ها به ویژه سازمان های آموزشی توصیه می شود تلاش های خود را جهت کاربرد مدیریت کوانتومی در سازمانشان به کار گیرند تا از این طریق، درگیری شغلی و فضیلت سازمانی کارکنان بالا رود.

هدف پژوهش حاضر بررسی مؤلفه های منتورینگ همتا برای معلمان است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن مرور سیستماتیک براساس مدل رایت و همکاران(2007) است. جامعه پژوهش، متشکل از 623 مقاله درباره مؤلفه های منتورینگ همتا برای معلمان است که بین سال های 2014 تا 2023 میلادی در مجلات علمی معتبر ارائه شده اند. نمونه پژوهش شامل 30 مقاله است که به صورت هدفمند جمع آوری و براساس پایش موضوعی داده ها انتخاب شده اند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شده اند. بر اساس تجزیه و تحلیل داده ها، مؤلفه های منتورینگ همتا برای معلمان در 6 بُعد و 18عامل طبقه بندی شدند. این ابعاد شامل بُعد مؤلفه های فردی-شخصیتی(مشتمل بر عوامل؛ شخصی سازی، مدیریت فرآیند، انگیزش و علاقه و ویژگی شناختی)، بُعد اجتماعی-فرهنگی(مشتمل بر عوامل؛ توجه به فرهنگ یادگیری، ایجاد اجتماعات حرفه ای و هم کنشی مؤثر)، بُعد سازمانی(مشتمل بر عوامل؛ حمایت و پشتیبانی) و بعد مؤلفه های مشاوره ای(مشتمل بر عوامل؛ مهارت های ارتباطی، اخلاق مداری و نظارت بالینی)، مؤلفه های آموزشی (مشتمل بر عواملی چون؛ تخصص محوری، یادگیری مشارکتی، آموزش اصیل و فناوری آموزشی) و مؤلفه های پژوهشی (مشتمل بر عواملی چون؛ مهارت های پژوهشی و تلفیق نظریه و عمل) است.

هدف از این پژوهش بررسی اعتبار و پایایی فرم کوتاه و تجدید نظر شده ی رویکردهای مطالعه برای سنجش رویکردهای مطالعه، دانش آموزان مقطع متوسطه بود. به این منظور نمونه ای 310 نفری (155 پسر و 155 دختر) که 144 نفر از آن ها در رشته ی ریاضی و 166 نفر در رشته ی تجربی تحصیل می کردند به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و مقیاس مذکور را تکمیل کردند. ضرایب همسانی درونی از طریق محاسبه ی همبستگی هر سؤال با نمره ی کل هر رویکرد بین 30/0 و 71/0 به دست آمد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی به کمک چرخش واریماکس نشان داد که همسو با نتایج لانگ (2000)، رویکرد راهبردی با تمام سؤالاتش در یک عامل و سؤالات رویکرد سطحی و عمیق هر کدام در دو عامل بار گرفتند و به این ترتیب پرسشنامه (با حذف دو سؤال با بار عاملی پایین) از پنج عامل راهبردی، یادسپاری نامنسجم، درک مفهوم، ارتباط مفاهیم و ترس شکست تشکیل شده است .علاوه بر این رابطه ی منفی به دست آمده بین رویکرد سطحی با رویکرد عمیق و رویکرد راهبردی و رابطه ی مثبت رویکرد عمیق و رویکرد راهبردی همسو با تمام پژوهش های پیشین گواهی بر روایی مقیاس است. آلفای کرونباخ محاسبه شده برای رویکرد عمیق، سطحی و راهبردی به ترتیب 67/0، 57/0 و 67/0 به دست آمد. همچنین ضرایب پایایی بازآزمایی برای آن ها در حد مطلوب و به ترتیب 67/0، 73/0 و 67/0 محاسبه شد که حاکی از ثبات در اندازه گیری رویکردهای مطالعه، دانش آموزان مقطع متوسطه است.

روند کنونی در یادگیری برنامه درسی علوم بیشتر به سمت یادگیری میان رشته ای (تلفیقی) گرایش دارد. بنابراین، هدف این مقاله برداشتن گامی در جهت معرفی هرچه بیشتر این رویکرد نوین آموزشی و ارائه تصویری روشن، جهت عملیاتی کردن این چهارچوب در سیستم آموزشی است. این پژوهش از نوع توصیفی است و روش این پژوهش مرور نظام مند می باشد. جامعه پژوهش متشکل از 270 مقاله درباره پیامدهای اجرای برنامه درسی تلفیقی علوم تجربی بود، که بین سال های 2010 تا 2019 میلادی در مجلات معتبر علمی Indexed Scopus, Google  Scholar, Springlink, Science Direct  ارائه شده بودند. نمونه پژوهش، شامل 28 مقاله بود، که به صورت هدف مند و بر اساس غربال گری در مراحل مختلف، مورد مطالعه عمیق و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که علوم تلفیقی در کشورهای مختلف اجرا شده است؛ با وجود این، اجرای علوم تلفیقی آن طور که انتظار می رفت، موفقیت آمیز نبوده است. شناخت نداشتن دانش آموزان نسبت به تلفیق، مرتبط نبودن سوابق آموزشی معلمان با تلفیق، به روز نبودن کتاب های درسی و همچنین گسترده نبودن برنامه درسی در سطح وسیع، از جمله مشکلات در اجرای برنامه درسی تلفیق بوده است؛ بنابراین آگاهی از اجرای برنامه درسی تلفیق علوم در ارتقای مهارت های دانش آموزان مؤثر است.

رضایت زناشویی یکی از عوامل مهم زندگی است که موجب آرامش زوجین شده و فقدان آن در بسیاری از زمینه ها، منجر به ایجاد مشکل، اختلاف و در مواردی هم طلاق می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پیش بینی کننده ی امید به زندگی در رضایت از زندگی زناشویی زنان شهر بیرجند انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی است و جامعه ی آماری آن  را کلیه ی زنان متأهل30 تا60 سال شاغل (فرهنگی) و خانه دار ساکن شهر بیرجند، در سال 1396تشکیل می دهند. 51 نفر زن متأهل از بین زنان فرهنگی با نمونه گیری تصادفی و 51 نفر زن خانه دار از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.  داده ها با استفاده از پرسشنامه ی امید به زندگی سیمپسون و پرسشنامه ی کوتاه شده ی رضایت از زندگی زناشویی انریچ جمع آوری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی ساده و آزمون "تی" مستقل در نرم افزار SPSS 16 استفاده شد. نتایج نشان داد که بین مؤلفه های امید به زندگی (رابطه ی اجتماعی، تحصیل، رابطه ی عاشقانه، رابطه ی خانوادگی، زندگی کاری و اوقات فراغت) با رضایت از زندگی زناشویی زنان به طور کلی و رضایت از زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه دار، رابطه ی مثبت معنادار وجود دارد. هم چنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که 43% از کل واریانس رضایت زناشویی زنان و 56% از کل واریانس رضایت زناشویی زنان شاغل و 37% از کل واریانس رضایت زناشویی زنان خانه دار به وسیله ی مؤلفه های امید پیش بینی می شود. از بین مؤلفه های امید، مؤلفه ی روابط خانوادگی و اوقات فراغت می تواند رضایت از زندگی زناشویی زنان را پیش بینی نماید. نتایج هم چنین نشان داد که امید به زندگی در زنان شاغل، بیشتر از امید به زندگی در زنان خانه دار است، اما بین رضایت از زندگی زنان شاغل و خانه دار، تفاوت معنادار مشاهده نشد.

پیشینه و اهداف: انگیزه شغلی از مهم ترین معیارهایی است که در جامعه معلمان همواره باید در سطح بالایی قرار داشته باشد زیرا منجر به ارتقای عملکرد حرفه ای و کارایی آنان می گردد. از این رو شناخت عوامل مؤثر بر کاهش انگیزه شغلی معلمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در آموزش های مجازی به سبب ماهیت این نوع آموزش ها، ضرورت این مسئله دوچندان می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر کاهش انگیزه شغلی معلمان دوره دوم ابتدایی در آموزش های مجازی به انجام رسید. روش ها : رویکرد این پژوهش از نوع کیفی و روش آن تحلیل مضمون بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان دوره دوم ابتدایی شهرستان سبزوار بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و پس از انجام مصاحبه با 10 نفر اشباع داده ها حاصل شد. یافته ها: در پژوهش حاضر از تحلیل مصاحبه ها شش مضمون اصلی مسائل آموزشی، مسائل اجتماعی و فرهنگی، مسائل شبکه ای و سخت افزاری، مسائل شخصی و خانوادگی، مسائل اداری و سازمانی و مسائل اقتصادی به عنوان مسائل مؤثر بر کاهش انگیزه شغلی معلمان شناسایی شدند. هر کدام از این مضامین دارای مضامین فرعی متعددی نیز بودند که نشان دهنده تفاوت نگرش ها و ادراکات معلمان نسبت به علل موثر بر کاهش انگیزه شغلی آنان است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق متولیان آموزش و پرورش باید نسبت به عوامل مؤثر بر انگیزه شغلی معلمان حساس بوده و زمینه افزایش انگیزه شغلی آنان را فراهم کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای فرهنگ سازمانی در ارتباط بین رهبری دانش و عملکرد شغلی در کارکنان دانشگاه بیرجند انجام شده است. این پژوهش از لحاظ شیوه گردآوردی داده ها به شیوه توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان دانشگاه بیرجند به تعداد 340 نفر است که براساس فرمول کوکران، جهت دستیابی به حداقل حجم نمونه (180 نفر)، تعداد 200 پرسشنامه استاندارد به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای برحسب واحد کار توزیع شد که از این بین، تنها 191 پرسشنامه قابل استفاده بود که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابزار سنجش متغیرهای پژوهش شامل سه پرسشنامه رهبری دانش ویتالا (2004)، عملکرد شغلی پاترسون (1970) و فرهنگ سازمانی دنیسون (2000) بود. پس از اطمینان از روایی و پایایی ابزار پژوهش، برای تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری، آزمون رگرسیون در سطح معنی داری 05/0 در محیط نرم افزارهای نرم افزارهای SPSS 25 و AMOS 24 استفاده گردید. نتایج نشان داد، فرهنگ سازمانی در رابطه رهبری دانش و عملکرد شغلی در کارکنان دانشگاه بیرجند نقش واسطه ای دارد. همچنین، نتایج حاصل از آزمون رگرسیون نشان داد، از میان مؤلفه های رهبری دانش، گرایش به یادگیری، جوّ حمایتی یادگیری و عمل در نقش الگو به ترتیب به میزان 26، 35 و 14 درصد از نمرات عملکرد شغلی کارکنان را به طور جداگانه تبیین می کنند، در حالی که حمایت از فرایند یادگیری، قادر به تبیین عملکرد شغلی کارکنان در این دانشگاه نبوده است. در مجموع نتایج نشان داد که مدل مبنی بر نقش رهبری دانش با عملکرد شغلی با توجه به متغیر میانجی فرهنگ سازمانی از برازش لازم برخوردار است.

نیروی انسانی کارآمد، شاخص عمده برتری یک سازمان نسبت به سازمان های دیگر است. یکی از شاخص های حفظ، نگهداشت، توانمندسازی و توسعه یافتگی کارمندان در سازمان ها توجه به جانشین پروری افراد برای پست های آینده سازمان است. این مهم در سازمان های آموزشی با توجه به اهداف آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است ازاین رو هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص-ها و مؤلفه های جانشین پروری مدیران در مدارس و مراکز آموزشی بود. رویکرد پژوهش حاضر، کیفی و روش آن سنتزپژوهی بود. حوزه پژوهش شامل کلیه مقالات منتشرشده در دهه اخیر (2023-2006) بود که از این میان تعداد 24 عنوان بر اساس پایش موضوعی محتوایی به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش با تحلیل کیفی اسناد موردمطالعه گردآوری شدند. با تجزیه وتحلیل داده ها، عوامل کلیدی در 4 بعد، 11 عامل و 54 مقوله شامل بعد مدیریت جانشین پروری (مشتمل بر مؤلفه هایی چون شایستگی محوری، مدیریت دانش، رهبری تحولی و خلاقانه، برنامه ریزی راهبردی)؛ بعد فرهنگ سازمانی (مشتمل بر مؤلفه-هایی چون تقویت فرهنگ همکاری و کار تیمی، تفویض اختیار، حفظ و نگهداشت نیروی انسانی مستعد)؛ بعد رویکردها و راهبردهای جانشین پروری (مشتمل بر مؤلفه هایی چون رویکردهای مبتنی بر خودتوسعه ای و رویکردهای مبتنی بر یادگیری مشارکتی)؛ بعد پایش و ارزیابی (مشتمل بر مؤلفه هایی چون پایش برنامه ای و ارزیابی شایستگی های فردی) طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد برای طراحی الگوهای جانشین پروری باید علاوه بر مؤلفه های شخصی جانشین، فرهنگ سازمانی، توجه به رویکردهای مؤثر در آموزش، مدیریت مناسب در جانشین پروری و ارزیابی مناسب را در نظر گرفت.

یکی از الزامات سازمان های نوین، بهره وری نیروی انسانی است که این مهم می تواند در پرتو مدیریت استعداد و چابکی سازمانی توسعه یابد. با درک این موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مدیریت استعداد و بهره وری نیروی انسانی، با توجه به میانجی گری چابکی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش خراسان جنوبی انجام شده است. پژوهش حاضر که به روش پیمایشی انجام شده، از نوع همبستگی و از نظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری کلیه کارکنان اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی شامل 260 نفر بود که بر اساس جدول مورگان، 150 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه های بهره وری نیروی انسانی هرسی و گلداسمیت، چابکی سازمانی شریفی و ژانگ و مدیریت استعداد احمدی و همکاران بود. روایی این پرسشنامه ها با استفاده از نظر اساتید تأیید و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از پرسشنامه ها به ترتیب 96/0، 96/0 و 97/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماریSPSS24  و Lisrel8.8  و آزمون های آماری رگرسیون چندمتغیره همزمان و مدل یابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که متغیر مدیریت استعداد هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم و از طریق متغیر چابکی سازمانی پیش بینی کننده بهره وری نیروی انسانی می باشد. آزمون z سوبل، یعنی آزمون اندازه نسبی مسیر غیرمستقیم در مقابل مستقیم الگوی مدیریت استعداد و بهره وری نیروی انسانی 05/2 =z و 04/0=p معنادار شد که حاکی از میانجی گری چابکی سازمانی است.

تغذیه مناسب از مهم ترین نیازهای تأمین سلامت جسمی، فکری و به عبارتی رکن اساسی سلامت جامعه است. ارائه رژیم غذایی مناسب به کودکان، نگهداری و توزیع مطلوب، همچنین کنترل محل نگهداری و توزیع مواد غذایی در مدارس بسیار مهم است. لذا پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی می باشد که با هدف بررسی رابطه آگاهی تغذیه ای با شادکامی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهر بیرجند انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی که در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل بودند؛ که مطابق جدول کرجسی و مورگان، با توجه به حجم جامعه (500 نفر)، نمونه آماری 210 نفر به صورت تصادفی ساده تعیین گردید. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های شادکامی آکسفورد (1989) و پرسش نامه محقق ساخته آگاهی تغذیه ای استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره و ضریب همبستگی اسپیرمن انجام شد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود بین آگاهی تغذیه ای و شادکامی رابطه معنی داری وجود داشت، اما بین آگاهی تغذیه ای با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه معنی داری وجود نداشت.

استفاده از فناوری های نوین از جمله اینترنت را باید هم فرصت و نیز تهدید تلقی نمود. صرف نظر از فرصت های فراهم شده، این ابزار ارتباطی می تواند کارکردی سالم و یا این که سلامت روانی و جسمانی کاربران از جمله دانشجویان را با تهدید روبه رو سازد. هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت اعتیاد به اینترنت و نقش پیش بینی کننده آن در سلامت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه بیرجند است. روش پژوهش توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بیرجند مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 95 -96  است که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، تعداد 300 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش، دو پرسشنامه استاندارد اعتیاد به اینترنت یانگ IAT (1996) و پرسشنامه سلامت اجتماعی کییز (1998) می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله آزمون آماری تی تک نمونه ای، واریانس یک طرفه، همبستگی، تی مستقل و رگرسیون در سطح معنادار  P=<0/05 بررسی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین اعتیاد به اینترنت و سلامت اجتماعی دانشجویان رابطه معنادار منفی وجود دارد و از زیرمقیاس های سلامت اجتماعی، زیرمقیاس های پذیرش اجتماعی، یکپارچگی اجتماعی و انطباق اجتماعی با استفاده از اینترنت، رابطه معناداری در جهت معکوس نشان دادند. هم چنین بین اعتیاد به اینترنت و سلامت اجتماعی دختران و پسران، تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به نتایج می توان گفت اعتیاد به اینترنت، قادر به پیش بینی سلامت اجتماعی دانشجویان می باشد. هم چنین می توان گفت پدیده اعتیاد به اینترنت یک معضل برای سلامتی است که گریبان گیر افراد جامعه شده است، لذا مسؤولین دانشگاه باید در امر سلامت دانشجویان مخصوصاً سلامت اجتماعی آنان تلاش کرده و در زمینه  فرهنگ سازی مناسب و آموزش صحیح استفاده از اینترنت و شبکه ها برنامه ریزی کنند.کلید واژه: اعتیاد به اینترنت، سلامت اجتماعی، دانشجویان

خانواده به عنوان نخستین محیط پرورشی کودک، در پرورش ویژگی های گوناگون کودکان نقش فراوانی دارد. کودک نخستین آموختنی ها را در خانواده و سپس مدرسه می آموزد. این تأثیر در دوران مدرسه نیز ادامه پیدا می کند؛ پس فهم چگونگی تعامل والدین با دانش آموزان اهمیت دارد. سبک های فرزند پروی، الگوهایی از پرورش فرزندان است که از تعامل به هنجار والدین و پاسخ آن ها به رفتار فرزندان شکل می گیرد. درواقع شیوه های فرزندپروری یکی از بُعدهای خانواده است که طبق پژوهش ها تأثیر بسیار و سازنده ای در تمام زمینه های اجتماعی و تحصیلی و نیز شکل گیری ویژگی های گوناگون روان شناختی، ازجمله سرزندگی تحصیلی دارد؛ بنابراین لازم است که رابطه بین الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان بررسی قرار گیرد. هدف از پژوهش حاضر، رابطه الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان متوسطه شهر قاین بود. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه مورد نظر پژوهش حاضر، دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر قاین بود که با توجه به آمار ارائه شده، 280 نفر را شامل شده است. نمونه آماری مطالعه بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 260 نفر است که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پژووهش، پرسشنامه های سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391) و شیوه های فرزندپروری بامریند (1991) بود. روایی پرسشنامه های فوق الذکر توسط صاحب نظران تأیید و پایایی آن با محاسبه ضرایب آلفای کرانباخ، برای پرسشنامه سرزندگی تحصیلی 80/0 و پرسشنامه شیوه های فرزندپروری 75/0 گزارش شده است. داده های پژوهش با استفاده از آزمون پیرسون و رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم افزار spss تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد، بین نوع الگوهای فرزندپروری با سرزندگی تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد. همچنین از بین دو سبک فرزندپروری یعنی سبک استبدادی و سهل انگارانه، با سرزندگی تحصیلی، رابطه معناداری وجود دارد؛ ولی در سبک قاطع با سرزندگی تحصیلی رابطه معناداری وجود ندارد؛ همچنین سهل گیرانه بیشترین رابطه را با سرزندگی تحصیلی دارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خودکارآمدی در نشاط کاری با میانجی گری امیدواری معلمان انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی همبستگی و جامعه آماری شامل معلمان مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 1396-1397 به تعداد 1500 نفر بودند که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای (برخورداری و جنسیت)، تعداد 306 نفر انتخاب گردید. برای سنجش متغیر خودکارآمدی و امیدواری از پرسشنامه لوتانز (2007) و نشاط کاری از پرسشنامه شایروم (2004) استفاده گردید. ضریب پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی و برای خودکارآمدی 84/0، امیدواری 84/0 و نشاط کاری 91/0 برآورد گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و سطح استنباطی (همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، رگرسیون و الگویابی معادلات ساختاری) انجام گرفت. نتایج حاکی از آن بود که خودکارآمدی با میزان 55/0Beta= پیش بینی کننده نشاط کاری و با 73/0Beta= پیش بینی کننده امیدواری است. هم چنین امیدواری با 68/0Beta= پیش بینی کننده نشاط کاری معلمان ابتدایی شهر بیرجند می باشد. یافته ها نشان داد که امیدواری نقش میانجی بین خودکارآمدی و نشاط کاری ایفاء می کند و مدل پژوهش از برازش خوبی برخوردار بود.