احمد جعفرنژاد چقوشی

با توجه به تغییرات شرایط تولید و بازار، شرکت ها با فشار زیادی مواجه شده اند. یکی از راه های برخورد با این فشارها، مفهوم زنجیره تأمین و افزایش انعطاف پذیری آن برای برآوردن نیازهای متفاوت مشتریان است. با وجود اهمیت فراوان انعطاف پذیری زنجیره تأمین، کمبود مدل های تحلیلی مناسبی که روابط بین میزان انعطاف پذیری در یک سیستم و سطح عملکرد کلی سیستم را توضیح دهد، همچنان احساس می شود. بنابراین، در این مطالعه یک مدل ریاضی برای انعطاف پذیری زنجیره تأمین ارائه شده است. مطالعة حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و از انواع تحقیقات توصیفی است.این مطالعه در دو مرحله انجام شده است؛ شناسایی ابعاد انعطاف پذیری زنجیره تأمین و مدل سازی ریاضی آن با استفاده از برنامه ریزی آرمانی. ابعاد شناسایی شده در مرحلة اول، انعطاف پذیری نیروی انسانی، ماشین آلات، تعمیرات و نگهداری و فرایند هستند که ابعادی عمومی و مهم برای ارزیابی هر یک از سه سطح تأمین، تولید و مونتاژ در زنجیره تأمین به شمار می روند. حاصل مرحلة دوم، طراحی مدلی ریاضی برای هر یک از این سه سطح، به صورت جداگانه اما وابسته به سایر سطوح از طریق تابع هدف شان بود که محدودیت های شان براساس ابعاد شناسایی شده در مرحلة اول تعریف شده اند.

یکی از کارکردهای مهمی که شرکت های تولیدی در حوزه مدیریت زنجیره تأمین با آن سر و کار دارند و تصمیم های مربوط به آن، تأثیر به سزایی روی رقابت پذیری آنها دارد، «مدیریت سفارش های زنجیره تأمین» است. اما در این مسیر، مسائلی پیش روی مدیران است که از جمله آن می توان به الف) انتخاب بهترین ترکیب، از میان سفارش های رسیده به زنجیره تأمین و ب) تعیین دقیق بهای تمام شده انجام یک سفارش اشاره کرد. با توجه به این دو موضوع مهم در این تحقیق، از دو رویکرد بهینه سازی ریاضی و شبیه سازی دینامیکی به منظور طراحی مدل کمّی مدیریت سفارش های زنجیره تأمین برای دو قطعه مورد استفاده در زنجیره تأمین یک شرکت خودروسازی استفاده می شود. در فاز اول با استفاده از رویکرد بهینه سازی ریاضی سعی شد تا ترکیب بهینه سفارش های واصل شده به زنجیره تأمین تعیین شود. در فاز دوم با استفاده از خروجی های فاز اول و با استفاده از رویکرد شبیه سازی دینامیکی، بهای تمام شده سفارش های انجام شده، هر چه دقیق تر مشخص شد. قابل ذکر است که ساختار هزینه ای به کارگرفته شده در این تحقیق، مبتنی بر دو رویکرد هزینه یابی سنتی و هزینه یابی بر مبنای فعالیت است. درنهایت محقق به مقایسه دو رویکرد هزینه یابی سنتی و هزینه یابی بر مبنای فعالیت پرداخت. نتایج نشان می دهد که رویکرد هزینه یابی بر مبنای فعالیت در مدیریت سفارش های زنجیره تأمین از رویکرد هزینه یابی سنتی کارآتر عمل می کند.

هدف از مدیریت زنجیره تأمین، بهبود فعالیت های مختلف اجزا و سطوح یک زنجیره تأمین به منظور بهبود وضع کلی است . در این هنگام ممکن است بین اهداف اجزا و سطوح مختلف در جهت رسیدن به اهداف کلی، تضاد و تناقضات بسیاری مشاهده شود، که این اختلالات و تناقضات به مرور زمان به کاهش قدرت و رقابت پذیری منجر خواهد شد . از جمله تعارضات، هزینه های بازاریابی، قیمت گذاری و موجودی هستند. در تحقیق حاضر و با فرض عدم همکاری بین سطوح گوناگون و در حالت بازی های پویا با اطلاعات کامل، شناسایی رهبر مناسب از بین سطوح مختلف، مورد نظر است . در حالت بازی غیرهمکارانه پویا، هر یک از سطوح، اعم از خرده فروشان، تأمین کنندگان و تولیدکنندگان، بسته به قدرت چانه زنی و جایگاه خود در بازار، می توانند نقش پیشرو را داشته باشند . با بررسی مدل های گوناگون، نتیجه گیری شد که حرکت رهبری از انتهای زنجیره به ابتدا، سود کلی زنجیره تأمین را کاهش داده است.

یکی از شاخص های توسعه ی اجتماعی و اقتصادی، کار زنان است. بررسی جنبه های گوناگون آن بویژه در بخش غیر دولتی با ویژه گی هایش می تواند در برنامه ریزی های آینده ی ایران که تأکید بر رشد بخش غیر دولتی است، کارساز باشد. در تحقیق انجام شده تأثیر عوامل درون سازمانی کارگاه ها و مؤسسات ثبت شده به صورت غیر دولتی بعنوان متغیر مستقل بر ارزیابی زنان از وضعیت شغلی خود (متغیر وابسته) مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی پژوهشی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه ی بین این دو متغیر قوی و معنادار است. ویژگی هایی چون نابرابری، استقلال شغلی، مدیریت مشارکتی و ارتباطات، بیشترین رابطه را با متغیر وابسته نشان دادند. یعنی زنان به این عوامل از میان سایر عوامل اهمیت بیشتری قائل می شدند و از طریق آن ها ارزیابی بهتری از شغل خود داشتند. افرادی چون پزشکان، مهندسان و مدیران و دبیران ارزیابی بهتری از شغل خود داشتند. چون استقلال شغلی بیشتر و مدیریت مشارکتی را تجربه کرده بودند. کارگران رده های پائین به واسطه ی کمتر بودن استقلال شغلی و مدیریت مشارکتی و نیز وجود نابرابری، ارزیابی پائین تری را از شغل خود ارائه نمودند.

امروزه محیط کسب وکار، مقدمات پیدایش سطح بالایی از عدم اطمینان و رفتارهای آشفته در زنجیره های تأمین را فراهم کرده است. تأمین کنندگان در بیشتر مواقع به عنوان اصلی ترین منابع ریسک های بیرونی مطرح هستند که مقدمات پیدایش سطوح گسترده ای از اختلالات در زنجیره های تأمین را فراهم می سازند؛ به همین دلیل انتخاب تأمین کنندگان مناسب و درعین حال تاب آور می تواند هزینه های خرید و زمان های تأخیر را به میزان زیادی کاهش داده و قابلیت تداوم کسب وکار در زمان بروز اختلالات و به پیروی از آن رقابت پذیری شرکت و رضایت مشتریان را افزایش دهد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی شاخص های ارزیابی تاب آوری تأمین کنندگان «گروه صنعتی اورند» با بهره گیری از روش تصمیم گیری چند شاخصه بهترین- بدترین است که به عنوان روشی نوین در تصمیم گیری چند شاخصه مطرح است. نتایج نشان می دهد که شاخص های چابکی، افزونگی و مشاهده پذیری به ترتیب مهم ترین شاخص های ارزیابی تاب آوری تأمین کنندگان شرکت اورند هستند. در انتها بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهادات اجرایی و پژوهشی ارائه گردید.

هدف از این پژوهش با توجه به اهمیت مسئله ایجاد اعتماد در زنجیره تأمین خدمات بشردوستانه و نیز فقر نظری در حوزه اعتمادسازی، ارائه مدلی از فرایند اعتمادسازی در شبکه امداد کشور است. برای انجام این مطالعه، سه حادثه بزرگ اخیر استان تهران  مورد مطالعه انتخاب شده است و با توجه به کمبود تحقیقات کیفی در حوزه اعتمادسازی، با استفاده از روش نظریه داده بنیاد نسخه 2015 کوربین و استراوس، مدل فرایند اعتمادسازی در شبکه امداد براساس مصاحبه با 8 نفر از خبرگان حاضر در شبکه امداد، طراحی شده است. با توجه به اهمیت ایجاد اعتماد میان اعضای حاضر در شبکه امدادرسانی و فقدان مدلی جامع در این حیطه، پژوهش حاضر به طراحی مدل ساخت اعتماد و بررسی نقش حساس اعتماد در فرایند امدادرسانی موفق  و بازتاب آن می پردازد. یافته های پژوهش در 3 فاز شرایط، اقدامات و پیامدها طبقه بندی شده اند. ساختارهای ضعیف جامعه و سیستم مدیریت جامعه مانع بزرگ ایجاد اعتماد است و کافی نبودن بودجه، نامشخص بودن متولی امر، عملکرد ناموفق، عدم هماهنگی و همکاری کارگروه های مسئول و آمادگی نداشتن از عوامل اصلی بی اعتمادی تعیین شده است.

امروزه نگاه به آموزش به عنوان یکی از شاخص های رشد و توسعه درکشورها مورد توجه جدی قرارگرفته است.انجام فعالیت های آموزش درحین کار به همراه انتخاب درست و بجای محتوای آنها از جنبه های مختلف می تواند فوایدی دوجانبه برای کارمند وکارفرما به همراه داشته باشد.باتوجه به رقابت روز افزون شرکت ها و احساس ضرورت جهت ارتقای هرچه بیشتر توانمندی ها، این موضوع در شرکت های تجاری و تولیدی روز به روز جایگاه ارزشمند تری می یابد.دربسیاری از مدلهای رشد و تعالی سازمانی شاخص آموزش به عنوان یکی از پارامترهای مهم مورد توجه ارزیابان و بررسی کنندگان قرارگرفته است.اهمیت این موضوع از آنجایی است که تاثیرات فراوان آن درخروجی های مهم شرکت اثبات شده است.دراین مقاله شرکت های برگزیده استان کرمان درسال 1394 براساس اطلاعات اخذشده مربوط به سال 1393مورد بررسی قرارگرفتند و ارتباط بین هزینه هایی که درامر آموزش داشتند و سودناخالص قبل ازکسرمالیات آنها مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد بین هزینه های آموزش و سودناخالص قبل ازکسرمالیات شرکت ها رابطه معنادار وجود دارد.

هدف از اجرای این پژوهش، ارائه مدل زنجیره تأمین پایدار با تأکید بر عوامل رفتاری برای مواد غذایی استان کرمانشاه، می-باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است. مطالعه مربوط به ادبیات موضوع ازطریق مطالعه کتابخانه ای نظیر کتب، مجلات، پایان نامه ها، مقالات و غیره می باشد و از طریق پرسشنامه داده های مورد نیاز جمع آوری گردیده، سپس با انجام روشهای آماری داده های مورد نظر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. با توجه به موضوع این پژوهش، جامعه مورد مطالعه، در این تحقیق از مدیران و کارکنان مرتبط با زنجیره تامین در شرکتهای مواد غذایی شهر کرمانشاه تشکیل شده است که تعداد آنها 90 نفر می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS، مشخص شد که محیط آموزش، نوآوری،انگیزه،توانمندسازی کارکنان،احترام و اعتماد متقابل و نیز کار تیمی تاثیر مثبت و معنی داری بر زنجیره تامین پایدار که دارای سه شاخص زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی می باشد، دارند. واژه های کلیدی: زنجیره تأمین پایدار، عوامل رفتاری، معادلات ساختاری، صنعت مواد غذایی.

امروزه، شرکت ها برای دستیابی به عملکرد بهتر و بهبود رقابت پذیری، به دنبال یافتن پارادایم های مناسب زنجیره تأمین خود هستند؛ زیرا رقابت بین زنجیره های تأمین جایگزین رقابت بین شرکت ها شده است. در میان پارادایم های مختلف مدیریت زنجیره تأمین، ترکیب پارادایم های ناب، چابک و تاب آور ایده ای جدید برای دستیابی به عملکرد بهتر و رقابت پذیری به شمار می رود. هدف اصلی این مقاله، شناسایی اقدامات مهم ناب، چابک و تاب آوری است که مدیران ارشد باید برای بهبود عملکرد زنجیره های تأمین بر آنها تمرکز کنند؛ ازاین رو رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری به عنوان روش شناسی مناسب برای تعیین روابط میان اقدامات ناب، چابک و تاب آور و عملکرد زنجیره تأمین و نیز طبقه بندی آنها بر اساس قدرت نفوذ و وابستگی در نظر گرفته شده است. با توجه به نتایج این پژوهش، اقدام ارتباط با تأمین کننده در پایین ترین سطح با قدرت نفوذ بالا و معیار عملکردی چرخه نقدینگی با قدرت نفوذ ضعیف و وابستگی بالا است؛ به این معنا که به شدت تحت تأثیر سایر متغیرهای مورد مطالعه قرار دارد؛ اما بر آنها تأثیری ندارد.

یکی از مباحث عمده مدیریت که به طور چشمگیری به آن پرداخته شده است؛ بهبود عملکرد می باشد. در اغلب اوقات در محیط های کاری، بهبود عملکرد کارکنان نسبت به مواردی همچون بهبود عملکرد سازمان از اهمیت کمتری برخوردار بوده است. در حالی که بهترین و مهم ترین عاملی که باید در آن بهبود صورت گیرد عامل نیروی انسانی می باشد. بدون شک، مهم ترین راه ایجاد بهبود عملکرد در نیروی انسانی ارائه آموزش های اثربخش می باشد. برای اینکه یک مدیر در یک حوزه ی خاص مدیریتی، عملکرد موفقی داشته باشد و شایسته قلمداد شود، می بایست شایستگی های موردنیاز آن حوزه را کسب نماید. نکته مهم دیگر این است که آیا وجود مدیران پروژه شایسته و توانمند نقش مهمی در مدیریت مناسب و عملکرد مطلوب پروژه ها خواهد داشت یا خیر. پژوهشگران در این مطالعه ابتدا به تعریف شایستگی، شایستگی های مدیر پروژه و همچنین بلوغ و عملکرد پروژه ها پرداخته اند. سپس در یکی از شرکت های معظم زیرمجموعه وزارت نفت با استفاده از دو مدل معرفی شده، اقدام به ارزیابی عملکرد یا شایستگی های مدیران پروژه ها و نیز بلوغ پروژه های تحت مسئولیت آنها نموده اند. در نهایت، مهمترین حوزه شایستگی در حوزه مدیریت پروژه و همچنین رابطه بین شایستگی مدیران با بلوغ و عملکرد پروژه های آن ها را مورد بررسی قرار داده اند. نتیجه نشان می دهد که برخورداری از مدیران پروژه شایسته می تواند باعث بهبود عملکرد پروژه هایی باشد که این مدیران در آن ها کار می کنند و مهمترین شایستگی در حوزه مدیریت پروژه شایستگی مدیریت ریسک است که در پروژه ها کاملا مغفول مانده است.

تأثیرات مخرب بحران ها بر عملکرد زنجیره تأمین شرکت ها، متخصصان سازمانی را بر آن داشته تا بیش از پیش به مطالعه درباره مفهوم ریسک در زنجیره تأمین و چگونگی راه های مقابله با آن ترغیب شوند. از جدیدترین مفاهیم در این رابطه در حوزه زنجیره تأمین، بحث تاب آوری و چگونگی اجرای استراتژی های آن است. با توجه به اهمیت این موضوع، این پژوهش درصدد است تا بر اساس جدیدترین مطالعات در زمینه تاب آوری در زنجیره تأمین، استراتژی های مناسب را برای اجرا در یک شرکت تولیدی با مشارکت متخصصان سازمانی، شناسایی کند. در این راستا از یک رویکرد ترکیبی نوآورانه از مدل نظریه بازی ها و فنون تصمیم گیری چند معیاره در محیط فازی بهره گرفته شد. بدین منظور برای یافتن بهترین ترکیب استراتژی از میان استراتژی های تعادل نش یکسان (تعادل نش چندگانه)، با شناسایی معیارهای مناسب، به ترتیب برای تعیین درجه اهمیت معیارها و انتخاب بهترین استراتژی تاب آوری از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) و ویکور فازی (FVIKOR) استفاده شد. در این راستا نتایج نشان داد از دیدگاه متخصصان سازمانی برای انتخاب بهترین استراتژی، معیار هزینه اجرای استراتژی دارای بالاترین درجه اهمیت است؛ همچنین از میان سه ترکیب استراتژی تعادلی به دست آمده، استراتژی های افزایش رویت پذیری و افزایش سرعت بازیابی به عنوان بهترین ترکیب استراتژی برای افزایش تاب آوری زنجیره تأمین برگزیده شدند.

با توجه به اهمیت پایداری در زنجیره تأمین شرکت هایی که فعالیت پروژه ای دارند، در این پژوهش به طراحی مدل عوامل مؤثر بر پایداری زنجیره تامین در تولید پروژه ای شرکت عمرانی پارس گرما پرداخته شد. بدین منظور با بررسی نظریه ها و مفاهیم و مطالعات کاربردی، توانمندسازها و عوامل مؤثر بر پایداری زنجیره تامین شناسایی گردید. سپس پروتکل مصاحبه تدوین شد. روش این پژوهش از نظر فلسفی در پارادایم تفسیرگرایی قرار می گیرد و از نظر هدف توسعه ای و کاربردی می باشد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و روش جمع آوری داده ها میدانی است. در این پژوهش از مصاحبه و پرسشنامه برای اخذ دیدگاه افراد مورد نظر استفاده شد. تعداد خبرگان 10 نفر از مدیران و تصمیم گیرندگان شرکت پارس گرماست که با استفاده از نمونه گیری قضاوتی شناسایی و معین شدند. تعداد اعضای نمونه نیز 155 نفر است که با توجه به فرمول کوکران، تعداد 120 نفر انتخاب گردیدند. نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که مدل پژوهش دارای هفت بعد اصلی ویژگی های پروژه، ویژگی های پیمانکاران، ویژگی های مدیران، ویژگی های ارتباطی، ویژگی های سازمان های نظارتی، ارزیابی عملکرد و ویژگی های جامعه است و هر یک از این ابعاد مؤلفه های فرعی نیز دارد. 

با توجه به نقش شرکت های دانش بنیان در اقتصاد کشورهای در حال توسعه، هدف تحقیق حاضر طراحی الگوی چابکی راهبردی شرکت های دانش بنیان است تا بتواند شرکت ها را برای رویارویی با محیط به سرعت در حال تغییر؛ تجهیز و به عملکرد موفقیت آمیز آنها کمک کند. طراحی الگو با استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریه پردازی داده بنیاد انجام و برای انتخاب نمونه های پژوهش، از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شد. پس از انجام مصاحبه با چهارده نفر از خبرگان و با استفاده از روش نظریه پردازی داده بنیاد، مدل پارادایمی الگوی چابکی راهبردی طراحی شد. در شرایط علّی مفاهیم؛ افزایش رقابت، افزایش پیچیدگی و پویایی محیط، شناسایی بازار و بقای سازمانی شناسایی شدند. در شرایط مداخله گر مفاهیم نیز شایستگی های فردی کارکنان، قدرت سازگاری با شرایط متغیر محیطی، وجود محدودیت منابع مالی و انسانی، اثرگذاری مدیریت شرکت، نقش ماهیت ذاتی شرکت و در شرایط زمینه ای مفاهیم در قالب دو مقوله عوامل محدود کننده مانند مساعد نبودن فضای کسب و کار و عوامل تشویق کننده مانند سیاست های حمایتی دولت قرار دارند. پدیده محوری فرایند چابکی راهبردی است که در آن سازمان با درک هوشیارانه و توجه به پیشرفت های راهبردی به شناسایی تغییرات محیط و درک آنها پرداخته و با اهرمی کردن نقاط قوت و روش های خلاقانه حل مسئله در پی فایق آمدن بر محدودیت های ذاتی بر می آید. همچنین با متقاعد کردن و انگیزش منابع انسانی امکان کاهش زمان تصمیم گیری در موضوعات راهبردی را فراهم می آورد و با هدایت مجدد منابع سازمانی منجر به عملیاتی کردن تغییرات برنامه راهبردی می شود. سازوکارهای های چابکی راهبردی شامل دو مقوله اقدامات درون سازمانی و برون سازمانی بوده که در سطح کلان نتایجی مانند خلق ارزش اقتصادی و گسترش رفاه در سطح جامعه و در سطح سازمانی نتایجی مانند افزایش قدرت رقابت شرکت ها و بقای بلندمدت را موجب می شود.

در شرایط رقابتی امروز، بهره وری تولید یک موضوع بسیار مهم و کلیدی است. این در حالی است که تمامی بخش های واحد تولیدی به یکدیگر وابسته هستند. پاسخگویی سریع به نیاز مشتریان، تنوع پذیری، اطمینان و اعتماد پذیری و هزینه بر بودن تجهیزات و ماشین آلات با توجه به محدودیت های گسترده در منابع تولیدی به رقابت پذیری و کسب سهم بازار در شرایط عدم قطعیت، نیاز است برای اتخاذ تصمیم های مدیریتی از قالبی یکپارچه که عوامل حیاتی را درخود جای داده است استفاده شود. بر همین اساس، در این تحقیق به یکپارچه سازی سه حوزه مهم در شرکت های تولیدی پرداخته شده است. این حوزه ها شامل برنامه ریزی تولید، نگهداری و تعمیرات و برنامه ریزی نیروی انسانی می باشد. در این خصوص یک مدل ریاضی با هدف استفاده بهینه از نیروی کار و افزایش حجم تولید ارائه شده است. در این مدل تجربه کارگران، نرخ به کارگیری ماشین و نرخ خرابی ماشین آلات به صورت غیر قطعی و با اعداد فازی بیان شده است. برای حل این مدل از الگوریتم فراابتکاری مورچگان استفاده شده است. نتایج عددی حاصل از پیاده سازی در یک شرکت صنعتی نشان می دهد که الگوریتم مورد استفاده، می تواند در یک زمان معقول و منطقی، جواب هایی با حداقل خطای ممکن ارائه کند. همچنین تحلیل حساسیت انجام شده نشان می دهد که نرخ خرابی ماشین قبل و پس از تعمیرات و نگهداری، تاثیر بسیار زیادی روی مقدار تابع هدف مدل ریاضی دارد.

امروزه پژوهشگران و مدیران معتقدند که توجه به مدیریت زنجیره تأمین می تواند موجب دستیابی به مزیت رقابتی پایدار شود. از دهه 1990 تاکنون در خصوص چیستی راهبرد مدیریت زنجیره تأمین و نحوه شکل گیری و صورت بندی آن، پژوهش های مختلف و متنوعی انجام شده است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف مطالعه و خلاصه سازی ادبیات پژوهش در حوزه راهبرد زنجیره تأمین، شناسایی خلأهای پژوهشی و ارائه پیشنهاد برای به کارگیری این مفهوم در عمل و پژوهش های آتی، از مرور نظام مند ادبیات استفاده کرده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، در خصوص راهبرد زنجیره تأمین، ابعاد، نوع شناسی، تاکسونومی و همچنین چگونگی فرایند توسعه آن تعاریف متعددی وجود دارد. مدیران و پژوهشگران با مطالعه نتایج و پیشنهادهای این مقاله می توانند با تاریخچه و خلاصه ای از ادبیات راهبرد زنجیره تأمین، چیستی، چرایی، مشکلات و تعارضات موجود در آن آشنا شده و در عمل این مفهوم را به طور مؤثرتری عملیاتی سازی و مطالعه کنند.