علی محقر

در این مقاله مدل سیستم پویایی ارائه شده که سیاستهای مختلف صنعت نفت را ارزیابی می کند. همچنین صادارت نفت و گاز و تزریق مازاد گاز به مخازن نفتی در این مدل برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا در نظر گرفته شده است. در نتیجه، اثر گزینه های مختلف سیاستهای نفتی و گازی در بخشهای مختلف اقتصادی ایران، همراه با اثر متقابل مصرف انرژی و درآمد نفتی آزموده شده است. با توجه به اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها سه گزینه افزایش قیمت گاز مصرفی، افزایش تزریق گاز به مخازن نفتی و افزایش همزمان سهمیه اوپک و تزریق گاز به مخازن نفتی برای بررسی روندهای آتی متغیرهای اصلی همچون میزان مصرف گاز بخش خانگی، تجاری و عمومی و میزان مصرف کلی گاز مورد ملاحظه قرار گرفته است. نتایج بیان می کند، افزایش قیمت گاز باعث کاهش مصرف کلی گاز در کشور می شود و نیز زمانی تزریق گاز به میادین نفتی برای کشور ایجاد ارزش می کند که سهم ایران در اوپک افزایش یابد.

سرمایه دانسته‌ای ، دانش ، اطلاعات ، اموال دانشی و تجربیاتی است که با به کارگیری آنها می‌توان تولید ثروت کرد . هرچند در مورد این نوع سرمایه‌ها تعریف یگانه‌ای وجود ندارد و پژوهشگران تعریف‌های گوناگونی تاکنون ارائه داده‌اند لیکن تعریفی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته براساس نظر مرواشمیت در سال 2001 است : سرمایه‌های دانسته‌ای مجموعه‌ای از دارایی‌های دانشی است که تاثیر به سزایی در موقعیت رقابتی سازمان ایفا می‌کند ...

زنجیره های تأمین، شامل شبکه ای از سازمان ها و افراد درگیر در برآورده کردن نیاز مشتری هستند. افزایش پژوهش ها و علایق پژوهشگران و مدیران صنعتی در حوزه زنجیره تأمین، بررسی رفتار سیستم های شبکه زنجیره تأمین را ضروری کرده است. در این پژوهش سعی شده است، تأثیر متغیرهای مربوط به مقدار و عدم قطعیت تقاضا و همچنین عدم اطمینان شرکای زنجیره تأمین بر عملکرد زنجیره تأمین در یک زنجیره تأمین تولید تجهیزات پزشکی دوسطحی بررسی شود. شاخص میزان برآورده سازی تقاضای مشتری و اثر شلاق چرمی به عنوان دو شاخص عملکردی زنجیره تأمین بررسی شدند. برای تحلیل رفتار سیستم نسبت به تغییر متغیرهای عدم قطعیت، از پویایی های سیستم استفاده شده است که یکی از ابزارهای نیرومند برای تحلیل و درک رفتار عملیات در زنجیره های تأمین است. نتایج پژوهش نشان می دهد که افزایش مقدار تقاضا، عدم قطعیت تقاضا، عدم اطمینان سیستم تولیدی و توان تأمین کننده اثر زیادی بر تشدید اثر شلاق چرمی و کاهش میزان برآورده سازی تقاضای مشتری در طول زنجیره تأمین دارد.

انتخاب نیروی انسانی پروژه یا شکل امروزی آن گروه پروژه از دغدغه‌های مدیران پروژه است، زیرا ماهیت فعالیتهای پروژه‌ای از جمله محدودیت زمانی و موقتی بودن ایجاب می‌کند که افراد بسرعت جذب فعالیتها شده و اغلب کارها و فعالیتهای نامتعارف را با تجربیات قبلی انجام دهند. پس در این تحقیق سعی شده است تا الگو و مدلی برای انتخاب نظام‌مند و بر پایه اصول علمی جهت انتخاب گروه(تیم) یک پروژه و یا مراحلی از آن ارائه شود. این مدل براساس الگوی سازگاری فازی پایه‌ریزی شده است. مفهوم سازگاری فازی برای سنجش میزان تناسب بین دو مجموعه فازی استفاده می‌شود که در این تحقیق تناسب بین دو مجموعه فازی مهارتهای هدف پروژه و مهارتهای گروههای بالقوه مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این تحقیق ابتدا با استفاده از برنامه‌ریزی پروژه، فعالیتها و مهارتهای مورد نیاز، مدت زمان فعالیتها، هزینه‌های هر فرد و برنامه تخصیص افراد به پروژه استخراج می‌شود. در گام بعد درجه عضویت هریک از مهارتهای هدف پروژه تعیین می‌گردد و به صورت مجموعه فازی مهارتهای هدف تعریف می‌شود. سپس با استفاده از همین روش، مجموعه فازی مهارتهای افراد تعریف می‌شود. در گام بعد با استفاده از مفهوم اجتماع فازی، گروههای بالقوه تشکیل می‌شوند. در گام بعد با تعیین و تعریف سطح کیفی, گروهها پالایش می‌شوند. سپس با استفاده از مفهوم سازگاری، درجه سازگاری گروههای پالایش شده محاسبه می‌گردد. همچنین هزینه‌های هر گروه نیز مورد محاسبه قرار می‌گیرد. در گام بعدی با استفاده از مقادیر درجه سازگاری و مقادیر هزینه گروههای پالایش شده، ماتریس تصمیم‌گیری تشکیل می‌شود. در ادامه وزن شاخصهای درجه سازگاری و بودجه مورد نیاز هر گروه با استفاده از آنتروپی شانون تعیین می‌گردد. در پایان نیز با استفاده از روشSaw گروهها رتبه‌بندی می‌شوند و گروه بهینه انتخاب می‌گردد. در نهایت گروه انتخاب شده به پروژه تخصیص داده می‌شود. همچنین در پایان یک مورد کاربردی ارائه می‌شود.

دانش همواره به عنوان یک عامل تعیین کننده در نوآوری شناخته شده است و خلق دانش از طریق سرمایه گذاری در فعالیت های تحقیق و توسعه و تولید محصولات نوآور اتفاق می افتد. علاوه بر این، همه فعالیت های تحقیق و توسعه منجر به نوع یکسانی از نوآوری نمی شوند، بلکه سرمایه گذاری بر روی فعالیت های پژوهشی می تواند محصولاتی با نوآوری رادیکال و سرمایه گذاری در فعالیت های توسعه، نوآوری تدریجی را برای سازمان به ارمغان آورد. حفظ توازن میان این دو نوآوری در محصولات برای کسب مزیت رقابتی سازمان ها بسیار حائز اهمیت است. برای بررسی ماهیت پویا و پیچیده رابطه بین خلق دانش و فعالیت های سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه، مقاله حاضر سعی داشته است با نگاهی نظام مند به مطالعه اثر سیاست های مختلف سرمایه گذاری بر انباشت دانش سازمان بپردازد. بدین منظور، رویکرد پویایی های نظام مند به عنوان رویکردی برای مطالعه نظام های پیچیده، برای مدل سازی و شبیه سازی نظام مورد بحث، استفاده شده است. همچنین، به منظور آزمون کاربردی بودن مدل ارائه شده، یک مطالعه موردی ارائه شده است. نتایج شبیه سازی نظام مورد مطالعه نشان داد سیاست های سرمایه گذاری سازمان در فرآیندهای تحقیق و توسعه باید براساس مقایسه بین وضعیت واقعی سازمان با عملکرد مطلوب اتخاذ گردد.

هدف از مدیریت زنجیره تأمین، بهبود فعالیت های مختلف اجزا و سطوح یک زنجیره تأمین به منظور بهبود وضع کلی است . در این هنگام ممکن است بین اهداف اجزا و سطوح مختلف در جهت رسیدن به اهداف کلی، تضاد و تناقضات بسیاری مشاهده شود، که این اختلالات و تناقضات به مرور زمان به کاهش قدرت و رقابت پذیری منجر خواهد شد . از جمله تعارضات، هزینه های بازاریابی، قیمت گذاری و موجودی هستند. در تحقیق حاضر و با فرض عدم همکاری بین سطوح گوناگون و در حالت بازی های پویا با اطلاعات کامل، شناسایی رهبر مناسب از بین سطوح مختلف، مورد نظر است . در حالت بازی غیرهمکارانه پویا، هر یک از سطوح، اعم از خرده فروشان، تأمین کنندگان و تولیدکنندگان، بسته به قدرت چانه زنی و جایگاه خود در بازار، می توانند نقش پیشرو را داشته باشند . با بررسی مدل های گوناگون، نتیجه گیری شد که حرکت رهبری از انتهای زنجیره به ابتدا، سود کلی زنجیره تأمین را کاهش داده است.

ارائه الگو‌های مناسب بودجه‌ریزی برای اعمال مواد قوانین برنامه و تبصره‌های بودجه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مقالة حاضر که حاصل مطالعه‌ای در این خصوص است، درصدد ارائه مدلی ریاضی برای بهینه‌سازی تخصیص اعتبارات محرومیت‌زدایی به شهرستان‌های استان است. در این مقاله ضمن توجه و تعیین اهمیت و وزن شاخص‌های توزیع اعتبار عمرانی استانی به شهرستان‌های استان، فاصله وضع موجود هر شهرستان تا وضع ایده‌آل(ضرایب محرومیت) تعیین می‌گردد. بودجه مورد نیاز هر شهرستان نیز محاسبه می‌شود و با مدل پیشنهادی تسهیم به فاصله ثابت تخصیص اعتبار بین شهرستان‌ها صورت می‌گیرد. الگوی مزبور براساس داده‌های مربوط به سال 1381 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خراسان و با توجه به محرومیت‌زدایی در میان‌مدت و کوتاه‌مدت صورت‌بندی می‌شود.

علارغم اهمیت و تاثیر فراوان بانکها در رشد و توسعه جامعه ، تحقیقات مربوط به مبحث پایداری زنجیره تامین خدمات بانکی بسیار کم و محدود می باشد . هدف این تحقیق شناسایی ابعاد و مولفه های اصلی پایداری زنجیره تأمین خدمات بانکی و ارایه آن جهت اجرا در سیستم بانکی است. جامعه آماری در این پژوهش در بخش کیفی عبارت است از:اساتید راهنما، خبرگان اصلی(مدیران ارشد بانک)، خبرگان دسته دوم (مدیران میانی) ودر بخش کمی شامل خبرگان دسته سوم (کارشناسان زنجیره تأمین) می باشد.در ابتدا با استفاده از روش نظریه برخواسته از داده ها و بر اساس داده های اخذ شده در مصاحبه های عمیق،اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. پس از آن با انجام فرایند کد گذاری، کدهای نهایی، مفاهیم ومقوله ها استخراج شده ومدل مفهومی تحقیق ارایه گردید.دراین پژوهش دوروش پژوهش کیفی وکمی مورد استفاده قرار گرفت.در روش کیفی از ن ظریه مبنایی ( Grounded theory ) استفاده می شود ودر فاز دوم پژوهش (فاز کمی) با استفاده از تکنیک های آماری اعتبار و پایایی مورد بررسی قرار گرفته ،در ادامه روابط علی میان شاخص های مدل بررسی می گردد. برای تحلیل داده ها از روش مدلسازی معادلات ساختاری( SEM )درمحیط نرم افزار SMART PLS ، تحلیل DEMATEL خاکستری و تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد .با توجه به تجزیه و تحلیل های بدست آمده ، پس از تایید خبرگان مدل نهایی که شامل شش بعد اصلی (شرایط علی، مداخله گر، زمینه ای ،راهبردها و سیاستگذاری پایداری ،فرایندها واقدامات و نتایج و پیامدها) است ارایه گردید.

امروزه ترکیب روش های مدلسازی برای غلبه بر پیچیدگی های مدلسازی سیستم های فنی-اجتماعی مورد توجه محققین قرار گرفته است. اما بسیاری از این ترکیب ها بدون توجه به سازگاری روش ها در سطوح مختلف نظری و ابزاری انجام می شود. از این رو هدف مطالعه حاضر ارائه یک چارچوب راهنما برای ترکیب روش های مدلسازی سیستم های فنی-اجتماعی است. برای انجام این هدف از یک روش فراترکیب تفسیری انتقادی توسعه یافته استفاده شده است. بر این اساس 12 تم توصیفی شناسایی و این تم های توصیفی در قالب پنج سازه ترکیبی دسته بندی شدند. سپس با تفسیر سازه های ترکیبی و جایگاه روش ها در این سازه ها، پنج سازه تحلیلی، سازه متضاد، سطح ترکیب، نوع ترکیب، علت موفقیت احتمالی ترکیب و علت شکست احتمالی ترکیب شناسایی و برای بررسی امکان پذیری و سطح ترکیب روش ها مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین به منظور نشان دادن چگونگی عملکرد چارچوب، امکان ترکیب رویکرد انتخاب استراتژیک با سایر روش ها به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت.

هدف: این مقاله با هدف تعیین و مقایسه میزان کارایی کتابخانه های عمومی استان تهران طی سال های 1390 و 1391 انجام شده است. روش: در این مقاله با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها و قضیه مکمل زاید قوی، همچنین با کمک روش تحلیل تمیز به رتبه بندی واحدهای کارا و تعیین کاراترین کتابخانه در سطح استان تهران پرداخته شده است. این ترکیب به منظور ایجاد توانایی در رتبه بندی واحدهای کارا (تحلیل ابرکارایی) اجرا شده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است و داده های واقعی121 کتابخانه عمومی استان تهران مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته ها بیانگر این است که در سال1390 از میان121کتابخانه استان تهران تعداد41 کتابخانه معادل34 درصد و نیز در سال1391 تعداد 54 کتابخانه معادل45 درصد کل نمونه مورد بررسی، کارا تلقی شده اند. همچنین براساس نتایج تحلیل تمیز درسال1390کتابخانه عمومی پروین اعتصامی و در سال1391کتابخانه مرکزی(پارک شهر) به عنوان کاراترین کتابخانه استان انتخاب شده اند. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در تعیین کتابخانه کارا و همچنین معرفی متغیرهایی است که دارای بیشترین و کمترین تأثیر در میزان کارایی کتابخانه ها هستند. با استفاده از این یافته ها می توان ورودی ها و یا خروجی های تأثیرگذار را تقویت نمود.

عمده ترین نگرانی اغلب سازمان ها در عصر حاضر که عصر اقتصاد مبتنی بر دانش نامیده می شود، موفقیت و برتری آن ها در عرصه ی بازار های رقابتی است. مرور عوامل موثر بر موفقیت پیاده سازی یک پروژه مدیریت دانش ما را به وجود عامل کمتر شناخته شده ای تحت عنوان معماری دانش رهنمون می سازد. از سوی دیگر در سال های اخیر با رشد و توجه روز افزون به سازمان های کلان مقیاس و اهمیت مقوله ی مدیریت دانش در این دسته از سازمان ها مواجه هستیم. از اینرو مقاله جاری تلاش دارد ضمن بررسی ابعاد گوناگون مقوله معماری دانش، چارچوبی را جهت معماری دانش در سازمان های کلان مقیاس پیشنهاد نماید. قالب اولیه چارچوب پیشنهادی بر چارچوب معماری اطلاعات سازمانی زکمن بنا نهاده شد و در ادامه با افزودن جنبه خدمت و بعد سطوح معماری و باز تعریف تمامی محصولات چارچوب از حوزه اطلاعات به دانش، چارچوب معماری دانش مطلوب حاصل گشت. روش تحقیق بکار رفته در این پژوهش توصیفی بوده و اعتبار آن از طریق انجام یک مطالعه موردی و جمع آوری نظر جمعی از خبرگان مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حکایت از سودمندی این چارچوب جهت مدیریت دانش در سازمان های کلان مقیاس را داشته و یافته های این پژوهش می تواند به طراحان جهت معماری دانش سازمان های متبوعشان یاری رساند.

همپایی فرایندی است که طی آن کشورهایی که از مرز فناوری عقب هستند، شکاف فناورانه خود را با کشورهای پیشرفته جبران کرده و می توانند در سهم بازار هم با آن کشورها رقابت کنند. در فرایند همپایی، کشورهای مختلف مسیرهای متفاوتی را طی کردند که برخی منجر به موفقیت و برخی منجر به شکست شده است لذا وجود یک استراتژی و چارچوب مناسب و داشتن سطح مناسبی از قابلیت های فناورانه و ظرفیت جذب، ضروری است. با توجه به وجود ادبیات گسترده و نبود چارچوبی برای همپایی، هدف این پژوهش استخراج چارچوبی مبتنی بر مرور نظام مند مقالات و تحلیل آنها مبتنی بر روش فراترکیب و نظریه داده بنیاد است. این چارچوب از مطالعه و تحلیل 90 مقاله چاپ شده تا سال 2018 در حوزه مدیریت و کسب و کار در مجلات Q1 و Q2 اسکوپوس یا JCR ، استخراج شد تا در نهایت، چارچوبی برای همپایی فناورانه ارائه شود. این چارچوب بر اساس فرایند داده بنیاد و با ترکیب پژوهش های پیشین مدلی پارادیمی ارائه داده است. در نهایت نیز سه رویکرد کلی برای همپایی شامل رویکرد استقلال، همیاری و مشارکت معرفی شد و هر یک از 6 مقوله مدل پاردایمی برای این سه رویکرد توضیح داده شد. نتایج این تحقیق علاوه بر مدل پارادایمی، خلاء های ادبیات را نیز مشخص کرده است.

مدیریت موجودی یکی از مهم ترین قسمت های فرآیند برنامه ریزی تولید برای کسب وکارها می باشد که دربرگیرنده تصمیماتی در مورد تعیین زمان و تعداد دفعات خرید یا ساخت بوده که می توان با استفاده از رتبه بندی اقلام موجودی انجام داد. هدف پژوهش حاضر ارائه یک مدل تصمیم گیری چند معیاره فازی ترکیبی به منظور مدیریت اقلام موجودی با استفاده از روش های دیمتل فازی و ویکور فازی می باشد. در این پژوهش از روش دیمتل فازی برای تعیین اوزان معیارهای تصمیم گیری و هم چنین از روش ویکور فازی برای ارزیابی و رتبه بندی اقلام موجودی بهره گیری شده است. به کارگیری هم زمان این روش ها نوآوری این پژوهش در میان ادبیات مرتبط با این حوزه می باشد. برای نشان دادن کارایی مدل پیشنهادی از یک مطالعه موردی در شرکت مهندسی و ساخت برق و کنترل مپنا (مکو) استفاده گردید. نتایج نشان دهنده اثربخشی چارچوب پیشنهادی برای مدیریت اقلام موجودی بوده است. در انتها نتایج و پیشنهاد هایی در راستای مسئله تحقیق ارائه گردیده است.

مناطق آزاد تجاری و صنعتی یکی از استراتژی های نسبتا موفق توسعه فناوری و رشد فعالیت های نوآورانه به منظور دستیابی به رشد اقتصادی سرزمین اصلی در بسیاری از کشورهای دنیا بوده است. بررسی های مختلف نشان می دهد که شکل گیری اکوسیستم نوآوری در این مناطق به دلیل داشتن نهادهایی از قبیل قوانین حمایتی، دسترسی راحت تر به شبکه بازیگران بین المللی، زیرساخت های مجهز، و فضای مناسب کسب و کار به راحتی قابل انجام است. تجربیات جهانی نیز موید این نکته است که بسیاری از دولت ها با شکل دهی اکوسیستم خلق ارزش ناشی از انجام فعالیت های نوآورانه در این مناطق، به توسعه فناوری و در نتیجه رشد اقتصادی در سرزمین اصلی کمک کرده اند. در ایران نیز علی رغم سابقه بیش از نیم قرن در حوزه تاسیس و مدیریت مناطق آزاد تجاری و صنعتی، اما متاسفانه نه تنها اکوسیستم نوآوری در این مناطق در شکل نگرفته بلکه ماموریت های ابتدایی این مناطق نیز مانند صادرات مجدد و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی نیز مورد بی توجهی قرار گرفته است. مطالعات انجام شده در میان مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران و درس های آموخته شده از تجارب موفق جهانی در این زمینه، نشان دهنده این امر است که برای شکل گیری اکوسیستم نوآوری در مناطق آزاد تجاری و صنعتی در راستای انجام فعالیت های نوآورانه، توسعه فناوری، رشد اقتصادی و در نتیجه اثرگذاری بر اقتصاد سرزمین اصلی، نیاز به ایجاد نهادهای جدید و یا اصلاح و حذف نهادهای فعلی می باشد. این پژوهش به دنبال ارائه الگوی نهادی شکل گیری اکوسیستم نوآوری در مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران می باشد.