جلال درخشه

جلال درخشه

مدرک تحصیلی: استاد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)،

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۸۴ مورد.
۲۱.

مولفه های «حیات طیّبه» در اندیشه سیاسی نوصدرائیان با تاکید بر آراء علّامه طباطبایی و شهید مطهّری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 117 - 144

کلیدواژه‌ها: حکمت متعالیه نوصدرایان سعادت حیات طیبه علامه طباطبایی استاد مطهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۳ تعداد دانلود : ۶۲۹
پرسش از این که سعادت در چه جامعه ای سیاسی تحقق پیدا می کند با پاسخ های متفاوتی در تاریخ اندیشه سیاسی رو برو بوده است.در فلسفه سیاسی اسلامی نیز این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است به طوری که نوصدرائیان که یک جریان فکری فلسفی معاصر در ایران هستند خواهان پاسخ به این به این پرسش و ارائه الگوی مناسبی برای جامعه سیاسی مطلوب پیش از ظهور حضرت مهدی(عج)بوده اند.ایشان که احیاء کننده حکمت متعالیه و پیرو فلسفه صدرالمتالهین شیرازی هستند،با مبانی انسان شناسی خود درصدد کشف ابعاد انسان و جنبه های گوناگونی همچون مفهوم انسان، آفرینش انسان، استعدادها و توانایی های انسان، جایگاه انسان در نظام هستی و رابطه او با خود، اجتماع و پرودگار می باشند و در این راه نیز توانسته اند با ارائه ایده جامعه مطلوب بر اساس الگوی «حیات طیّبه» سعادتمندی و کمال خواهی جامعه اسلامی را معرفی کنند.این جریان فکری فلسفی که به نمایندگی امام خمینی(ره)علّامه طباطبایی استاد مطهرّی و جوادی آملی در واکنش به رسوخ جریان های ضد دینی در ایران و در جهت احیاء تفکر صدرایی آغاز گردید،با بهره گیری از حکمت متعالیه و در سه زاویه، محتوایی_روشی و صوری، شکلی خواهان پاسخگویی به مسائل و شرایط پیش آمده برای جامعه ایران میباشد. یافته های این مقاله حکایت از آن دارد که حیات مطلوب در اندیشه نوصدرائیان همان «حیات طیّبه» است که در آن انسان کامل تحقق پیدا می کند و ارزش هایی مانند عدالت، آزادی،خدمت به خلق،تشکیل حکومتی سعادتگرا از ملزومات این ایده بشمار می آید.روش پژوهش در این تحقیق از نوع کیفی، توصیفی و تحلیلی بوده و با توجه به بررسی متون از روش هرمنوتیک متن محور و همچنین از تحلیل محتوا نیز استفاده شده است. کلید واژه ها: حکمت متعالیه؛نوصدرایان؛سعادت؛حیات طیّبه؛علّامه طباطبایی؛استاد مطهّری
۲۲.

مطالعه تطبیقی آرای صدرالمتألهین و آنتونی گیدنز پیرامون زمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: ملاصدرا آنتونی گیدنز زمان زمانمندی از جاکندگی وجود سیال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۹
آنتونی گیدنز تلاش می کند جامعه شناسی را بر محور زمان بازآفرینی کند. این بازآفرینی با نقد تکامل گرایی تاریخی کلاسیک های جامعه شناسی به مثابه ساخت شکنی زمان طولی آغاز می گردد و با پیگیری آن در ساحت ها دیگر بروز زمانمندی همچون ازجاکندگی، آینده گرایی، ساخت جامعه و در نهایت تکنولوژی های زمان نظیر ساعت و تقویم، معانی و کارکردهای جدیدی از زمان را ارائه می دهد. هدف از نگارش این مقاله مقایسه این معانی با فلسفه زمان صدرالمتألهین است. با استفاده از روش مقایسه ای ابتدا به بررسی فلسفه زمان ملاصدرا و اندیشه های گیدنز پیرامون زمان پرداخته و سپس شباهت ها و تفاوت های دو اندیشه تبیین گشته اند. زمان در فلسفه ملاصدرا وجود سیال تلقی شده و از آنجا که افاضه وجود دائما ادامه دارد، زمانمندی بخشی از هستی موجودات تلقی می گردد و بدین دلیل که تقدم و تاخر زمانی ناشی از تقدم و تاخر ذاتی موجودات است لذا موقعیت تاریخی نه امری بیرونی، آنچنان که گیدنز تصور می کند بلکه در ذات هستی انسان و دیگر موجودات نهادینه شده است. ناشی شدن تقدم و تاخر زمانی از تقدم و تاخر وجودی، تعلیق زمان حال به گذشته یا آینده را منتفی ساخته و لحظه حال استقراری تام می یابد. شباهت عمده دو اندیشه در یکی دانستن بقا و زمان در این جهان است.
۲۳.

تحلیل انتقادی دلایل نادیده انگاری دین در دانش روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۹ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 333 - 351

کلیدواژه‌ها: بازخیز جهانی دین پساسکولاریسم پساوستفالیا تجددهای چندگانه تکثر نظری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۷ تعداد دانلود : ۵۹۳
مقاله حاضر در پی تبیین چرایی غفلت از دین در دانش روابط بین الملل است. بدین منظور نگارندگان پس از بررسی مبسوط دلایلی که معمولاً برای پاسخ به سؤال مذکور اقامه می شوند، به رد آنها پرداخته و این مدعا را مطرح می سازند که امروز بر اثر زیر سؤال رفتن حجیت فرایند تک خطی تجدد، بروز تردیدهای جدی به صحت اصل دین جدایی و شروع جریان موسوم به «پساسکولاریسم»، آغاز زوال نظم وستفالیایی و ورود نظام بین الملل به دوران پساوستفالیا، افول چیرگی فرانظریه خردگرایی با ظهور فرانظریه های رقیب، و نیز شکل گیری وضعیت تکثر نظری و کاهش انحصار و تک صدایی جریان اصلی، حذف دین از دانش روابط بین الملل دیگر هیچ توجیه و اعتبار منطقی ندارد و پرداختن به این حوزه موضوعیِ بسیار حائز اهمیت در چارچوب دانش روابط بین الملل، نه تنها ممکن است، بلکه برای فهم عمیق محیط جهانی کاملاً ضروری است. در چنین شرایطی تداوم بی اعتنایی دانش روابط بین الملل به نقش دین و منظر دینی، حاصلی جز نارسایی آن در تبیین درست پدیده های نوظهورِ حال و آینده نخواهد داشت. این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده و از روش اسنادی برای گردآوری داده ها بهره جسته است.
۲۴.

مطالعه تطبیقی آرای مرتضی مطهری و آیزایا برلین در باب آزادی؛ مبتنی بر مؤلفه های کنش گر، مانع و غایت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱ (پیاپی ۶۱) 9 - 39

کلیدواژه‌ها: آزادی کنشگر مانع غایت انسان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۵۲۰
در این نوشتار سعی شده با رویکردی تحلیلی و با اتخاذ تعریف تعدیل یافته مک کالوم از آزادی به عنوان چارچوب نظری به مقایسه تطبیقی آرای مرتضی مطهری و آیزایا برلین در باب آزادی پرداخته و مسیر متفاوت ساخته شدن این مفاهیم را نظاره کرد. بر این اساس در ذیل مؤلفه «کنشگر انسانی»، به مقایسه مباحث انسان شناسانه دو اندیشمند پرداخته، در ذیل مؤلفه «مانع» به موانع ایجابی- سلبی آزادی که کنشگر از آن ها آزاد است- نیست پرداخته و در پایان در ذیل مؤلفه «غایت»؛ به مقایسه اهداف و غایاتی که هر یک از این دو اندیشمند از آزادی دارند پرداخته شد. در نگاه برلین ازآنجاکه انسان موجودی نامتعین است و می بایست خود، به وجود خویش تعین بخشد؛ آزادی، ارزشی ابزاری به حساب نیامده و خود غایت است. آزادی اولویت دارترین ارزش محسوب می شود، زیرا قرار است فرد با استفاده از آن وجوه ناقص و ناکامل و نامتعین خویش را بنا به میل و اراده خود تحقق بخشد. اما در نگاه مرتضی مطهری ازآنجاکه انسان موجودی فطرت مند است که سرشتی بالقوه متعین داشته و لذا دارای غایاتی مشخص است، آزادی اعتبار می شود تا فرد بتواند در مسیر رشد و تکامل خود گام بردارد. یعنی آزادی ابزاری است که انسان صرفاً با استفاده از آن می تواند به غایات والای خود دست یابد.
۲۵.

ردّ نظریه ی "سلطنت مشروعه"؛ میرزای قمی و حاکمیت سیاسی در عصر غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۸۶ 103 - 120

کلیدواژه‌ها: میرزای قمی ارشادنامه سلطنت مشروعه عصر غیبت حاکمیت سیاسی ظل الله بودن شاهان اراده ی تکوینی اراده ی تشریعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۵۵۸
هدف پژوهش حاضر بازخوانی دیدگاه میرزای قمی در "ارشادنامه" و ارائه مستنداتی پیرامون عدم پذیرش سلطنت مشروعه توسط ایشان بود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و به دنبال پاسخ به این سوال بود که آیا می توان از ارشادنامه ی میرزای قمی به نظریه ی مشروعیت سلطنت رسید؟ در این راستا، دلایل کسانی که معتقدند میرزای قمی سلطنت مشروعه را پذیرفته است، مطرح شده و در نهایت با بررسی اجمالی عصر میرزای قمی و مقایسه ی آثار ایشان با یکدیگر، به واکاوی نظریه ی سیاسی ایشان در باب مشروعیت حکومت در عصر غیبت - در ارشادنامه – پرداخته شده است. نتایج نشان داد، در مجموع صاحب نظران به دو بحث "ظل الله بودن شاهان" و "تقدیری بودن پادشاهی" در آرای میرزا استناد جسته اند؛ حال آن که برای هر دو مؤلفه، در ارشادنامه جواب نقض وجود دارد. اولاً، میرزا ظل الله بودن را بازتعریف می کند و بنیان های این مفهوم را از تعریفی که شاهان و اطرافیان شان مدنظر داشته اند، دور می سازد. ثانیاً، در بحث تقدیرگرایی نیز باید میان اراده ی تکوینی و تکلیفی (تشریعی) خداوند تفکیک قائل شد؛ اصل پادشاهی را به اراده ی تکوینی نسبت داد، اما نتایج اعمال و رفتار پادشاهان را به اراده ی تشریعی واگذاشت؛ این تفکیک منافاتی با تقدیری بودن اصل سلطنت ندارد. از سوی دیگر، شرایط زمانی نگارش "ارشادنامه" و نیز توجه به علت تواضع و فروتنی بیش از حد میرزا در برابر آقامحمدخان قاجار، و مقایسه ی ارشادنامه با دیگر آثار ایشان حاکی از آن است که مفاد این نامه، تفاوتی با دیگر آثار میرزای قمی ندارد و در آن، مشروعیتی برای پادشاهان قابل اثبات نیست.
۲۶.

The Reconstruction of Religious Thought in Contemporary Iran and Its Impact on the Retrieval of Islamic Civilization

نویسنده:
منبع: Islamic Political Thought, Vol ۵, Issue ۲, (Serial ۱۰), Fall ۲۰۱۸ 21 - 41

کلیدواژه‌ها: Contemporary Iran Islamic Civilization the Islamic Revolution of Iran the Relationship between Religion and Politics Messianism

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۱۸۹
The Islamic world, beside historical and ideological factors, impacting on the general process of the Islamic civilization and its stagnation, has been facing the more serious challenge of development of the Western civilization during the last two decades. Toward this challenge, Moslem thinkers actively tried to find a religious resolution to free the Islamic world from the dominance of the Western civilization and culture, and at the same time, to reconstruct religious thought. Certainly, this reconstruction opened the path to the borders of the resurgence of the Islamic civilization, and its most salient parade is seen in the Islamic Revolution of Iran as the most perfect example among the contemporary Islamic movements. In fact, it prevented Islam from being isolate in the world. In the present paper, it will be tried to study the process of reconstruction of religious though within two frameworks of “the relationship between politics and religion” and also “Messianism” in Iran, and its impact on the retrieval of the Islamic civilization.
۲۷.

عدالت و سیاست گذاری تنوع قومی در جمهوری اسلامی ایران؛ جایگاه و دلالت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 97 - 131

کلیدواژه‌ها: عدالت سیاست گذاری تنوع قومی جمهوری اسلامی ایران دلالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۹ تعداد دانلود : ۵۱۸
تنوع قومی در هر کشوری نیازمند سیاست گذاری متناسب با مبانی نظام سیاسی و وضعیت تنوع در آن کشور است و ایران از جمله کشورهای دارای تنوع قومی محسوب می شود. عدالت در نظام جمهوری اسلامی ایران یک گفتمان اساسی و عامل مشروعیت بخش به شمار می رود و باید سیاست گذاری بر مبنای آن انجام شود. بنابراین، عدالت در سیاست گذاری تنوع قومی در این کشور، هم دارای جایگاه و اهمیت است و هم دلالت هایی را به جای می گذارد. این مقاله با روش اسنادی و با بهره گیری از منابع و اسناد موجود، ضمن انتخاب رویکرد و تعریف عدالت در آن، به وضع اشیاء در مواضع خودشان به عنوان چارچوب نظری مختار، به بررسی جایگاه و اهمیت عدالت در سیاست گذاری تنوع قومی از سه منظر می پردازد؛ اول، از جنبه نظری که با ارائه تئوری ها به تبیین رابطه عدالت و بروز بحران های قومی می پردازند. دوم، از جنیه عینی و میدانی به نتایج پیمایش هایی اشاره دارد که جایگاه عدالت را در سیاست گذاری تنوع قومی نشان می دهد و سوم، از جنبه جایگاه عدالت در اسناد بالادستی مرتبط با حوزه قومی. میزان حجم این پرداختن به این موضوع نشان از اهمیت بحث عدالت در سیاست گذاری دارد. در گام بعد نیز دلالت های اتخاذ رویکرد عادلانه در سیاست گذاری تنوع قومی در جمهوری اسلامی ایران استخراج شده است. بررسی ها و مطالعات نشان می دهد دلالت های اصولی، هدفی، فرآیندی، سیاستی و ساختاری از اتخاذ رویکرد عادلانه در سیاست گذاری تنوع قومی نشئت می گیرند.
۲۸.

مؤلفه های سازنده فرهنگ سیاسی شایسته در سپهر سیاست ورزی امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 19 - 38

کلیدواژه‌ها: حکومت امام علی (ع) سیاست علوی عقل و اراده علم و ایمان فرهنگ جاهلیت فرهنگ سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۵۷۸
در واکاوی تقابل دو ساحت فرهنگی در دوران حکومتی امام علی (ع)، یک طرف فرهنگ عمومی و به تبع آن فرهنگ سیاسی جاهلیت است که ریشه های آن در باطن برخی از مسلمانان صدر اسلام باقی مانده و در دوره خلفای پیش از امیرالمؤمنین (ع) بازتولید شده و طرف دیگر این منازعه، فرهنگ سیاسی شایسته و بایسته از منظر امیرالمؤمنین (ع) قرار دارد که با دو رکن "علم آموزی" و "اراده سازی" شناخته می شود. در پاسخ به این پرسش اصلی که امام علی (ع) چه تصویری از فرهنگ سیاسی اسلامی ارائه داده اند، می توان گفت که ایشان درصدد توجه بخشی به ساحت تعقل و ملزومات معرفتی آن و تقویت اراده و بایسته های ایمانی اش بودند و متقابلاً پاکسازی جامعه از فرهنگ سیاسی جاهلیت (که اقتضائات خاص خود را داشته و مانع حرکت سیاسی مطلوب قلمداد می شده است) را ضروری می دانستند. بنابراین امام با توجه به اهمیت و جایگاه فرهنگ در کنش سیاسی، اصلاحاتی ریشه ای و دامنه دار را در صحنه فرهنگ سیاسی پی ریزی کردند تا جهت رفتار سیاسی مسلمانان را به سمت مطلوب پیش برند. در این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی برای رهنمون شدن به ابعاد سازنده فرهنگ سیاسی برگزیده در سیاستگذاری های امام (ع) استفاده شده و با ذکر دوگانه های مفهومی متضاد از ابعاد این دو فرهنگ سیاسی تشریح شده است.
۲۹.

نظام سیاسی مطلوب در اندیشه سیاسی آیت الله مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۰) 173-204

کلیدواژه‌ها: مصباح یزدی نظام سیاسی مطلوب اصالت وجود مدل تحلیل سیستمی مردم مشروعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۳۴
پژوهش حاضر می کوشد ضمن بازخوانی اندیشه و مواضع سیاسی آیت الله مصباح یزدی، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که ساختار بینش سیاسی وی از چه مقوله هایی تشکیل شده و بر این اساس نظام حکومتی مورد نظر وی چه بوده است؟ طبق فرضیه پژوهش، مصباح یزدی در چهارچوب فلسفه اسلامی و مشخصاً حکمت متعالیه به ارائه نظام سیاسی مطلوب مبتنی بر تقدم دانش بر قدرت و اصالت وجود مبادرت ورزیده است. اندیشه ایشان بیش از اینکه منبعث از نگاه فقاهتی باشد، منبعث از نگاه فیلسوفانه وی است. پس بر اساس نوع نگاه خود درباره انسان و عقل، به ضرورت وحی و نبوت و از دریچه آن به رابطه دین و سیاست پرداخته است. برای بررسی این فرضیه از روش هرمنوتیک لئو اشترواس، یعنی توجه به نقش متن با استفاده از آثار دیگرش در فهم متن، استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که نقص انسان و عدم کفایت عقلی او برای تأمین سعادتش در نظر آیت الله مصباح یزدی، راه را برای حکومت ولایی در اندیشه ایشان باز نموده است.مشروعیت چنین حکومتی براساس نصب و اذن الهی می باشد و مردم، هرچند نقشی در مشروعیت بخشیدن به حکومت اسلامی ندارند، اما برپایی و تشکیل حکومت اسلامی، نیازمند همراهی و پذیرش مردم است.
۳۰.

مؤلفه های حکمرانی شایسته در سیره حکومتی پیامبر اسلام(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 1 - 28

کلیدواژه‌ها: حکمرانی شایسته سیره حکومتی حضرت محمد(ص) سیاست اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۱۰
تعیین مؤلفه های حکمرانی شایسته یکی از دغدغه های ذهنی بشر کنونی در حوزه های اجتماعی می باشد که لازم است با رویکردی اندیشه ای به این موضوع پرداخته شود. در این مقاله سعی شده است با جمع بندی از نظریه های مربوط به این حوزه و  با رجوع به اندیشه اسلامی و سیره حکومتی پیامبر اسلام(ص)، مؤلفه های اساسی حکمرانی شایسته در دوره 10ساله حکومت ایشان در مدینهالنبی استخراج گردد تا گامی مؤثر در موضوعات میان رشته ای جدید برداشته شود. استخراج سیره طبق اصول مطالعات سیره پژوهشی و روش تحلیل داده ها بر اساس مطابقت با چارچوب نظری یعنی حکمرانی مطلوب  انجام شده است. بر این اساس، ضمن بررسی الگوهای مختلف بازآفرینی دولت، خدمات عمومی جدید و مردم سالار در حوزه حکمرانی شایسته، الگوی دولت مردم سالار که شامل 6مؤلفه اصلی حکمرانی شایسته است، همخوان تر از الگوهای دیگر برای تحلیل سیره ایشان در موضوع مورد نظر تشخیص داده شد. با بهره ای که از آثار موجود در این زمینه برده شد، مؤلفه های حکمرانی شایسته بدین شرح مورد توجه واقع شد: قانون گرایی، فسادستیزی، شفافیت، رفق و مدارا، عدالت محوری، مشارکت طلبی، اثربخشی و پاسخگویی. 
۳۱.

الزامات تغییر سبک زندگی ایرانیان در راستای اهداف چشم انداز ایران 1404 (مطالعه موردی دانشجویان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: برنامه های توسعه برنامه 1404 سبک زندگی ایرانی اسلامی سبک زندگی ایرانیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۲ تعداد دانلود : ۴۴۹
سبک زندگی ایرانیان همواره مورد نقد و بررسی صاحبنظران سیاسی و فرهنگی بوده و با وجود تغییر و تحولات چشمگیر پدید آمده در سبک زندگی شهروندان ایرانی بویژه بعد از انقلاب اسلامی، طیف گسترده ای از اندیشمندان بر این باورند که این مقوله همچنان نیازمند تغییرات و دگرگونی های بسیاری است تا ایران بتواند به یک جامعه پیشرفته و توسعه یافته در همه حوزه ها دست پیدا کند. سوال اصلی این پژوهش این است که دستیابی کامل به اهداف چشم انداز ایران 1404 مستلزم چه تغییراتی در سبک زندگی ایرانیان است؟ روش تحقیق پیمایشی و با توزیع 49 پرسشنامه بین دانشجویان ارشد و دکترای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران به عنوان یک پنل کارشناسی انجام شد. پرسشنامه شامل 23 سوال  عمدتا بسته و پنج گزینه ای و در قالب طیف لیکرت بود که نتایج به دست آمده از پرسش های بسته به کمک نرم افزار  SPSS  مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفتند و از آزمون T تک نمونه برای تحلیل نتایج آماری استفاده شد. پیشینه پژوهش به دو بخش شامل تحقیق های مرتبط با دو مولفه سبک زندگی و توسعه و تحلیل مهمترین شاخص های پژوهش تقسیم شده است.
۳۲.

صدور اندیشه انقلاب؛ تأثیر انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) بر مفهوم حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی راشد الغنوشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۰ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۶ 39 - 62

کلیدواژه‌ها: حکومت مطلوب راشد الغنوشی اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) تونس مردم سالاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۹۱
ظهور پدیده اسلام گرایی در چند دهه اخیر در واکنش به عقب ماندگی جهان اسلام در قیاس با غرب شکل گرفت. در این میان یکی از مهم ترین توجهات اسلام گرایان، مسئله حکومت مطلوب و الگوهای نظری و عملی آن است. این دغدغه از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و استقرار نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) نمود بارزتری یافته است. یکی از کشورهایی که در آن اسلام گرایان، از انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) تأثیر زیادی پذیرفتند، کشور تونس است. در این کشور، جنبش اسلام گرای النهضه و رهبر آن، شیخ راشد الغنوشی، از دهه شصت میلادی با دیکتاتوری حاکم در تونس در حال مبارزه بودند که با وقوع انقلاب اسلامی در ایران و آشنایی غنوشی با اندیشه های امام خمینی(ره)، روند جدیدی در اندیشه و عمل سیاسی جریان النهضه و رهبری آن در باب حکومت مطلوب به وجود آمد. باتوجه به اهمیت موضوع، این مقاله به این پرسش می پردازد که مفهوم حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی راشد الغنوشی، کدامین تأثیرات را از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی(ره) پذیرفته است؟ مقاله به منظور پاسخ گویی به این پرسش، از نظریه پخش بهره گیری کرده است. یافته ها بیانگر آن است که حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی غنوشی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و تحت تأثیر اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) دچار تحول مفهومی شده است؛ به طوری که در دهه شصت و هفتاد میلادی عمدتاً به دنبال مردم سالاری مبتنی بر احکام اسلامی است، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به دنبال اسلام به مثابه برنامه مشخص اجتماعی برای حکومت داری است. مهم ترین تأثیر اندیشه امام خمینی(ره)، ارائه چهارچوبی جدید برای پیگیری مبارزات اجتماعی در تونس براساس آموزه های قرآنی است و تأثیر اصلی انقلاب اسلامی ایران بر نهضت اسلامی تونس، آشنایی با ابعاد اجتماعی و سیاسی مبارزه برضد استبداد و استعمار می باشد.
۳۳.

کارکرد نظریه عقلانیت سیاسی در انقلاب اسلامی ایران: مبتنی بر اندیشه و عمل حکومتی امام خمینی(ره)

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: اندیشه سیاسی اسلام عقلانیت سیاسی انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی امام خمینی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۶ تعداد دانلود : ۵۶۸
نسبت بین عقلانیت سیاسی و پدیده هایی چون خیزش ها و مقاومت های مردمی و انقلاب ها ازجمله پرسش های پایدار در اندیشه و فلسفه سیاسی به ویژه در عصرجدید به شمار می آید. بدون شک عمل سیاسی مبتنی بر عقلانیت همواره به عنوان یکی از مقومات جامعه، در حیات گذشته و امروز بشر مورد توجه متفکران سیاسی قرار داشته و دارد. اما در قرون اخیر، وقوع انقلاب ها و خیزش های مردمی در کشورهای مختلف، معنای جدیدی از انقلاب را که مساوی با نوعی تندروی و رادیکالیسم و نیز مغایر با عقلانیت، در ذهن ها متبادر ساخته است، به گونه ای که امروزه این طور تصور می شود که عقلانیت سیاسی با مقوله انقلاب و عمل انقلابی قابل جمع نیست. حال آنکه به نظر می رسد انقلابی بودن و انقلابی عمل کردن خود فی نفسه می تواند کاملاً توضیح عقلانی داشته باشد. مقاله حاضر سعی دارد کارکرد نظریه عقلانیت سیاسی را در اندیشه و عمل حکومتی امام خمینی (ره)، در سه دوره استقرار، تثبیت و تعمیق جمهوری اسلامی نشان دهد. ازاین رو پژوهش حاضر ضمن تمرکز بر این پرسش که مؤلفه های اساسی عقلانیت سیاسی اندیشه و عمل امام خمینی (ره)چیست؟ می کوشد داده های لازم را از طریق مطالعه کتابخانه ای و اسنادی استخراج و به روش توصیفی- تحلیلی آن ها را مورد واکاوی و تجزیه وتحلیل قرار خواهد.
۳۴.

صورتبندی هویت ملی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۳ تعداد دانلود : ۴۷۷
بحث از هویت ملی در عصری که نگرش های ملی گرای متجدد در حال گسترش بوده و تقابل سنت و تجدد به وجود آمده است، امری ضروری به نظر می رسد. در مقاله حاضر، با توجه به مؤلفه های مؤثر بر ایجاد و بقای هویت ملی و بررسی ادبیات حوزه هویت ملی به سراغ اندیشه امام خمینی(ره) به عنوان بنیانگذار جمهوری اسلامی و عالمی دینی رفته شده است. تحلیل اندیشه امام خمینی(ره) از طریق یکی از روشهای مرسوم در تحلیل اندیشه های سیاسی موسوم به تحلیل گفتمان انجام، و از میان نگرشهای مختلف در حوزه تحلیل گفتمان، نظریه لاکلا و موف برگزیده شده است؛ چرا که به نظر می رسد این نظریه برای تبیین امور سیاسی اجتماعی، ظرفیتهای بیشتری دارد. سؤال اصلی مقاله پیش رو این است که: "در گفتمان امام خمینی(ره)، عناصر اساسی در بازسازی هویت ملی چیست؟" با این بررسی، دا لهای گفتمانی اندیشه امام خمینی(ره)، حول محور ارزشهای دینی مفصل بندی شده، قابلیت اعتبار این گفتمان و غیریت سازی آن بررسی شد.
۳۵.

شیوه های نفوذ نظامی- امنیتی آمریکا در عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹ (پیاپی ۴۹)

کلیدواژه‌ها: ایالات متحده آمریکا عراق نفوذ قدرت سخت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۶ تعداد دانلود : ۱۶۳۹
ایالات متحده آمریکا با حمله نظامی به عراق در سال 2003 میلادی تلاش داشت تا با مدیریت هوشمند منابع مختلف قدرت به اهداف و منافع از پیش تعیین شده خود دست یابد؛ از این رو نفوذ در ساختارهای عراق از جمله برنامه های اصلی آمریکا برای تأمین اهدافش در این کشور عربی است. در این مقاله تلاش می شود تا چگونگی مدیریت آمریکا بر منابع قدرت سخت در صحنه میدانی عراق مورد بررسی قرار گیرد. از این رو این نوشتار در پاسخ به این سؤال که ابعاد نفوذ سخت آمریکا در عراق جدید چیست به دنبال واکاوی ابزارها و شیوه های نفوذ سخت ایالات متحده در عراق جدید با تمرکز بر دوره خروج نیروهای نظامی آمریکایی از عراق نگاشته شده است. بررسی منابع کتابخانه ای و حوادث میدانی حاکی از آن است که آمریکا با بهره گیری از معاهدات تسلیحاتی (با توجیه تلاش برای تقویت توان دفاعی عراق)، تجهیز مخالفین حکومت مرکزی و استفاده از ظرفیت شرکت های امنیتی خصوصی و نیز کمک گرفتن از مساعدت های مالی به دنبال نفوذ در ساختار نظامی- امنیتی عراق است تا بتواند از این طریق به منافع خود در سطوح منطقه ای و بین المللی دست یابد.
۳۶.

تحلیل قدرت در اندیشه سیاسی آیت الله میرزای شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: قاجاریه اندیشه سیاسی شیعه میرزای شیرازی ولایت فقها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۶ تعداد دانلود : ۶۳۰
میرزا محمد حسن حسینی شیرازی از علمای بزرگ و مؤثر معاصر شیعه محسوب می گردد. وی ازآن رو که در عمل سیاسی نیز وارد شد، اثر شگرفی در تاریخ ایران به جای گذاشت و جایگاه مهمی در سیر اندیشه سیاسی شیعه دارد. بنابراین پرداختن به اندیشه سیاسی ایشان ضروری به نظر می رسد. هر چند نمی توان به شکل شفاف نظریه حکومت خاصی در اندیشه آیت الله شیرازی استخراج کرد ولی با جستجو در اظهارنظرها و برخی نامه ها یا پاسخ به استفتاء هایی که از وی به جای مانده است، می توان به شبه نظریه یا دیدگاه رسید. مقاله حاضر می کوشد با رویکرد توصیفی تحلیلی و بر اساس نظریة بحران اسپریگنز به درک دیدگاه میرزای شیرازی در تحلیل و تجویز نظام مطلوب قدرت بپردازد و طی آن چهار مرحلة نظریة بحران به ترتیب: برهم خوردن تعادل سیاسی و خطر نفوذ بیگانگان بحران های اصلی زمانة میرزای شیرازی، نفوذ فرهنگی و سیاسی بیگانگان درک مشکلة اصلی توسط میرزا، اصل اغتصاب و حفظ کیان اسلامی نظام مطلوب میرزا برای بازسازی جامعه و در نهایت الگوی دو بخشی احکام شرعی احکام عرفی، در قدرت با تفوق فقها تجویز و توصیف میرزا برای حل بحران زمانة خود بیان می گردد.
۳۷.

آرای اندیشمندان غرب درباره عدالت از زاویه منازعه «حق» و «خیر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۶ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ 613 - 632

کلیدواژه‌ها: حق خیر عدالت نتیجه گرایی وظیفه گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۵۵۸
پرسش از نسبت دو مفهوم «حق» به معنای درستی و «خیر» به معنای غیرارزشی آن و تقدم و تأخر یا اولویت هر یک نسبت به دیگری از مسائل مهم حوزه هنجارهاست که نخست در قلمرو نظری فلسفه اخلاق، بخش شایان توجهی از مباحث اندیشمندان را به خود اختصاص داده است. ازآنجا که مباحث بنیادین فلسفه اخلاق در خصوص هنجارها منحصر به حوزه اخلاق فردی نیست و پاسخ به پرسش های آن ساحت اندیشه سیاسی را نیز به عنوان بخش دیگری از حکمت عملی درمی نوردد، پرسش یادشده نیز در اندیشه سیاسی و به طور خاص عدالت پژوهی، گرایش های فکری و در نتیجه تجویزهای مختص خود را به وجود آورده و در مقابل یکدیگر قرار داده است. این نوشتار درصدد است با خوانش برخی آرای مهم اندیشمندانغرب درباره عدالت از دوران باستان تا دوران معاصر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، نشان دهد که اندیشمندان عدالت اعم از اینکه با اصل پرسش از منازعه حق و خیر به عنوان یک سؤال مستقل مواجه بوده اند یا نه، همواره به یک جانب این دوگانه (حق و خیر) گرایش داشته اند و نوع نگرش به این منازعه نقشی محوری در شکل گیری آرای ایشان درباره عدالت داشته است.
۳۸.

شاخص های حکم رانی خوب در اندیشه و عمل امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: دولت سیاست امام علی (ع) حکم رانی سیره عملی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی حکومت وسیاست در روایات
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۱۴۱۳ تعداد دانلود : ۸۲۴
حکم رانی خوب الگوی جدیدی برای توسعه پایدار انسانی است تا به موجب آن جوامع بتوانند از همه توان مندی های خود در توسعه همه جانبه استفاده کنند. جامعه مدنی مستحکم به هم راه دولتی پویا، قوی و توسعه خواه می تواند زمینه های ایجاد حکم رانی خوب و در نتیجه توسعه همه جانبه را با کم ترین زیان و آسیب ممکن به پیش ببرد. محققان شش عامل را برای تحقق «حکم رانی خوب» لازم دانسته اند که عبارت اند از: قانون گرایی، شفافیت، مسئولیت و پاسخ گویی، کارایی و اثربخشی، مشارکت طلبی، عدالت محوری، فسادستیزی و رفق و مدارا. در همین راستا، در پژوهش حاضر می کوشیم تا با کاوش در سیره عملی و نظری امام علی (ع) شاخص های حکم رانی خوب را با روش توصیفی تحلیلی استخراج کنیم و مورد بررسی و سنجش قرار دهیم.
۳۹.

مؤلّفه های سیاست ورزی در سیره امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال سوم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۲ 7-34

کلیدواژه‌ها: سیاست ورزی امام رضا (ع) اندیشه سیاسی امامت شیعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۰ تعداد دانلود : ۶۵۳
اصل امامت یکی از اصیل ترین مبانی اعتقادی شیعه به شمار می آید و پایه اندیشه سیاسی شیعه را شکل می دهد. ازاین روست که راهبری جامعه بر اساس دیدگاه ها و نگرش های ائمّه معصومین (ع) برای وصول به سعادتمندی فرد و جامعه همواره در ادبیات اعتقادی شیعه مورد تأکید قرارگرفته است. در این میان استخراج مؤلّفه های سیاست ورزی از الزامات بنیادینی است که برای وصول به چنین سعادتمندی باید مدنظر قرار گیرد. مقاله حاضر می کوشد با جست وجو در سیره امام رضا (ع) ، مؤلّفه های سیاست ورزی ایشان را که برگرفته از مبانی وحیانی است و باید مبنایی برای تنظیم مناسبات سیاسی و اجتماعی یک جامعه اسلامی قرار گیرد، به روش توصیفی تحلیلی بررسی و تجزیه و تحلیل کند. یافته های این پژوهش نشان می دهد سیاست ورزی در سیره امام رضا (ع) ذیلِ اصل امامت، در بردارنده اصولی نظیر نفی حاکمیت طاغوت و نهی همکاری با آن، تقیه، مصلحت، مبارزه منفی در کنار سایر ملاحظات عملی سیاسی است.
۴۰.

اصول سیاست خارجی در سیره سیاسی امام سجّاد علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۵ بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ 43 - 62

کلیدواژه‌ها: اسلام امام سجّاد(ع) سیاست خارجی سیره سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۶ تعداد دانلود : ۵۴۹
اسلام که مکتبی جامع و مشتمل بر آموزه های فرازمانی و فرامکانی است، به مبحث سیاست خارجی به منزله موضوعی مهم و اساسی توجه دارد. تبیین معیارهای رفتاری اسلام به طور عام و موضوع سیاست خارجی به طور خاص در عالی ترین شکل آن در آموزه های قرآن و سیره اهل بیت تجلی دارد که در این پژوهش سیره نظری و عملی امام سجاد علیه السلام مبنای تحلیل و تبیین قرار می گیرد. بر این اساس و با روش توصیفی- تحلیلی، نگارندگان اصول سیاست خارجی را در آرا و آموزه های امام سجاد علیه السلامبررسی و تجزیه و تحلیل کرده اند که بر مبنای آن و با توجه به چارچوب مفهومی طراحی شده، اصول سیاست خارجی نظیر گستره روابط بر اساس مبانی اسلامی و انسانی؛ اصل احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر؛ روابط حسنه، مدارا و مسالمت آمیز؛ نفی سلطه گری و سلطه پذیری؛ نفی ظلم و ظلم پذیری؛ وفاداری به عهد و پیما ن ها؛ دشمن شناسی و دشمن ستیزی و آخرت گرایی و آرامش سیاسی در سیره امام تحلیل و بررسی می شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان