رضوان حکیم زاده

اگرچه مطالعاتی درباره مسائل اصلی آموزش زبان در ایران انجام شده است؛ اما هنوز مطالعه ای کیفی در مقیاس بزرگ، به ویژه با توجه به برنامه درسی جدید زبان انگلیسی، لازم است. ازاین رو، پژوهش حاضر بر آن است تا کشف کند که معلمان زبان انگلیسی با چه مشکلات چالش برانگیزی در کلاس های خود مواجه می شوند و چه راه حل هایی برای این چالش ها پیشنهاد می شود. داده ها ازطریق پرسش نامه باز مکتوب و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 169 معلم ایرانی زبان انگلیسی جمع آوری و از طریق نرم افزار MAXQDA (نسخه 2022) تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نشان دادند: 1) دوگانگی سیاست گذاران در برابر زبان انگلیسی، فرسودگی معلمان، کمبود امکانات در مدارس، کمبود ابزار کمک آموزشی و دانش آموزان بی انگیزه، علل اصلی شکاف بین برنامه ریزی و اجرای برنامه درسی زبان انگلیسی در ایران بودند؛ 2) کاهش سن شروع آموزش زبان انگلیسی، حل مسائل مالی معلمان، و امتحانات مبتنی بر رویکرد ارتباطی بیشترین راه حل برای این شکاف بودند. سپس یافته ها در حوزه آموزش زبان انگلیسی بررسی و برخی دلالت های آموزشی نیز پیشنهاد شد.

در مقاله حاضر به ارائه و اجرای الگوی اعتبارسنجی پیامدمحور برنامه های درسی رشته های فنی و مهندسی پرداخته شده است. جامعه آماری را کلیه دروس تخصصی رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه شاهد به خود اختصاص داد. روش از نوع توصیفی - پیمایشی و کاربردی بوده و نمونه آماری این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی ساده از میان دروس تخصصی رشته مهندسی کامپیوتر، انتخاب شده است. لذا درس"برنامه سازی پیشرفته" که درسی تخصصی و سه واحدی است، به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. در ادامه اطلاعات و آمار مورد نیاز جهت پاسخ سوالات پژوهش به صورت پرسشنامه محقق ساخته و در قالب لیست نمرات دانشجویان از استاد درس مذکور اخذ گردید. پس از طی اجرای گام های یازده گانه اعتبارسنجی پیامدمحور، نتایج زیر حاصل گردید؛ با توجه انتخاب روش های ارزشیابی و عملکرد دانشجویان، هدف یادگیری "دانشجو بتواند از روش های لازم برای آزمون و اشکال زدایی برنامه به منظور تحقیق درستی عملکرد برنامه استفاده کند" دارای کمترین درصد تحقق و هدف یادگیری"دانشجو بتواند مسائل را با روش طراحی بالا به پایین حل کند." دارای بیشترین درصد تحقق بود. با توجه انتخاب روش های ارزشیابی وعملکرد دانشجویان و میزان تحقق اهداف یادگیری در درس مذکور، هدف کلان کسب و حفظ برتری راهبردی و استقلال کشور در عرصه های پردازشی و ارتباطی مهم با زمینه سازی برای نوآوری مستمر توسط دانش آموختگان،دارای کمترین درصد تحقق و هدف مصوب کلان دیگر، طراحی و ساخت شبکه های ارتباطی محلی و ملی توسط دانش آموختگان، دارای بیشترین درصد تحقق بود

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای سواد اطلاعاتی در تأثیر سبکهای یادگیری بر عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی علوم فنی- مهندسی و علوم انسانی دانشگاه تهران می باشد رویکرد: این پژوهش در زمره پژوهشهای کاربردی و توصیفی- پیمایشی قرار می گیرد که به شیوه مقطعی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش،2025 دانشجوی کارشناسی دانشکده فنی- مهندسی و ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1393-1394 بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 323 دانشجو مورد پیمایش قرار گرفتند. ابزار پژوهش، دو پرسشنامه استاندارد قابلیتهای سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی و پرسشنامه شاخص سبکهای یادگیری فلدر و سولومان بود که روایی محتوایی و پایایی این دو پرسشنامه نیز مورد تأیید قرار گرفت یافته ها و نتایج:. تحلیل مدل پژوهش نشان داد که سبکهای یادگیری در بُعد درون داد و پردازش، دارای قابلیت تبیین متغیر سواد اطلاعاتی؛ و بُعد ادراک و متغیر سواد اطلاعاتی، دارای قابلیت تبیین متغیر عملکرد تحصیلی دانشجویان می باشند. همچنین معناداری اثرات غیرمستقیم ابعاد درون داد و پردازش بر متغیر عملکرد تحصیلی از طریق سواد اطلاعاتی نیز مورد تأیید واقع شد. برای بُعد درون داد، سبک دیداری دانشجویان ترجیح قوی نسبت به سبک کلامی و برای بُعد پردازش، سبک فعال ترجیح متوسط نسبت به سبک تأملی دارد. ابعاد ادراک و فهم، میانگین سبکها تفاوتی با همدیگر نداشتند. بنابراین با توجه به نقش واسطه ای سواد اطلاعاتی به عنوان عامل تأثیرگذار در ارتباط بین سبک یادگیری و عملکرد تحصیلی، باید در جهت شناخت سبکهای یادگیری دانشجویان و ارتقای سواد اطلاعاتی آنها اقدام شود

پژوهش حاضر با هدف بررسی انواع جهت گیری های معلم های ابتدایی درخصوص آموزش مجازی در دوره همه گیری کرونا انجام شده است. رویکرد پژوهش کیفی است و از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. میدان پژوهش را تمامی معلم های ابتدایی شهرستان قشم تشکیل می دهند. برای گردآوری داده ها ازطریق مشارکت کننده ها 31 مصاحبه نیمه ساختاریافته و غیر رسمی به روش نمونه گیری نظری و در دسترس انجام شد. مشارکت کننده ها برمبنای داشتن دست کم سه سال سابقه تدریس در آموزش حضوری (قبل از همه گیری) انتخاب شدند. داده ها با روش هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شدند. به منظور اعتباربخشی یافته ها از دو راهبرد بازبینی اعضا و ممیزی همگنان استفاده شد. براساس یافته ها، انواع جهت گیری های معلم های ابتدایی درخصوص آموزش مجازی بدین شرح است: اجتنابی آسیب زا، نقصان نابسنده، اقتضایی واقع گرایانه و حامی تجربی. همچنین عواملی که در شکل گیری این جهت گیری تأثیر بسزایی داشته اند عبارت اند از: انگاره نقش، بافت آموزشی، موانع ساختاری و زیرساختی. 

هدف از انجام تحقیق حاضر مقایسه ی مدارس هوشمند با مدارس عادی شهر اصفهان بر اساس متغیرهای احساس تعلق به مدرسه، انگیزه ی پیشرفت و پیشرفت تحصیلی می باشد. جامعه ی تحقیق حاضر در مدارس هوشمند شامل کلیه ی دانش آموزان مدارش هوشمند شهر اصفهان و روش نمونه گیری در این مدارس به روش سرشماری می باشد. جامعه ی تحقیق در مدارس عادی شامل کلیه ی مدارس عادی شهر اصفهان و روش نمونه گیری در این مدارس به روش خوشه ای می باشد. ابزار جمع آوری دادها در متغیر احساس تعلق به مدرسه پرسشنامه ی احساس تعلق به مدرسه بری، بتی (2005)، در انگیزه ی پیشرفت تحصیلی پرسشنامه ی هرمنس فرم 29 سؤالی و برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از معدل کل آنها استفاده شده است. در این تحقیق از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و از آمار غیر پارامتریک یو من ویتنی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیان کننده ی این است که بین دانش آموزان مدارس هوشمند و عادی شهر اصفهان در متغیرهای فوق تفاوت معنی داری وجود دارد و دانش آموزان مدارس هوشمند دارای انگیزه ی پیشرفت تحصیلی، پیشرفت تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه ی بیشتری نسبت به دانش آموزان مدارس عادی این شهر بودند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ادراک دانشجویان فنی مهندسی از کیفیت تدریس بر انتخاب رویکرد یادگیری است. به این منظوراز بین تمام دانشجویان دانشکده های فنی دانشگاه تهران نمونه350نفر(200 مرد و 150 زن) به روش تصادفی انتخاب شدند و به مقیاس 36 پرسشی ادراک از کیفیت تدریس (تیلور و فیشر و فریزر، 1996) و همچنین  فرم کوتاه رویکردها و مهارتهای مطالعه و یادگیری (انتویسل و رامسدن، 2000) پاسخ دادند. برای تجزیه وتحلیل نتایج از آزمونهای همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان بهره برده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها در آزمون همبستگی نشان داد که رابطه مؤلفه های ارتباط فردی، تفکر تأملی، تعامل کلاسی با یادگیری عمیق و یادگیری راهبردی مثبت و معنادار اما با یادگیری سطحی منفی و معنادار است. رابطه حمایت و رهبری با یادگیری عمیق مثبت اما با یادگیری راهبردی منفی و معنادار است. همدلی نیز رابطه منفی و معناداری با یادگیری سطحی دارد. همچنین نتیجه آزمون رگرسیون همزمان نشان داد که مؤلفه های ادراک از کیفیت تدریس به ترتیب 27 ، 34 و 21 درصد از واریانس رویکردهای یادگیری عمیق، راهبردی، و سطحی را تبیین می کند.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر فناوری های اطلاعات بر فرصت های شغلی نوین کتابداری و اطلاع رسانی و تحلیل محتوای آگهی های استخدام است. روش شناسی:رویکرد این پژوهش کیفی و روش آن تحلیل محتواست. در نمونه گیری هدفمند 276 آگهی استخدام منتشر شده در سایت کاریابی indeed (در شش ماه اول سال 2013) واز کشورهای کانادا و آمریکا انتخاب و تحلیل شدند. یافته ها: از 267 آگهی استخدام کتابداریِ مبتنی بر فناوری اطلاعات، 95 پست سازمانی و شغل نوین شناسایی شد. یافته ها نشان داد که چهار گروه شغلی "کتابدار سیستم ها"، "کتابدار متاداده"، "کتابدار منابع الکترونیکی" و "کتابدار وب"، سه چهارم آگهی های استخدام را به خود اختصاص داده اند. در 71 درصد از آگهی های استخدام نیز، داشتن مدرک کارشناسی ارشد مورد تأیید انجمن کتابداران آمریکا یا معادل آن برای استخدام لازم دانسته شده است. تحلیل سرفصل های دوره کارشناسی علم اطلاعات و دانش شناسی نشان داد، واحدهای درسی مبتنی بر فناوری اطلاعات برای تربیت کتابدار در سرفصل جدید وزارت علوم (مصوب 1388)، در مجموع به ارزش 18 واحد (14 درصد) هستند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی نظریه های تصمیم گیری و انتخاب تحصیلی شغلی و به منظور ارائه راهبردی برای ارزیابی و بهبود برنامه هدایت تحصیلی شغلی نظام آموزش وپرورش ایران انجام شده است.روش پژوهش: این پژوهش با رویکرد تطبیقی و با روش تحلیلی اسنادی صورت پذیرفته است. بنابراین، اسناد نظری با بهره گیری از کلیدواژه های مرتبط و کتابخانه های دیجیتال و پایگاه های داده آنلاین گردآوری و از طریق فیش برداری محقق ساخته و تکنیک های تلخیص و طبقه بندی داده ها تحلیل گردیدند. جهت بررسی اعتبار یافته ها از معیارهای خود بازبینی محقق در طی فرایند جمع آوری و تحلیل داده ها و همچنین از توسعه و توصیف غنی داده ها جهت اطمینان از قابلیت انتقال پذیری استفاده شد.یافته ها: عوامل اثرگذار در هدایت تحصیلی شغلی مبتنی بر نظریه های ارائه شده را می توان در سه بخش، شامل عوامل فردی، عوامل اجتماعی و عوامل محیطی اجتماعی دسته بندی نمود. نتایج ارزیابی برنامه هدایت تحصیلی شغلی نظام آموزش و پرورش ایران با طبقه بندی احصاء شده نیز نشان داد، علیرغم توجه به برخی از این عوامل، اما برنامه هدایت تحصیلی شغلی در اجرا چندان موفق نبوده است.نتیجه گیری: اثربخشی برنامه های هدایت تحصیلی شغلی مستلزم شناسایی و درنظر گرفتن همه عوامل اثرگذار در این حوزه است. در این زمینه  با طراحی و اجرا برنامه درسی هدایت تحصیلی شغلی می توان تمام عوامل و ملاک هایی که در پایگاه نظری به عنوان عوامل مهم در انتخاب تحصیلی شغلی مطرح شده اند را طی فرایند و گام های سیستماتیک در کل مقاطع تحصیلی دانش آموزان در نظر گرفت.

پژوهش حاضر با هدف واکاوی فرایند سازگاری شغلی معلمان ابتدایی در دوره پاندمی کرونا صورت گرفت. برای انجام پژوهش، رویکرد کیفی و روش نظریه موقعیتی مبتنی بر طرح نظام مند اشتراوس و کوربین (۲۰۱۵) استفاده شد. میدان پژوهش شامل معلمان ابتدایی شهرستان قشم بود که برای گردآوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با اطلاع رسان ها صورت گرفت. ملاک انتخاب اطلاع رسان ها داشتن حداقل سه سال سابقه تدریس و تجربه تدریس در آموزش حضوری در زمان قبل از کرونا و راهبرد نمونه گیری در پژوهش حاضر، نمونه گیری نظریه ای و در دسترس بود که در نهایت ۱۸ مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت و نظریه مستخرج از یافته ها پیرامون مقوله "جهت گیری های ناسازوار ذی نفعان" ایجاد گردید. نظریه مستخرج از یافته ها با استفاده چهار ملاک گوبا و لینکلن شامل قابلیت اعتماد، اطمینان پذیری، تأییدپذیری و انتقال پذیری مورد بازبینی قرار گرفت. طبق یافته ها، جهت گیری های ناسازوار ذی نفعان نسبت به آموزش مجازی به طور عمده به ماهیت و کارکردهای آن مرتبط نیست، بلکه بیشتر تحت تأثیر شرایط و بستر ارائه آموزش مجازی می باشد. به گونه ای که بیشتر معلمان جهت انطباق با آموزش مجازی اقدامات ضد و نقیضی انجام داده بودند. به همین دلیل بیشتر معلمان میزانی از نشانه های سازگاری و ناسازگاری را تجربه کرده بودند. یافته ها نشان می دهد آنچه فرایند سازگاری شغلی معلمان را تسهیل می نمود، مهارت خودارزیابی است؛ لذا ضرورت دارد معلمان ابتدایی جهت سازگار نمودن خود با آموزش مجازی مهارت خودارزیابی از طریق واکاوی انتظارات و مشکلاتی که دانش آ موزان و والدین آنها در آموزش مجازی با آن مواجه هستند را در خود تقویت نمایند.

هدف اصلی از اجرای این پژوهش، شناسایی و تعیین وزن عوامل و ملاک های اعتبارسنجی برنامه های درسی رشته های مهندسی برق و کامپیوتر از دیدگاه اعضای هیئت علمی بود.  از این رو از روش پژوهش آمیخته استفاده شد. برای شناسایی عوامل و ملاک ها از دو پرسشنامه محقق ساخته دلفی (کیفی) و برای تعیین وزن آنها از پرسشنامه محقق ساخته دارای 92 گویه (کمی) بهره گرفته شد. ضریب روایی محتوای آن 87/0 و آلفای کرونباخ آن، 89/0 محاسبه شد. جامعه آماری پژوهش، همه اعضای هیئت علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1397-1396 بود. حجم نمونه آماری در بخش کیفی 30 نفر و در بخش کمی 80 نفر تعیین شد. به منظور شناسایی و تعیین وزن عوامل و ملاک های اعتبارسنجی برنامه های یاد شده از روش های آماری توصیفی محدوده میان چارکی، میانگین، انحراف معیار و میانگین وزن دار استفاده شد. از دیدگاه اعضای هیئت علمی، 8 عامل و 26 ملاک بومی، تعیین شد. عوامل «روش های یاددهی- یادگیری» و «محتوای برنامه درسی» و ملاک های «تناسب روش های یاددهی - یادگیری با ابعاد دیگر برنامه درسی» و «تناسب هدف های برنامه درسی، با نیازها و امکانات دانشگاه، دانشجو، جامعه و صنعت» دارای بیشترین وزن تأثیر بر اعتبار برنامه های درسی رشته های مهندسی برق و کامپیوتر تعیین شدند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین وضع موجود تغییرات آموزشی در عرصه خُرد (منطقه آموزشی و مدرسه) براساس تجارب زیسته معلمان دوره ابتدایی، با نظر به نظریه مایکل فولن (2007)، و تعیین فاصله آن با وضعیت مطلوب است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و روش اصلی آن پدیدارنگاری است. جامعه مورد مطالعه شامل 10 نفر از معلمان دوره ابتدایی است که با روش نمونه گیری هدفمند، از نوع ملاک محور، تا رسیدن به اشباع نظری، انتخاب شدند. همچنین به منظور اعتباربخشی به یافته ها، به انجام 2 مصاحبه تکمیلی پرداخته شد و در نهایت، 12 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مصاحبه حضوری از نوع نیمه ساختاریافته و ساختارنایافته است. از مهم ترین دستاوردهای پژوهش حاضر، اثبات اهمیت جمع میان دو نوع عاملیت فردی و اجتماعی در معلم و همچنین نقش سه وجهی وی در جریان تغییرات آموزشی است. بر این اساس، دست یافتن به وضعیت مطلوب در زمینه تغییرات آموزشی، نیازمند تلاشی گسترده و البته مبتنی بر واقعیات نظام آموزشی (با تأکید بر تجارب زیسته مجریان برنامه های تغییر آموزشی) در جهت رفع محدودیت های اجرایی ذکر شده خواهد بود و این مهم، در اولین قدم، مستلزم بازتعریف نقش و جایگاه معلمی، به مثابه عنصر اصلی تغییرات آموزشی در عرصه خُرد می باشد.

هدف از اجرای ژوهش حاضر، پیش بینی عملکرد ریاضی دانش آموزان از طریق مهارت های مطالعه ریاضی و خودکارآمدی ریاضی بود.روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش را همه دانش آموزان مقطع اول متوسطه شهر جغتای به تعداد 354 نفر (176 نفر دختر و 178 نفر پسر) تشکیل می دادند. روش نمونه گیری، روش سرشماری بود و به منظور گردآوری داده ها، از نمره های ریاضی نیمسال اول تحصیلی 94-1393 برای عملکرد ریاضی، پرسشنامه خودکارآمدی ریاضی میدلتون و میگلی (1997) و پرسشنامه مهارت های مطالعه ریاضی استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه ها با استفاده از نظر متخصصان و پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج نشان داد که خودکارآمدی ریاضی و مؤلفه های راهبرد یادگیری، مدیریت زمان و امتحان دادن با عملکرد ریاضی رابطه مثبت و معنی داری داشتند. همچنین نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که عملکرد ریاضی از طریق خودکارآمدی ریاضی و راهبرد یادگیری قابل پیش بینی است. از سوی دیگر، به منظور بررسی اثر تعدیل کنندگی جنسیت، تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که جنسیت، تنها رابطه بین خودکارآمدی ریاضی و عملکرد ریاضی را تعدیل می کند.

هدف: استعدادیابی تحصیلی، همواره به عنوان یک چالش و دغدغه جدی برای کُنشگران آموزشی مطرح بوده و هست. گسترش و تخصصی تر شدن مشاغل و خلق دانش های جدید، ضرورت شناسایی استعدادهای تخصصی به عنوان یکی از مهمترین زمینه های اثرگذار در موفقیت تحصیلی و شغلی را دوچندان کرده است. به رغم اهمیت موضوع و انجام پژوهش های متعدد برای کمک به تشخیص و ارزیابی روا و معتبر از استعدادهای تحصیلی و شغلی، تاکنون یک مرور اسنادی یا بررسی آسیب شناسانه میدانی در مورد آن در کشور ایران شکل نگرفته است. در این مقاله، تلاش شد با مرور نظام مند اسناد مرتبط با استعدادیابی تحصیلی در ایران از سال 1370 تا 1399، به طور عمیق به آسیب شناسی مفهومی و اجرایی در حوزه استعدادیابی تحصیلی پرداخته شود.روش پژوهش: با استفاده از مرور نظام مند، کلمات کلیدی شامل استعدیابی، استعدادیابی تحصیلی، آسیب شناسی استعدادیابی، روش های استعدادیابی تحصیلی، نقاط قوت و ضعف استعدادیابی تحصیلی انتخاب گردید و بدون درنظرگرفتن محدودیت زمانی در پایگاه های داده هایGoogle scholar ، SID، Magiran، Noormags، Civilica و Irandoc جستجو انجام شد، که در نتیجه آن، تعداد 817 سند بازیابی و سپس بااستفاده از فهرست وارسی ارزیابی پریزما (PRISMA)، 32 سند برای بررسی و تحلیل انتخاب شدند. تحلیل داده ها بااستفاده از روش اولزاید (Altheide) انجام گردید.یافته ها: کمتر از پنج درصد از مطالعات استعدادیابی در ایران به استعدادیابی تحصیلی پرداختند، و در این پژوهش ها تعریفی از استعداد تحصیلی و یا استعدادیابی تحصیلی ارائه نشده است. بیشتر مطالعات، استعداد تحصیلی را با مفاهیمی همچون هوش (18%)، خلاقیت (6%)، استعداد عمومی (5/5%)، پیشرفت تحصیلی (5/5%)، رغبت، نگرش و علاقه (12%) و یا استعداد برتر (12%)، مترادف یا یکسان درنظرگرفتند؛ ابزارهای به کار رفته برای سنجش استعداد تحصیلی شامل پرسشنامه محقق ساخته براساس طیف لیکرت (28%)، آزمون های پیشرفت تحصیلی (5/10%)، هوش گاردنر (5/10%)، رغبت سنج هالند (5/10%)، آزمون های استعداد عمومی (5%)، استفاده از نمرات دروس (5%)، آزمون وودکاک- جانسون (5%) و یا آزمون های ترکیبی از چند آزمون روان شناختی (5/10%)، بوده است. مطالعات در این زمینه بیشتر با هدف بررسی عوامل موثر (عوامل مرتبط) بر استعداد تحصیلی (28%)، طراحی مرکز استعدادیابی کودکان (22%)، بررسی ویژگی های روان سنجی و هنجاریابی آزمون استعدادیابی (16%)، ساخت و هنجاریابی ابزار برای سنجش استعداد تحصیلی (9%)، استعدادیابی تحصیلی بااستفاده از سیستم های فازی (9%)، مقایسه استعداد تحصیلی گروه های مختلف (7%) و یا شناسایی مولفه ها و شاخص های مهم در استعداد تحصیلی (9%)، انجام شدند.نتیجه گیری: عدم توازن جدی در زمینه مطالعه انواع مختلف استعداد وجود دارد، به طوری که بیشتر مطالعات به موضوع استعدادیابی ورزشی پرداختند و استعداد تحصیلی مغفول مانده است. ازجمله چالش های مطرح در زمینه استعدادیابی تحصیلی در ایران می توان به نبود مرکز و مرجع رسمی معتبر به منظور الف) ارائه تعریف و رهیافت های روشن و واحد از استعداد تحصیلی و استعدادیابی تحصیلی، ب) هدایت فرایند آزمون سازی، استانداردسازی آزمون های روان شناختی و آموزشی؛ ج) هدایت و نظارت بر فرایند استعدادیابی تحصیلی، ج) بررسی اعتبار آزمون های به کار گرفته شده در استعدادیابی تحصیلی در کشور، د) اعتبارسنجی مراکز فعال در حوزه استعدادیابی؛ بدفهمی ها و کژکارکردهایی نظیر الف) مترداف فرض نمودن استعداد، هوش، خلاقیت، رغبت، نگرش و پیشرفت تحصیلی با استعداد تحصیلی، ب) استفاده از آزمون های هوش و خلاقیت به جای آزمون های استعداد تحصیلی، ج) استفاده نادرست و عدم هنجاریابی و استانداردسازی آزمون های استعدادیابی تحصیلی ترجمه شده، و نپرداختن به نیازهایی نظیر الف) تهیه و تدوین آزمون های بومی در حوزه استعدادیابی تحصیلی، ب) ارائه تعریف روشن و واحد از استعداد تحصیلی و استعدادیابی تحصیلی در متون تخصصی و دانشگاهی، هدایت آموزش رسمی ایران مبتنی بر استعدادیابی تحصیلی، تدوین پروتکل مشخص، عینی و قانونمند درباره ویژگی های یک مرکز استعدادیابی تحصیلی و استعدادیابی کودک اشاره کرد. باتوجه به اهمیت راهبردی استعدادیابی تحصیلی و وجود خلاها، بدفهمی ها و کژکارکردی های فراوان و مخاطره آمیز در مسئله تشخیص و پرورش استعدادهای تحصیلی و نخبه پروری، پیچیده شدن مشاغل و فعالیت ها در عصر دیجیتال، توجه و اقدام فوری متولیان کلان در نظام آموزشی و تربیتی کشور و سرمایه گذاری وسیع در این حوزه، ضرورتی انکارناپذیر بوده و ادامه روند معیوب موجود، می تواند تبعات گسترده تری را به جامعه تحمیل نموده و زمینه شکاف و گسست راهبردی از توسعه جهانی و عقب گرد از اهداف کلان توسعه کشور را رقم زند.

هدف از پژوهش حاضر ارزیابی مطلوبیت طراحی آموزشی دوره های الکترونیکی دانشکده مجازی علوم حدیث بود. که در آن عناصر طراحی دوره های الکترونیکی (محتوا، تعامل، بازخورد، طراحی میانجی، درگیری و فعالیت دانشجویان و سنجش و ارزشیابی) مورد ارزیابی قرار گرفت. نوع پژوهش ارزشیابی و از جامعه آماری دانشجویان و آموزشیاران دانشکده مجازی علوم حدیث تعداد 202 دانشجو به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند؛ آموزشیاران دوره (15نفر) سرشماری شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته (با پایایی ضریب آلفای کرانباخ 86/0) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد: آموزشیاران بازخورد را مطلوب و دانشجویان نسبتاً مطلوب، هر دو گروه محتوا را مطلوب، تعامل، طراحی میانجی، فعالیت و درگیری دانشجویان و سنجش و ارزشیابی را در سطح نسبتاً مطلوب ارزیابی کرده اند. در کل طراحی آموزشی دوره های الکترونیکی در دانشکده مجازی علوم حدیث در سطح نسبتاً مطلوبی ارزیابی شد. 

پژوهش حاضر با هدف تدوین چارچوب برنامه درسی هدایت تحصیلی شغلی در نظام آموزش وپرورش ایران با استفاده از رویکرد آمیخته (کیفی کمّی) طی دو گام انجام شده است. در گام اول، به منظور شناسایی و تبیین عناصر و مؤلفه های چارچوب برنامه درسی هدایت تحصیلی شغلی، با استفاده از روش مرور نظام مند، 81 منبع مطالعاتی بین المللی از بین کلیه کتاب ها، مقاله ها، گزارش های پژوهشی، اسناد معتبر در حوزه برنامه درسی هدایت تحصیلی در بازه زمانی بین 2022-2001 به عنوان نمونه انتخاب شدند. در گام دوم، به منظور سنجش روایی با استفاده از روش پیمایشی، 15 نفر از خبرگان با شیوه روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در گام اول کاربرگ فیش برداری بود و و در گام دوم از کاربرگ روایابی پژوهشگرساخته استفاده شد. تحلیل داده ها نیز در گام اول با استفاده از روش کوربین و اشترواس طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. داده های روایابی چارچوب تدوین شده نیز با استفاده از روش کمی و با استفاده از آماره های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (آزمون های ناپارامتریک خی دو و آزمون یومن وایت نی) تحلیل شد. یافته های پژوهش عناصر و مؤلفه های چارچوب برنامه درسی هدایت تحصیلی شغلی در نظام آموزش وپرورش ایران را در 6 عنصر و 17 مؤلفه شامل منطق (چرایی، چیستی)، اهداف (توسعه بینش تحصیلی، شغلی، فردی اجتماعی)، محتوا (حوزه های یادگیری، الگوی سازمان دهی محتوا، ملاک انتخاب محتوا)، اجرا (زمان، معلم مشاور، رویکرد و فعالیت های یادگیری، زیرساخت ها و الزامات)، ارزشیابی (نقش، فرایند، ابزارها و تکنیک ها) و برون دادهای یادگیری (خودآگاهی، کاوش و اقدام تحصیلی شغلی) نمایان کرد. در نهایت، تحلیل نظرات متخصصان موضوعی، روایی هر یک از عناصر و مؤلفه ها را به تفکیک و همچنین، روایی چارچوب نهایی برنامه درسی هدایت تحصیلی شغلی در نظام آموزش وپرورش ایران را با 12 شاخص شامل جامع بودن، کلان نگری، آینده نگری، مبتنی بر نیاز بودن، بومی بودن، سازگاری درونی، قابلیت توصیف گری، قابل درک بودن، راهنمای عمل و اقدام، بهینه سازی فرایند، نظم بخشی و قابلیت به روز رسانی و توسعه تأیید کرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با توجه به ضرورت آماده سازی و تجهیز دانشی، مهارتی و نگرشی دانش آموزان برای انتخاب رشته تحصیلی شغلی، چارچوب تدوین شده برنامه درسی می تواند جایگزینی مناسب برای برنامه فعلی هدایت تحصیلی شغلی در نظام آموزش وپرورش باشد و از این طریق چالش های موجود در این زمینه را برطرف کند.